{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام صادق| عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[ابان بن عثمان بن یحیی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }}
#تغییر_مسیر [[ابان بن عثمان احمر]]
== آشنایی اجمالی ==
[[ابوعبدالله ابان بن عثمان بن یحیی بن زکریا لؤلؤی کوفی أحمر بجلی]] [[محدّث]]، [[فقیه]]، ادیب و [[نسب شناس]] سده دوم، و اصالتاً [[اهل کوفه]] بود و در [[کوفه]] و [[بصره]] می‌‌زیست.<ref>رجال النجاشی ۱/۸۰ ـ۸۱ معجم الادباء ۱/۱۰۹.</ref> از زادگاه و [[تاریخ]] ولادت او اطلاعی در دست نیست.
[[ابان]] از [[اصحاب امام صادق]]{{ع}} به شمار می‌‌رفت.<ref>رجال الطوسی ۱۵۲ لسان المیزان ۱/۲۴.</ref> از آن حضرت و از [[امام کاظم]]{{ع}} [[علوم]] متداول [[روز]] از جمله [[حدیث]] را آموخته و [[روایت]] کرده است.<ref>رجال النجاشی ۱/۸۰.</ref> از دیگر [[مشایخ حدیث]] وی کسانی چون [[ابوبصیر]]،<ref>اختیار معرفة الرجال ۲۰۹.</ref>[[محمد بن مسلم]]، [[ابان بن تغلب]]، [[زرارة بن اعین]] و [[ابوحمزة ثمالی]] را می‌‌توان نام برد. برخی برآن‌اند که شمار [[روایات]] وی به حدود هفتصد می‌‌رسد.<ref>معجم رجال الحدیث ۱/۱۳۹، ۱۵۷، ۱۶۲ و ۱۶۳.</ref> ابان علاوه بر حدیث، در هر یک از علوم [[فقه]]،<ref>اختیار معرفة الرجال ۳۷۵.</ref>[[ادب]]،<ref>لسان المیزان ۱/۲۴.</ref> [[نسب‌شناسی]]، [[اخبار]] [[شعرا]] و ایام [[عرب]] [[صاحب نظر]] شمرده می‌‌شد.<ref>الفهرست (طوسی) ۱۸ معجم الادباء ۱/۱۰۸.</ref> به گفته [[ابن ابی عمیر]]، از [[حافظه]] سرشاری برخوردار بود.<ref>لسان المیزان ۱/۲۴.</ref>
[[کشی]] وی را از [[فرقه]] ناووسیّه دانسته است<ref>اختیار معرفة الرجال ۳۵۲ خلاصة الاقوال ۲۱.</ref> که این گفتار با [[اعتقاد]] به اینکه او از امام کاظم{{ع}} روایت کرده سازگار نمی‌نماید، چون ناووسیّه در [[امامت امام صادق]]{{ع}} متوقف شده و آن حضرت را زنده و [[مهدی موعود]] دانسته‌اند و [[اعتقادی]] به [[امامت امام کاظم]]{{ع}} نداشته‌اند؛ لذا برخی احتمال داده‌اند لفظ [[قادسیّه]] صحیح است نه [[ناووسیه]]، آن چنان که در برخی از نسخه‌های [[اختیار معرفة الرجال]] چنین آمده است.<ref>معجم رجال الحدیث ۱/۱۶۰ تنقیح المقال ۱/۶.</ref> ابان از [[اصحاب اجماع]] نیز بوده و چون که ایشان همگی از [[امامیه]] بوده‌اند، وی را نیز از [[دانشمندان امامیه]]<ref>قاموس الرجال ۱/۸۴.</ref> و فردی [[ثقه]] برشمرده‌اند.<ref>معجم رجال الحدیث ۱/۱۶۱.</ref>
راویانِ بنام سده دوم از ابان روایت شنیده و نقل کرده‌اند. برخی از اینان عبارت‌اند از: [[ابن ابی عمیر]]، [[حسن بن محبوب]]، [[حماد بن عیسی]] و [[یونس بن عبدالرحمان]].<ref>معجم رجال الحدیث ۱/۱۶۱.</ref> کسانی همچون [[ابوعبیده معمر بن مثنی]]، [[محمد بن مثنی]] و [[محمد بن سلام جمحی]] نیز از وی علومی را فراگرفته و بیشتر حکایت‌ها، [[اخبار]] [[شعرا]]، [[انساب]] و ایّام [[عرب]] را از او نقل کرده‌اند.<ref>رجال النجاشی ۱/۸۰ و۸۱.</ref>
[[ابان]] دارای تألیف مهمی در موضوعات مبدأ، [[مبعث]]، [[مغازی]]، [[وفات پیامبر]]، [[سقیفه]] و ردّه بوده است.<ref>الفهرست (طوسی) ۱۸.</ref> وی در حدود ۲۰۰ هـ درگذشت<ref>الاعلام ۱/۲۷.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص۶۱.</ref>
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']]
