آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'خلاء' به 'خلأ'
جز (جایگزینی متن - 'همان گونه' به 'همان‌گونه')
جز (جایگزینی متن - 'خلاء' به 'خلأ')
 
خط ۹۸: خط ۹۸:
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[فرج‌الله هدایت‌نیا]]'''، در مقاله ''«[[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات]]»'' در این‌باره گفته است:
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[فرج‌الله هدایت‌نیا]]'''، در مقاله ''«[[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات]]»'' در این‌باره گفته است:
#«'''[[آمادگی]]:''' فرد [[منتظر]] همیشه خود را حاضر و آماده نگه می‌‌دارد و به اصطلاح در [[آماده‌باش]] کامل است. او از کسانی نیست که در [[آیه]] ۳۸ سوره [[مبارکه]] [[توبه]] مورد توبیخ [[خداوند]] واقع شده‌اند. در این [[آیه]] می‌‌خوانیم: ای کسانی که [[ایمان]] آورده‌اید شما را چه شده است‌ که چون به شما گفته می‌‌شود: "در [[راه خدا]] [[بسیج]] شوید" کندی به خرج می‌‌دهید؟! آیا به جای [[آخرت]] به [[زندگی]] [[دنیا]] [[دل]] خوش کرده‌اید؟! متاع [[زندگی]] [[دنیا]] در برابر [[آخرت]] جز اندکی نیست<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَا لَكُمْ إِذَا قِيلَ لَكُمُ انْفِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الْأَرْضِ أَرَضِيتُمْ بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا مِنَ الْآخِرَةِ فَمَا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ}} «ای مؤمنان! چگونه‌اید که چون به شما گفته شود در راه خداوند رهسپار (جنگ) گردید، گرانخیزی می‌ورزید ؟ آیا به جای جهان واپسین به زندگانی این جهان خرسند شده‌اید؟ در حالی که کالای زندگی این جهان در برابر جهان واپسین جز اندکی نیست» سوره توبه، آیه ۳۸.</ref>. [[منتظرین]] به کسانی [[تشبیه]] شده‌اند که در [[خیمه]] [[امام]] یا زیر [[بیرق]] او حضور دارند. در بیانی از [[حضرت صادق]] {{ع}} در توصیف [[منتظران]] می‌خوانیم: {{متن حدیث|كَانَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ قَاعِداً فِي عَسْكَرِهِ لَا بَلْ بِمَنْزِلَةِ مَنْ قَعَدَ تَحْتَ لِوَائِهِ}}<ref>محمد بن ابراهیم النعمانی، الغیبه، ص۳۲۹.</ref> از این [[تشبیه]] غالباً [[ارزش انتظار]] و [[پاداش]] [[منتظر]] فهمیده شده است و از بعد دیگر آن [[غفلت]] شده است. این [[حدیث]]، به [[آمادگی]] و [[توانمندی]] [[منتظران]]، همچون [[آمادگی]] سربازان حاضر در [[لشکر]] [[امام]] نیز اشاره دارد. به بیان دیگر شخص [[منتظر]] به [[انتظار امام]] خود "نمی‌نشیند" بلکه "[[ایستاده]]" است. پس [[انتظار]] از مقوله [[قیام]] است نه [[قعود]]. به همین [[دلیل]] با شنیدن نام [[امام]] برمی‌‌خیزد و معنای اصلی "[[قیام]]" به هنگام شنیدن نام [[امام]] همین است، نه اینکه این حرکت صرفا ادای [[احترام]] باشد<ref>سید محمود طالقانی، مجله حکمت، شماره ۱ و ۲، سال سوم (به نقل از: محمدرضا حکیمی، خورشید مغرب، ص۲۶۴.</ref><ref>[[فرج‌الله هدایت‌نیا|هدایت‌نیا، فرج‌الله]]، [[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات]]، ص۱۲۱.</ref>.
