دعا برای فرج: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۰ مارس ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۳۳

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

امام مهدی در قرآن | امام مهدی در حدیث | امام مهدی در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

دعا برای فرج امام زمان (ع) نه تنها منافاتی با حکمت‌های غیبت ندارد، بلکه خود می‌تواند از زمره همین حکمت‌ها به شمار آید. دعا برای فرج امام زمان (ع) به‌عنوان یک وظیفه و تکلیف در عصر غیبت، در روایات بسیاری مورد تأکید قرار گرفته است. پیامبر اکرم (ص) و برخی از امامان بزرگوار (ع)، به چنین دعا کردنی امر فرموده‌اند و حضرت ولی عصر (ع) نیز نه تنها شیعیان خود را به دعا کردن برای تعجیل فرج فرمان داده‌اند، بلکه کثرت دعا را از آنان خواسته‌اند^[۱].
به راستی وقتی امام زمان (ع) می‌فرماید: "برای نزدیک شدن فرج بسیار دعا کنید". آیا می‌توان آن را بی‌خاصیت خواند؟ در تعبیر زیبایی از ناحیه امام زمان (ع) که در ذیل فرمان برای تعجیل فرج وارد شده، کثرت دعا به‌خودی‌خود فرج و گشایش شیعیان به شمار آمده است: "وَ أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُمْ"^[۲].
این فرمان نشان می‌دهد که خواسته‌های شیعه چشم‌انتظار فرج، در سایه "دعا برای فرج" قابل دسترسی است. آن‌چه را که او در پی ظهور امام زمان (ع) می‌تواند بیابد، توسط‍‌ دعاهای خویش نیز می‌تواند به دست آورد.
به عبارت دیگر امنیت ایمان، رشد اندیشه، آرامش روحی، کمالات معنوی و بهره‌های بی‌پایان دوران پس از ظهور را به عنایت الهی می‌تواند در همین دوره غیبت با اتکا به "دعا برای ظهور" کسب نماید و این امر با توجه به قدرت و مشیت خداوند قابل انکار نیست، زیرا او خود فرمود: ﴿﴿قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلا دُعَاؤُكُمْ﴾﴾^[۳]؛ بگو اگر دعای شما نباشد، پروردگار من به شما عنایتی نمی‌فرماید.
با توجه به دلالت همین آیه شریفه است که می‌توان گفت: عنایت و رحمت و فضل خداوند که نامحدود و بی‌انتها نیز می‌تواند باشد، به مدد دعا و خواستن از او دست‌یافتنی است؛اگرچه دوران غیبت حضرت مهدی (ع) باشد.
در برخی روایات، دعا برای فرج وسیله‌ای برای نجات از هلاکت به شمار آمده است، چنان‌که حضرت امام حسن عسکری (ع) می‌فرماید: به خدا فرزندم مهدی را غیبتی است که در آن هیچ‌کس از هلاکت نجات نمی‌یابد، مگر کسی که خدای عزّ و جلّ‌ او را بر اعتقاد نسبت به امامتش ثابت‌قدم بدارد، و او را نسبت به دعا برای تعجیل فرجش توفیق عنایت فرماید^[۴]. بی‌تردید شرایط‍‌ سخت دوران غیبت به‌گونه‌ای است که جز با اعتقاد محکم نسبت به امامت حضرت مهدی (ع) نمی‌توان بر اطاعت و تبعیت او باقی ماند و جز با دعا برای نزدیکی فرج نمی‌توان روح امید را در دل زنده نگه داشت و در برابر دشواری‌های غیبت مقاومت نمود.
از دیدگاه قرآن و روایات دعا، پشتوانه‌ای برای زندگی و عاملی برای حرکت و پویایی در مسیر خواسته‌های الهی، و وسیله‌ای برای هم‌جهت ساختن نیازها و خواسته‌های بشری با اراده و مشیت خداوند است. با چنین نگرشی، دعا برای فرج، خود نوعی تلاش در راستای موانع ظهور به شمار می‌رود و دعاکننده منتظر با شناختی که از حکمت‌های غیبت دارد، به نوعی خودش را در مسیر از بین بردن عوامل طولانی شدن آن، به تکاپو وا می‌دارد.
دعاکننده برای فرج چون می‌داند که یکی از عوامل غیبت آماده نبودن شرایط‍‌ برای حکومت جهانی آن بزرگوار است، می‌کوشد تا در حد توان خویش در ایجاد چنین زمینه‌ای مؤثر باشد و زمانی که تحقق آن را از عهده خویش و امثال خویش خارج می‌یابد، به رحمت واسعه خداوند امیدوار می‌ماند.
و چنین است عکس العمل او در برابر خوف امام زمان (ع)، از کشته شدن که به‌عنوان عملی دیگر در پیدایش و استمرار غیبت به شمار می‌آید. دعاکننده برای فرج تا آن‌جا که می‌تواند با شناساندن امام زمان (ع)، و ایجاد محبوبیت نسبت به او و برانگیزاندن شوق نسبت به قیام و جلوه‌های ظهور آن بزرگوار در بین مردم، می‌کوشد تا به میزان توانایی خود این عامل را کم تأثیر سازد؛ چنان‌که نسبت به هرعامل دیگر نیز چنین جهت‌گیری و تلاشی در مورد او صادق است و این خود والاترین و تعیین‌کننده‌ترین خاصیت برای دعا فرج است. تأثیر دعا در تغییر دادن تقدیرات و قضای الهی غیرقابل‌انکار است، چنان‌که در روایات پیامبر اکرم (ص) آمده است: زیاد دعا کن، زیرا دعا قضای الهی را باز می‌گرداند^[۵]. دعا بلای الهی را برمی‌گرداند^[۶]. تقدیر الهی را چیزی جز دعا تغییر نمی‌دهد^[۷].
با توجه به چنین روایاتی، شیعه منتظر در عین تسلیم به خواست خدا، با دعای خویش نسبت به تعجیل فرج، از آفریدگار خویش می‌خواهد که در تقدیر و قضای خویش نسبت به ظهور آن عدالت موعود تغییری ایجاد فرماید و به لطف و عنایت خود بلای غیبت امام زمان (ع)، را مرتفع گرداند^[۸].
کثرت دعا برای فرج امام عصر (ع)، حداقل این آثار را دارد:

زدودن غفلت و بی‌توجهی نسبت به ظهور امام(ع)؛
دور ماندن از آثار و عواقب این بی‌توجهی و غفلت؛
انس با مسأله ظهور و فرج امام عصر (ع)؛
انس و عادت نسبت به ذکر و یاد خود آن حضرت و برخورداری از آثار و برکات آن؛
آمادگی روحی برای درک ظهور؛
زیاد شدن علاقه و محبت انسان به مولا و امام زمانش؛
آمادگی برای گام برداشتن عملی در راه بندگی حضرت حق و تقرب به سوی او و ولی‌ اعظم او^[۹].

پرسش‌های وابسته

آثار دعا و زیارت برای امام مهدی چیست؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

منابع

مجتبی تونه‌ای، موعودنامه.

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ کمال الدین، ج ۲، ص ۴۸۵.
↑ کمال الدین، ج ۲، ص ۴۸۵.
↑ سوره نمل، ۴۶.
↑ کمال الدین، ج ۲، ص ۳۸۴.
↑ نهج الفصاحة، ص ۸۴، حدیث ۴۴۶.
↑ نهج الفصاحة، ص ۳۳۲، حدیث ۱۵۹۰.
↑ نهج الفصاحة، ص ۱۲۴، حدیث ۶۲۴.
↑ نشریه موعود، شماره ۱۴، ص ۵۸.
↑ مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۳۲۴-۳۲۶.

[1] کمال الدین، ج ۲، ص ۴۸۵.

[2] کمال الدین، ج ۲، ص ۴۸۵.

[3] سوره نمل، ۴۶.

[4] کمال الدین، ج ۲، ص ۳۸۴.

[5] نهج الفصاحة، ص ۸۴، حدیث ۴۴۶.

