کلمات قصار قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۷: خط ۱۷:
#[[احدیت]] [[افعال]] و تأثیرات و موثرات یعنی آن ذات متعالیه است که در [[حقیقت]] مصدر جمیع افعال و موثر در منفعلات است و به حسب [[تربیت]]، هر یکی را به حسب قابلیت به سوی حضرت ذات می‌کشاند: {{متن قرآن|إِنِّي تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ رَبِّي وَرَبِّكُمْ مَا مِنْ دَابَّةٍ إِلَّا هُوَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا إِنَّ رَبِّي عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«من به خداوند- پروردگار خویش و پروردگار شما- توکل کرده‌ام؛ هیچ جنبنده‌ای نیست مگر که او بر هستیش چیرگی دارد؛ به راستی پروردگار من بر راهی راست است» سوره هود، آیه ۵۶.</ref><ref>الصافی، ص۴۷.</ref>.
#[[احدیت]] [[افعال]] و تأثیرات و موثرات یعنی آن ذات متعالیه است که در [[حقیقت]] مصدر جمیع افعال و موثر در منفعلات است و به حسب [[تربیت]]، هر یکی را به حسب قابلیت به سوی حضرت ذات می‌کشاند: {{متن قرآن|إِنِّي تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ رَبِّي وَرَبِّكُمْ مَا مِنْ دَابَّةٍ إِلَّا هُوَ آخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا إِنَّ رَبِّي عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«من به خداوند- پروردگار خویش و پروردگار شما- توکل کرده‌ام؛ هیچ جنبنده‌ای نیست مگر که او بر هستیش چیرگی دارد؛ به راستی پروردگار من بر راهی راست است» سوره هود، آیه ۵۶.</ref><ref>الصافی، ص۴۷.</ref>.


[[مقام]] احدیت [[خدا]]: {{متن قرآن|اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ}}<ref>«خداوند است که هیچ خدایی جز آن زنده پایدار نیست» سوره بقره، آیه ۲۵۵</ref>؛ {{متن قرآن|ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ فَاعْبُدُوهُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ}}<ref>«این است خداوند پروردگار شما، خدایی جز او نیست، آفریننده هر چیزی است پس او را بپرستید و او بر هر چیزی نگهبان  است» سوره انعام، آیه ۱۰۲.</ref>، {{متن قرآن|رَبُّ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَاتَّخِذْهُ وَكِيلًا}}<ref>«پروردگار خاور و باختر که هیچ خدایی جز او نیست پس او را کارساز خویش گزین» سوره مزمل، آیه ۹.</ref>. حدود ۲۹ بار در [[قرآن]] از [[سوره بقره]] تا [[سوره مزمل]] آمده است. {{متن قرآن|هُوَ}} اشاره به مقام احدیت [[خالص]] از شوب صفات و کثرات [[اسماء]] است<ref>رهنمای سعادت، ص۲۶۲.</ref>. این [[کلام الهی]] از [[اذکار]] اصلی [[اهل الله]] است.
[[مقام]] احدیت [[خدا]]: {{متن قرآن|اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ}}<ref>«خداوند است که هیچ خدایی جز آن زنده پایدار نیست» سوره بقره، آیه ۲۵۵</ref>؛ {{متن قرآن|ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ فَاعْبُدُوهُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ}}<ref>«این است خداوند پروردگار شما، خدایی جز او نیست، آفریننده هر چیزی است پس او را بپرستید و او بر هر چیزی نگهبان  است» سوره انعام، آیه ۱۰۲.</ref>، {{متن قرآن|رَبُّ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَاتَّخِذْهُ وَكِيلًا}}<ref>«پروردگار خاور و باختر که هیچ خدایی جز او نیست پس او را کارساز خویش گزین» سوره مزمل، آیه ۹.</ref>.