#«'''[[آمادگی]]:''' فرد [[منتظر]] همیشه خود را حاضر و آماده نگه می‌‌دارد و به اصطلاح در [[آماده‌باش]] کامل است. او از کسانی نیست که در [[آیه]] ۳۸ سوره [[مبارکه]] [[توبه]] مورد توبیخ [[خداوند]] واقع شده‌اند. در این [[آیه]] می‌‌خوانیم: ای کسانی که [[ایمان]] آورده‌اید شما را چه شده است‌ که چون به شما گفته می‌‌شود: "در [[راه خدا]] [[بسیج]] شوید" کندی به خرج می‌‌دهید؟! آیا به جای [[آخرت]] به [[زندگی]] [[دنیا]] [[دل]] خوش کرده‌اید؟! متاع [[زندگی]] [[دنیا]] در برابر [[آخرت]] جز اندکی نیست<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَا لَكُمْ إِذَا قِيلَ لَكُمُ انْفِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الْأَرْضِ أَرَضِيتُمْ بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا مِنَ الْآخِرَةِ فَمَا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ}} «ای مؤمنان! چگونه‌اید که چون به شما گفته شود در راه خداوند رهسپار (جنگ) گردید، گرانخیزی می‌ورزید ؟ آیا به جای جهان واپسین به زندگانی این جهان خرسند شده‌اید؟ در حالی که کالای زندگی این جهان در برابر جهان واپسین جز اندکی نیست» سوره توبه، آیه ۳۸.</ref>. [[منتظرین]] به کسانی [[تشبیه]] شده‌اند که در [[خیمه]] [[امام]] یا زیر [[بیرق]] او حضور دارند. در بیانی از [[حضرت صادق]] {{ع}} در توصیف [[منتظران]] می‌خوانیم: {{متن حدیث|كَانَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ قَاعِداً فِي عَسْكَرِهِ لَا بَلْ بِمَنْزِلَةِ مَنْ قَعَدَ تَحْتَ لِوَائِهِ}}<ref>محمد بن ابراهیم النعمانی، الغیبه، ص۳۲۹.</ref> از این [[تشبیه]] غالباً [[ارزش انتظار]] و [[پاداش]] [[منتظر]] فهمیده شده است و از بعد دیگر آن [[غفلت]] شده است. این [[حدیث]]، به [[آمادگی]] و [[توانمندی]] [[منتظران]]، همچون [[آمادگی]] سربازان حاضر در [[لشکر]] [[امام]] نیز اشاره دارد. به بیان دیگر شخص [[منتظر]] به [[انتظار امام]] خود "نمی‌نشیند" بلکه "[[ایستاده]]" است. پس [[انتظار]] از مقوله [[قیام]] است نه [[قعود]]. به همین [[دلیل]] با شنیدن نام [[امام]] برمی‌‌خیزد و معنای اصلی "[[قیام]]" به هنگام شنیدن نام [[امام]] همین است، نه اینکه این حرکت صرفا ادای [[احترام]] باشد<ref>سید محمود طالقانی، مجله حکمت، شماره ۱ و ۲، سال سوم (به نقل از: محمدرضا حکیمی، خورشید مغرب، ص۲۶۴.</ref><ref>[[فرج‌الله هدایت‌نیا|هدایت‌نیا، فرج‌الله]]، [[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات]]، ص۱۲۱.</ref>.
# '''ولایت‌مداری:''' در رابطه بین [[امام]] و [[مأموم]]، [[مأموم]] پیوسته دنباله‌رو [[امام]] خویش است که معنای [[شیعه]] نیز همین است. گفتار، [[رفتار]] و تقریرات [[امام]] برای او [[حجت]] است و این سه، [[وظایف]] فردی و [[اجتماعی]] او را تنظیم می‌کند. در این میان [[غیبت امام]] ممکن است [[مأموم]] را در حالت تحیر و سرگردانی قرار دهد. برای پیشگیری از چنین حالتی چه باید کرد و خلاء [[حضور امام]] را چه چیزی پر می‌کند؟ خوشبختانه [[شیعه]] [[منتظر]]، گرفتار چنین حالتی نخواهد شد؛ زیرا [[روایات]] فراوانی از [[رسول گرامی اسلام]] و [[جانشینان]] پاکش وجود دارد که حتی [[تکلیف]] جزئی‌ترین مسائل را روشن کرده است. بنابراین، [[شیعه]] [[منتظر]] در دوران [[انتظار]] بایستی از [[دستورات امامان]] پیش از [[امام غایب]] [[تبعیت]] کند. آنچه بیان شد در پاسخ [[امام صادق]] {{ع}} به پرسشی در همین باره است. [[راوی]] می‌‌گوید: به [[امام صادق]] عرض کردم، اگر دوران فترتی فرا رسد که [[مسلمانان]] [[امام]] خود را نمی‌شناسند یا او را نمی‌بینند چه باید بکنند؟ [[امام]] در پاسخ فرمود:"هرگاه چنین شرایطی پیش آید، پس به [[امام]] قبلی [[متوسل]] شوید، و [[دستورات]] او را نصب‌العین خود قرار دهید تا [[امام]] آخرین ظهور کند"<ref>{{متن حدیث|إِذَا كَانَ ذَلِكَ فَتَمَسَّكُوا بِالْأَمْرِ الْأَوَّلِ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْآخِرُ}}؛بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۳۲. در همین مأخذ روایات دیگری به همین مضمون نقل شده است.</ref>. بنابراین [[تکلیف]] ما در [[دوران غیبت]] [[پیروی]] وجود از فرامین [[امامان]] پیشین است. با توجه به اینکه میان [[دستورات امامان]] تفاوتی وجود ندارد و همه آنان [[اراده تشریعی]] [[خداوند سبحان]] را برای ما بیان کرده‌اند، میان دوران حضور و [[دوران غیبت]] تفاوتی وجود نخواهد داشت<ref>[[فرج‌الله هدایت‌نیا|هدایت‌نیا، فرج‌الله]]، [[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات]]، ص۱۲۲.</ref>.
