زید بن حصین طائی: تفاوت میان نسخه‌ها
(تغییرمسیر به زید بن حصین بن وبره) برچسب: تغییر مسیر جدید |
(تغییرمسیر به زید بن حصین بن وبره حذف شد) برچسب‌ها: تغییرمسیر حذف شد پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام علی | عنوان مدخل = زید بن حصین طائی | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} | |||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | |||
| نام = زید بن حصین طائی | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر نمادین جنگ صفین.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر نمادین جنگ صفین | |||
| نام کامل = زید بن حصین طائی اسلمی طائی | |||
| نامهای دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = [[بنی ضبه]] | |||
| از تیره = [[بنی السید بن مالک]] | |||
| پدر = | |||
| مادر = | |||
| همسر = | |||
| پسر = | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = [[کوفه]] | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[امام علی]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = {{فهرست جعبه افقی| [[جنگ صفین]] | [[جنگ نهروان]] }} | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = از سران [[خوارج]] | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
== مقدمه == | |||
[[زید بن حصین طائی اسلمی طائی]] از سران [[خوارج نهروان]] است؛ وی از تیره [[بنی السید بن مالک]] از [[قبیله]] [[بنی ضبه]] بود<ref>العقد الفرید، ج۳، ص۸۶.</ref>. او از [[مهاجران]] و [[عابدان]] [[اهل کوفه]] بود. ابتدا از [[شیعیان]] و [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}}<ref>رجال طوسی، ص۴۲، ش۷.</ref> و در [[جنگ صفین]] حضرت را [[یاری]] کرد<ref>وقعة صفین، ص۹۹.</ref>، اما در پایان [[صفین]] موقعی که [[سپاه معاویه]] قرآن‌ها را بر سر نیزه کردند موضع او عوض شد و گول [[حیله]] [[معاویه]] را خورد و چون قرآن‌ها را بالای نیزه‌ها دید در مقابل [[حضرت علی]] {{ع}} موضع گرفت و [[مخالفت]] خود را با [[امام]] {{ع}} اعلام کرد. | |||
'''شرح داستان به اختصار''' | |||
موقعی که [[سپاه معاویه]] به پیشنهاد [[عمروعاص]] قرآن‌ها را بالای نیزه کردند و یک صدا فریاد زدند: [[حاکم]] میان ما و شما کتاب خداست. در این میان بسیاری از نیروهای [[امام]] {{ع}} دچار بهت و [[حیرت]] شدند و جنگ‌آوران میدان [[نبرد]] یک‌باره از حمل [[شمشیر]] [[ناتوان]] شده و در جای خود ایستادند. | |||
ناگاه گروهی از [[لشکریان]] [[امام]] {{ع}} که حدود بیست هزار نفر بودند در حالی که سراپا مسلح و شمشیرهای برهنه بر دوش نهاده و پیشانی شان از [[سجده]] زیاد پینه بسته بود و در پیشاپیش آنها [[زید بن حصین]] و [[مسعر بن فدکی]] و گروهی از [[قاریان]] [[قرآن]] که بعدها همگی از [[خوارج نهروان]] شدند نزدیک آمدند و در حالی که [[حضرت علی]] {{ع}} را فقط با نام و بدون عنوان [[امیرالمؤمنین]]، مورد خطاب قرار دادند و گفتند: "ای [[علی]] اکنون که به [[کتاب خدا]] فراخوانده شدی، تقاضای [[قوم]] را بپذیر و گرنه ما تو را می‌کشیم همان‌گونه که [[عثمان بن عفان]] را کشتیم! به [[خدا]] [[سوگند]]، اگر به آنان پاسخ مثبت ندهی این کار را عملی خواهیم کرد!!"<ref>{{عربی|يَا عَلِيُّ! أَجِبِ الْقَوْمَ إِلَى كِتَابِ اللَّهِ إِذَا دُعِيتَ إِلَيْهِ وَ إِلَّا قَتَلْنَاكَ كَمَا قَتَلْنَا ابْنَ عَفَّانَ...}}؛</ref>. | |||
