امداد غیبی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن' به '{{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن') |
جز (جایگزینی متن - 'خدامراد]]،فرهنگ‌نامه' به 'خدامراد، [[فرهنگ‌نامه') |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
*'''امداد غیبی''' به معنای خصوص کمک غیر عادی خداوند و یا عموم مددی است که از [[جهان غیب]] سرچشمه می‌گیرد. بنابر این، مراد از امداد غیبی می‌تواند ویژه دخالت‌های غیبی الهی در زندگی بشر باشد و همچنین در برخی کاربری‌ها، شامل: جهان و نظم، حیات و نشاط، اموال و فرزندان و همه نعمتهای الهی‌ای که از عالم غیب و با تفضل الهی به انسان داده شده است باشد<ref>[[محمد حسن ناصحی|ناصحی، محمد حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج ۴، ص ۲۹۹ - ۳۲۴.</ref>. | *'''امداد غیبی''' به معنای خصوص کمک غیر عادی خداوند و یا عموم مددی است که از [[جهان غیب]] سرچشمه می‌گیرد. بنابر این، مراد از امداد غیبی می‌تواند ویژه دخالت‌های غیبی الهی در زندگی بشر باشد و همچنین در برخی کاربری‌ها، شامل: جهان و نظم، حیات و نشاط، اموال و فرزندان و همه نعمتهای الهی‌ای که از عالم غیب و با تفضل الهی به انسان داده شده است باشد<ref>[[محمد حسن ناصحی|ناصحی، محمد حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج ۴، ص ۲۹۹ - ۳۲۴.</ref>. | ||
*کمکهای غیر عادی خداوند، اثرگذار در پیروزی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} در قیام جهانی<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>. | *کمکهای غیر عادی خداوند، اثرگذار در پیروزی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} در قیام جهانی<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>. | ||
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امداد غیبی (پرسش)]]''' قابل دسترسی هستند. | در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امداد غیبی (پرسش)]]''' قابل دسترسی هستند. | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
*با توجه به معنای امداد و غیب معلوم می‌شود که امدادهای غیبی به معنای مددهایی است که از غیب سرچشمه می‌گیرد، هر چند با عنایت به معنای لغوی واژه مزبور می‌توان جهان و نظم، حیات و نشاط و همه نعمتهای موجود در آن را مدد گرفته از عالم غیب و از مصادیق امدادهای غیبی دانست <ref>مجموعه آثار، ج ۳، ص ۳۴۴، «امدادهای غیبی در زندگی بشر».</ref>، چنان‌که قرآن، اموال و فرزندان را از امدادهای الهی دانسته است <ref>(وَأَمْدَدْنَاكُم بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ)</ref>؛ ولی این ترکیب اصطلاحاً به معنای مددهای غیبی ویژه در زندگی بشر است<ref>مجموعه آثار، ج ۳، ص ۳۴۴، «امدادهای غیبی در زندگی بشر».</ref><ref>[[محمد حسن ناصحی|ناصحی، محمد حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج ۴، ص ۲۹۹ - ۳۲۴.</ref>. | *با توجه به معنای امداد و غیب معلوم می‌شود که امدادهای غیبی به معنای مددهایی است که از غیب سرچشمه می‌گیرد، هر چند با عنایت به معنای لغوی واژه مزبور می‌توان جهان و نظم، حیات و نشاط و همه نعمتهای موجود در آن را مدد گرفته از عالم غیب و از مصادیق امدادهای غیبی دانست <ref>مجموعه آثار، ج ۳، ص ۳۴۴، «امدادهای غیبی در زندگی بشر».</ref>، چنان‌که قرآن، اموال و فرزندان را از امدادهای الهی دانسته است <ref>(وَأَمْدَدْنَاكُم بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ)</ref>؛ ولی این ترکیب اصطلاحاً به معنای مددهای غیبی ویژه در زندگی بشر است<ref>مجموعه آثار، ج ۳، ص ۳۴۴، «امدادهای غیبی در زندگی بشر».</ref><ref>[[محمد حسن ناصحی|ناصحی، محمد حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج ۴، ص ۲۹۹ - ۳۲۴.</ref>. | ||
