وسوسه در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۹: | خط ۹: | ||
# [[امام علی]] {{ع}} فرمودند: "[[فقر]] در شمار بلاهاست، و بدتر از [[فقر]] مریضی تن است، و بدتر از مریضی تن مریضی [[قلب]] است"<ref>{{متن حدیث| رُوِي عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ {{ع}} فِي كَلَامٍ لَهُ: إِنَّ مِنَ الْبَلَاءِ الْفَاقَةَ وَ أَشَدُّ مِنَ الْفَاقَةِ مَرَضُ الْبَدَنِ وَ أَشَدُّ مِنْ مَرَضِ الْبَدَنِ مَرَضُ الْقَلْبِ}}؛بحار الأنوار، ج ۷۲، ص ۱۲۴.</ref>؛ | # [[امام علی]] {{ع}} فرمودند: "[[فقر]] در شمار بلاهاست، و بدتر از [[فقر]] مریضی تن است، و بدتر از مریضی تن مریضی [[قلب]] است"<ref>{{متن حدیث| رُوِي عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ {{ع}} فِي كَلَامٍ لَهُ: إِنَّ مِنَ الْبَلَاءِ الْفَاقَةَ وَ أَشَدُّ مِنَ الْفَاقَةِ مَرَضُ الْبَدَنِ وَ أَشَدُّ مِنْ مَرَضِ الْبَدَنِ مَرَضُ الْقَلْبِ}}؛بحار الأنوار، ج ۷۲، ص ۱۲۴.</ref>؛ | ||
# [[حسین بن حکم]] گوید: "نامه‌ای به یکی از [[صالحان]] نروزگار نوشتم، و در آن نامه از شکّی که دامنگیرم بود شکایت کردم. او در پاسخ نوشت: [[شک]]، جایی پدید می‌آید که شناختی وجود نداشته باشد، امّا چون [[یقین]] آید دیگر [[شک]] بوجود نمی‌آید"<ref>{{متن حدیث| قَالَ الْحُسَيْنُ بْنُ الْحَكَمِ الْوَاسِطِيُّ: كَتَبْتُ إِلَى بَعْضِ الصَّالِحِينَ أَشْكُو الشَّكَّ فَقَالَ إِنَّمَا الشَّكُّ فِيمَا لَا يُعْرَفُ فَإِذَا جَاءَ الْيَقِينُ فَلَا شَكَّ}}؛ بحار الأنوار، ج ۷۲، ص ۱۲۴.</ref>؛ | # [[حسین بن حکم]] گوید: "نامه‌ای به یکی از [[صالحان]] نروزگار نوشتم، و در آن نامه از شکّی که دامنگیرم بود شکایت کردم. او در پاسخ نوشت: [[شک]]، جایی پدید می‌آید که شناختی وجود نداشته باشد، امّا چون [[یقین]] آید دیگر [[شک]] بوجود نمی‌آید"<ref>{{متن حدیث| قَالَ الْحُسَيْنُ بْنُ الْحَكَمِ الْوَاسِطِيُّ: كَتَبْتُ إِلَى بَعْضِ الصَّالِحِينَ أَشْكُو الشَّكَّ فَقَالَ إِنَّمَا الشَّكُّ فِيمَا لَا يُعْرَفُ فَإِذَا جَاءَ الْيَقِينُ فَلَا شَكَّ}}؛ بحار الأنوار، ج ۷۲، ص ۱۲۴.</ref>؛ | ||
#"از یکی از [[ائمه معصومین]] {{عم}} درباره آنچه [[نفس]] [[انسان]] بی‌اختیار درباره آن به تأمّل و [[وسوسه]] می‌‌پردازد، سؤال شد. آن حضرت پاسخ دادند: چه کسی می‌‌تواند از دام [[حدیث]] [[نفس]] و وسوسه‌های آن رهائی یابد؟!. نیز از وسوسه‌های بسیار [[نفس]] سؤال شد؟، آنحضرت فرمودند: گناهی بر این وسوسه‌ها مترتّب نیست؛ فقط باید پس از آن، ذکر [[مبارک]] {{متن قرآن|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}}<ref>«هیچ خدایی جز خداوند نیست» سوره صافات، آیه ۳۵.</ref> را بر زبان آورد. نیز در خبر است که کسی از ایشان پرسید: [[نفس]] من دچار امری بزرگ - همچون تردید در امر [[توحید]] - میشود! حضرت فرمودند: در این حال بگو: {{متن قرآن|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}}<ref>«هیچ خدایی جز خداوند نیست» سوره صافات، آیه ۳۵.</ref>، بنا به [[حدیثی]] دیگر آن حضرت فرمودند: بگو {{ | #"از یکی از [[ائمه معصومین]] {{عم}} درباره آنچه [[نفس]] [[انسان]] بی‌اختیار درباره آن به تأمّل و [[وسوسه]] می‌‌پردازد، سؤال شد. آن حضرت پاسخ دادند: چه کسی می‌‌تواند از دام [[حدیث]] [[نفس]] و وسوسه‌های آن رهائی یابد؟!. نیز از وسوسه‌های بسیار [[نفس]] سؤال شد؟، آنحضرت فرمودند: گناهی بر این وسوسه‌ها مترتّب نیست؛ فقط باید پس از آن، ذکر [[مبارک]] {{متن قرآن|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}}<ref>«هیچ خدایی جز خداوند نیست» سوره صافات، آیه ۳۵.