{{متن قرآن|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}}<ref>«هیچ خدایی جز خداوند نیست» سوره صافات، آیه ۳۵</ref> و {{متن قرآن|فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَمَثْوَاكُمْ}}<ref>«پس بدان که هیچ خدایی جز خداوند نیست و از گناه خویش و برای مردان و زنان مؤمن آمرزش بخواه و خداوند از گردشتان (در روز)  و آرامیدنتان (در شب) آگاه است» سوره محمد، آیه ۱۹.</ref>، {{متن قرآن|قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ}}<ref>«بگو او خداوند یگانه است» سوره اخلاص، آیه ۱.</ref>، {{متن قرآن|اللَّهُ الصَّمَدُ}}<ref>«خداوند صمد است» سوره اخلاص، آیه ۲.</ref>، {{متن قرآن|وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ}}<ref>«و خداوند بی‌نیازی بردبار است» سوره بقره، آیه ۲۶۳.</ref>، {{متن قرآن|وَكَانَ اللَّهُ غَنِيًّا حَمِيدًا}}<ref>«و خداوند بی‌نیازی ستوده است» سوره نساء، آیه ۱۳۱.</ref>، {{متن قرآن|لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْ}}<ref>«چیزی مانند او نیست» سوره شوری، آیه ۱۱.</ref>، {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>«ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref>، {{متن قرآن|فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ}}<ref>«پس هر سو رو کنید رو به خداوند است» سوره بقره، آیه ۱۱۵.</ref>.
حدود ۲۹ بار در [[قرآن]] از [[سوره بقره]] تا [[سوره مزمل]] آمده است. {{متن قرآن|هُوَ}} اشاره به مقام احدیت [[خالص]] از شوب صفات و کثرات [[اسماء]] است<ref>رهنمای سعادت، ص۲۶۲.</ref>. این [[کلام الهی]] از [[اذکار]] اصلی [[اهل الله]] است: {{متن قرآن|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}}<ref>«هیچ خدایی جز خداوند نیست» سوره صافات، آیه ۳۵</ref> و {{متن قرآن|فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَمَثْوَاكُمْ}}<ref>«پس بدان که هیچ خدایی جز خداوند نیست و از گناه خویش و برای مردان و زنان مؤمن آمرزش بخواه و خداوند از گردشتان (در روز)  و آرامیدنتان (در شب) آگاه است» سوره محمد، آیه ۱۹.</ref>، {{متن قرآن|قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ}}<ref>«بگو او خداوند یگانه است» سوره اخلاص، آیه ۱.</ref>، {{متن قرآن|اللَّهُ الصَّمَدُ}}<ref>«خداوند صمد است» سوره اخلاص، آیه ۲.</ref>، {{متن قرآن|وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ}}<ref>«و خداوند بی‌نیازی بردبار است» سوره بقره، آیه ۲۶۳.</ref>، {{متن قرآن|وَكَانَ اللَّهُ غَنِيًّا حَمِيدًا}}<ref>«و خداوند بی‌نیازی ستوده است» سوره نساء، آیه ۱۳۱.</ref>، {{متن قرآن|لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْ}}<ref>«چیزی مانند او نیست» سوره شوری، آیه ۱۱.</ref>، {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>«ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref>، {{متن قرآن|فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ}}<ref>«پس هر سو رو کنید رو به خداوند است» سوره بقره، آیه ۱۱۵.</ref>.


[[توحید]] در [[خلق]] و امر: {{متن قرآن|أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ}}<ref>«آگاه باشید که آفرینش و فرمان او راست» سوره اعراف، آیه ۵۴.</ref>. در این جمله کوتاه، [[خلقت]] و [[تدبیر]] [[جهان]] به [[خدا]] اختصاص یافته است. این جمله کوتاه بخشی از جملات مرکب [[قرآنی]] است که بیانگر چگونگی رابطه خدا با جهان و برعکس، رابطه جهان با خدا است.
[[توحید]] در [[خلق]] و امر: {{متن قرآن|أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ}}<ref>«آگاه باشید که آفرینش و فرمان او راست» سوره اعراف، آیه ۵۴.</ref>. در این جمله کوتاه، [[خلقت]] و [[تدبیر]] [[جهان]] به [[خدا]] اختصاص یافته است. این جمله کوتاه بخشی از جملات مرکب [[قرآنی]] است که بیانگر چگونگی رابطه خدا با جهان و برعکس، رابطه جهان با خدا است.
خط ۵۹: خط ۵۹:
[[قرآن]]: [[سوگند]] به [[عظمت]] و [[الهی]] بودن قرآن: {{متن قرآن|وَالْقُرْآنِ الْحَكِيمِ}}<ref>«سوگند به قرآن حکیم» سوره یس، آیه ۲.</ref>.
[[قرآن]]: [[سوگند]] به [[عظمت]] و [[الهی]] بودن قرآن: {{متن قرآن|وَالْقُرْآنِ الْحَكِيمِ}}<ref>«سوگند به قرآن حکیم» سوره یس، آیه ۲.</ref>.


