تغییر وضعیت فهرست محتویات

ادب: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخهٔ ‏۶ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۴۹

این مقاله هم‌اکنون در دست ویرایش است. این برچسب در تاریخ ۱۵ مرداد ۱۴۰۲ توسط کاربر:Bahmani برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شده است. اگر بیش از پنج روز از آخرین ویرایش مقاله می‌گذرد می‌توانید برچسب را بردارید. در غیر این صورت، شکیبایی کرده و تغییری در مقاله ایجاد نکنید.

آداب مربوط به ساختمان روحی انسان نیست، قراردادهای افراد انسان است در میان یکدیگر^[۱]. آداب مربوط به سهم‌بندی غرائز نیست، بلکه مربوط به این است که انسان غیر از مسأله اخلاق به امور اکتسابی که باید اسم آنها را فنون گذاشت نیز احتیاج دارد. یعنی به سلسله هنرها و صنعت‌ها احتیاج دارد و باید آنها را یاد بگیرد^[۲]^[۳]

مقدمه

ادب به معنای تبدیل حالات بد به حالات خوب و بروز اخلاق پسندیده، از جمله برترین کمالات انسانی است و انسان در صورت کسب آن می‌تواند سرمنشأ امر خیر و نیک شود. ادب، بهترین خوی انسانی و نشانه تربیت فطری در زمینه وجودی انسان است. از این‌رو آدمی اگر مؤدب به ادب الهی شود راه رشد و کمال انسانی را در خود پدید آورده است و در غیر این صورت، کمال انسانی در او بروز نمی‌یابد و از انسانیّت فاصله می‌گیرد. امیرالمؤمنین (ع) فرمود: "هیچ میراثی چون ادب نیست"^[۴].^[۵]

آداب در فقه

آداب در ابواب متعدّد فقه در معنای لغوی به کار رفته است، هرچند آنچه در بیشتر ابواب فقه منظور فقیهان است، مجموع رفتارها و هیئت‌هایی است که فعل یا ترک آنها از دیدگاه شارع مقدّس، موجب حسن و کمال فعل یا موضوعی می‏‌شود که حکم شرعی به آن تعلّق گرفته است، مانند آداب نماز، روزه، زیارت، جهاد و تخلّی. از بررسی کلمات فقیهان و کاربرد این واژه در فقه بر می‏‌آید که آداب، اعم از احکام لزومی و غیر لزومی است؛ یعنی هم مستحبّات و مکروهات را در بر می‏گیرد و هم واجبات و محرّمات را^[۶].^[۷]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

↑ اسلام و مقتضیات زمان جلد دوم، ص۲۴۸.
↑ اسلام و مقتضیات زمان، جلد اول، ص۲۸۰.
↑ زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۴۲.
↑ نهج البلاغه، حکمت ۵۴: «لَا مِيرَاثَ كَالْأَدَب‏».
↑ دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه ج۱، ص ۹۶.
↑ الحدائق الناضرة، ج۲، ص۲.
↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص ۱۲۳-۱۲۴.

علم اخلاق

اخلاق نظری • اخلاق عملی • آداب • حکمت عملی • ضمانت اجرایی اخلاق (مجازات اخلاقی) • قلمرو اخلاق • نظام اخلاقی (نظام اخلاقی اسلامی) • هدف اخلاق (هدف نهایی (قرب الهی) - آرمان اخلاق - معنای زندگی (زندگی اخلاقی - هدف زندگی)) • مکتب اخلاقی سر خلق صفات نفسانی • خلق صفات نیک • خلق ملکه‌ای نفسانی • گزاره اخلاقی • حکم اخلاقی • اصل اخلاقی حکم عام • اصل بنیادین • باور اخلاقی پایه • اصلی فرعی • اصل مطلق اخلاقی • اصل اخلاقی غیر مطلق • قاعده اخلاقی • تعمیم پذیری • قاعده گرایی • حکم اخلاقی • حکم اصیل اخلاقی • حکم اشتقاقی اخلاقی • احکام الزامی