# '''ولایت‌مداری:''' در رابطه بین [[امام]] و [[مأموم]]، [[مأموم]] پیوسته دنباله‌رو [[امام]] خویش است که معنای [[شیعه]] نیز همین است. گفتار، [[رفتار]] و تقریرات [[امام]] برای او [[حجت]] است و این سه، [[وظایف]] فردی و [[اجتماعی]] او را تنظیم می‌کند. در این میان [[غیبت امام]] ممکن است [[مأموم]] را در حالت تحیر و سرگردانی قرار دهد. برای پیشگیری از چنین حالتی چه باید کرد و خلأ [[حضور امام]] را چه چیزی پر می‌کند؟ خوشبختانه [[شیعه]] [[منتظر]]، گرفتار چنین حالتی نخواهد شد؛ زیرا [[روایات]] فراوانی از [[رسول گرامی اسلام]] و [[جانشینان]] پاکش وجود دارد که حتی [[تکلیف]] جزئی‌ترین مسائل را روشن کرده است. بنابراین، [[شیعه]] [[منتظر]] در دوران [[انتظار]] بایستی از [[دستورات امامان]] پیش از [[امام غایب]] [[تبعیت]] کند. آنچه بیان شد در پاسخ [[امام صادق]] {{ع}} به پرسشی در همین باره است. [[راوی]] می‌‌گوید: به [[امام صادق]] عرض کردم، اگر دوران فترتی فرا رسد که [[مسلمانان]] [[امام]] خود را نمی‌شناسند یا او را نمی‌بینند چه باید بکنند؟ [[امام]] در پاسخ فرمود:"هرگاه چنین شرایطی پیش آید، پس به [[امام]] قبلی [[متوسل]] شوید، و [[دستورات]] او را نصب‌العین خود قرار دهید تا [[امام]] آخرین ظهور کند"<ref>{{متن حدیث|إِذَا كَانَ ذَلِكَ فَتَمَسَّكُوا بِالْأَمْرِ الْأَوَّلِ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْآخِرُ}}؛بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۳۲. در همین مأخذ روایات دیگری به همین مضمون نقل شده است.</ref>. بنابراین [[تکلیف]] ما در [[دوران غیبت]] [[پیروی]] وجود از فرامین [[امامان]] پیشین است. با توجه به اینکه میان [[دستورات امامان]] تفاوتی وجود ندارد و همه آنان [[اراده تشریعی]] [[خداوند سبحان]] را برای ما بیان کرده‌اند، میان دوران حضور و [[دوران غیبت]] تفاوتی وجود نخواهد داشت<ref>[[فرج‌الله هدایت‌نیا|هدایت‌نیا، فرج‌الله]]، [[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات]]، ص۱۲۲.</ref>.
# '''[[امر به معروف و نهی از منکر]]:''' [[وظیفه]] یک [[شیعه]] [[منتظر]] در [[خودسازی]] خلاصه نمی‌شود. این آغاز کار است؛ زیرا او باید بعد از [[تزکیه]] و تصفیه [[نفس]] در پی [[تطهیر]] و [[اصلاح جامعه]] باشد. اینجاست که مسئله [[امر به معروف و نهی از منکر]] به میان می‌‌آید. [[دستور]] و سفارش به نیکی‌ها و نیز منع کردن از [[بدی‌ها]] از [[واجبات]] [[دینی]] ماست. از نظر [[قرآن]] [[امر به معروف و نهی از منکر]] از [[وظایف]] مهم [[اجتماعی]] است و [[بهترین]] [[مردم]] کسانی هستند که برای [[امر به معروف]] ونهی از منکر [[قیام]] می‌کنند<ref>{{متن قرآن|كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ}} «شما بهترین گروهی بوده‌اید که (به عنوان سرمشق) برای مردم پدیدار شده‌اید؛ به کار پسندیده فرمان می‌دهید و از (کار) ناپسند باز می‌دارید و به خداوند ایمان دارید و اهل کتاب اگر ایمان می‌آوردند برای آنان بهتر بود؛ برخی از آنها مؤمن امّا بسیاری از آنان نافرمانند» سوره آل عمران، آیه ۱۱۰.