بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
'''روح القدس''' به معنای: نیرویی الهی است که جایگاهی بلندتر از ملائکه دارد و تسدید کننده [[انبیا]] و اولیای الهی است. | '''روح القدس''' به معنای: نیرویی الهی است که جایگاهی بلندتر از ملائکه دارد و تسدید کننده [[انبیا]] و اولیای الهی است. | ||
==چیستی روح القدس و منبع علم بودن برای امامان== | |||
*یکی از منابع علم امامان(علیهم السلام)، القای روح القدس است،<ref>ر.ک. سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص 141 ـ 144؛ غرویان، محسن، میرباقری، سید محمد حسین، غلامی، محمدرضا، بحثی مبسوط در آموزش عقاید، ص 43؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص 328؛ بنی سعید لنگرودی، سید محمد جواد، شرب مدام در تبیین علم امام، ص 96 ـ 101؛ حسینی، سیدجواد، خبرهای غیبی در نهج البلاغه، ماهنامه مبلغان، ش 95، ص 37 ـ 38</ref> که آنان را همراهی کرده، حقایق و معارفی را به ایشان القاء میکند<ref>ر.ک. تحریری، محمد باقر، جلوه های لاهوتی، ص 210؛ سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص 141 ـ 144؛ عرفانی، محمد نظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص 192؛ بیابانی اسکویی، محمد، امامت، ص 137 ـ 140؛ اقوام کرباسی، اکبر، مؤمن الطاق، ص 204؛ غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟؛ مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، صفحه؟؟؟؛ مهدی فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن، ص 171</ref> و لازمهاش پرده برداشتن از حقایق غیبی برای آنهاست.<ref>ر.ک. خمینی، سید روح الله، شرح چهل حدیث، ص 545؛ تحریری، محمد باقر، جلوه های لاهوتی، ص 210؛ وکیلی، محمد حسن، علم غیب امام (تبیین دیدگاه اعتدالی و صحیح)، وبگاه عرفان و حکمت در پرتو قرآن؛ ایمانی، احد، وبگاه بهترین سخن ها؛ آشتیانی، سید جعفر، روح در قرآن و عهدین، ص 88 و 90</ref> واژۀ روح القدس چهار بار در قرآن مجید آمده، گاهی دربارۀ حضرت عیسی(ع)<ref>سورۀ بقره، آیۀ 87 و سورۀ مائده، آیۀ 110</ref> و گاهی دربارۀ پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) است<ref>سورۀ نحل، آیۀ 102</ref>.<ref>ر.ک. مکارم شیرازی، ناصر، وبگاه پاسخ دهنده؛ هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> برای روح القدس دو تفسیر ذکر شده است، یکی فرشتۀ وحی، جبرییل و دیگری نیروی مرموز غیبی خاصّی که با انبیا بوده است.<ref>ر.ک. مکارم شیرازی، ناصر، وبگاه پاسخ دهنده؛ بیابانی اسکویی، محمد، امامت، ص 137 ـ 140؛ رضایی اصفهانی، محمد علی، تفسیر قرآن مهر، ج 10، ص 325؛ غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟</ref> آیۀ مربوط به پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) با معنای اول تناسب دارد و آیات مربوط به حضرت عیسی(ع) با معنای دوم.<ref>ر.ک. مکارم شیرازی، ناصر، وبگاه پاسخ دهنده</ref> امامان(علیهم السلام) به سبب داشتن ملکۀ عصمت در بالاترین مرتبه، از این نیروی غیبی برخوردار بودند؛ به طوری که از آن در هدایت مردم کمک میگرفتند.<ref>ر.ک. سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص 141 ـ 144</ref> روح القدس عنوانی است که بر کل مسئله علم و سرچشمهٔ علم امام سایه میافکند.<ref>ر.ک. شاکر، محمد تقی، منابع علم امام در قرآن و روایات، ص 19</ref> ثمره تسدید، توفیق و تأییدی که روح القدس به همراه خود دارد، نلغزیدن، به خطا نرفتن و مؤدب شدن به آداب الهی است که همه اینها ریشه در معرفت، علم و رؤیت حقایق و جایگاه آن یعنی روح دارد.<ref>ر.ک. شاکر، محمد تقی، منابع علم امام در قرآن و روایات، ص 19</ref> براساس آنچه در منابع دینی آمده، بندگان برگزیدۀ خداوند که دارای ضمیری صاف و پیراسته از آلایشهای مادّیاند، گاهی به لطف الهی و از طریق "القاء روح" بر یک رشته حقایق و امور پنهان از حسّ، آگاه میگردند.<ref>ر.ک. میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص 74</ref> | |||
==روایاتی دربارۀ روح القدس== | |||
