| مداخل مرتبط = [[زیارت امیر مؤمنین در قرآن]] - [[زیارت امیر مؤمنین در حدیث]] - [[زیارت امیر مؤمنین در کلام اسلامی]]
| پرسش مرتبط = زیارت امیر مؤمنین (پرسش)
}}
زیارت مرقد هریک از [[امامان]]، به‌ویژه [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} ثواب و فضیلت بسیار دارد و ادای حق آنان و وفا به پیمان شمرده می‌شود<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۹۵.</ref>.
== مقدمه ==
* [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} به آن حضرت فرمود: خداوند، قبر تو و فرزندانت را از بقعه‌ها و عرصات بهشتی قرار داده و قلوب بندگان برگزیده و نجیب خود را به سوی شما متمایل ساخته است، بگونه‌ای که در راه شما شکنجه و آزار و تحقیر را متحمّل می‌شوند، ولی قبور شما را آباد می‌کنند و به عنوان تقرّب به خداوند و دوستی با [[پیامبر]]، فراوان به زیارت آن قبور می‌آیند. آنان اختصاص‌یافتگان به [[شفاعت]] منند: {{عربی|إنّ اللّه قد جعل قبرک و قبر ولدک بقاعا من بقاع الجنّة}}.<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۰ ص ۲۹۸ ح ۱</ref> زیارت قبر [[امام علی|علی]] {{ع}} در نجف و حضور در کنار تربت حضرت ابو تراب، [[بیعت]] با [[ولایت]] و اعلام وفاداری به حق و نفس کشیدن در فضای معنویت و عرفان علوی است. ا[[امام صادق]] {{ع}} فرمود: هرکس جدم [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} را حق‌شناسانه و از روی معرفت زیارت کند، خداوند برای هرقدمش پاداش حج و عمرۀ مقبول می‌نویسد و هرقدمی که در راه زیارتش غبارآلود شود، به آتش دوزخ نمی‌سوزد: {{عربی|من زار جدّی عارفا بحقّه کتب اللّه له بکلّ خطوة حجّة مقبولة و عمرة مبرورة...}}<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۰ ص ۲۹۴ ح ۳</ref> تأکید بر زیارت ا[[امام علی]] {{ع}}، احیای حق مکتوم و مبارزه با سیاست کتمان و حذفی است که امویان نسبت به او داشتند و اکنون نیز مخالفان خطّ [[امام علی|علی]] {{ع}} آن را برنمی‌تابند. برای آن حضرت زیارت‌های متعدد در مناسبت‌های مختلف نقل شده است، همچون: ۱۳ رجب روز ولادتش، ۲۱ رمضان روز شهادتش، شب اول ربیع الاول که شب خفتن او در بستر [[پیامبر]] در شب هجرت است، روز ۱۷ رمضان روز فتح جنگ بدر، روز ۱۷ شوال روز مواسات حضرت در جنگ احد، روز ۲۷ رجب روز فتح خیبر به دست آن حضرت و روز مبعث، روز ۲۰ رمضان روز بالا رفتن او بر دوش [[پیامبر]] برای شکستن بتها، ۱۵ جمادی الاول فتح بصره، ۱۷ شوال روز ردّ الشمس، اول ذی حجّه روز مأموریت یافتن برای قرائت آیات برائت بر مشرکین، ۹ ذی حجّه روز بسته شدن همۀ درها به مسجد [[پیامبر]] مگر در خانۀ علی، ۲۴ ذی حجّه روز مباهله و روز صدقه دادن انگشتر در نماز، ذی حجّه روز نزول سورۀ هل اتی، و روز ازدواجش با فاطمه {{عم}}و روز [[بیعت]] مردم با او برای خلافت.