شهود معصوم در قرآن

این مدخل زیرشاخهٔ بحث شهود معصوم است. شهود معصوم از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: شهود معصوم در قرآن - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

منظور از این مدخل مشاهدات و رؤیای رسولانه، و در عالم وحی است که خدا از آن خبر می‌دهد نه با حس؛ بلکه دیدنی‌های غیبی، وحیانی، القایی که پیامبرانه است، به‌گونه‌ای که اگر صاحب قرآن آنها را وصف نکرده بود، آن را نمی‌دانستیم، یا در این عالم و عالم برزخ و قیامت از وضعیت مؤمنان و کافران با خبر نمی‌شدیم و به پیامبر آنها نشان داده شده که با کلمه رؤیت و نظر و تعقل بیان شده است. البته این مشاهدات در عالم بیداری و هوشیاری و توجه است.

1. ﴿عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوَى * ذُو مِرَّةٍ فَاسْتَوَى * وَهُوَ بِالْأُفُقِ الْأَعْلَى * ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّى * فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى * فَأَوْحَى إِلَى عَبْدِهِ مَا أَوْحَى * مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَى * أَفَتُمَارُونَهُ عَلَى مَا يَرَى * وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى * عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهَى * عِنْدَهَا جَنَّةُ الْمَأْوَى * إِذْ يَغْشَى السِّدْرَةَ مَا يَغْشَى * مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَمَا طَغَى * لَقَدْ رَأَى مِنْ آيَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَى﴾.
2. ﴿وَتَرَى الْمَلَائِكَةَ حَافِّينَ مِنْ حَوْلِ الْعَرْشِ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَقُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْحَقِّ وَقِيلَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ﴾.
3. ﴿تَرَى الظَّالِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا كَسَبُوا وَهُوَ وَاقِعٌ بِهِمْ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فِي رَوْضَاتِ الْجَنَّاتِ لَهُمْ مَا يَشَاءُونَ عِنْدَ رَبِّهِمْ ذَلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيرُ﴾.

نکات

در آیات فوق این موضوعات مطرح گردیده است:

1. وحی و مشاهدات پیامبر مورد تصدیق قلبی آن حضرت: ﴿ فَأَوْحَى إِلَى عَبْدِهِ مَا أَوْحَى * مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَى﴾؛
2. پیامبر مشاهده کننده جبرئیل در افق اعلی: ﴿ عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوَى * وَهُوَ بِالْأُفُقِ الْأَعْلَى * مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَى﴾؛
3. مشاهده دوباره جبرئیل از سوی پیامبر کنار سدرة المنتهی: ﴿ عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوَى * وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى * عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهَى﴾؛
4. مجادله و اظهار تردید مشرکان درباره مشاهدات پیامبر: ﴿ مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَى * أَفَتُمَارُونَهُ عَلَى مَا يَرَى﴾؛
5. راه نیافتن هیچ خطایی، در مشاهدات قلبی پیامبر: ﴿ مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَى * وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى * عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهَى * مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَمَا طَغَى﴾؛
6. پیامبر شاهد آیات و نشانه‌های برتر الهی در کنار سدرة المنتهی: ﴿ وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى * عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهَى * لَقَدْ رَأَى مِنْ آيَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَى﴾؛
7. قابل رؤیت بودن فرشتگان برای پیامبر: ﴿وَتَرَى الْمَلَائِكَةَ حَافِّينَ مِنْ حَوْلِ الْعَرْشِ﴾؛
8. پیامبر مشاهده کننده ظالمان، هنگام عذاب اخروی: ﴿تَرَى الظَّالِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا كَسَبُوا وَهُوَ وَاقِعٌ بِهِمْ﴾.

منابع

1. سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۲