مفاهیم اخلاقی / ارزش‌های اخلاقی

فضایل اخلاقی

آراستگی‏ • آرامش • آرزوی کوتاه‏ • آشتی‏ • آمرزش • ابراز دوستی‏ • احترام‏ • احسان‏ • اخبات‏ • اخلاص‏ • ادب • استغفار‏ • استقامت‏ • اشفاق‏ • اصلاح‏ • اصلاح بین مردم • اطمینان‏ • اعانت به مظلوم • اعتدال‏ • اغتنام عمر‏ • امانتداری‏ • امر به معروف و نهی از منکر‏ • امیدواری به خدا • انابه‏ • انصاف‏ • انفاق • انقطاع الی الله‏ • ایمان‏ • بلندهمتی‏ • بی‌نیازی از مردم‏ • پاکیزگی‏ • پندپذیری‏ • تأنی • تحفظ‏ • تحمل‏ • تدبر • تذکر‏ • ترس از خدا • تزکیه • تسلیم‏ • تعاون‏ • تعقل • تفکر‏ • تفویض‏ • تقرب به خداوند • تقوا‏ • تواضع‏ • توبه‏ • توحید • توکل • تهذیب نفس • تیزهوشی‏ • ثبات‏ • جوانمردی‏ • جهاد • حب‏ • حرکت به نفع دیگران • حریت‏ • حکمت‏ • حلم‏ • حیا‏ • خاموشی‏ • خداشناسی • خشوع‏ • خشیت‏ • خضوع‏ • خوش‌خلقی‏ • خوش‌گمانی‏ • خوف‏ • دعای خیر‏ • دوراندیشی‏ • دوستی‏ • دید و بازدید‏ • دیگرخواهی‏ • ذکر‏ • رازداری‏ • راستی‏ • رأفت‏ • رجا • رضا‏ • رفق و مدارا • رهبت‏ • ریاضت‏ • زهد‏ • سخاوت‏ • سرعت فهم‏ • سرور‏ • شجاعت‏ • شرح صدر‏ • شکر‏ • شکرگزاری • شناخت • شناخت دین • شوق • شهامت‏ • صبر‏ • صدق • صفای ذهن‏ • صله رحم‏ • طاعت‏ • طلب حلال‏ • عبادت‏ • عبرت‌پذیری • عبرت‌آموزی‏ • عدالت‏ • عدل • عزت نفس‏ • عفت‏ • عفو‏ • علم‏ • عیادت‏ • عیب‌پوشی‏ • عیب‌زدایی‏ • غیرت‏ • فراست‏ • فطانت‏ • قناعت • قوت نفس‏ • کتمان مصیبت‏ • کرامت • کرامت نفس‏ • کظم غیظ‏ • کم‌خوری‏ • کیاست‏ • مدارا • مرابطه‏ • مراقبه • مسارعت‏ • مساوات‏ • مسئولیت‌پذیری‏ • معرفت‏ • مواسات‏ • موعظه • نشاط‏ • نصیحت‏ • نظم‏ • نقدپذیری‏ • نیکی به همسایگان و دوستان • ورع‏ • وفای به عهد‏ • وقار • یاد مرگ‏ • یقظه‏ • یقین

فضیلت

برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=ادب&oldid=1250959»

رده‌ها:

ردهٔ پنهان:

صفحه‌های بدون پرسش مرتبط

@@ خط ۱۰: / خط ۱۰: @@
 == مقدمه ==
-ادب به معنای تبدیل حالات بد به حالات خوب و بروز [[اخلاق]] [[پسندیده]]، از جمله [[برترین]] [[کمالات انسانی]] است و [[انسان]] در صورت کسب آن می‌تواند سرمنشأ امر خیر و نیک شود. ادب، [[بهترین]] خوی انسانی و نشانه [[تربیت]] فطری در زمینه وجودی [[انسان]] است. از این‌رو [[آدمی]] اگر مؤدب به ادب الهی شود راه رشد و [[کمال انسانی]] را در خود پدید آورده است و در غیر این صورت، [[کمال انسانی]] در او بروز نمی‌یابد و از انسانیّت فاصله می‌گیرد. [[امام]] {{ع}} فرمود: "هیچ میراثی چون ادب نیست"<ref>نهج البلاغه، حکمت ۵٤: {{متن حدیث|لَا مِيرَاثَ كَالْأَدَب‏}}</ref><ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 96.</ref>.
+ادب به معنای تبدیل حالات بد به حالات خوب و بروز [[اخلاق]] پسندیده، از جمله [[برترین]] [[کمالات انسانی]] است و [[انسان]] در صورت کسب آن می‌تواند سرمنشأ امر خیر و نیک شود. ادب، [[بهترین]] خوی انسانی و نشانه [[تربیت]] فطری در زمینه وجودی [[انسان]] است. از این‌رو [[آدمی]] اگر مؤدب به ادب الهی شود راه رشد و [[کمال انسانی]] را در خود پدید آورده است و در غیر این صورت، [[کمال انسانی]] در او بروز نمی‌یابد و از انسانیّت فاصله می‌گیرد. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرمود: "هیچ میراثی چون ادب نیست"<ref>نهج البلاغه، حکمت ۵۴: {{متن حدیث|لَا مِيرَاثَ كَالْأَدَب‏}}.</ref>.<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)| دانشنامه نهج البلاغه ج۱]]، ص ۹۶.</ref>
-اهمیت موضوع نزد [[امام]] {{ع}} به‌قدری است که در [[مقام]] [[دولت]] [[اسلامی]]، هنگامی که [[وظایف دولت]] را در ابتدای [[نامه]] ۵۳ برمی‌شمرد، به مسئله [[تعلیم و تربیت]] و [[اصلاح]] حال [[مردم]] اشاره دارد. یعنی دستگاه [[حکومت]] [[وظیفه]] دارد مقدمات [[اصلاح]] [[مردم]] را فراهم کند. این امر در دو بُعد صورت می‌پذیرد: نخست، [[دولت]] [[اسلامی]]، خود، باید به تمام و کمال آراسته به ادب [[اخلاقی]] و برای [[مردم]] [[الگو]] باشد؛ دوم، زمینه ایجاد [[دانش]] و [[آگاهی]] را برای [[مردمان]] فراهم کند تا در سایه آن همگی بتوانند به [[فضایل]] و [[رفتار]] نیکو و ادب کمالی آراسته شوند. در فرازی دیگر آن‌گاه که [[حق]] [[مردم]] را بر گردن خود به‌عنوان [[رئیس]] [[حکومت]] برمی‌شمرد، می‌فرماید: "(موظفم شما را)... [[تعلیم]] دهم تا [[نادان]] نمانید و ادب آموزم تا بدانید"<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳۴: {{متن حدیث|وَ تَعْلِيمُكُمْ كَيْلَا تَجْهَلُوا وَ تَأْدِيبُكُمْ كَيْمَا تَعْلَمُوا}}</ref><ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 96.</ref>.
-در منظر [[امام]] {{ع}} ادب نیکو از لوازم [[خردمندی]] است و [[علم]] و ادب موجب [[اصلاح]] [[عقل]] می‌شود. از این‌رو یکی از خصوصیات شخص خردمند را [[محاسبه]] و بررسی خصلت‌های زشت در [[دین]]، [[عقیده]]، [[اخلاق]] و ادب برمی‌شمارد تا درصدد رفع آنها برآید. در واقع، محصول و نتیجه به‌کارگیری [[خرد]]، در قالب ادب خودنمایی می‌کند.
-نتیجه کسب ادب در سیمای [[آدمی]] بروز لطافت، نرمی و خوش‌خویی است. از این‌رو شخص مؤدب افزون بر اینکه راه رسیدن به [[کمالات انسانی]] را بر خود هموار کرده، در اجتماع نیز فردی عزیز و مورد [[احترام]] و از اقبال عمومی برخوردار است<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 96.</ref>.
 == آداب در فقه ==