اثبات عصمت اهل بیت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۰۲: خط ۱۰۲:
# [[ابن کثیر]]: مقصود این [[آیه]] آن است که خداوند [[بندگان]] خویش را از [[منزلت]] (ویژه) [[بنده]] و پیامبرش نزد خود و در ملأ اعلی خبر داده است به این که او نزد فرشتگان بر او درود می‌فرستد، و [[ملائکه]] نیز بر او درود می‌فرستند، سپس خداوند [[اهل]] عالم سفلی را به صلوات و [[سلام]] بر او [[فرمان]] داده است، تا میان ثناء بر او، دو عالم [[علوی]] و سفلی همراه شود”<ref>تفسیر ابن کثیر، ج۵، ص۴۹۵.</ref>.
# [[ابن کثیر]]: مقصود این [[آیه]] آن است که خداوند [[بندگان]] خویش را از [[منزلت]] (ویژه) [[بنده]] و پیامبرش نزد خود و در ملأ اعلی خبر داده است به این که او نزد فرشتگان بر او درود می‌فرستد، و [[ملائکه]] نیز بر او درود می‌فرستند، سپس خداوند [[اهل]] عالم سفلی را به صلوات و [[سلام]] بر او [[فرمان]] داده است، تا میان ثناء بر او، دو عالم [[علوی]] و سفلی همراه شود”<ref>تفسیر ابن کثیر، ج۵، ص۴۹۵.</ref>.
# [[آلوسی]]: «هنگامی که مؤمنان [[آگاه]] شدند که [[خدای عزوجل]] و فرشتگان او بر پیامبر درود می‌فرستند، و نیز شنیدند که [[مأمور]] به صلوات فرستادن بر او می‌باشند، و دانستند که صلوات خدا و فرشتگان الهی بر پیامبر {{صل}} [[برترین]] صلوات و سلام است، نمی‌دانستند که چه صلوات و درودی از جانب آنان در خور مقام والای [[رسول اکرم]] {{صل}} که [[سید]] اولی‌الالباب است، می‌باشد، لذا از کیفیت آن از [[رسول خدا]] پرسیدند، و [[پیامبر]] آنان را به عالی‌ترین نوع آن [[راهنمایی]] کرد و فرمود بگویید: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ‏ صَلِ‏ عَلَى‏ مُحَمَّدٍ وَ عَلَى‏ آلِ‏ مُحَمَّدٍ}}. این پاسخ پیامبر {{صل}} اشاره به آن دارد که شما از فرستادن [[صلوات]] درخور مقام والای رسول اکرم {{صل}} ناتوانید پس آن را از [[خدای عزوجل]] درخواست کنید”<ref>روح المعانی، ج۲۲، ص۱۱۲.</ref>.
# [[آلوسی]]: «هنگامی که مؤمنان [[آگاه]] شدند که [[خدای عزوجل]] و فرشتگان او بر پیامبر درود می‌فرستند، و نیز شنیدند که [[مأمور]] به صلوات فرستادن بر او می‌باشند، و دانستند که صلوات خدا و فرشتگان الهی بر پیامبر {{صل}} [[برترین]] صلوات و سلام است، نمی‌دانستند که چه صلوات و درودی از جانب آنان در خور مقام والای [[رسول اکرم]] {{صل}} که [[سید]] اولی‌الالباب است، می‌باشد، لذا از کیفیت آن از [[رسول خدا]] پرسیدند، و [[پیامبر]] آنان را به عالی‌ترین نوع آن [[راهنمایی]] کرد و فرمود بگویید: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ‏ صَلِ‏ عَلَى‏ مُحَمَّدٍ وَ عَلَى‏ آلِ‏ مُحَمَّدٍ}}. این پاسخ پیامبر {{صل}} اشاره به آن دارد که شما از فرستادن [[صلوات]] درخور مقام والای رسول اکرم {{صل}} ناتوانید پس آن را از [[خدای عزوجل]] درخواست کنید”<ref>روح المعانی، ج۲۲، ص۱۱۲.</ref>.
==== کیفیت فرستادن صلوات بر حضرت از منظر روایات ====
اگر چه در [[آیه شریفه]]، صلوات خدا و [[فرشتگان]] بر [[پیامبر اکرم]] {{صل}} مطرح شده است، ولی روایات نبوی که [[مبیّن]] و [[مفسر]] [[آیه]] شریفه‌اند، بیانگر این مطلب‌اند که [[آل پیامبر]] نیز در این [[شرافت]] و منقبت ویژه [[الهی]] با [[رسول خدا]] {{صل}} اشتراک دارند؛ زیرا بر اساس این [[روایات]]، هنگامی‌که از پیامبر اکرم {{صل}} درباره کیفیت صلوات بر آن حضرت سؤال شد، پیامبر {{صل}} پاسخ داد در فرستادن [[صلوات]] بر من بگویید: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عَلَى آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ‏ عَلَى‏ إِبْرَاهِيمَ‏ وَ عَلَى‏ آلِ‏ إِبْرَاهِيمَ‏ إِنَّكَ‏ حَمِيدٌ مَجِيدٌ}}<ref>صحیح بخاری، ج۳، ص۱۷۸، کتاب التفسیر؛ صحیح مسلم، ج۱، ص۳۰۵، کتاب الصلوة؛ سنن ترمذی، ج۴، ص۲۰۵، کتاب التفسیر، ح۳۲۲۰؛ سنن نسائی، ص۲۲۰، کتاب السهو، باب الامر بالصلاة علی النبی، ح۱۲۸۲ و چند حدیث دیگر؛ سنن ابی داوود، ص۱۶۳، کتاب الصلوة، باب الصلاة علی النبی {{صل}} بعد التشهد، ح۹۷۶ و چند حدیث دیگر؛ وسائل الشیعة، ج۴، ص۱۲۱۳ - ۱۲۱۴.</ref>. از این کلام پیامبر به دست می‌آید که [[آل محمد]] {{صل}} در صلوات بر پیامبر اکرم {{صل}} که در آیه شریفه صلوات مطرح شده، اشتراک دارند و آنان نیز همچون پیامبر {{صل}} مشمول تکریم و [[تعظیم]] ویژه [[خدا]] و فرشتگان الهی‌اند، یعنی در مقام ثبوت و نفس‌الامر (در عالم [[تکوین]] و تشریع الهی) آل پیامبر همچون پیامبر اکرم {{صل}} مشمول صلوات و رحمت ویژه الهی می‌باشند، ولی در مقام اثبات و [[ابلاغ]]، این مطلب در دو مرحله بیان شده است، در مرحله اول، شمول صلوات و رحمت ویژه خداوند نسبت به پیامبر اکرم {{صل}} که از طریق [[وحی قرآنی]] ابلاغ شده است، و در مرحله دوم، شمول صلوات و رحمت ویژه خداوند نسبت به آل پیامبر که از [[طریق وحی]] غیر [[قرآنی]] ابلاغ شده است.