</ref> را بر زبان آورد. نیز در خبر است که کسی از ایشان پرسید: [[نفس]] من دچار امری بزرگ - همچون تردید در امر [[توحید]] - میشود! حضرت فرمودند: در این حال بگو: {{متن قرآن|لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}}<ref>«هیچ خدایی جز خداوند نیست» سوره صافات، آیه ۳۵.</ref>، بنا به [[حدیثی]] دیگر آن حضرت فرمودند: بگو {{متن حدیث| لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ }}<ref>{{متن حدیث| رُوِي أَنَّهُ: سُئِلَ الْعَالِمُ {{ع}} عَنْ حَدِيثِ النَّفْسِ؟ فَقَالَ مَنْ يُطِيقُ أَلَّا تُحَدَّثَ نَفْسُهُ؟. وَ سُئِلَ الْعَالِمُ {{ع}} عَنِ الْوَسْوَسَةِ إِنْ كَثُرَتْ قَالَ لَا شَيْءَ فِيهَا يَقُولُ: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ. وَ أَرْوِي أَنَّ رَجُلًا قَالَ لِلْعَالِمِ يَقَعُ فِي نَفْسِي أَمْرٌ عَظِيمٌ فَقَالَ قُلْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ فِي خَبَرٍ آخَرَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ}}؛ بحار الأنوار، ج ۷۲، ص ۱۲۷.</ref>؛ | ||
# از [[امام صادق]] {{ع}} درباره [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ}}<ref>«خداوند هر کس را که بخواهد راهنمایی کند دلش را برای (پذیرش) اسلام می‌گشاید و هر کس را که بخواهد در گمراهی وانهد دلش را تنگ و بسته میدارد گویی به آسمان فرا می‌رود؛ بدین گونه خداوند عذاب را بر کسانی که ایمان نمی‌آورند؛ برمی‌گمارد» سوره انعام، آیه ۱۲۵.</ref>، سؤال شد، که منظور از رجس چیست؟ آنحضرت فرمودند: منظور، شکّ و تردید است"<ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} فِي قَوْلِهِ كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ قَالَ هُوَ الشَّكُّ}}؛ بحار الأنوار، ج ۷۲، ص ۱۲۸.</ref>؛ | # از [[امام صادق]] {{ع}} درباره [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ}}<ref>«خداوند هر کس را که بخواهد راهنمایی کند دلش را برای (پذیرش) اسلام می‌گشاید و هر کس را که بخواهد در گمراهی وانهد دلش را تنگ و بسته میدارد گویی به آسمان فرا می‌رود؛ بدین گونه خداوند عذاب را بر کسانی که ایمان نمی‌آورند؛ برمی‌گمارد» سوره انعام، آیه ۱۲۵.</ref>، سؤال شد، که منظور از رجس چیست؟ آنحضرت فرمودند: منظور، شکّ و تردید است"<ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} فِي قَوْلِهِ كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ قَالَ هُوَ الشَّكُّ}}؛ بحار الأنوار، ج ۷۲، ص ۱۲۸.</ref>؛ | ||
# [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: {{متن قرآن|وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ وَمَاتُوا وَهُمْ كَافِرُونَ}}<ref>«و اما در بیماردلان بر پلیدیشان پلیدی میافزاید و آنان کافر خواهند مرد» سوره توبه، آیه ۱۲۵.</ref>، منظور از این [[آیه شریفه]]، آنست که شکّی دیگر بر شکها و تردیدهای آنان میافزاید"<ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ {{ع}} وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ وَمَاتُوا وَهُمْ كَافِرُونَ يَقُولُ شَكّاً إِلَى شَكِّهِمْ}}؛ بحار الأنوار، ج ۷۲، ص ۱۲۶.</ref>؛ | # [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: {{متن قرآن|وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ وَمَاتُوا وَهُمْ كَافِرُونَ}}<ref>«و اما در بیماردلان بر پلیدیشان پلیدی میافزاید و آنان کافر خواهند مرد» سوره توبه، آیه ۱۲۵.