*با توجه به اینکه کمکهای ویژه الهی به‌رغم غیر عادی بودن، به اسباب طبیعی مستند است و از سوی دیگر معجزات و کرامات نیز مستند به سببهای طبیعی غیر عادی است <ref>المیزان، ج ۱، ص ۸۲.</ref> مناسب است تفاوت آنها روشن شود. به نظر می‌رسد مهم‌ترین ویژگیِ جداکننده معجزات پیغمبران و کرامات اولیا از امدادهای غیبی این است که گرچه هردو به اذن خدا و وساطت نیروهای غیبی و اسباب طبیعی غیر عادی انجام می‌گیرد؛ ولی در معجزه و کرامت خود شخص نقش اصلی دارد؛ اما در امداد غیبی شخص چنین نقشی ندارد و در حالی که امیدش از همه‌جا قطع شده مدد الهی از او دستگیری می‌کند<ref>[[محمد حسن ناصحی|ناصحی، محمد حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج ۴، ص ۲۹۹ - ۳۲۴.</ref>. | *با توجه به اینکه کمکهای ویژه الهی به‌رغم غیر عادی بودن، به اسباب طبیعی مستند است و از سوی دیگر معجزات و کرامات نیز مستند به سببهای طبیعی غیر عادی است <ref>المیزان، ج ۱، ص ۸۲.</ref> مناسب است تفاوت آنها روشن شود. به نظر می‌رسد مهم‌ترین ویژگیِ جداکننده معجزات پیغمبران و کرامات اولیا از امدادهای غیبی این است که گرچه هردو به اذن خدا و وساطت نیروهای غیبی و اسباب طبیعی غیر عادی انجام می‌گیرد؛ ولی در معجزه و کرامت خود شخص نقش اصلی دارد؛ اما در امداد غیبی شخص چنین نقشی ندارد و در حالی که امیدش از همه‌جا قطع شده مدد الهی از او دستگیری می‌کند<ref>[[محمد حسن ناصحی|ناصحی، محمد حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج ۴، ص ۲۹۹ - ۳۲۴.</ref>. | ||
*امدادهای غیبی، به معنای مددهایی است که از غیب سرچشمه می‌گیرد؛ هرچند با عنایت به معنای لغوی واژه مزبور می‌توان جهان و نظم، حیات و نشاط و همه نعمتهای موجود در آن را مدد گرفته از عالم غیب و از مصادیق امدادهای غیبی دانست؛ چنان‌که [[قرآن]]، اموال و فرزندان را از امدادهای خداوند دانسته است؛ ولی این ترکیب در اصطلاح به معنای مددهای غیبی ویژه در زندگی بشر است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>. | *امدادهای غیبی، به معنای مددهایی است که از غیب سرچشمه می‌گیرد؛ هرچند با عنایت به معنای لغوی واژه مزبور می‌توان جهان و نظم، حیات و نشاط و همه نعمتهای موجود در آن را مدد گرفته از عالم غیب و از مصادیق امدادهای غیبی دانست؛ چنان‌که [[قرآن]]، اموال و فرزندان را از امدادهای خداوند دانسته است؛ ولی این ترکیب در اصطلاح به معنای مددهای غیبی ویژه در زندگی بشر است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>. | ||
*با توجه به اینکه کمکهای ویژه پروردگار با وجود غیر عادی بودن، به اسباب طبیعی مستند است و از سوی دیگر معجزات و کرامات نیز مستند به سببهای طبیعی غیر عادی است، به نظر می‌رسد مهم‌ترین ویژگی جداکننده معجزات پیغمبران و کرامات اولیا، از امدادهای غیبی این است که با وجود آنکه هردو به اذن خدا و وساطت نیروهای غیبی و اسباب طبیعی غیر عادی انجام می‌گیرد؛ ولی در [[معجزه]] و [[کرامت]]، خود شخص نقش اصلی دارد؛ اما در امداد غیبی شخص چنین نقشی ندارد و در حالی که امیدش از همه جا قطع شده است، مدد الهی از او دستگیری می‌کند<ref> جمعی از پژوهشگران، دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۴، ص، ۳۰۰</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>. | *با توجه به اینکه کمکهای ویژه پروردگار با وجود غیر عادی بودن، به اسباب طبیعی مستند است و از سوی دیگر معجزات و کرامات نیز مستند به سببهای طبیعی غیر عادی است، به نظر می‌رسد مهم‌ترین ویژگی جداکننده معجزات پیغمبران و کرامات اولیا، از امدادهای غیبی این است که با وجود آنکه هردو به اذن خدا و وساطت نیروهای غیبی و اسباب طبیعی غیر عادی انجام می‌گیرد؛ ولی در [[معجزه]] و [[کرامت]]، خود شخص نقش اصلی دارد؛ اما در امداد غیبی شخص چنین نقشی ندارد و در حالی که امیدش از همه جا قطع شده است، مدد الهی از او دستگیری می‌کند<ref> جمعی از پژوهشگران، دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۴، ص، ۳۰۰</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>. | ||
