امت در لغت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ه. ق.' به 'ﻫ.ق') |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
این واژه از ماده «أم‌م» به معنای قصد امری خاص و معین است. هنگامی‌که گفته می‌شود {{عربی|أمَمتُ إلیه}}، یعنی {{عربی|قصَدتُ إلیه}}. در همه مشتقات این لغت، معنای قصد کردن چیزی و توجه و [[رجوع]] به آن دیده می‌شود؛ چنان‌که [[امام]] به معنای [[پیشوا]] و [[رهبر]] است که مقصد یک گروه می‌باشد و یا [[امّت]] یعنی مجموعه‌ای که مقصد واحدی دارند<ref>کتاب العین (ط. هجرت، بی‌تا). ج۸، ص۴۲۷.</ref>. بنابراین، «امّت» بر وزن فُعلَة (این وزن معمولاً برمقداری معیّن از ماده خود دلالت می‌کند) به معنای تعداد معیّن و محدودی از افراد است که دارای [[هدف]] و رهبر واحدند و همگی او را مقصد و مقتدای خود قرار داده‌اند<ref>التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (ط. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۶۸ ه. ش)، ج۱، ص۱۳۵.</ref>. مصداق [[عینی]] امّت در [[قرآن]]، [[تابعین]] [[انبیاء الهی]] {{عم}} هستند که عقیده‌ای واحد، آنان را گرد هم جمع نموده است<ref>مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ط. ناصر خسرو، ۱۳۷۲ ه. ش.)، ج۲، ص۸۰۶.</ref>. بر اساس تحلیلی که در این ماده ذکر شد، پی می‌بریم که رابطه تنگاتنگی بین امام و امّت وجود دارد؛ زیرا امام هر قومی، شخصیتی است که مقتدای امّت است و امّت نیز مجموعه آحادی است که ملاک [[وحدت]] آنان [[رهبری]] آنها است؛ لذا از منظر کثرت به وحدت، امام مقصد و [[مقتدا]] و عصاره امّت است و از منظر وحدت به کثرت، امام نماد وحدت و [[مظهر]] [[اعتقاد]] امّت است<ref>المیزان فی تفسیر القرآن (ط. جامعه مدرسین، ۱۴۱۷ | این واژه از ماده «أم‌م» به معنای قصد امری خاص و معین است. هنگامی‌که گفته می‌شود {{عربی|أمَمتُ إلیه}}، یعنی {{عربی|قصَدتُ إلیه}}. در همه مشتقات این لغت، معنای قصد کردن چیزی و توجه و [[رجوع]] به آن دیده می‌شود؛ چنان‌که [[امام]] به معنای [[پیشوا]] و [[رهبر]] است که مقصد یک گروه می‌باشد و یا [[امّت]] یعنی مجموعه‌ای که مقصد واحدی دارند<ref>کتاب العین (ط. هجرت، بی‌تا). ج۸، ص۴۲۷.</ref>. بنابراین، «امّت» بر وزن فُعلَة (این وزن معمولاً برمقداری معیّن از ماده خود دلالت می‌کند) به معنای تعداد معیّن و محدودی از افراد است که دارای [[هدف]] و رهبر واحدند و همگی او را مقصد و مقتدای خود قرار داده‌اند<ref>التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (ط. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۶۸ ه. ش)، ج۱، ص۱۳۵.</ref>. مصداق [[عینی]] امّت در [[قرآن]]، [[تابعین]] [[انبیاء الهی]] {{عم}} هستند که عقیده‌ای واحد، آنان را گرد هم جمع نموده است<ref>مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ط. ناصر خسرو، ۱۳۷۲ ه. ش.)، ج۲، ص۸۰۶.</ref>. بر اساس تحلیلی که در این ماده ذکر شد، پی می‌بریم که رابطه تنگاتنگی بین امام و امّت وجود دارد؛ زیرا امام هر قومی، شخصیتی است که مقتدای امّت است و امّت نیز مجموعه آحادی است که ملاک [[وحدت]] آنان [[رهبری]] آنها است؛ لذا از منظر کثرت به وحدت، امام مقصد و [[مقتدا]] و عصاره امّت است و از منظر وحدت به کثرت، امام نماد وحدت و [[مظهر]] [[اعتقاد]] امّت است<ref>المیزان فی تفسیر القرآن (ط. جامعه مدرسین، ۱۴۱۷ ﻫ.ق)، ج۲، ص۱۲۳ و ج۱۸، ص۹۳.</ref>. به همین دلیل است که مصداقاً امّت و امام گاه به جای یکدیگر به کار می‌روند؛ مثل: {{متن قرآن|إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتًا لِلَّهِ حَنِيفًا وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}}<ref>«به راستی ابراهیم (به تنهایی) امتی فروتن برای خداوند و درست‌آیین بود و از مشرکان نبود» سوره نحل، آیه ۱۲۰.</ref><ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۴ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۴]] ص ۶۰۹.</ref> | ||