[6] نهج الفصاحة، ص ۳۳۲، حدیث ۱۵۹۰.

[7] نهج الفصاحة، ص ۱۲۴، حدیث ۶۲۴.

[8] نشریه موعود، شماره ۱۴، ص ۵۸.

[9] مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۳۲۴-۳۲۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱۳: / خط ۱۳: @@
 *به راستی وقتی [[امام زمان]] {{ع}} می‌فرماید: "برای نزدیک شدن فرج بسیار دعا کنید". آیا می‌توان آن را بی‌خاصیت خواند؟ در تعبیر زیبایی از ناحیه [[امام زمان]] {{ع}} که در ذیل فرمان برای تعجیل فرج وارد شده، کثرت دعا به‌خودی‌خود فرج و گشایش شیعیان به شمار آمده است: {{عربی|اندازه=150%|"وَ أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُمْ"}}<ref>کمال الدین، ج ۲، ص ۴۸۵.</ref>.
 *این فرمان نشان می‌دهد که خواسته‌های [[شیعه]] چشم‌انتظار فرج، در سایه "دعا برای فرج" قابل دسترسی است. آن‌چه را که او در پی ظهور [[امام زمان]] {{ع}} می‌تواند بیابد، توسط‍‌ دعاهای خویش نیز می‌تواند به دست آورد.
-*به عبارت دیگر امنیت [[ایمان]]، رشد اندیشه، آرامش روحی، کمالات معنوی و بهره‌های بی‌پایان دوران پس از ظهور را به عنایت الهی می‌تواند در همین دوره [[غیبت]] با اتکا به "دعا برای [[ظهور]]" کسب نماید و این امر با توجه به قدرت و مشیت خداوند قابل انکار نیست، زیرا او خود فرمود: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلا دُعَاؤُكُمْ}}﴾}}<ref>سوره نمل، ۴۶.</ref>؛ بگو اگر دعای شما نباشد، پروردگار من به شما عنایتی نمی‌فرماید.
+*به عبارت دیگر امنیت [[ایمان]]، رشد اندیشه، آرامش روحی، کمالات معنوی و بهره‌های بی‌پایان دوران پس از ظهور را به عنایت الهی می‌تواند در همین دوره [[غیبت]] با اتکا به "دعا برای [[ظهور]]" کسب نماید و این امر با توجه به قدرت و مشیت خداوند قابل انکار نیست، زیرا او خود فرمود: {{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلا دُعَاؤُكُمْ}}﴾}}<ref>سوره نمل، ۴۶.</ref>؛ بگو اگر دعای شما نباشد، پروردگار من به شما عنایتی نمی‌فرماید.
 *با توجه به دلالت همین آیه شریفه است که می‌توان گفت: عنایت و رحمت و فضل خداوند که نامحدود و بی‌انتها نیز می‌تواند باشد، به مدد دعا و خواستن از او دست‌یافتنی است؛اگرچه دوران غیبت [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} باشد.
 *در برخی روایات، دعا برای فرج وسیله‌ای برای نجات از هلاکت به شمار آمده است، چنان‌که حضرت [[امام حسن عسکری]] {{ع}} می‌فرماید: به خدا فرزندم مهدی را غیبتی است که در آن هیچ‌کس از هلاکت نجات نمی‌یابد، مگر کسی که خدای عزّ و جلّ‌ او را بر اعتقاد نسبت به امامتش ثابت‌قدم بدارد، و او را نسبت به دعا برای تعجیل فرجش توفیق عنایت فرماید<ref>کمال الدین، ج ۲، ص ۳۸۴.</ref>. بی‌تردید شرایط‍‌ سخت دوران غیبت به‌گونه‌ای است که جز با اعتقاد محکم نسبت به [[امامت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} نمی‌توان بر [[اطاعت]] و تبعیت او باقی ماند و جز با دعا برای نزدیکی فرج نمی‌توان روح امید را در دل زنده نگه داشت و در برابر دشواری‌های [[غیبت]] مقاومت نمود.