حدیث علی مع القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
(تغییرمسیر به حدیث معیت) برچسب: تغییر مسیر جدید |
(تغییرمسیر به حدیث معیت حذف شد) برچسب‌ها: تغییرمسیر حذف شد پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
# | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = احادیث امامت | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
{{جعبه اطلاعات احادیث نامدار | |||
| نام حدیث = حدیث علی مع القرآن | |||
| متن حدیث = عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ؛ علیّ مع الحقّ و الحقّ مع علیّ | |||
| ترجمه حدیث = علی با قرآن است و قرآن با علی است؛ علی با حق است و حق با علی | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| صادره از = [[پیامبر خاتم]] {{صل}} | |||
| راویان = {{فهرست جعبه عمودی | [[ابوذر غفاری]] {{ع}} | [[ابان بن تغلب]] | [[عمار یاسر]]}} | |||
| سبب صدور = | |||
| دلالت حدیث = {{فهرست جعبه عمودی | دلالت بر [[افضلیت امام علی]] {{ع}} | دلالت بر [[عصمت امام علی]] {{ع}}| دلالت بر حقانیت امیرالمومنین{{ع}}| اینکه [[امیرالمومنین]]{{ع}} مفسر [[قرآن]] است| دلالت بر [[علم امام علی]] {{ع}} به [[قرآن]]}} | |||
| اعتبار سند = متواتر | |||
| منابع شیعه = {{فهرست جعبه افقی | [[الکافی (کتاب)| الکافی]]| [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب) | ارشاد شیخ مفید]] | [[الامالی - شیخ طوسی (کتاب)| امالی طوسی]] }} | |||
| منابع اهل سنت = {{فهرست جعبه عمودی | [[صحیح ترمذی]] | تاریخ بغداد }} | |||
}} | |||
== مقدمه == | |||
[[امام علی]] {{ع}} از نخستین روزهای [[نزول وحی]]، در کنار [[پیامبر]] بود و [[آیات]] [[قرآن]] و صدای [[جبرئیل]] را می‌شنید و [[معارف قرآن]] را از [[پیامبر]] می‌آموخت و [[فکر]] و جانش، [[کلام]] و زندگی‌اش، [[گفتار]] و کردارش همه [[قرآنی]] بود. | |||
[[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] {{صل}} دربارۀ او فرمود: {{متن حدیث|عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ}}<ref>«علی با قرآن است و قرآن با علی است، از هم جدا نمی‌شوند تا آنکه کنار حوض کوثر بر من وارد شوند». الجمل، ص۴۱۸؛ الأمالی (للطوسی)، ص۴۶۰.</ref>. [[همراهی]] همیشگی و همه‌شئونی [[قرآن]] و [[امام]] و تفکیک ناپذیری آنها را بیان می‌کند. [[عصمت]] و هم‌سنخی [[علم]] [[امام]] و [[قرآن]] هم‌سنگ هم هستند؛ یعنی غیرمعصوم نمی‌تواند با قرآن در همه مراتب و [[شئون]] [[برابری]] و همراهی کند. | |||
تعبیر [[معیّت]] دربارۀ [[امام علی|علی]] و [[حق]] نیز آمده است: {{متن حدیث|علیّ مع الحقّ و الحقّ مع علیّ}}؛ دربارۀ [[قرآن]] و [[عترت]] هم آمده است و این گویای آن است که [[امام علی|علی]] {{ع}} و [[عترت]]، عِدل [[قرآن]] و حقّ‌اند و میان آنان جدایی نیست. سیمای [[امام علی|علی]] {{ع}} در [[قرآن]] و آیاتی که دربارۀ او و [[فضایل]] بزرگ آن حضرت است، جای دیگر بحث شده است<ref>به مدخل «علی در قرآن» مراجعه شود</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۲۱؛ [[حسن علی‌پور وحید|علی‌پور وحید، حسن]]، [[مکتب در فرآیند نواندیشی (کتاب)|مکتب در فرآیند نواندیشی]]، ص ۴۳.</ref>. | |||
== حق و علی == | |||
[[حق]]، معیار سنجش اشخاص، [[احزاب]]، [[اعمال]] و اقوال است و میزانی است که با عرضه‌کردن هر سخن و هر عمل بر آن، [[حقانیت]] یا بطلانش روشن می‌شود. در [[احادیث]] متعدّد، [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} و [[حق]]، همراه و با هم و یکی دانسته شده است، این، هم [[عصمت]] [[امام علی]] {{ع}} را می‌رساند، هم بر [[حق]] بودن او را در همۀ [[جبهه‌ها]] و در [[تعارض]] با همۀ اشخاص<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۱۷.</ref>. | |||
[[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: "[[علی]] با [[حق]] است و [[حق با علی است]]، هرجا که او باشد، [[حق]] هم همانجا و بر محور او می‌گردد"<ref>{{متن حدیث|عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ مَعَهُ حَيْثُمَا دَار}}؛ موسوعة الامام علی بن ابی طالب ج ۲ ص ۲۳۷</ref>. [[همراهی]] [[امام علی|علی]] {{ع}} با [[حق]] و این [[معیّت]]، روشن‌ترین [[دلیل]] بر [[حقانیّت]] او و [[گمراه]] بودن [[دشمنان]] اوست. این [[حقیقت]]، هم به صورت خبری [[نقل]] شده است، مثل [[حدیثی]] که [[گذشت]]، هم به صورت [[دعا]] و خواسته از درگاه، [[خدا]]، مثل این تعبیر: "خدایا هرجا که [[امام علی|علی]] {{ع}} بود، [[حق]] را بر مدار او بگردان"<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ أَدِرِ الْحَقَّ مَعَ عَلِيٍّ حَيْثُمَا دَار}}؛ موسوعة الامام علی بن ابی طالب ج ۲ ص ۲۳۸</ref>. چنین سخنانی دربارۀ [[عمّار یاسر]] هم از زبان [[پیامبر|پیامبر خدا]] [[نقل]] شده است و این معیاری بود که برای افراد مردّد در جبهۀ [[صفین]]، طرف [[حق]] را نشان می‌داد. | |||
[[حدیث]] {{متن حدیث|عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ مَعَهُ حَيْثُمَا دَار}} وسیله‌ای برای [[حق‌شناسی]] و باطل‌شناسی در صحنه‌های [[فتنه]] و موارد مشتبه است و دلیلی بر [[امامت]] آن [[حضرت]] است. این [[حدیث]]، علاوه بر منابع [[شیعی]]، در کتب [[اهل سنت]] هم آمده است<ref>کتاب حق با علی است از مهدی فقیه ایمانی</ref>. هماهنگی و با هم بودن [[امام علی|علی]] {{ع}} و [[قرآن]] نیز که همین مفاهیم و نتایج را دربر دارد، در [[احادیث]] متعدّدی آمده است، از جمله [[حدیث]] [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}}: {{متن حدیث|عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْض}}<ref>کشف الغمه ج۱ ص ۱۴۸</ref> در [[حدیث]] دیگری از قول [[پیامبر]] [[خدا]]، همراه بودن [[امام علی|علی]] {{ع}} با [[حق]] و با [[قرآن]] یکجا بیان شده است: {{متن حدیث| عَلَيَّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْقُرْآنِ وَ الْحَقِّ وَ الْقُرْآنِ مَعَهُ وَ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَى الْحَوْضِ }}.<ref>موسوعة الامام علی بن ابی طالب ج ۲ ص ۲۳۷</ref> آنچه در [[فرهنگ]] عامیانه و زبان [[مردم]] رایج است ([[حق با علی است]]) با تکیه بر همین پشتوانه‌های [[حدیثی]] است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۴۱۷.</ref>. | |||
== پرسش‌های وابسته == | |||
* [[حدیث علی مع الحق چگونه بر عصمت امام علی دلالت می‌کند؟ (پرسش)]] | |||
== جستارهای وابسته == | |||
{{مدخل وابسته}} | |||
* [[امام علی در قرآن]] | |||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | |||
# [[پرونده:1100806.jpg|22px]] [[حسن علی‌پور وحید|علی‌پور وحید، حسن]]، [[مکتب در فرآیند نواندیشی (کتاب)|'''مکتب در فرآیند نواندیشی''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:امام علی]] | |||
[[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | |||
[[رده:احادیث نامدار]] | |||
نسخهٔ ۱۱ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۲۹
| حدیث علی مع القرآن | |
|---|---|
| متن حدیث | |
| «عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ؛ علیّ مع الحقّ و الحقّ مع علیّ» | |
| ترجمه حدیث | |
| علی با قرآن است و قرآن با علی است؛ علی با حق است و حق با علی | |
| مشخصات حدیث | |
| صادره از | پیامبر خاتم (ص) |
| راویان | |
| محتوای حدیث | |
| دلالت حدیث |
|
| منابع حدیث | |
| اعتبار سند | متواتر |
| منابع شیعه | |
| منابع اهل سنت |
|
مقدمه
امام علی (ع) از نخستین روزهای نزول وحی، در کنار پیامبر بود و آیات قرآن و صدای جبرئیل را می‌شنید و معارف قرآن را از پیامبر می‌آموخت و فکر و جانش، کلام و زندگی‌اش، گفتار و کردارش همه قرآنی بود.
پیامبر خدا (ص) دربارۀ او فرمود: «عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ»[۱]. همراهی همیشگی و همه‌شئونی قرآن و امام و تفکیک ناپذیری آنها را بیان می‌کند. عصمت و هم‌سنخی علم امام و قرآن هم‌سنگ هم هستند؛ یعنی غیرمعصوم نمی‌تواند با قرآن در همه مراتب و شئون برابری و همراهی کند.
تعبیر معیّت دربارۀ علی و حق نیز آمده است: «علیّ مع الحقّ و الحقّ مع علیّ»؛ دربارۀ قرآن و عترت هم آمده است و این گویای آن است که علی (ع) و عترت، عِدل قرآن و حقّ‌اند و میان آنان جدایی نیست. سیمای علی (ع) در قرآن و آیاتی که دربارۀ او و فضایل بزرگ آن حضرت است، جای دیگر بحث شده است[۲].[۳].
حق و علی
حق، معیار سنجش اشخاص، احزاب، اعمال و اقوال است و میزانی است که با عرضه‌کردن هر سخن و هر عمل بر آن، حقانیت یا بطلانش روشن می‌شود. در احادیث متعدّد، امیر المؤمنین (ع) و حق، همراه و با هم و یکی دانسته شده است، این، هم عصمت امام علی (ع) را می‌رساند، هم بر حق بودن او را در همۀ جبهه‌ها و در تعارض با همۀ اشخاص[۴].
پیامبر اکرم (ص) فرمود: "علی با حق است و حق با علی است، هرجا که او باشد، حق هم همانجا و بر محور او می‌گردد"[۵]. همراهی علی (ع) با حق و این معیّت، روشن‌ترین دلیل بر حقانیّت او و گمراه بودن دشمنان اوست. این حقیقت، هم به صورت خبری نقل شده است، مثل حدیثی که گذشت، هم به صورت دعا و خواسته از درگاه، خدا، مثل این تعبیر: "خدایا هرجا که علی (ع) بود، حق را بر مدار او بگردان"[۶]. چنین سخنانی دربارۀ عمّار یاسر هم از زبان پیامبر خدا نقل شده است و این معیاری بود که برای افراد مردّد در جبهۀ صفین، طرف حق را نشان می‌داد.
حدیث «عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ مَعَهُ حَيْثُمَا دَار» وسیله‌ای برای حق‌شناسی و باطل‌شناسی در صحنه‌های فتنه و موارد مشتبه است و دلیلی بر امامت آن حضرت است. این حدیث، علاوه بر منابع شیعی، در کتب اهل سنت هم آمده است[۷]. هماهنگی و با هم بودن علی (ع) و قرآن نیز که همین مفاهیم و نتایج را دربر دارد، در احادیث متعدّدی آمده است، از جمله حدیث پیامبر اکرم (ص): «عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْض»[۸] در حدیث دیگری از قول پیامبر خدا، همراه بودن علی (ع) با حق و با قرآن یکجا بیان شده است: « عَلَيَّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْقُرْآنِ وَ الْحَقِّ وَ الْقُرْآنِ مَعَهُ وَ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَى الْحَوْضِ ».[۹] آنچه در فرهنگ عامیانه و زبان مردم رایج است (حق با علی است) با تکیه بر همین پشتوانه‌های حدیثی است[۱۰].
پرسش‌های وابسته
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «علی با قرآن است و قرآن با علی است، از هم جدا نمی‌شوند تا آنکه کنار حوض کوثر بر من وارد شوند». الجمل، ص۴۱۸؛ الأمالی (للطوسی)، ص۴۶۰.
- ↑ به مدخل «علی در قرآن» مراجعه شود
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۲۱؛ علی‌پور وحید، حسن، مکتب در فرآیند نواندیشی، ص ۴۳.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۱۷.
- ↑ «عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ مَعَهُ حَيْثُمَا دَار»؛ موسوعة الامام علی بن ابی طالب ج ۲ ص ۲۳۷
- ↑ «اللَّهُمَّ أَدِرِ الْحَقَّ مَعَ عَلِيٍّ حَيْثُمَا دَار»؛ موسوعة الامام علی بن ابی طالب ج ۲ ص ۲۳۸
- ↑ کتاب حق با علی است از مهدی فقیه ایمانی
- ↑ کشف الغمه ج۱ ص ۱۴۸
- ↑ موسوعة الامام علی بن ابی طالب ج ۲ ص ۲۳۷
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۱۷.