قرآن [[کلام خدا]] است و از سوی او بر [[حضرت محمد]] نازل شده است: {{متن قرآن|تَنْزِيلَ الْعَزِيزِ الرَّحِيمِ}}<ref>«فرو فرستاده خداوند پیروز بخشاینده» سوره یس، آیه ۵.</ref> [[حفظ قرآن]] از [[تحریف]]: {{متن قرآن|إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ}}<ref>«بی‌گمان ما خود قرآن را فرو فرستاده‌ایم و به یقین ما نگهبان آن خواهیم بود» سوره حجر، آیه ۹.</ref>.
قرآن [[کلام خدا]] است و از سوی او بر [[حضرت محمد]] نازل شده است: {{متن قرآن|تَنْزِيلَ الْعَزِيزِ الرَّحِيمِ}}<ref>«فرو فرستاده خداوند پیروز بخشاینده» سوره یس، آیه ۵.</ref>
 
[[حفظ قرآن]] از [[تحریف]]: {{متن قرآن|إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ}}<ref>«بی‌گمان ما خود قرآن را فرو فرستاده‌ایم و به یقین ما نگهبان آن خواهیم بود» سوره حجر، آیه ۹.</ref>.


وضع اولی [[تاریخ]] [[بشر]]: {{متن قرآن|وَمَا كَانَ النَّاسُ إِلَّا أُمَّةً وَاحِدَةً...}}<ref>«و مردم جز امّتی یگانه نبودند.».. سوره یونس، آیه ۱۹.</ref>.
وضع اولی [[تاریخ]] [[بشر]]: {{متن قرآن|وَمَا كَانَ النَّاسُ إِلَّا أُمَّةً وَاحِدَةً...}}<ref>«و مردم جز امّتی یگانه نبودند.».. سوره یونس، آیه ۱۹.</ref>.
خط ۱۱۸: خط ۱۲۰:
دلالت [[آیات الاحکام]] از نظر حکم دارای اقسامی می‌باشد. مدلول برخی آیات، [[حکم تکلیفی]] است مانند: [[وجوب]] [[روزه]] و [[حرمت]] خوردن مردار که به ترتیب از آیه {{متن قرآن|... كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ...}}<ref>«روزه بر شما مقرّر شده است» سوره بقره، آیه ۱۸۳.</ref> و آیه {{متن قرآن|حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ}}<ref>«مردار بر شما حرام است» سوره مائده، آیه ۳.</ref> استفاده می‌شود. و مدلول برخی دیگر، [[حکم وضعی]] است مانند بطلان روزه در حال [[مرض]] یا [[سفر]] که از آیه {{متن قرآن|... وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ}}<ref>«و اگر بیمار یا در سفر بود، شماری از روزهایی دیگر (روزه بر او واجب است)» سوره بقره، آیه ۱۸۵.</ref> استفاده شده است. بعضی [[آیات]] متضمن [[احکام]] و [[قواعد]] کلی است مانند قاعده [[عسر و حرج]] که از {{متن قرآن|وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ}}<ref>«و در دین- که همان آیین پدرتان ابراهیم است- هیچ تنگنایی برای شما ننهاد» سوره حج، آیه ۷۸.</ref> و {{متن قرآن|يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ}}<ref>«خداوند برای شما آسانی می‌خواهد و برایتان دشواری نمی‌خواهد» سوره بقره، آیه ۱۸۵.</ref> استفاده شده است. بعضی آیات [[ارشاد]] به [[حکم عقل]] است مانند: {{متن قرآن|قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ...}}<ref>«بگو از خداوند و پیامبر فرمان برید» سوره آل عمران، آیه ۳۲.</ref> و برخی دیگر، امضای امر [[عرفی]] یا عقلایی است مانند: {{متن قرآن|...أَوْفُوا بِالْعُقُودِ...}}<ref>«ای مؤمنان! به پیمان‌ها وفا کنید» سوره مائده، آیه ۱.</ref>، {{متن قرآن|...وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ...}}<ref>«و به پیمان وفا کنید» سوره اسراء، آیه ۳۴.</ref>، {{متن قرآن|وَأَوْفُوا الْكَيْلَ وَالْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ...}}<ref>«و پیمانه و ترازو را با دادگری، تمام بپیمایید» سوره انعام، آیه ۱۵۲.</ref>، {{متن قرآن|تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ}}<ref>«و ستدی با رضای خودتان باشد» سوره نساء، آیه ۲۹.