<ref>حار الأنوار، ج ۹۷ ص ۳۸۳</ref> بوسه زدن بر آستان مولا و زیارت نجف اشرف و پیمودن این وادی عشق با پای مودّت و رسیدن به سایه‌سار حریم آن حرم، زمینه‌ساز سیراب شدن از کوثر [[ولایت]] و نوشیدن از بادۀ محبت [[امام علی|علی]] {{ع}} و تماشای آینۀ حق‌نمای علوی است. [[امام علی|علی]] {{ع}} فرزند کعبه و شهید محراب است، مزارش نیز کعبۀ ولایت است و حریم حرمت و مطاف اهل دل<ref>دربارۀ زیارت حضرت امیر ر. ک: «کربلا کعبۀ دلها» از نویسنده، فصل ۳</ref>، براساس همین فلسفه و تأثیر و جایگاه ویژۀ زیارت مولای متقیان، در کتب روایت و دعا زیارت‌های متعددی برای آن حضرت نقل شده است، چه زیارت‌های مطلقه چه مخصوص، مانند زیارت رحبیّه، زیارت آن حضرت در روز ولادت [[پیامبر]] و در مبعث [[پیامبر خاتم|حضرت رسول]] {{صل}}.<ref>به مفاتیح الجنان رجوع شود، که ۷ زیارت مطلقه و ۳ زیارت مخصوصه نقل کرده است، افزون بر زیارت امین اللّه و جامعۀ کبیره</ref> زیارتنامۀ وی در روز میلاد و مبعث [[پیامبر]]، سرشار از تعابیر زیباست که همه اشاره به مناقب، فضایل و حوادث زندگی آن حضرت دارد و صدها منقبت مورد اشاره قرار گرفته است، همچنین زیارت او در روز عید غدیر، آکنده از فضایل بی‌نظیر آن [[امام]] است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۹۵.</ref>.
== زیارت [[امام علی|امیر المومنین]] در روز غدیر ==
* یکی از زیارت‌های مخصوص [[امام علی|علی]] {{ع}} که [[امام هادی]] {{ع}} آن حضرت را در روز غدیر در سالی که معتصم عباسی او را طلبیده بود، با این متن زیارت کرده است،<ref>مفاتیح الجنان، زیارت مخصوصۀ دوم در روز غدیر.</ref> زیارتی است بسیار مفصّل و مضامین بلند که بسیاری از فضایل آن حضرت در آن بیان شده و به آیات متعدّدی که دربارۀ [[امما علی|امیر مؤمنان]] {{ع}} است اشاره شده است. تعابیر و اوصاف و القابی که در این زیارت است، مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و فضایل [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} است که در صدها حدیث و کتب مناقب و سیره و سنن برای او بیان شده است، سلام دادن بر او به عنوان امین خدا، سفیر حق، [[صراط مستقیم]]، مجاهد با مشرکین، مدافع از [[پیامبر]] و دین، مولا و یعسوب مؤمنان، وارث [[علم]] [[پیامبر]]، اولین مؤمن به [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} و ده‌ها صفت دیگر، همچنین اشاره به مواقف و صحنه‌هایی چون [[غدیر خم]]، [[لیلة المبیت]]، نزول هل اتی، [[حدیث منزلت]]، نزول [[آیه تطهیر]]، جنگ‌های مختلف او با مشرکان، غصب خلافت و فدک، صبر بی‌نظیر او، خلافت حقه، فتنۀ [[قرآن]] بر نیزه‌کردن از سوی دشمن و ماجرای حکمیّت، نبرد با ناکثین و قاسطین و مارقین، [[شهادت]] او و رنگین شدن محاسن وی با خون سر، و بسیاری حوادث دیگر، از جمله مطالب این زیارتنامه است و فهرستی گویا و فشرده از صحنه‌های زندگی آن حضرت است و درس "علی‌شناسی" می‌دهد. زیارت‌های دیگری هم برای حضرت امیر در روز غدیر خم نقل شده است. در بسیاری از زیارت‌های مطلقه و مخصوصۀ آن حضرت، فضایل او برشمرده شده است.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۲۹۷.</ref>