شاید [[حکمت]] این ترتیب (تقدیم و تأخیر) اشعار به [[برتری]] مقام و [[منزلت]] پیامبر اکرم {{صل}} حتی بر آل آن حضرت بوده است، یعنی اگرچه آل پیامبر در شایستگی شمول [[صلوات]] و رحمت ویژه خداوند با [[رسول اکرم]] {{صل}} اشتراک دارند، ولی، [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در ملاک مزبور از [[درجه]] و رتبه بالاتری برخوردار است، مانند اینکه چند نفر از نظر [[مقام علمی]] یا عملی بر دیگران برترند و ممتاز شناخته می‌شوند با این‌حال در میان آنان نیز تفاضل و تفاوت در ملاک امتیاز بر دیگران وجود دارد، چنان‌که این مطلب در مورد [[پیامبران الهی]] نیز صادق است، آنان در عین این که در [[برتری]] بر امت‌های خود، اشتراک دارند، اما برخی از آنان بر برخی دیگر برتری دارد: {{متن قرآن|وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَى بَعْضٍ}}<ref>«و بی‌گمان ما برخی از پیامبران را بر برخی (دیگر) برتری بخشیدیم» سوره اسراء، آیه ۵۵.</ref>.
[[ابن حجر]] مکی درباره این که [[آل محمد]] {{صل}} در [[تکریم]] و تعظیم ویژه الهی نسبت به پیامبر اکرم {{صل}} که [[آیه شریفه]] صلوات بر آن دلالت دارد، با آن حضرت [[شریک]] می‌باشند گفته است: «اینکه پیامبر اکرم {{صل}} در پاسخ سؤال از کیفیت فرستادن صلوات بر آن حضرت فرمود: بگویید: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ‏ صَلِ‏ عَلَى‏ مُحَمَّدٍ وَ عَلَى‏ آلِ‏ مُحَمَّدٍ}}، [[دلیل]] روشنی است بر اینکه امر به صلوات بر [[آل پیامبر]] در آیه شریفه مقصود بوده است، و صلوات بر آنان جزء مأمورٌ به می‌باشد، و [[پیامبر]] {{صل}} [[آل]] خود را در مقام خود قرار داده است؛ زیرا مقصود از [[صلوات بر پیامبر]] {{صل}} فزونی [[تعظیم]] آن حضرت است، و تعظیم آل نیز ناشی از آن می‌باشد. بدین جهت است که هنگامی‌که آنان را در کساء جای داد گفت: {{متن حدیث|اللهم إنهم منّی و أنا منهم فاجعل صلواتک و رحمت و مغفرت و رضوانک علی و علیهم}}: «خدایا آنان از من و من از آنان هستم، پس صلوات، [[رحمت]]، [[مغفرت]] و [[رضوان]] خود را بر من و بر آنان قرار بده”، مقتضای [[اجابت]] این دعای پیامبر آن بود که [[خداوند]] آنان را در صلوات ویژه خود بر پیامبر {{صل}} با آن حضرت همراه ساخت، در این هنگام از [[مؤمنان]] خواست که همراه با [[صلوات بر پیامبر]]، بر [[آل]] او هم [[صلوات]] بفرستند. و نیز [[روایت]] شده که [[پیامبر]] {{صل}} فرمود بر من صلوات بتراء (بی‌دنباله و ناقص) نفرستید، پرسیدند صلوات بتراء کدام است؟ فرمود: این است که بگویید: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ‏ صَلِ‏ عَلَى‏ مُحَمَّدٍ}}و توقف کنید، بلکه بگویید: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ‏ صَلِ‏ عَلَى‏ مُحَمَّدٍ وَ عَلَى‏ آلِ‏ مُحَمَّدٍ}}<ref>الصواعق المحرقة، ص۱۸۳-۱۸۴، باب یازدهم، آیه دوم.</ref>.<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت اهل بیت (کتاب)|امامت اهل بیت]]، ص ۲۸۵.</ref>


==== دلالت آیه بر [[عصمت آل پیامبر]] {{صل}} ====
==== دلالت آیه بر [[عصمت آل پیامبر]] {{صل}} ====
۱۱٬۲۱۶

ویرایش