</ref>. بعضی آیات چگونگی [[روابط اجتماعی]] و حدود و اصول [[همزیستی مسالمت‌آمیز]] را بیان می‌کند مانند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا}}<ref>«ای مؤمنان! از بسیاری از گمان‌ها دوری کنید که برخی از گمان‌ها گناه است و (در کار مردم) کاوش نکنید و از یکدیگر غیبت نکنید» سوره حجرات، آیه ۱۲.</ref>. در این [[آیه]]، [[خداوند]] سه قاعده [[اخلاقی]] و سه [[حکم شرعی]] اجتناب از [[سوءظن]]، [[تجسس]] و [[غیبت]] را در قالب چهار جمله کوتاه در [[دل]] یک جمله مرکب بلند امر فرموده‌اند<ref>دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱؛ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۱۶۸-۱۶۹.</ref>.
دلالت [[آیات الاحکام]] از نظر حکم دارای اقسامی می‌باشد. مدلول برخی آیات، [[حکم تکلیفی]] است مانند: [[وجوب]] [[روزه]] و [[حرمت]] خوردن مردار که به ترتیب از آیه {{متن قرآن|... كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ...}}<ref>«روزه بر شما مقرّر شده است» سوره بقره، آیه ۱۸۳.</ref> و آیه {{متن قرآن|حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ}}<ref>«مردار بر شما حرام است» سوره مائده، آیه ۳.</ref> استفاده می‌شود. و مدلول برخی دیگر، [[حکم وضعی]] است مانند بطلان روزه در حال [[مرض]] یا [[سفر]] که از آیه {{متن قرآن|... وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ}}<ref>«و اگر بیمار یا در سفر بود، شماری از روزهایی دیگر (روزه بر او واجب است)» سوره بقره، آیه ۱۸۵.</ref> استفاده شده است. بعضی [[آیات]] متضمن [[احکام]] و [[قواعد]] کلی است مانند قاعده [[عسر و حرج]] که از {{متن قرآن|وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ}}<ref>«و در دین- که همان آیین پدرتان ابراهیم است- هیچ تنگنایی برای شما ننهاد» سوره حج، آیه ۷۸.</ref> و {{متن قرآن|يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ}}<ref>«خداوند برای شما آسانی می‌خواهد و برایتان دشواری نمی‌خواهد» سوره بقره، آیه ۱۸۵.</ref> استفاده شده است. بعضی آیات [[ارشاد]] به [[حکم عقل]] است مانند: {{متن قرآن|قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ...}}<ref>«بگو از خداوند و پیامبر فرمان برید» سوره آل عمران، آیه ۳۲.</ref> و برخی دیگر، امضای امر [[عرفی]] یا عقلایی است مانند: {{متن قرآن|...أَوْفُوا بِالْعُقُودِ...}}<ref>«ای مؤمنان! به پیمان‌ها وفا کنید» سوره مائده، آیه ۱.</ref>، {{متن قرآن|...وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ...}}<ref>«و به پیمان وفا کنید» سوره اسراء، آیه ۳۴.</ref>، {{متن قرآن|وَأَوْفُوا الْكَيْلَ وَالْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ...}}<ref>«و پیمانه و ترازو را با دادگری، تمام بپیمایید» سوره انعام، آیه ۱۵۲.</ref>، {{متن قرآن|تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ}}<ref>«و ستدی با رضای خودتان باشد» سوره نساء، آیه ۲۹.</ref>. بعضی آیات چگونگی [[روابط اجتماعی]] و حدود و اصول [[همزیستی مسالمت‌آمیز]] را بیان می‌کند مانند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا}}<ref>«ای مؤمنان! از بسیاری از گمان‌ها دوری کنید که برخی از گمان‌ها گناه است و (در کار مردم) کاوش نکنید و از یکدیگر غیبت نکنید» سوره حجرات، آیه ۱۲.</ref>. در این [[آیه]]، [[خداوند]] سه قاعده [[اخلاقی]] و سه [[حکم شرعی]] اجتناب از [[سوءظن]]، [[تجسس]] و [[غیبت]] را در قالب چهار جمله کوتاه در [[دل]] یک جمله مرکب بلند امر فرموده‌اند<ref>دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱؛ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۱۶۸-۱۶۹.</ref>.