==امداد غیبی در نهضت مهدوی== | ==امداد غیبی در نهضت مهدوی== | ||
*اگرچه اساس قیام [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} بر امور طبیعی است، به اقتضای عظمت و گستردگی آن قیام جهانی، خداوند سبحانه و تعالی برخی از نیروهای پنهان و فوق طبیعی را در اختیار آن حضرت قرار خواهد داد، تا موجبات پیروزی ایشان، هرچه بهتر فراهم آید. نمونههایی از امدادهای غیبی چنین است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>: | *اگرچه اساس قیام [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} بر امور طبیعی است، به اقتضای عظمت و گستردگی آن قیام جهانی، خداوند سبحانه و تعالی برخی از نیروهای پنهان و فوق طبیعی را در اختیار آن حضرت قرار خواهد داد، تا موجبات پیروزی ایشان، هرچه بهتر فراهم آید. نمونههایی از امدادهای غیبی چنین است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>: | ||
#'''[[یاری الهی]]:''' یاری الهی، یکی از نمونههای بارز جانب‌داری خداوند سبحانه و تعالی از اهل [[ایمان]] و جریان حق است. [[قرآن]] در این باره میفرماید:{{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن| وَلَيَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ }}﴾}}<ref> و به طور قطع، خداوند سبحانه و تعالی به کسی که دین او را یاری می‌کند، یاری میدهد؛ چرا که خدا سخت نیرومند شکستناپذیر است؛ سوره حج، آیه:۴۰.</ref>. این یاری، نه فقط پیامبران الهی را در بر می‌گیرد که در روایات فراوانی آن را یکی از عوامل پیروزی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} دانستهاند. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمود:"... قائم [[اهل بیت]] من، به یاری الهی تأیید می‌شود"<ref> {{عربی|اندازه=150%|" قَائِمُ أَهْلِ بَيْتِي ...يُؤَيَّدُ بِنَصْرِ اللَّهِ ... "}}؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۵۷، ح ۲</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>.. | #'''[[یاری الهی]]:''' یاری الهی، یکی از نمونههای بارز جانب‌داری خداوند سبحانه و تعالی از اهل [[ایمان]] و جریان حق است. [[قرآن]] در این باره میفرماید:{{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن| وَلَيَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ }}﴾}}<ref> و به طور قطع، خداوند سبحانه و تعالی به کسی که دین او را یاری می‌کند، یاری میدهد؛ چرا که خدا سخت نیرومند شکستناپذیر است؛ سوره حج، آیه:۴۰.</ref>. این یاری، نه فقط پیامبران الهی را در بر می‌گیرد که در روایات فراوانی آن را یکی از عوامل پیروزی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} دانستهاند. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمود:"... قائم [[اهل بیت]] من، به یاری الهی تأیید می‌شود"<ref> {{عربی|اندازه=150%|" قَائِمُ أَهْلِ بَيْتِي ...يُؤَيَّدُ بِنَصْرِ اللَّهِ ... "}}؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۵۷، ح ۲</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>.. | ||