</ref>. بنابراین [[مؤمنین]] هرگاه [[قدرت]] پیدا کنند، به فریضه [[امر به معروف و نهی از منکر]] عمل می‌‌کنند. این [[وظیفه]] هر مؤمنی است، و برای [[شیعه]] [[منتظر]] یک [[وظیفه]] مؤکد است؛ زیرا او می‌‌کوشد که خود و محیط [[زندگی]] خود را برای حضور [[امام غایب]] مهیا کند. [[جامعه]] باید [[اصلاح]] شود و الا با یک گل [[بهار]] نمی‌شود. [[حضرت مهدی]] {{ع}} برای [[اصلاح جامعه]] [[قیام]] می‌‌کند و [[منتظر]] او نیز باید به او [[اقتدا]] نماید. همان‌طور که [[رسول گرامی اسلام]] فرمود: "خوشا به حال کسی که [[قائم اهل بیت]] مرا [[درک]] کند، و او کسی است که پیش از [[قیام]] او نیز به او [[اقتدا]] می‌‌کند، با [[دوست]] او [[دوست]] و با دشمنش [[دشمن]] است" <ref>{{متن حدیث|طُوبَى لِمَنْ أَدْرَكَ قَائِمَ أَهْلِ بَيْتِي وَ هُوَ مُقْتَدٍ بِهِ قَبْلَ قِيَامِهِ يَتَوَلَّى وَلِيَّهُ وَ يَتَبَرَّأُ مِنْ عَدُوِّهِ}}؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۳۰.</ref><ref>[[فرج‌الله هدایت‌نیا|هدایت‌نیا، فرج‌الله]]، [[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات]]، ص۱۲۳-۱۲۴.</ref>.
# '''[[امر به معروف و نهی از منکر]]:''' [[وظیفه]] یک [[شیعه]] [[منتظر]] در [[خودسازی]] خلاصه نمی‌شود. این آغاز کار است؛ زیرا او باید بعد از [[تزکیه]] و تصفیه [[نفس]] در پی [[تطهیر]] و [[اصلاح جامعه]] باشد. اینجاست که مسئله [[امر به معروف و نهی از منکر]] به میان می‌‌آید. [[دستور]] و سفارش به نیکی‌ها و نیز منع کردن از [[بدی‌ها]] از [[واجبات]] [[دینی]] ماست. از نظر [[قرآن]] [[امر به معروف و نهی از منکر]] از [[وظایف]] مهم [[اجتماعی]] است و [[بهترین]] [[مردم]] کسانی هستند که برای [[امر به معروف]] ونهی از منکر [[قیام]] می‌کنند<ref>{{متن قرآن|كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ}} «شما بهترین گروهی بوده‌اید که (به عنوان سرمشق) برای مردم پدیدار شده‌اید؛ به کار پسندیده فرمان می‌دهید و از (کار) ناپسند باز می‌دارید و به خداوند ایمان دارید و اهل کتاب اگر ایمان می‌آوردند برای آنان بهتر بود؛ برخی از آنها مؤمن امّا بسیاری از آنان نافرمانند» سوره آل عمران، آیه ۱۱۰.</ref>. بنابراین [[مؤمنین]] هرگاه [[قدرت]] پیدا کنند، به فریضه [[امر به معروف و نهی از منکر]] عمل می‌‌کنند. این [[وظیفه]] هر مؤمنی است، و برای [[شیعه]] [[منتظر]] یک [[وظیفه]] مؤکد است؛ زیرا او می‌‌کوشد که خود و محیط [[زندگی]] خود را برای حضور [[امام غایب]] مهیا کند. [[جامعه]] باید [[اصلاح]] شود و الا با یک گل [[بهار]] نمی‌شود. [[حضرت مهدی]] {{ع}} برای [[اصلاح جامعه]] [[قیام]] می‌‌کند و [[منتظر]] او نیز باید به او [[اقتدا]] نماید. همان‌طور که [[رسول گرامی اسلام]] فرمود: "خوشا به حال کسی که [[قائم اهل بیت]] مرا [[درک]] کند، و او کسی است که پیش از [[قیام]] او نیز به او [[اقتدا]] می‌‌کند، با [[دوست]] او [[دوست]] و با دشمنش [[دشمن]] است" <ref>{{متن حدیث|طُوبَى لِمَنْ أَدْرَكَ قَائِمَ أَهْلِ بَيْتِي وَ هُوَ مُقْتَدٍ بِهِ قَبْلَ قِيَامِهِ يَتَوَلَّى وَلِيَّهُ وَ يَتَبَرَّأُ مِنْ عَدُوِّهِ}}؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۳۰.</ref><ref>[[فرج‌الله هدایت‌نیا|هدایت‌نیا، فرج‌الله]]، [[ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات (مقاله)|ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات]]، ص۱۲۳-۱۲۴.</ref>.
}}
}}
۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش