بحث:تربیت فرزند در معارف و سیره معصوم: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۳۷: خط ۳۷:
در خدمت [[امام]] نشسته بودم. حضرت درباره مشارکت [[شیطان]] در بسته شدن نطفه و [[سختی]] و [[دشواری]] آن به گونه‌ای سخن گفت که مرا به [[هراس]] انداخت. گفتم: جانم به فدایت! راه [[فرار]] از مشارکت شیطان در نطفه چیست؟ حضرت فرمودند: «هرگاه خواستی آمیزش کنی، بگو: به [[نام خداوند]] [[بخشاینده]] [[مهربانی]] که جز او خدایی نیست؛ خدایی که پدید آورنده [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] است. خدایا! اگر در این شب از من [[جانشینی]] مقرر کردی، برای شیطان در آن سهم و نصیب و بهره‌ای قرار مده و او را با [[ایمان]] و [[اخلاص]] و [[پاک]] شده از شیطان و [[پلیدی]] او قرارده؛ همانا احسان‌های تو [[نیکو]] و بلند است»<ref>{{متن حدیث|إِذَا أَرَدْتَ الْجِمَاعَ فَقُلْ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ بَدِيعُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ اللَّهُمَّ إِنْ قَضَيْتَ مِنِّي فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ خَلِيفَةً فَلَا تَجْعَلْ لِلشَّيْطَانِ فِيهِ شِرْكاً وَ لَا نَصِيباً وَ لَا حَظّاً وَ اجْعَلْهُ مُؤْمِناً مُخْلِصاً مُصَفًّى مِنَ الشَّيْطَانِ وَ رِجْزِهِ جَلَّ ثَنَاؤُكَ}}؛ الکافی، ج۳، ص۵۰۳، ح۴.</ref>.
در خدمت [[امام]] نشسته بودم. حضرت درباره مشارکت [[شیطان]] در بسته شدن نطفه و [[سختی]] و [[دشواری]] آن به گونه‌ای سخن گفت که مرا به [[هراس]] انداخت. گفتم: جانم به فدایت! راه [[فرار]] از مشارکت شیطان در نطفه چیست؟ حضرت فرمودند: «هرگاه خواستی آمیزش کنی، بگو: به [[نام خداوند]] [[بخشاینده]] [[مهربانی]] که جز او خدایی نیست؛ خدایی که پدید آورنده [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] است. خدایا! اگر در این شب از من [[جانشینی]] مقرر کردی، برای شیطان در آن سهم و نصیب و بهره‌ای قرار مده و او را با [[ایمان]] و [[اخلاص]] و [[پاک]] شده از شیطان و [[پلیدی]] او قرارده؛ همانا احسان‌های تو [[نیکو]] و بلند است»<ref>{{متن حدیث|إِذَا أَرَدْتَ الْجِمَاعَ فَقُلْ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ بَدِيعُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ اللَّهُمَّ إِنْ قَضَيْتَ مِنِّي فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ خَلِيفَةً فَلَا تَجْعَلْ لِلشَّيْطَانِ فِيهِ شِرْكاً وَ لَا نَصِيباً وَ لَا حَظّاً وَ اجْعَلْهُ مُؤْمِناً مُخْلِصاً مُصَفًّى مِنَ الشَّيْطَانِ وَ رِجْزِهِ جَلَّ ثَنَاؤُكَ}}؛ الکافی، ج۳، ص۵۰۳، ح۴.</ref>.
علاوه بر رعایت مطالب مذکور، نقش [[دعا]] نیز بی‌مثال است. در مجموع، بررسی توصیه‌های یادشده نشان می‌دهد که [[تعالیم اسلام]]، نقش مهمی برای [[زمان]] و مکان عمل جنسی و وضعیت روانی زوجین در آن حالت، در [[پیشگیری]] از نابهنجاری‌های [[نسل]] [[آینده]] و ارتقای توانایی‌های آن، قائل است.<ref>[[حامد ولی‌زاده|ولی‌زاده، حامد]]، [[سیره خانوادگی پیامبر و اهل بیت (کتاب)|سیره خانوادگی پیامبر و اهل بیت]]، ص ۲۰۷</ref>.
علاوه بر رعایت مطالب مذکور، نقش [[دعا]] نیز بی‌مثال است. در مجموع، بررسی توصیه‌های یادشده نشان می‌دهد که [[تعالیم اسلام]]، نقش مهمی برای [[زمان]] و مکان عمل جنسی و وضعیت روانی زوجین در آن حالت، در [[پیشگیری]] از نابهنجاری‌های [[نسل]] [[آینده]] و ارتقای توانایی‌های آن، قائل است.<ref>[[حامد ولی‌زاده|ولی‌زاده، حامد]]، [[سیره خانوادگی پیامبر و اهل بیت (کتاب)|سیره خانوادگی پیامبر و اهل بیت]]، ص ۲۰۷</ref>.
===نقش و شیوه بارداری در [[تربیت]]===
پس از انعقاد نطفه و تشکیل جنین و [[رشد]] او در رحم، [[وظیفه]] اصلی [[سلامت جسم]] و [[جان]] فرزند بر عهده مادر است و تمام [[رفتار]] و گفتار مادر و هر آنچه که بر مادر تأثیر می‌گذارد (مثبت یا منفی) بر جنین نیز تأثیر می‌گذارد،؛ چراکه مادر در [[ارتباط مستقیم]] با [[کودک]] قرار دارد. عوامل محیطی که رشد [[بدنی]] و روانی جنین و کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهند عبارتند از:
#داروهای شیمیایی، هورمون‌ها، مواد مخدر و الکل؛
#تشعشعات؛
#[[آلودگی]] [[محیط زیست]]؛
#بیماری‌های مادر؛
#[[تغذیه]] مادر؛
#سن مادر؛
#حالات روانی و [[عاطفی]] مادر؛
#عامل PH [[خون]]<ref>بهداشت روانی با نگرش به منابع اسلامی، ص۳۰۸.</ref>. از این رو مادر و اطرافیان او باید در ایجاد فضایی آرام، سالم و توأم با [[محبت]] بکوشند و از لحاظ تغذیه نیز مواد مورد نیاز را تهیه کنند و از تغذیه ناکافی و نادرست و استفاده از مواد [[مضر]] برای خود و [[کودک]] [[پرهیز]] کنند.
[[رشد]] جنین و نوزاد کاملاً به تغذیه مادر بستگی دارد، تا جایی که استفاده مادر از برخی غذاها و میوه‌ها، هم در شکل ظاهری و هم در [[اخلاق]] و [[روحیات]] فرزند تأثیر دارد؛ از این رو [[اولیای دین]] در مورد تغذیه مادر در دوران بارداری، هنگام تولد نوزاد و دوران شیردهی توصیه‌هایی می‌کنند و همچنین دستوراتی نیز برای [[سلامت]] و [[جان]] کودک در این مواقع ارائه داده‌اند. برای نمونه خوردن میوه به توسط پدر، پیش از انعقاد نطفه سبب [[زیبایی]] فرزند می‌شود<ref>{{متن حدیث|قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}}: وَ نَظَرَ إِلى غُلَامٍ جَمِيلٍ‌: «يَنْبَغِي أَنْ يَكُونَ أَبُو هذَا الْغُلَامِ آكِلَ السَّفَرْجَلِ}}؛ (الکافی، ج۶، ص۲۲، ح۲).</ref> و خوردن خربزه با پنیر توسط [[زن]] باردار، [[فرزندی]] خوش‌رو و خوش اخلاق به بار خواهد آورد<ref>{{متن حدیث|فِي الْمَرْأَةِ الْحَامِلِ تَأْكُلُ السَّفَرْجَلَ فَإِنَّ الْوَلَدَ يَكُونُ أَطْيَبَ رِيحاً وَ أَصْفَى لَوْناً}}؛ (الکافی، ج۶، ص۲۲، ح۱).</ref>. همچنین به خوردن کندر<ref>{{متن حدیث|أَطْعِمُوا حَبَالَاكُمْ ذَكَرَ اللُّبَانِ‌، فَإِنْ يَكُ فِي بَطْنِهَا غُلَامٌ، خَرَجَ ذَكِيَّ الْقَلْبِ، عَالِماً شُجَاعاً، وَ إِنْ تَكُ جَارِيَةٌ، حَسُنَ خَلْقُهَا وَ خُلُقُهَا، وَ عَظُمَتْ عَجِيزَتُهَا وَ حَظِيَتْ عِنْدَ زَوْجِهَا}}؛ (الکافی، ج۶، ص۲۳).</ref> و میوه به<ref>{{متن حدیث|كُلُوا السَّفَرْجَلَ وَ تَهَادُوهُ بَيْنَكُمْ فَإِنَّهُ يَجْلُو الْبَصَرَ وَ يُثَبِّتُ الْمَوَدَّةَ فِي الْقَلْبِ وَ أَطْعِمُوا حَبَالاكُمْ فَإِنَّهُ يُحَسِّنُ أَوْلَادَكُمْ}}؛ (مکارم الأخلاق، ص۱۷۲).</ref> و [[گیاه]] کاسنی<ref>{{متن حدیث|عَلَيْكَ بِالْهِنْدَبَاءِ؛ فَإِنَّهُ يَزِيدُ فِي الْمَاءِ، وَ يُحَسِّنُ الْوَلَدَ، وَ هُوَ حَارٌّ لَيِّنٌ، يَزِيدُ فِي الْوَلَدِ الذُّكُورَةَ}}؛ (مکارم الأخلاق، ص۱۷۸).</ref> سفارش شده تا به [[زیبایی]] صورت و [[سیرت]] [[فرزندان]] افزوده شود. در ماهی که [[زن]] زایمان می‌کند، خوردن خرما سبب [[بردباری]] و [[پاکی]] نوزاد می‌گردد<ref>{{متن حدیث|أَطْعِمُوا الْمَرْأَةَ فِي شَهْرِهَا الَّتِي تَلِدُ فِيهِ التَّمْرَ فَإِنَّ وَلَدَهَا يَكُونُ حَلِيماً نَقِيّاً}}؛ (مکارم الأخلاق، ص۱۶۹).</ref>.
با توجه به تأثیرگذاری فراوان [[تغذیه]] بر [[جسم]] پس باید غذا و وسایل [[زندگی]] مادر و فرزندش از [[مال]] [[حلال]] تهیه شود که این امر نیز از [[وظایف]] سنگین هر شخصی نسبت به خودش و افراد تحت نظارتش است،؛ چراکه [[صادق آل محمد]] فرمودند: {{متن حدیث|كَسْبُ الْحَرَامِ يَبِينُ فِي الذُّرِّيَّةِ}}؛ «اثر مال [[حرام]] در [[نسل]] آشکار می‌گردد»<ref>الکافی، ج۵، ص۱۲۵، ح۴.</ref>. بنابراین [[انسان]] موظف است تا در کیفیت و کمیت غذای خود مواظبت نماید.
[[قرآن کریم]] همگان را به توجه همه جانبه به [[خوراک]] خود امر می‌کند: {{متن قرآن|فَلْيَنْظُرِ الْإِنْسَانُ إِلَى طَعَامِهِ}}<ref>«باری، آدمی باید به خوراک خویش بنگرد» سوره عبس، آیه ۲۴.</ref>، تا آنچه می‌خورند و می‌آشامند از مال حلال تهیه شده باشد. همچنین در [[سوره بقره]] می‌فرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِي الْأَرْضِ حَلَالًا طَيِّبًا...}}<ref>«ای مردم از آنچه در زمین حلال و پاک است بخورید و از گام‌های شیطان پیروی نکنید که او برای شما دشمنی آشکار است» سوره بقره، آیه ۱۶۸.</ref> و افزون بر آن خوراک خود و [[خانواده]] [[پاک]] و [[پاکیزه]] نیز باشد {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ}}<ref>«هان ای مؤمنان! از چیزهای پاکیزه‌ای که روزیتان کرده‌ایم بخورید و خداوند را سپاس بگزارید اگر تنها او را می‌پرستید» سوره بقره، آیه ۱۷۲.</ref> [[پیامبر خدا]] نیز به پسر [[مسعود]] فرمودند:
{{متن حدیث|لَا تَأْكُلَ الْحَرَامَ وَ لَا تَلْبَسَ الْحَرَامَ وَ لَا تَأْخُذَ مِنَ الْحَرَامِ وَ لَا تَعْصِ اللَّهَ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَى يَقُولُ لِإِبْلِيسَ {{متن قرآن|وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِكَ وَأَجْلِبْ عَلَيْهِمْ بِخَيْلِكَ وَرَجِلِكَ وَشَارِكْهُمْ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ وَعِدْهُمْ وَمَا يَعِدُهُمُ الشَّيْطَانُ إِلَّا غُرُورًا}}<ref>«و هر یک از آنان را که بتوانی با آوای خویش بلغزان و با سوارگان و پیادگان خویش بر آنان بتاز و در دارایی‌ها و فرزندان آنان شریک شو و به آنها وعده بده! و شیطان جز وعده فریبنده به آنان نخواهد داد» سوره اسراء، آیه ۶۴.</ref>}}
«[[حرام]] مخور، حرام مپوش، از راه حرام [[زن]] مگیر و [[نافرمانی خدا]] مکن که [[خدای متعال]] به [[ابلیس]] می‌فرماید: (هر چه توانی از [[فرزندان آدم]] را با بانگ و نوای خود بفریب و برانگیز و با [[لشکر]] پیاده و سواره خود برایشان بتاز و در [[اموال]] و اولادشان [[شریک]] شو، و وعده‌های فریبا به ایشان ده که [[شیطان]] جز [[وعده]] [[غرورآمیز]] و [[دروغین]] نمی‌دهد)»<ref>مکارم الأخلاق، ص۴۵۴.</ref>.
[[محمد بن مسلم]] می‌گوید درباره شریک شدن شیطان در اموال و [[اولاد]] از [[شکافنده علوم]] [[امام باقر]]{{ع}} پرسیدم، ایشان فرمودند: «همتا و شریک شیطان، [[فرزندی]] است که از [[مال]] حرام به وجود آید که در واقع از مشارکت شیطان متولد شده است. اگر مال حرام باشد، شیطان، همراه مرد خواهد بود تا اینکه آمیزش کند و نطفه‌اش با نطفه مرد می‌آمیزد و فرمود: هر دو نطفه با هم آمیخته هستند و فرمود: گاهی فرزند از یک نطفه [[آفریده]] می‌شود و گاهی از هر دو با هم»<ref>{{متن حدیث|شِرْكُ الشَّيْطَانِ مَا كَانَ مِنْ مَالٍ حَرَامٍ فَهُوَ مِنْ شِرْكِهِ وَ يَكُونُ مَعَ الرَّجُلِ حِينَ يُجَامِعُ فَيَكُونُ نُطْفَتُهُ مَعَ نُطْفَتِهِ إِذَا كَانَ حَرَاماً قَالَ كِلْتَيْهِمَا جَمِيعاً يَخْتَلِطُهُ وَ قَالَ رُبَّمَا خُلِقَ مِنْ وَاحِدَةٍ وَ رُبَّمَا خُلِقَ مِنْهُمَا جَمِيعاً}}؛ تفسیر العیاشی، ج۲، ص۳۰۰.</ref>.
از آنجا که [[کودک]]، [[تغذیه]] خود را از راه مادر به دست می‌آورد، [[پدران]] و [[مادران]] [[دلسوز]] و [[مهربانی]] که علاقه دارند فرزندی [[پاک]] و سالم و [[صالح]]، با [[ایمان]] و [[دوستدار]] [[ائمه]]{{عم}} داشته باشند باید در [[کسب مال]] [[حلال]] و استفاده از آن در طول [[زندگی]] تلاش کنند.<ref>[[حامد ولی‌زاده|ولی‌زاده، حامد]]، [[سیره خانوادگی پیامبر و اهل بیت (کتاب)|سیره خانوادگی پیامبر و اهل بیت]]، ص ۲۱۰</ref>.


==[[روش‌های تربیتی]] آغاز تولد==
==[[روش‌های تربیتی]] آغاز تولد==
۱۱۲٬۸۶۰

ویرایش