نفی خشونت در سیره خانوادگی معصومان: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۶۱: خط ۶۱:


===[[خشونت گفتاری]]===
===[[خشونت گفتاری]]===
از جمله صورت‌های به شدت [[نکوهیده]] [[خشونت خانوادگی]]، خشونت گفتاری یا [[بدزبانی]] است. تندی و تیزی و [[درشتی]] در گفتار، به کار گرفتن واژه‌های [[زشت]] برای [[تحقیر]] و [[آزار]]، گزندگی در بیان، استفاده از داد و فریاد، نسبت ناروا دادن، [[ناسزا]] گفتن و... همه در [[راه و رسم]] [[معصومان]]{{عم}} مطرود و ممنوع است و [[پیامبر اکرم]]{{صل}} به آن سخت حساسیت نشان داده است. از [[جابر بن عبدالله انصاری]] [[روایت]] شده است که [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: «آیا شما را از بدترین مردانتان [[آگاه]] نسازم؟ گفتیم: چرا، ای رسول خدا؟ فرمود: بدترین مردان شما کسی است که [[تهمت]] [[زن]]، بداخلاق و بدزبان و دشنام‌گوی است»<ref>{{متن حدیث|‌أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِشِرَارِ رِجَالِكُمْ قُلْنَا بَلَى يَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ إِنَّ مِنْ شِرَارِ رِجَالِكُمُ الْبَهَّاتَ الْجَرِي‌ءَ الْفَحَّاشَ}} الکافی، ج۲، ص۲۹۲، ح۱۳.</ref>.
از جمله صورت‌های به شدت نکوهیده [[خشونت خانوادگی]]، خشونت گفتاری یا [[بدزبانی]] است. تندی و تیزی و درشتی در گفتار، به کار گرفتن واژه‌های [[زشت]] برای تحقیر و [[آزار]]، گزندگی در بیان، استفاده از داد و فریاد، نسبت ناروا دادن، [[ناسزا]] گفتن و... همه در راه و رسم [[معصومان]]{{عم}} مطرود و ممنوع است و [[پیامبر اکرم]]{{صل}} به آن سخت حساسیت نشان داده است. از [[جابر بن عبدالله انصاری]] [[روایت]] شده است که [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: «آیا شما را از بدترین مردانتان [[آگاه]] نسازم؟ گفتیم: چرا، ای رسول خدا؟ فرمود: بدترین مردان شما کسی است که [[تهمت]] [[زن]]، بداخلاق و بدزبان و دشنام‌گوی است»<ref>{{متن حدیث|‌أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِشِرَارِ رِجَالِكُمْ قُلْنَا بَلَى يَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ إِنَّ مِنْ شِرَارِ رِجَالِكُمُ الْبَهَّاتَ الْجَرِي‌ءَ الْفَحَّاشَ}} الکافی، ج۲، ص۲۹۲، ح۱۳.</ref>.
آزار دادن یکدیگر در [[خانواده]] با زبان، به هر نحوی که باشد، در آموزه‌های [[نبوی]] و [[اهل بیت]] پاکش به شدت [[نفی]] شده است، چنان که پیامبر اکرم{{صل}} می‌فرمایند: «هر زنی که شوهرش را با زبان بیازارد، اگر روزها را [[روزه]] بگیرد و شب‌ها به [[عبادت]] بپردازد و بنده‌ها را [[آزاد]] کند و مال‌ها در [[راه خدا]] [[انفاق]] نماید، [[خداوند]] هیچ چیزی را در ازای بدزبانی‌اش نپذیرد و هیچ کار [[نیکی]] را از او قبول نکند تا آن‌گاه که شوهرش را از خود [[خشنود]] سازد، و گرنه آن زن نخستین کسی است که به [[دوزخ]] می‌رود؛ و مرد نیز اگر درباره همسرش خود [[بدزبانی]] و [[ستم]] روا دارد، چنین [[گناه]] و عذابی خواهد داشت»<ref>{{متن حدیث|أَيُّمَا امْرَأَةٍ آذَتْ زَوْجَهَا بِلِسَانِهَا لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهَا صَرْفاً وَ لَا عَدْلًا وَ لَا حَسَنَةً مِنْ عَمَلِهَا حَتَّى تُرْضِيَهُ وَ إِنْ صَامَتْ نَهَارَهَا وَ قَامَتْ لَيْلَهَا وَ أَعْتَقَتِ الرِّقَابَ وَ حَمَلَتْ عَلَى جِيَادِ الْخَيْلِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ كَانَتْ فِي أَوَّلِ مَنْ يَرِدُ النَّارَ وَ كَذَلِكَ الرَّجُلُ إِذَا كَانَ لَهَا ظَالِماً}}؛ الفقیه، ج۴، ص۱۵؛ وسائل الشیعه، ج۲۰، ص۲۱۱، ح۲۵۴۵۵.</ref>.
آزار دادن یکدیگر در [[خانواده]] با زبان، به هر نحوی که باشد، در آموزه‌های [[نبوی]] و [[اهل بیت]] پاکش به شدت [[نفی]] شده است، چنان که پیامبر اکرم{{صل}} می‌فرمایند: «هر زنی که شوهرش را با زبان بیازارد، اگر روزها را [[روزه]] بگیرد و شب‌ها به [[عبادت]] بپردازد و بنده‌ها را [[آزاد]] کند و مال‌ها در [[راه خدا]] [[انفاق]] نماید، [[خداوند]] هیچ چیزی را در ازای بدزبانی‌اش نپذیرد و هیچ کار [[نیکی]] را از او قبول نکند تا آن‌گاه که شوهرش را از خود [[خشنود]] سازد، و گرنه آن زن نخستین کسی است که به [[دوزخ]] می‌رود؛ و مرد نیز اگر درباره همسرش خود [[بدزبانی]] و [[ستم]] روا دارد، چنین [[گناه]] و عذابی خواهد داشت»<ref>{{متن حدیث|أَيُّمَا امْرَأَةٍ آذَتْ زَوْجَهَا بِلِسَانِهَا لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهَا صَرْفاً وَ لَا عَدْلًا وَ لَا حَسَنَةً مِنْ عَمَلِهَا حَتَّى تُرْضِيَهُ وَ إِنْ صَامَتْ نَهَارَهَا وَ قَامَتْ لَيْلَهَا وَ أَعْتَقَتِ الرِّقَابَ وَ حَمَلَتْ عَلَى جِيَادِ الْخَيْلِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ كَانَتْ فِي أَوَّلِ مَنْ يَرِدُ النَّارَ وَ كَذَلِكَ الرَّجُلُ إِذَا كَانَ لَهَا ظَالِماً}}؛ الفقیه، ج۴، ص۱۵؛ وسائل الشیعه، ج۲۰، ص۲۱۱، ح۲۵۴۵۵.</ref>.


خط ۸۹: خط ۸۹:
در [[منطق]] [[دین]]، هرگونه بدزبانی، هر چند فقط به صورت بالا بردن صدا باشد، ممنوع است و [[خداوند]] آن را [[زشت]] و [[نکوهیده]] معرفی کرده است. بنابراین [[پرهیز]] از [[بدزبانی]] و جلوگیری از هرگونه جلوه آن در [[زندگی]] و [[سلامت]] فرد و [[خانواده]] است؛ هر چند غرولند زیرلب باشد و یا تعبیری آرام به زبان آید، ولی گزنده باشد. [[جمیل بن درّاج]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] کرده است که فرمود:
در [[منطق]] [[دین]]، هرگونه بدزبانی، هر چند فقط به صورت بالا بردن صدا باشد، ممنوع است و [[خداوند]] آن را [[زشت]] و [[نکوهیده]] معرفی کرده است. بنابراین [[پرهیز]] از [[بدزبانی]] و جلوگیری از هرگونه جلوه آن در [[زندگی]] و [[سلامت]] فرد و [[خانواده]] است؛ هر چند غرولند زیرلب باشد و یا تعبیری آرام به زبان آید، ولی گزنده باشد. [[جمیل بن درّاج]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] کرده است که فرمود:
{{متن حدیث|أَيُّمَا امْرَأَةٍ قَالَتْ لِزَوْجِهَا مَا رَأَيْتُ قَطُّ مِنْ وَجْهِكَ خَيْراً فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهَا}}<ref>الفقیه، ج۳، ص۴۴۰، ح۴۵۲۴.</ref>؛ «هر زنی به شوهرش بگوید از تو خیری ندیده‌ام، خداوند [[اعمال]] ([[نیک]]) او را تباه سازد».
{{متن حدیث|أَيُّمَا امْرَأَةٍ قَالَتْ لِزَوْجِهَا مَا رَأَيْتُ قَطُّ مِنْ وَجْهِكَ خَيْراً فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهَا}}<ref>الفقیه، ج۳، ص۴۴۰، ح۴۵۲۴.</ref>؛ «هر زنی به شوهرش بگوید از تو خیری ندیده‌ام، خداوند [[اعمال]] ([[نیک]]) او را تباه سازد».
معلوم است که [[پاسداشت]] [[زنان]] تا چه حد لازم است و اینکه هنگام [[اختلاف]] و بروز [[مشکلات]] زندگی و در وقت [[خشم]] نباید این پاسداشت [[سست]] گردد و سخنانی بر زبان آید که نباید. همچنین لازم است آفات گوناگون زبان در [[روابط خانوادگی]] که هر یک نمودی از [[خشونت گفتاری]] است شناخته شوند و از آنها پرهیز گردد؛ جلوه‌هایی چون [[دشنام‌دهی]]، [[ناسزاگویی]]، [[مسخره کردن]]، [[سرزنش]] کردن، [[بهتان زدن]]، [[لعنت]] کردن، [[منت]] گذاشتن و [[مشاجره]] نمودن<ref>ر.ک: احیاء علوم الدین، ج۳، ص۱۰۴ - ۱۵۷؛ المحجة البیضاء، ج۵، ص۱۹۰ - ۲۸۸.</ref> که به بعضی از آنها اشاره می‌شود.
معلوم است که [[پاسداشت]] [[زنان]] تا چه حد لازم است و اینکه هنگام [[اختلاف]] و بروز [[مشکلات]] زندگی و در وقت [[خشم]] نباید این پاسداشت [[سست]] گردد و سخنانی بر زبان آید که نباید. همچنین لازم است آفات گوناگون زبان در [[روابط خانوادگی]] که هر یک نمودی از [[خشونت گفتاری]] است شناخته شوند و از آنها پرهیز گردد؛ جلوه‌هایی چون [[دشنام‌دهی]]، [[ناسزاگویی]]، [[مسخره کردن]]، [[سرزنش]] کردن، بهتان زدن، [[لعنت]] کردن، [[منت]] گذاشتن و [[مشاجره]] نمودن<ref>ر.ک: احیاء علوم الدین، ج۳، ص۱۰۴ - ۱۵۷؛ المحجة البیضاء، ج۵، ص۱۹۰ - ۲۸۸.</ref> که به بعضی از آنها اشاره می‌شود.


الف) '''دشنام‌دهی و ناسزاگویی''': دشنام‌دهی و ناسزاگویی، راه و رسمی غیر [[انسانی]] است و آن‌کس که [[انسانیت]] داشته باشد و [[کرامت انسانی]] خود را زیر پا نگذارد، بدین [[راه و رسم]] تن نمی‌دهد، چنان‌که در بیان علی{{ع}} آمده است: {{متن حدیث|سُنَّةُ اللِّئَامِ قُبْحُ الْكَلَامِ‌}}<ref>غرر الحکم، ص۲۲۳، ح۴۴۹۰.</ref>؛ «شیوه [[فرومایگان]]، زشت‌گویی است».
الف) '''دشنام‌دهی و ناسزاگویی''': دشنام‌دهی و ناسزاگویی، راه و رسمی غیر [[انسانی]] است و آن‌کس که [[انسانیت]] داشته باشد و [[کرامت انسانی]] خود را زیر پا نگذارد، بدین [[راه و رسم]] تن نمی‌دهد، چنان‌که در بیان علی{{ع}} آمده است: {{متن حدیث|سُنَّةُ اللِّئَامِ قُبْحُ الْكَلَامِ‌}}<ref>غرر الحکم، ص۲۲۳، ح۴۴۹۰.</ref>؛ «شیوه [[فرومایگان]]، زشت‌گویی است».
خط ۱۲۶: خط ۱۲۶:
[[پیامبراکرم]]{{صل}} در میان خانواده هرگز زبان به بیان [[اشتباهات]] کسی نگشود و هیچ یک از اعضای [[خانواده]] را [[سرزنش]] نکرد، چنان که در خبر [[انس بن مالک]] آمده است<ref>{{متن حدیث|خَدَمْتُ النَّبِيَّ{{صل}} تِسْعَ سِنِينَ فَمَا أَعْلَمُهُ قَالَ لِي قَطُّ هَلَّا فَعَلْتَ كَذَا وَ كَذَا وَ لَا عَابَ عَلَيَّ شَيْئاً قَطُّ}}؛ (مکارم الاخلاق، ص۱۶).</ref>.
[[پیامبراکرم]]{{صل}} در میان خانواده هرگز زبان به بیان [[اشتباهات]] کسی نگشود و هیچ یک از اعضای [[خانواده]] را [[سرزنش]] نکرد، چنان که در خبر [[انس بن مالک]] آمده است<ref>{{متن حدیث|خَدَمْتُ النَّبِيَّ{{صل}} تِسْعَ سِنِينَ فَمَا أَعْلَمُهُ قَالَ لِي قَطُّ هَلَّا فَعَلْتَ كَذَا وَ كَذَا وَ لَا عَابَ عَلَيَّ شَيْئاً قَطُّ}}؛ (مکارم الاخلاق، ص۱۶).</ref>.


د) '''[[بهتان زدن]]''': نسبت دادن [[دروغ]] به یکدیگر و [[افترا]] بستن، از دیگر جلوه‌های [[زشت]] و مخرّب [[خشونت گفتاری]] و [[بدزبانی]] است که [[قرآن کریم]] آن را چنین تصویر کرده است:
د) '''بهتان زدن''': نسبت دادن [[دروغ]] به یکدیگر و [[افترا]] بستن، از دیگر جلوه‌های [[زشت]] و مخرّب [[خشونت گفتاری]] و [[بدزبانی]] است که [[قرآن کریم]] آن را چنین تصویر کرده است:
{{متن قرآن|وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا}}<ref>«و آنان که مردان و زنان مؤمن را بی‌آنکه کاری (ناپسند) کرده باشند آزار می‌کنند بی‌گمان بار بهتان و گناهی آشکار را بر دوش دارند» سوره احزاب، آیه ۵۸.</ref>.
{{متن قرآن|وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا}}<ref>«و آنان که مردان و زنان مؤمن را بی‌آنکه کاری (ناپسند) کرده باشند آزار می‌کنند بی‌گمان بار بهتان و گناهی آشکار را بر دوش دارند» سوره احزاب، آیه ۵۸.</ref>.
همسرانی که به سبب [[کج‌خلقی]]، بدفهمی، [[سوء ظن]]، [[تربیت]] غلط و [[تعصب]] نابه‌جا به یکدیگر افترا می‌بندند، خود را [[اسیر]] نکوهیده‌ترین خشونت گفتاری می‌کنند و روابط [[نیک]] خود را تباه می‌سازند و عذابی سخت را برای خود [[تدارک]] می‌کنند، چنان که [[رسول خدا]]{{صل}} فرموده است:
همسرانی که به سبب [[کج‌خلقی]]، بدفهمی، [[سوء ظن]]، [[تربیت]] غلط و [[تعصب]] نابه‌جا به یکدیگر افترا می‌بندند، خود را [[اسیر]] نکوهیده‌ترین خشونت گفتاری می‌کنند و روابط [[نیک]] خود را تباه می‌سازند و عذابی سخت را برای خود [[تدارک]] می‌کنند، چنان که [[رسول خدا]]{{صل}} فرموده است:
۱۱۸٬۴۴۱

ویرایش