</ref>، منظور از این [[آیه شریفه]]، آنست که شکّی دیگر بر شکها و تردیدهای آنان میافزاید"<ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ {{ع}} وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ وَمَاتُوا وَهُمْ كَافِرُونَ يَقُولُ شَكّاً إِلَى شَكِّهِمْ}}؛ بحار الأنوار، ج ۷۲، ص ۱۲۶.</ref>؛ | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۳۵
این مدخل زیرشاخهٔ بحث وسوسه است. وسوسه از چند منظر متفاوت، بررسی میشود: وسوسه در قرآن - وسوسه در حدیث - وسوسه در اخلاق اسلامی - وسوسه در معارف دعا و زیارات - وسوسه در معارف و سیره سجادی - پرسش مرتبط نداردروایات مرتبط
- امام علی (ع) فرمودند: "فقر در شمار بلاهاست، و بدتر از فقر مریضی تن است، و بدتر از مریضی تن مریضی قلب است"[۱]؛
- حسین بن حکم گوید: "نامه‌ای به یکی از صالحان نروزگار نوشتم، و در آن نامه از شکّی که دامنگیرم بود شکایت کردم. او در پاسخ نوشت: شک، جایی پدید می‌آید که شناختی وجود نداشته باشد، امّا چون یقین آید دیگر شک بوجود نمی‌آید"[۲]؛
- "از یکی از ائمه معصومین (ع) درباره آنچه نفس انسان بی‌اختیار درباره آن به تأمّل و وسوسه می‌‌پردازد، سؤال شد. آن حضرت پاسخ دادند: چه کسی می‌‌تواند از دام حدیث نفس و وسوسه‌های آن رهائی یابد؟!. نیز از وسوسه‌های بسیار نفس سؤال شد؟، آنحضرت فرمودند: گناهی بر این وسوسه‌ها مترتّب نیست؛ فقط باید پس از آن، ذکر مبارک ﴿لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ﴾[۳] را بر زبان آورد. نیز در خبر است که کسی از ایشان پرسید: نفس من دچار امری بزرگ - همچون تردید در امر توحید - میشود! حضرت فرمودند: در این حال بگو: ﴿لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ﴾[۴]، بنا به حدیثی دیگر آن حضرت فرمودند: بگو « لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ »[۵]؛
- از امام صادق (ع) درباره آیه شریفه ﴿كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ﴾[۶]، سؤال شد، که منظور از رجس چیست؟ آنحضرت فرمودند: منظور، شکّ و تردید است"[۷]؛
- امام باقر (ع) فرمودند: ﴿وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ وَمَاتُوا وَهُمْ كَافِرُونَ﴾[۸]، منظور از این آیه شریفه، آنست که شکّی دیگر بر شکها و تردیدهای آنان میافزاید"[۹]؛
- امام صادق (ع) فرمودند: "تمامی قلبها دوگوش دارند، که بر یکی از این دو قلب ملکی ارشاد کننده و آگاهی‌بخش، و بر دیگری شیطانی فتنه‌انگیز، قرار دارد. این او را امر میکند، و آن دیگری بازش میدارد، شیطان او را به گناه امر میکند، و فرشته او را از آن باز میدارد. این معنای قول پروردگار است که فرمود: ﴿عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِيدٌ * مَا يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ﴾[۱۰].[۱۱]
- امام صادق (ع) فرمودند: "هیچ مؤمنی نیست مگر آنکه باطن قلبش دوگوش دارد، گوشی که وسواس خنّاس در آن می‌‌دهد، و گوشی که فرشته در آن می‌‌دهد؛ خداوند مؤمن را بوسیله فرشته همراهی و کمک میکند، این است معنای آیه شریفه ﴿وَأَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ﴾[۱۲].[۱۳]؛
- پیامبر اکرم (ص) فرمودند: "بدترین کوری‌ها، کوری قلب است"[۱۴].[۱۵]
منابع
پانویس
- ↑ « رُوِي عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ (ع) فِي كَلَامٍ لَهُ: إِنَّ مِنَ الْبَلَاءِ الْفَاقَةَ وَ أَشَدُّ مِنَ الْفَاقَةِ مَرَضُ الْبَدَنِ وَ أَشَدُّ مِنْ مَرَضِ الْبَدَنِ مَرَضُ الْقَلْبِ»؛بحار الأنوار، ج ۷۲، ص ۱۲۴.