سوگندهای [[قرآنی]]: [[خدای متعال]] در آیات متعددی به مواردی قسم یاد کرده، که نشانگر [[ارتباط]] ویژه، بین یادکننده قسم و آنچه که بدان قسم یاد شده، وجود دارد و هر چه [[شأن]] و [[مقام]] یادکننده قسم بالاتر باشد، حکایت از اهمیت بالای آن موضوع دارد که به مواردی از آنها اشاه می‌شود: [[سوگند]] به قلم: {{متن قرآن|ن وَالْقَلَمِ وَمَا يَسْطُرُونَ}}<ref>«نون؛ سوگند به قلم و آنچه برنگارند» سوره قلم، آیه ۱.</ref>. سوگند به [[قرآن]]: {{متن قرآن|وَالْقُرْآنِ الْحَكِيمِ * إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ}}<ref>«سوگند به قرآن حکیم * همانا تو بی‌گمان از فرستادگانی» سوره یس، آیه ۲-۳.</ref>. سوگند به [[فرشتگان]]: {{متن قرآن|وَالنَّازِعَاتِ غَرْقًا * وَالنَّاشِطَاتِ نَشْطًا * وَالسَّابِحَاتِ سَبْحًا * فَالسَّابِقَاتِ سَبْقًا * فَالْمُدَبِّرَاتِ أَمْرًا}}<ref>«سوگند به بیرون کشندگان (جان کافران) به سختی، * و به گیرندگان (جان مؤمنان) به آرامی * و به فرشتگانی که شناورند (و با شتاب فرود می‌آیند)* پس، به فرشتگان پیشگام * آنگاه، به فرشتگان کارگزار» سوره نازعات، آیه ۱-۵.</ref>. سوگند به [[جان آدمی]]: {{متن قرآن|وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا}}<ref>«و به جان (آدمی) و آنکه آن را بهنجار داشت،» سوره شمس، آیه ۷.</ref>، سوگند به شب: {{متن قرآن|وَالْفَجْرِ * وَلَيَالٍ عَشْرٍ * وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ * وَاللَّيْلِ إِذَا يَسْرِ}}<ref>«سوگند به سپیده‌دم * و به شب‌های دهگانه* و به جفت و یگانه * و به شب چون به پایان آید، (که ما ستمکاران را عذاب خواهیم کرد)» سوره فجر، آیه ۱.-۴.</ref>. سوگند به صبح: {{متن قرآن|وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ}}<ref>«و به بامداد چون بردمد» سوره تکویر، آیه ۱۸.</ref>، سوگند به [[آخرت]] و [[روز واپسین]]: {{متن قرآن|وَالْيَوْمِ الْمَوْعُودِ}}<ref>«و به روزی که آن را وعده کرده‌اند،» سوره بروج، آیه ۲.</ref>. سوگند به جایگاه‌های طلوع و غروب: {{متن قرآن|فَلَا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشَارِقِ وَالْمَغَارِبِ إِنَّا لَقَادِرُونَ}}<ref>«نه، سوگند به پروردگار خاوران و باختران ما توانمندیم» سوره معارج، آیه ۴۰.</ref>، سوگند به [[خورشید و ماه]]: {{متن قرآن|وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا * وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا}}<ref>«سوگند به خورشید و روشنایی آن * و به ماه چون از پی آن درآید» سوره شمس، آیه ۱-۲.</ref>. سوگند به میوه‌ها: {{متن قرآن|وَالتِّينِ وَالزَّيْتُونِ}}<ref>«سوگند به انجیر و زیتون،» سوره تین، آیه ۱.</ref>.<ref>[[سید سلمان صفوی|صفوی، سید سلمان]]، [[کلمات قصار قرآن (مقاله)|مقاله «کلمات قصار قرآن»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص  ۱۰۳۲ - ۱۰۳۶.</ref>
سوگندهای [[قرآنی]]: [[خدای متعال]] در آیات متعددی به مواردی قسم یاد کرده، که نشانگر [[ارتباط]] ویژه، بین یادکننده قسم و آنچه که بدان قسم یاد شده، وجود دارد و هر چه [[شأن]] و [[مقام]] یادکننده قسم بالاتر باشد، حکایت از اهمیت بالای آن موضوع دارد که به مواردی از آنها اشاه می‌شود:
 