==[[مفهوم امت]]== | ==[[مفهوم امت]]== | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۳۶
این مدخل زیرشاخهٔ بحث امت است. امت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: امت در لغت - امت در قرآن - امت در فقه سیاسی - امت در معارف دعا و زیارات - امت در معارف و سیره سجادی - امت در معارف و سیره رضوی - امت در معارف و سیره حسینی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
این واژه از ماده «أم‌م» به معنای قصد امری خاص و معین است. هنگامی‌که گفته می‌شود أمَمتُ إلیه، یعنی قصَدتُ إلیه. در همه مشتقات این لغت، معنای قصد کردن چیزی و توجه و رجوع به آن دیده می‌شود؛ چنان‌که امام به معنای پیشوا و رهبر است که مقصد یک گروه می‌باشد و یا امّت یعنی مجموعه‌ای که مقصد واحدی دارند[۱]. بنابراین، «امّت» بر وزن فُعلَة (این وزن معمولاً برمقداری معیّن از ماده خود دلالت می‌کند) به معنای تعداد معیّن و محدودی از افراد است که دارای هدف و رهبر واحدند و همگی او را مقصد و مقتدای خود قرار داده‌اند[۲]. مصداق عینی امّت در قرآن، تابعین انبیاء الهی (ع) هستند که عقیده‌ای واحد، آنان را گرد هم جمع نموده است[۳]. بر اساس تحلیلی که در این ماده ذکر شد، پی می‌بریم که رابطه تنگاتنگی بین امام و امّت وجود دارد؛ زیرا امام هر قومی، شخصیتی است که مقتدای امّت است و امّت نیز مجموعه آحادی است که ملاک وحدت آنان رهبری آنها است؛ لذا از منظر کثرت به وحدت، امام مقصد و مقتدا و عصاره امّت است و از منظر وحدت به کثرت، امام نماد وحدت و مظهر اعتقاد امّت است[۴]. به همین دلیل است که مصداقاً امّت و امام گاه به جای یکدیگر به کار می‌روند؛ مثل: ﴿إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتًا لِلَّهِ حَنِيفًا وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ﴾[۵][۶]
مفهوم امت
معنای لغوی: در لغت عربی است به معنای جماعتی با مقصد واحد و قوم به مفهوم جمعیتی با رابطه نسبی واحد و ملت به معنی مردمی با مسیر واحد و بالاخره وطن به مفهوم سرزمینی که مردمی را در بر می‌گیرد آمده است و در حقیقت همه این الفاظ حاکی از جمعیت متشکلی است که یک پیوند خاص آنها را به یکدیگر مرتبط کرده است و عامل ربط و عنصر پیوند را می‌توان از مضاف‌الیه این کلمات به دست آورد، مانند امت اسلام، قوم پیامبر(ص)، ملت یهود و وطن اسلامی و از آنجا که عنصر اصلی پیوند و ارتباط انسان‌ها در دیدگاه اسلام این است، بنابراین از نظر تفسیر لغوی آیات مربوط به این واژه‌ها می‌توان گفت که استفاده از این کلمات در مورد اسلام، مسیحیت و یهود یکسان است و آیه ﴿تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ﴾[۷] می‌تواند هر امتی را با عقیده خاصش شامل شود؛
منابع
پانویس
- ↑ کتاب العین (ط. هجرت، بی‌تا). ج۸، ص۴۲۷.
- ↑ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (ط. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۶۸ ه. ش)، ج۱، ص۱۳۵.
- ↑ مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ط. ناصر خسرو، ۱۳۷۲ ه. ش.)، ج۲، ص۸۰۶.
- ↑ المیزان فی تفسیر القرآن (ط. جامعه مدرسین، ۱۴۱۷ ﻫ.ق)، ج۲، ص۱۲۳ و ج۱۸، ص۹۳.
- ↑ «به راستی ابراهیم (به تنهایی) امتی فروتن برای خداوند و درست‌آیین بود و از مشرکان نبود» سوره نحل، آیه ۱۲۰.
- ↑ فیاض‌بخش و محسنی، ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۴ ص ۶۰۹.
- ↑ «آن، امّتی بود که از میان برخاست» سوره بقره، آیه ۱۳۴.