امارت: تفاوت میان نسخه‌ها
(←امیر) |
(←مقدمه) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
«امارت» یا «[[فرمانروایی]]» در [[فرهنگ]] [[سیاسی]] [[اسلام]]، به حوزۀ [[فرمانروایی]] [[خلیفه]] و [[امیر]] گفته می‌شد<ref>لغت‌نامه دهخدا، ج۳، ص۳۳۹۱.</ref>. امارت به دو بخش: | «امارت» یا «[[فرمانروایی]]» در [[فرهنگ]] [[سیاسی]] [[اسلام]]، به حوزۀ [[فرمانروایی]] [[خلیفه]] و [[امیر]] گفته می‌شد<ref>لغت‌نامه دهخدا، ج۳، ص۳۳۹۱.</ref>. امارت به دو بخش: [[امارت عامه]] و [[امارت خاصه]] تقسیم می‌گردید. راجع به امارت عامه]] (ر.ک: [[امارت استکفاء]] و [[امارت استیلاء]]) و امّا امارت [[امارت خاصّه]]، آن بود که [[امیر]] انحصاراً به [[تدبیر امور]] سربازان، و [[تنبیه]] خاطیان، حمایت از اصل [[نظام]] و دفاع از حریم اسلام می‌پرداخت و هیچ‌گونه دخالتی در [[امور قضایی]]، و [[احکام اجرایی]]، [[جبایه خراج]] و یا [[صدقات]] نمی‌کرد؛ حتّی [[امامت]] در [[نماز]] را نیز عهده‌دار نبود<ref>ابویعلی، الاحکام السلطانیه، ص۳۹-۳۸؛ ماوردی، الاحکام السلطانیه، ص۳۰؛ تاریخ التمدن الاسلامی، ج۱، ص۱۴۹؛ ر. ک: امارة الخاصه.</ref>. در [[سیستم]] حکومت‌های امروزی، این امور به [[وزیر]] [[دفاع]] واگذار می‌گردد<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۴۲.</ref>. | ||
== امیر == | == امیر == | ||
نسخهٔ ۲۵ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۵۶
امارت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: امارت در فقه سیاسی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
«امارت» یا «فرمانروایی» در فرهنگ سیاسی اسلام، به حوزۀ فرمانروایی خلیفه و امیر گفته می‌شد[۱]. امارت به دو بخش: امارت عامه و امارت خاصه تقسیم می‌گردید. راجع به امارت عامه]] (ر.ک: امارت استکفاء و امارت استیلاء) و امّا امارت امارت خاصّه، آن بود که امیر انحصاراً به تدبیر امور سربازان، و تنبیه خاطیان، حمایت از اصل نظام و دفاع از حریم اسلام می‌پرداخت و هیچ‌گونه دخالتی در امور قضایی، و احکام اجرایی، جبایه خراج و یا صدقات نمی‌کرد؛ حتّی امامت در نماز را نیز عهده‌دار نبود[۲]. در سیستم حکومت‌های امروزی، این امور به وزیر دفاع واگذار می‌گردد[۳].
امیر
«امیر» عالی‌ترین مقام دولتی پس از خلیفه و وزیر تفویض محسوب می‌شد[۴]. مفهوم امیر، از جهتی نزدیک به مفهوم "والی" است و اغلب به شخصی گفته می‌شد که متصدّی امور سیاسی بود؛ یعنی اموری نظیر برقراری نظم، دفاع از استقلال و امنیت واجرای قوانین از وظایف اصلی وی به شمار می‌آمد. در این راستا، هرگاه حوزه فعالیت امیر "بلد" باشد "امیر بلد" و اگر "اقلیم" باشد "امیر اقلیم" نامیده می‌شد[۵]. امیر از حیث میزان صلاحیت به امیر خاص و عام تقسیم می‌گردید[۶]. واژه امیر در ابتدا برای خلفا وضع شده بود، به ویژه هرگاه که به الفاظ "المؤمنین" یا "المسلمین" اضافه می‌گردید. سپس به رؤسای سپاه، حکام و ارباب سیاست اطلاق شد و الفاظی نظیر "الاجل، الجلیل، السید، المظفر و المؤید" بدان اضافه گردید[۷].[۸]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ لغت‌نامه دهخدا، ج۳، ص۳۳۹۱.
- ↑ ابویعلی، الاحکام السلطانیه، ص۳۹-۳۸؛ ماوردی، الاحکام السلطانیه، ص۳۰؛ تاریخ التمدن الاسلامی، ج۱، ص۱۴۹؛ ر. ک: امارة الخاصه.
- ↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۴۲.
- ↑ لغت‌نامه دهخدا، ج۳، ص۳۳۹۱؛ ابویعلی، الاحکام السلطانیه، ص۳۵؛ ماوردی، الاحکام السلطانیه، ص۳۰؛ صبح الأعشی، ج۴، ص۶۰.
- ↑ الاحکام السلطانیه، ص۳۵.
- ↑ الاحکام السلطانیه، ص۳۵.
- ↑ صبح الاعشی، ج۵، ص۴۴۹؛ نقود العربیه، ص۱۳۴؛ نهج البلاغه، خطبه ۴۰؛ ابن اثیر، الکامل، ص۳۲۵؛ مقدمه ابن خلدون، ص۴۵۷.
- ↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۵۰.