*برخی از روایات<ref>ر.ک. مکارم شیرازی، ناصر، وبگاه پاسخ دهنده؛ تحریری، محمد باقر، جلوه های لاهوتی، ص 210؛ غرویان، محسن، میرباقری، سید محمد حسین، غلامی، محمدرضا، بحثی مبسوط در آموزش عقاید، ص 43؛ سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص 141 ـ 144؛ هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟؛ شاکر، محمد تقی، منابع علم امام در قرآن و روایات، ص 19؛ رستمی، محمدزمان، آل بویه، طاهره، علم امام، صفحه؟؟؟؛ وکیلی، محمد حسن، علم غیب امام (تبیین دیدگاه اعتدالی و صحیح)، وبگاه عرفان و حکمت در پرتو قرآن؛ نصیری، محمد حسین، گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات، صفحه؟؟؟؛ بیابانی اسکویی، محمد، امامت، ص 137 ـ 140؛ اقوام کرباسی، اکبر، مؤمن الطاق، ص 204؛ غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟؛ مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، صفحه؟؟؟؛ عرفانی، محمد نظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص 192؛ حسینی، سید مجتبی، مقامات اولیاء، ص 36؛ حسینی، سیدجواد، خبرهای غیبی در نهج البلاغه، ماهنامه مبلغان، ش 95، ص 37 ـ 38؛ مهدی فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن، ص 171؛ میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص 74</ref> بیانگر آن است که روح القدس حقیقتی همراه اهل بیت(علیهم السلام) بوده است که با آن حقایق بسیاری را درک میکردهاند<ref>ر.ک. مکارم شیرازی، ناصر، وبگاه پاسخ دهنده</ref> مانند: | |||
#یکی از اصحاب امام صادق(علیه السلام) از ایشان سؤال کرد:<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج 1، ص 451</ref> "آیا شده است که از چیزی سؤال کنند، و علم آن نزد شما نباشد؟" حضرت فرمودند: «گاه چنین بوده است!» راوی عرض کرد: "در این هنگام چه میکنید؟" امام فرمودند «روح القدس به ما تلقین میکند.»<ref>ر.ک. مکارم شیرازی، ناصر، وبگاه پاسخ دهنده؛ تحریری، محمد باقر، جلوه های لاهوتی، ص 210؛ سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص 141 ـ 144؛ شیخ زاده، قاسم، رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا، ص 64 ـ 65</ref> | |||
#مفضل بن عمر می گوید: امام صادق(علیه السلام) فرمودند:<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 20، ص 57</ref> «روح القدس نمیخوابد و غفلت نمیکند و لهو و سهو و خطا ندارد و روح القدس ثابت است و امام به واسطه آن شرق و غرب و خشکی و دریای زمین را میبیند.» عرض کردم: "فدایت شوم امام میتواند آنچه را که در بغداد است با دست بگیرد؟" حضرت فرمودند: «بله تا آنچه را که زیر عرش است میتواند.»<ref>ر.ک. بیابانی اسکویی، محمد، امامت، ص 137 ـ 140</ref> | |||
#امام باقر(علیه السلام) فرمودند:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 272</ref> «امامان(علیهم السلام) به واسطه روح القدس آنچه را که زیر عرش است تا آنچه را که زیر ستاره ثریا میباشد میشناسند.»<ref>ر.ک. گنجی، حسین، امام شناسی، ج 1، ص 155</ref> | |||
==ویژگی روح القدس در روایات== | |||
*ویژگی های روح القدس و برخی از نکاتی که می توان از این روایات برداشت کرد عبارتند از: | |||
#اهل بیت(علیهم السلام) به سبب زندگی عادی نمیخواهند همواره از روح القدس و بُعد عالی روحشان استفاده کنند بلکه هنگامی که لازم باشد به آن اشراف پیدا کنند، آن را به کار گرفته و از آن استفاده میکنند.<ref>ر.ک. تحریری، محمد باقر، جلوه های لاهوتی، ص 210</ref> | |||
#برخى از روايات دلالت دارد امام وقتى به امامت مىرسد حامل روح القدس مىشود ولى از برخى ديگر استفاده مىشود پيش از امامت هم داراى چنين "روحى" است مانند روایت<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج 1، ص 453</ref> فرستاده شدن امیرالمؤمنین(علیه السلام) به یمن.<ref>ر.ک. بیابانی اسکویی، محمد، امامت، ص 137 ـ 140؛ غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟</ref> | |||
#این روح همواره همراه امام هست و از او غایب نمی شود.<ref>ر.ک. بیابانی اسکویی، محمد، امامت، ص 137 ـ 140؛ غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟</ref> و ... .<ref>ر.ک. شیخ زاده، قاسم، رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا، ص 64 ـ 65</ref> | |||
==نتیجه گیری== | |||
*با پذیرفتن این مطلب که نتیجۀ روح قدسی، علم و معرفت است و روایاتی نیز بر آن دلالت دارد، باید گفت دو اثر بر این روح قدسی و پاک مترتب است: | |||
#علم و معرفتی که روح القدس بدون واسطه، آنها را کسب و مزین به آگاهی از آن میشود؛ به تعبیر دیگر، به همراه بهرهمندی از روح القدس این آگاهیها هم برای دریافت کننده روح وجود یافته است. | |||
#علم و معرفتی که ممکن است واسطههایی الهی در رسیدن و بهرهمندی روح القدس به آنها نقش داشته باشند؛ مانند وحی و جبرییل یا آگاهی و دانش کامل از حلال و حرام و نقش پیامبر(صلی الله علیه و آله) در آن<ref>ر.ک. قیوم زاده، چیستی روح القدس و آثار آن، فصلنامه اندیشه نوین دینی، ش۳۰</ref>.<ref>ر.ک. شاکر، محمد تقی، منابع علم امام در قرآن، فصلنامۀ امامت پژوهی، ش 6، ص 168</ref> | |||
==روح القدس چیست؟== | ==روح القدس چیست؟== |