#'''[[فرشتگان]]:''' از دیگر نیروهای غیبی خداوند سبحانه و تعالی که به یاری مؤمنان آمده و میآید، فرشتگان الهی هستند. خداوند سبحانه و تعالی در [[قرآن مجید]]، در مواردی چند یاری فرشتگان را برشمرده است. فرشتگان یاریدهنده [[حضرت لوط]]{{ع}}: {{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|قَالَ فَمَا خَطْبُكُمْ أَيُّهَا الْمُرْسَلُونَ قَالُوا إِنَّا أُرْسِلْنَا إِلَى قَوْمٍ مُّجْرِمِينَ لِنُرْسِلَ عَلَيْهِمْ حِجَارَةً مِّن طِينٍ مُسَوَّمَةً عِندَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفِينَ }}﴾}}<ref> ابراهیم) گفت: ای فرستادگان به چه کار آمده‌اید؟ گفتند: ما برای گروهی گنهکار فرستاده شده‌ایم. تا بر آنان سنگ‌هایی از گل بباریم. که نزد پروردگارت برای گزافکاران نشانه‌دار شده است؛ سوره ذاریات، آیه: ۳۱- ۳۴.</ref>. فرشتگان جنگ بدر:{{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ أَنِّي مُمِدُّكُم بِأَلْفٍ مِّنَ الْمَلائِكَةِ مُرْدِفِينَ }}﴾}}<ref> یاد کن آنگاه را که از پروردگارتان فریادخواهی می‌کردید و به شما پاسخ داد که من با هزار فرشته پیاپی امدادگر شما خواهم بود؛ سوره انفال، آیه:۹.</ref>. فرشتگان در جنگ احزاب: {{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا وَجُنُودًا لَّمْ تَرَوْهَا وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرًا }}﴾}}<ref> ای مؤمنان! نعمت خداوند را بر خویش به یاد آورید هنگامی که سپاهیانی بر شما تاختند و ما بر (سر) آنان بادی و (نیز) سپاهیانی را که آنان را نمی‌دیدید فرستادیم و خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست؛ سوره احزاب، آیه:۹.</ref>. [[پیامبر خاتم|پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} در روایتی، پس از آنکه یاری خداوندی را از جمله امدادهای غیبی مربوط به قیام [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} ذکر فرموده، چنین میگوید:" و به وسیله فرشتگان خداوند سبحانه و تعالی یاری می‌شود"<ref> {{عربی|اندازه=150%|" وَ يُنْصَرُ بِمَلَائِكَةِ اللَّهِ "}}؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۵۷، ح ۲</ref>. از روایات استفاده می‌شود فرشتگانی که به یاری [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} میشتابند، سه گروه هستند: فرشتگان مقرّب، فرشتگان حاضر در جنگ بدر<ref> {{عربی|اندازه=150%|" يَا ثَابِتُ كَأَنِّي بِقَائِمِ أَهْلِ بَيْتِي قَدْ أَشْرَفَ عَلَى نَجَفِكُمْ هَذَا وَ أَوْمَأَ بِيَدِهِ إِلَى نَاحِيَةِ الْكُوفَةِ فَإِذَا هُوَ أَشْرَفَ عَلَى نَجَفِكُمْ نَشَرَ رَايَةَ رَسُولِ اللَّهِ فَإِذَا هُوَ نَشَرَهَا انْحَطَّتْ عَلَيْهِ مَلَائِكَةُ بَدْر "}}؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۰۷، ح ۲</ref>، فرشتگان حاضر در قیام [[امام حسین]]{{ع}}<ref> شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا علیه السّلام، ج ۱، ص ۳۹۹، ح ۵۸</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>.. | #'''[[فرشتگان]]:''' از دیگر نیروهای غیبی خداوند سبحانه و تعالی که به یاری مؤمنان آمده و میآید، فرشتگان الهی هستند. خداوند سبحانه و تعالی در [[قرآن مجید]]، در مواردی چند یاری فرشتگان را برشمرده است. فرشتگان یاریدهنده [[حضرت لوط]]{{ع}}: {{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|قَالَ فَمَا خَطْبُكُمْ أَيُّهَا الْمُرْسَلُونَ قَالُوا إِنَّا أُرْسِلْنَا إِلَى قَوْمٍ مُّجْرِمِينَ لِنُرْسِلَ عَلَيْهِمْ حِجَارَةً مِّن طِينٍ مُسَوَّمَةً عِندَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفِينَ }}﴾}}<ref> ابراهیم) گفت: ای فرستادگان به چه کار آمده‌اید؟ گفتند: ما برای گروهی گنهکار فرستاده شده‌ایم. تا بر آنان سنگ‌هایی از گل بباریم. که نزد پروردگارت برای گزافکاران نشانه‌دار شده است؛ سوره ذاریات، آیه: ۳۱- ۳۴.</ref>. فرشتگان جنگ بدر:{{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ أَنِّي مُمِدُّكُم بِأَلْفٍ مِّنَ الْمَلائِكَةِ مُرْدِفِينَ }}﴾}}<ref> یاد کن آنگاه را که از پروردگارتان فریادخواهی می‌کردید و به شما پاسخ داد که من با هزار فرشته پیاپی امدادگر شما خواهم بود؛ سوره انفال، آیه:۹.</ref>. فرشتگان در جنگ احزاب: {{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا وَجُنُودًا لَّمْ تَرَوْهَا وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرًا }}﴾}}<ref> ای مؤمنان! نعمت خداوند را بر خویش به یاد آورید هنگامی که سپاهیانی بر شما تاختند و ما بر (سر) آنان بادی و (نیز) سپاهیانی را که آنان را نمی‌دیدید فرستادیم و خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست؛ سوره احزاب، آیه:۹.</ref>. [[پیامبر خاتم|پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} در روایتی، پس از آنکه یاری خداوندی را از جمله امدادهای غیبی مربوط به قیام [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} ذکر فرموده، چنین میگوید:" و به وسیله فرشتگان خداوند سبحانه و تعالی یاری می‌شود"<ref> {{عربی|اندازه=150%|" وَ يُنْصَرُ بِمَلَائِكَةِ اللَّهِ "}}؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۵۷، ح ۲</ref>. از روایات استفاده می‌شود فرشتگانی که به یاری [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} میشتابند، سه گروه هستند: فرشتگان مقرّب، فرشتگان حاضر در جنگ بدر<ref> {{عربی|اندازه=150%|" يَا ثَابِتُ كَأَنِّي بِقَائِمِ أَهْلِ بَيْتِي قَدْ أَشْرَفَ عَلَى نَجَفِكُمْ هَذَا وَ أَوْمَأَ بِيَدِهِ إِلَى نَاحِيَةِ الْكُوفَةِ فَإِذَا هُوَ أَشْرَفَ عَلَى نَجَفِكُمْ نَشَرَ رَايَةَ رَسُولِ اللَّهِ فَإِذَا هُوَ نَشَرَهَا انْحَطَّتْ عَلَيْهِ مَلَائِكَةُ بَدْر "}}؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۰۷، ح ۲</ref>، فرشتگان حاضر در قیام [[امام حسین]]{{ع}}<ref> شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا علیه السّلام، ج ۱، ص ۳۹۹، ح ۵۸</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>.. | ||
#'''[[افکندن ترس در دل دشمنان]]:''' خدای جهانآفرین، در قیام جهانی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، ترس و دلهره را بر قلب کافران و مشرکان و ستمگران حق ستیز خواهد افکند و آنان قدرت تصمیمگیری و دشمنی را از دست خواهند داد. البته این القای ترس، پیشتر نیز در زمان پیامبران وجود داشته است. [[قرآن]] شریف در آیات فراوانی به آن اشاره کرده است؛ از جمله میفرماید:{{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن| سَنُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُواْ الرُّعْبَ}}﴾}}<ref> به زودی در دل کافران بیم خواهیم افکند؛ سوره آل عمران، آیه:۱۵۱.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} در این باره فرمود:"قائم ما منصور به رعب؛ یاری شده با القای ترس در دل دشمنان او است"<ref> شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۰، ح ۱۶</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>.. | #'''[[افکندن ترس در دل دشمنان]]:''' خدای جهانآفرین، در قیام جهانی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، ترس و دلهره را بر قلب کافران و مشرکان و ستمگران حق ستیز خواهد افکند و آنان قدرت تصمیمگیری و دشمنی را از دست خواهند داد. البته این القای ترس، پیشتر نیز در زمان پیامبران وجود داشته است. [[قرآن]] شریف در آیات فراوانی به آن اشاره کرده است؛ از جمله میفرماید:{{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن| سَنُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُواْ الرُّعْبَ}}﴾}}<ref> به زودی در دل کافران بیم خواهیم افکند؛ سوره آل عمران، آیه:۱۵۱.