{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام سجاد| عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ابان بن ابی‌عیاش در تراجم و رجال]] - [[ابان بن ابی‌عیاش در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }}
#تغییر_مسیر [[ابان بن ابی‌عیاش عبدی بصری]]
== آشنایی اجمالی ==
وی «ابو اسماعیل»، [[ابان بن ابی عیاش]]، فرزند «فیروز» یا «دینار» [[ایرانی]] و از [[موالیان]] [[طایفه]] [[عبد قیس]] است. او به کثرت [[زهد]] و [[عبادت]] مشهور بود و شب‌ها به [[راز و نیاز]] مشغول و روزها [[روزه‌دار]] بود.
ابان یکی از [[قاریان]] بزرگ است و [[اسحاق بن ابی‌اسرائیل]] وی را طاووس قراء معرفی کرده است.
[[شیخ طوسی]] او را در [[رجال]] خود از [[اصحاب]] [[امام سجاد]]{{ع}}، [[امام باقر]]{{ع}} و [[امام صادق]]{{ع}} برشمرده است. او یک بار ابان را [[تابعی]] [[ضعیف]] و در جای دیگر او را «[[بصری]] تابعی» توصیف کرده است<ref>طوسی رجال، ص۸۳، ۱۰۶ و ۱۵۲.</ref>.
[[برقی]] او را در زمره [[اصحاب]] [[امام باقر]]{{ع}} آورده و در شمار [[اصحاب]] [[امام حسن]]{{ع}} و [[امام حسین]]{{ع}} و [[امام سجاد]]{{ع}} نیز ذکر کرده است<ref>برقی، رجال ص۹.</ref>.
برخی از [[علمای رجال]] مانند [[علامه امینی]] و به استناد [[تهذیب التهذیب (کتاب)|تهذیب التهذیب]]، ابان را در فهرست [[دروغ‌گویان]] و [[جاعلان حدیث]] آورد<ref>الغدیر، ج۵، ص۲۰۹.</ref>؛ ولی صاحب [[اعیان الشیعه (کتاب)|اعیان الشیعه]] و [[تنقیح المقال (کتاب)|تنقیح المقال]] او را [[شیعی]] دانسته<ref>اعیان الشیعه، ج۲، ص۱۰۲.</ref> و یا این که در آخر [[عمر]]، [[مستبصر]] ([[آگاه]]) شده و به [[مذهب]] [[حق]] درآمده است<ref>تنقیح المقال، ج۱، ص۳.</ref>.
می‌گویند که وی در آغاز [[زندگی]]، مذهب [[مخالفان شیعه]] را داشت؛ هنگامی که [[سلیم بن قیس هلالی]] از [[ترس]] [[حجاج]] گریخت و به او [[پناه]] برد، ابان به [[راهنمایی]] میهمان خود [[مذهب شیعه]] را پذیرفت.
سُلیم، در نزدیک [[مرگ]] خود، کتاب معروفش را به میزبانش سپرد و مطالب آن را برایش گفت. به جز ابان، کسی آن کتاب را از وی [[روایت]] نکرده است<ref>دایرة المعارف تشیع، ج۱، ص۲۵۸؛ معجم الرجال الحدیث، ج۱، ص۱۷.</ref>.
علمای رجالی [[شیعه]] و [[محدثان]] بزرگ چون [[برقی]]، [[صفار]]، [[کلینی]]، [[نعمانی]] ([[شیخ مفید]]) [[صدوق]] و [[عیاشی]] از ابان روایت نقل کرده‌اند. این [[روایات]] را ابان به طور مستقیم و یا غیر مستقیم از [[امام حسن]]{{ع}}، [[امام حسین]]{{ع}}، [[امام باقر]]{{ع}} و [[امام صادق]]{{ع}} نقل می‌کند<ref>رجال اصول کافی، ج۱، ص۵۲۹.</ref> و ابان سرانجام در سال ۱۲۸ه.ق درگذشت<ref>الغدیر، ج۵، ص۲۰۹؛ تهذیب التهذیب، ج۱، ص۹۹.</ref>.<ref>[[سید حسن قریشی|قریشی، سید حسن]]، [[اصحاب ایرانی ائمه اطهار (کتاب)|اصحاب ایرانی ائمه اطهار]]، ص94- 96.</ref>
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:1100366.jpg|22px]] [[سید حسن قریشی|قریشی، سید حسن]]، [[اصحاب ایرانی ائمه اطهار (کتاب)|'''اصحاب ایرانی ائمه اطهار''']]