[[سوگند]] به قلم: {{متن قرآن|ن وَالْقَلَمِ وَمَا يَسْطُرُونَ}}<ref>«نون؛ سوگند به قلم و آنچه برنگارند» سوره قلم، آیه ۱.</ref>.
 
سوگند به [[قرآن]]: {{متن قرآن|وَالْقُرْآنِ الْحَكِيمِ * إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ}}<ref>«سوگند به قرآن حکیم * همانا تو بی‌گمان از فرستادگانی» سوره یس، آیه ۲-۳.</ref>.
 
سوگند به [[فرشتگان]]: {{متن قرآن|وَالنَّازِعَاتِ غَرْقًا * وَالنَّاشِطَاتِ نَشْطًا * وَالسَّابِحَاتِ سَبْحًا * فَالسَّابِقَاتِ سَبْقًا * فَالْمُدَبِّرَاتِ أَمْرًا}}<ref>«سوگند به بیرون کشندگان (جان کافران) به سختی، * و به گیرندگان (جان مؤمنان) به آرامی * و به فرشتگانی که شناورند (و با شتاب فرود می‌آیند)* پس، به فرشتگان پیشگام * آنگاه، به فرشتگان کارگزار» سوره نازعات، آیه ۱-۵.</ref>.
 
سوگند به [[جان آدمی]]: {{متن قرآن|وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا}}<ref>«و به جان (آدمی) و آنکه آن را بهنجار داشت،» سوره شمس، آیه ۷.</ref>،
 
سوگند به شب: {{متن قرآن|وَالْفَجْرِ * وَلَيَالٍ عَشْرٍ * وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ * وَاللَّيْلِ إِذَا يَسْرِ}}<ref>«سوگند به سپیده‌دم * و به شب‌های دهگانه* و به جفت و یگانه * و به شب چون به پایان آید، (که ما ستمکاران را عذاب خواهیم کرد)» سوره فجر، آیه ۱.-۴.</ref>.
 
سوگند به صبح: {{متن قرآن|وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ}}<ref>«و به بامداد چون بردمد» سوره تکویر، آیه ۱۸.</ref>،
 
سوگند به [[آخرت]] و [[روز واپسین]]: {{متن قرآن|وَالْيَوْمِ الْمَوْعُودِ}}<ref>«و به روزی که آن را وعده کرده‌اند،» سوره بروج، آیه ۲.</ref>.
 
سوگند به جایگاه‌های طلوع و غروب: {{متن قرآن|فَلَا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشَارِقِ وَالْمَغَارِبِ إِنَّا لَقَادِرُونَ}}<ref>«نه، سوگند به پروردگار خاوران و باختران ما توانمندیم» سوره معارج، آیه ۴۰.</ref>،
 
سوگند به [[خورشید و ماه]]: {{متن قرآن|وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا * وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا}}<ref>«سوگند به خورشید و روشنایی آن * و به ماه چون از پی آن درآید» سوره شمس، آیه ۱-۲.</ref>.
 
سوگند به میوه‌ها: {{متن قرآن|وَالتِّينِ وَالزَّيْتُونِ}}<ref>«سوگند به انجیر و زیتون» سوره تین، آیه ۱.</ref>.<ref>[[سید سلمان صفوی|صفوی، سید سلمان]]، [[کلمات قصار قرآن (مقاله)|مقاله «کلمات قصار قرآن»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص  ۱۰۳۲ - ۱۰۳۶.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۵٬۲۱۳

ویرایش