سخنان سازنده و منطقی [[امام]] {{ع}} این گروه مقدس‌نما و افراد ظاهر بین را قانع نکرد و در حالی که [[مالک اشتر]] بامداد [[شب]] هریر مشرف بر [[لشکر]] [[معاویه]] موضع گرفته تا بر آنها وارد شود، با هیاهو و [[تهدید]] [[مانع]] از ادامه کار او شدند و [[معاویه]] را که نزدیک بود برای همیشه طومار زندگانی‌اش در هم پیچیده شود را با این [[اختلاف]] و [[فتنه]] [[یاری]] کردند و از نابودی [[نجات]] بخشیدند<ref>ر.ک: وقعة صفین، ص۴۸۹، تاریخ البدایة والنهایة ابن کثیر، ج۷، ص۲۷۲، مروج الذهب، ج۲، ص۳۹۰، تاریخ طبری و کامل ابن اثیر.</ref>. | |||
آری، [[زید بن حصین]] که روزگاری در صف [[یاران]] [[مخلص]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} قرار داشت، روی [[نادانی]] و [[کج‌فهمی]] در صف مخالفین حضرت درآمد<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۵۹۶-۵۹۷.</ref>. | |||
== زید بن حصین و همراهی خوارج == | |||
زید پس از ماجرای [[حکمیت]]، به جرگه [[خوارج]] درآمد و جزو [[سازمان]] دهندگان و سران آنها شد. هنگامی که خوارج در [[خانه]] [[عبدالله بن وهب راسبی]] جمع شده بودند، ابتدا [[رهبری]] خود را به او پیشنهاد کردند، ولی زید بن حصین نپذیرفت<ref>تاریخ طبری، ج۴، ص۳۴.</ref>. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} قبل از وقوع [[جنگ نهروان]] به منظور [[اتمام حجت]]، نامهای خطاب به او و [[عبدالله بن وهب]] نوشت<ref>تاریخ طبری، ج۴، ص۵۷. ابن اعثم کوفی نامه حضرت را خطاب به عبدالله بن وهب و حرقوص بن زهیر آورده است (نک: فتوح ابن عثم، ج۴، ص۱۰۵). پیش از این بیان شد که با توجه به سوابق حرقوص، بعید است که امیرمؤمنان{{ع}} او را مخاطب نامه خویش کرده باشد.</ref> و آنها را از [[آینده]] [[بیم]] داد. زید بن حصین در جنگ نهروان، [[فرماندهی]] جناح راست خوارج را برعهده داشت<ref>تاریخ طبری، ج۴، ص۶۴. </ref>. با تار و مار شدن خوارج در جنگ نهروان، وی نیز توسط [[ابوایوب انصاری]] به [[قتل]] رسید. [[ابوایوب]] پس از قتل زید، حضور امیرالمؤمنین{{ع}} رسید و گفت: یا امیرالمؤمنین نیزه‌ای بر سینه زید بن حصین زدم که از پشتش درآمد<ref>الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۱۷۴.</ref>.<ref>[[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص ۲۳۷.</ref> | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1379452.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|'''اصحاب امام علی''']] | |||
# [[پرونده:IM010499.jpg|22px]] [[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|'''کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:اصحاب امام علی]] | |||
[[رده:خوارج]] | |||
[[رده:اعلام]] | |||
[[رده:بنی ضبه]] | |||
نسخهٔ ۱۵ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۵۲
| زید بن حصین طائی | |
|---|---|
 تصویر نمادین جنگ صفین | |
| نام کامل | زید بن حصین طائی اسلمی طائی |
| جنسیت | مرد |
| از قبیله | بنی ضبه |
| از تیره | بنی السید بن مالک |
| محل زندگی | کوفه |
| از اصحاب | امام علی |
| حضور در جنگ | |
| فعالیت‌های او | از سران خوارج |
مقدمه
زید بن حصین طائی اسلمی طائی از سران خوارج نهروان است؛ وی از تیره بنی السید بن مالک از قبیله بنی ضبه بود[۱]. او از مهاجران و عابدان اهل کوفه بود. ابتدا از شیعیان و اصحاب امیرالمؤمنین (ع)[۲] و در جنگ صفین حضرت را یاری کرد[۳]، اما در پایان صفین موقعی که سپاه معاویه قرآن‌ها را بر سر نیزه کردند موضع او عوض شد و گول حیله معاویه را خورد و چون قرآن‌ها را بالای نیزه‌ها دید در مقابل حضرت علی (ع) موضع گرفت و مخالفت خود را با امام (ع) اعلام کرد.
شرح داستان به اختصار
موقعی که سپاه معاویه به پیشنهاد عمروعاص قرآن‌ها را بالای نیزه کردند و یک صدا فریاد زدند: حاکم میان ما و شما کتاب خداست. در این میان بسیاری از نیروهای امام (ع) دچار بهت و حیرت شدند و جنگ‌آوران میدان نبرد یک‌باره از حمل شمشیر ناتوان شده و در جای خود ایستادند.