- ↑ « قَالَ الْحُسَيْنُ بْنُ الْحَكَمِ الْوَاسِطِيُّ: كَتَبْتُ إِلَى بَعْضِ الصَّالِحِينَ أَشْكُو الشَّكَّ فَقَالَ إِنَّمَا الشَّكُّ فِيمَا لَا يُعْرَفُ فَإِذَا جَاءَ الْيَقِينُ فَلَا شَكَّ»؛ بحار الأنوار، ج ۷۲، ص ۱۲۴.
- ↑ «هیچ خدایی جز خداوند نیست» سوره صافات، آیه ۳۵.
- ↑ «هیچ خدایی جز خداوند نیست» سوره صافات، آیه ۳۵.
- ↑ « رُوِي أَنَّهُ: سُئِلَ الْعَالِمُ (ع) عَنْ حَدِيثِ النَّفْسِ؟ فَقَالَ مَنْ يُطِيقُ أَلَّا تُحَدَّثَ نَفْسُهُ؟. وَ سُئِلَ الْعَالِمُ (ع) عَنِ الْوَسْوَسَةِ إِنْ كَثُرَتْ قَالَ لَا شَيْءَ فِيهَا يَقُولُ: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ. وَ أَرْوِي أَنَّ رَجُلًا قَالَ لِلْعَالِمِ يَقَعُ فِي نَفْسِي أَمْرٌ عَظِيمٌ فَقَالَ قُلْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ فِي خَبَرٍ آخَرَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ»؛ بحار الأنوار، ج ۷۲، ص ۱۲۷.
- ↑ «خداوند هر کس را که بخواهد راهنمایی کند دلش را برای (پذیرش) اسلام می‌گشاید و هر کس را که بخواهد در گمراهی وانهد دلش را تنگ و بسته میدارد گویی به آسمان فرا می‌رود؛ بدین گونه خداوند عذاب را بر کسانی که ایمان نمی‌آورند؛ برمی‌گمارد» سوره انعام، آیه ۱۲۵.
- ↑ « عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) فِي قَوْلِهِ كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ قَالَ هُوَ الشَّكُّ»؛ بحار الأنوار، ج ۷۲، ص ۱۲۸.
- ↑ «و اما در بیماردلان بر پلیدیشان پلیدی میافزاید و آنان کافر خواهند مرد» سوره توبه، آیه ۱۲۵.
- ↑ « عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (ع) وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ وَمَاتُوا وَهُمْ كَافِرُونَ يَقُولُ شَكّاً إِلَى شَكِّهِمْ»؛ بحار الأنوار، ج ۷۲، ص ۱۲۶.
- ↑ «(آدمی باید یاد کند) هنگامی را که دو فرشته فراگیرنده که از راست و چپ (او) نشسته‌اند، (کارهای او را) فرا می‌گیرند * هیچ سخنی بر زبان نمی‌آورد مگر آنکه نزد او فرشته مراقبی حاضر است (تا آن سخن را بنویسد» سوره ق، آیه ۱۷.
- ↑ «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: مَا مِنْ قَلْبٍ إِلَّا وَ لَهُ أُذُنَانِ عَلَى إِحْدَاهُمَا مَلَكٌ مُرْشِدٌ وَ عَلَى الْأُخْرَى شَيْطَانٌ مُفْتِنٌ هَذَا يَأْمُرُهُ وَ هَذَا يَزْجُرُهُ الشَّيْطَانُ يَأْمُرُهُ بِالْمَعَاصِي وَ الْمَلَكُ يَزْجُرُهُ عَنْهَا وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ! عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِيدٌ مَا يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ»بحار الأنوار، ج ۷۰، ص ۳۳.
- ↑ «و با روحی از خویش تأییدشان کرده است» سوره مجادله، آیه ۲۲.
- ↑ « مَا مِنْ مُؤْمِنٍ إِلَّا وَ لِقَلْبِهِ أُذُنَانِ فِي جَوْفِهِ أُذُنٌ يَنْفُثُ فِيهَا الْوَسْوَاسُ الْخَنَّاسُ وَ أُذُنٌ يَنْفُثُ فِيهَا الْمَلَكُ فَيُؤَيِّدُ اللَّهُ الْمُؤْمِنَ بِالْمَلَكِ وَ ذَلِكَ قَوْلُهُ وَأَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ»
- ↑ « عَنِ الصَّادِقِ (ع) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): شَرُّ الْعَمَى عَمَى الْقَلْبِ».
- ↑ مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی ج۱، ص ۳۰۲-۳۰۴.