ناگاه گروهی از لشکریان امام (ع) که حدود بیست هزار نفر بودند در حالی که سراپا مسلح و شمشیرهای برهنه بر دوش نهاده و پیشانی شان از سجده زیاد پینه بسته بود و در پیشاپیش آنها زید بن حصین و مسعر بن فدکی و گروهی از قاریان قرآن که بعدها همگی از خوارج نهروان شدند نزدیک آمدند و در حالی که حضرت علی (ع) را فقط با نام و بدون عنوان امیرالمؤمنین، مورد خطاب قرار دادند و گفتند: "ای علی اکنون که به کتاب خدا فراخوانده شدی، تقاضای قوم را بپذیر و گرنه ما تو را می‌کشیم همان‌گونه که عثمان بن عفان را کشتیم! به خدا سوگند، اگر به آنان پاسخ مثبت ندهی این کار را عملی خواهیم کرد!!"[۴].
سخنان سازنده و منطقی امام (ع) این گروه مقدس‌نما و افراد ظاهر بین را قانع نکرد و در حالی که مالک اشتر بامداد شب هریر مشرف بر لشکر معاویه موضع گرفته تا بر آنها وارد شود، با هیاهو و تهدید مانع از ادامه کار او شدند و معاویه را که نزدیک بود برای همیشه طومار زندگانی‌اش در هم پیچیده شود را با این اختلاف و فتنه یاری کردند و از نابودی نجات بخشیدند[۵].
آری، زید بن حصین که روزگاری در صف یاران مخلص امیرالمؤمنین (ع) قرار داشت، روی نادانی و کج‌فهمی در صف مخالفین حضرت درآمد[۶].
زید بن حصین و همراهی خوارج
زید پس از ماجرای حکمیت، به جرگه خوارج درآمد و جزو سازمان دهندگان و سران آنها شد. هنگامی که خوارج در خانه عبدالله بن وهب راسبی جمع شده بودند، ابتدا رهبری خود را به او پیشنهاد کردند، ولی زید بن حصین نپذیرفت[۷]. امیرالمؤمنین(ع) قبل از وقوع جنگ نهروان به منظور اتمام حجت، نامهای خطاب به او و عبدالله بن وهب نوشت[۸] و آنها را از آینده بیم داد. زید بن حصین در جنگ نهروان، فرماندهی جناح راست خوارج را برعهده داشت[۹]. با تار و مار شدن خوارج در جنگ نهروان، وی نیز توسط ابوایوب انصاری به قتل رسید. ابوایوب پس از قتل زید، حضور امیرالمؤمنین(ع) رسید و گفت: یا امیرالمؤمنین نیزه‌ای بر سینه زید بن حصین زدم که از پشتش درآمد[۱۰].[۱۱]
منابع
پانویس
- ↑ العقد الفرید، ج۳، ص۸۶.
- ↑ رجال طوسی، ص۴۲، ش۷.
- ↑ وقعة صفین، ص۹۹.
- ↑ يَا عَلِيُّ! أَجِبِ الْقَوْمَ إِلَى كِتَابِ اللَّهِ إِذَا دُعِيتَ إِلَيْهِ وَ إِلَّا قَتَلْنَاكَ كَمَا قَتَلْنَا ابْنَ عَفَّانَ...؛
- ↑ ر.ک: وقعة صفین، ص۴۸۹، تاریخ البدایة والنهایة ابن کثیر، ج۷، ص۲۷۲، مروج الذهب، ج۲، ص۳۹۰، تاریخ طبری و کامل ابن اثیر.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱، ص۵۹۶-۵۹۷.
- ↑ تاریخ طبری، ج۴، ص۳۴.
- ↑ تاریخ طبری، ج۴، ص۵۷. ابن اعثم کوفی نامه حضرت را خطاب به عبدالله بن وهب و حرقوص بن زهیر آورده است (نک: فتوح ابن عثم، ج۴، ص۱۰۵). پیش از این بیان شد که با توجه به سوابق حرقوص، بعید است که امیرمؤمنان(ع) او را مخاطب نامه خویش کرده باشد.
- ↑ تاریخ طبری، ج۴، ص۶۴.
- ↑ الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۱۷۴.
- ↑ رجبی دوانی، محمد حسین، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی ص ۲۳۷.