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} در این باره فرمود:"قائم ما منصور به رعب؛ یاری شده با القای ترس در دل دشمنان او است"<ref> شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۰، ح ۱۶</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>.. | ||
#'''[[نیروهای طبیعت]]:''' بخشی از امدادهای غیبی الهی، تسخیر نیروها و امکانات طبیعی است که خداوند سبحانه و تعالی پیامبران خود را به آنها مجهز کرده است؛ همانند: بادها، طوفانها، ابرها و ... که در [[قرآن]] از آنها یاد شده است. در روایات فراوانی، عوامل طبیعی از جمله امدادهای غیبی برای واپسین حجّت الهی ذکر شده است. [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} در حدیث معراج به نقل از خداوند سبحانه و تعالی چنین فرموده است: "... و باد را مسخّر او میکنم و گردنکشان سخت را رام او میسازم .... "<ref>{{عربی|اندازه=150%|" وَ لَأُسَخِّرَنَّ لَهُ الرِّيَاحَ وَ لَأُذَلِّلَنَ لَهُ الرِّقَابَ الصِّعَابَ "}}؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۵۴، باب ۲۳، ح ۴</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>.. | #'''[[نیروهای طبیعت]]:''' بخشی از امدادهای غیبی الهی، تسخیر نیروها و امکانات طبیعی است که خداوند سبحانه و تعالی پیامبران خود را به آنها مجهز کرده است؛ همانند: بادها، طوفانها، ابرها و ... که در [[قرآن]] از آنها یاد شده است. در روایات فراوانی، عوامل طبیعی از جمله امدادهای غیبی برای واپسین حجّت الهی ذکر شده است. [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} در حدیث معراج به نقل از خداوند سبحانه و تعالی چنین فرموده است: "... و باد را مسخّر او میکنم و گردنکشان سخت را رام او میسازم .... "<ref>{{عربی|اندازه=150%|" وَ لَأُسَخِّرَنَّ لَهُ الرِّيَاحَ وَ لَأُذَلِّلَنَ لَهُ الرِّقَابَ الصِّعَابَ "}}؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۵۴، باب ۲۳، ح ۴</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>.. | ||
*بنابراین، به روشنی می‌توان گفت [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} افزون بر بهرهمندی از یاران و اصحاب خود، به دلیل عظمت قیام جهانی خود به اذن و اراده الهی، از امدادهای غیبی نیز استفاده خواهد کرد<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>. | *بنابراین، به روشنی می‌توان گفت [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} افزون بر بهرهمندی از یاران و اصحاب خود، به دلیل عظمت قیام جهانی خود به اذن و اراده الهی، از امدادهای غیبی نیز استفاده خواهد کرد<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۷۲-۷۶.</ref>. | ||
==امداد غیبی در قرآن== | ==امداد غیبی در قرآن== | ||
نسخهٔ ۱۱ آوریل ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۲۸
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امداد غیبی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
- امداد غیبی به معنای خصوص کمک غیر عادی خداوند و یا عموم مددی است که از جهان غیب سرچشمه می‌گیرد. بنابر این، مراد از امداد غیبی می‌تواند ویژه دخالت‌های غیبی الهی در زندگی بشر باشد و همچنین در برخی کاربری‌ها، شامل: جهان و نظم، حیات و نشاط، اموال و فرزندان و همه نعمتهای الهی‌ای که از عالم غیب و با تفضل الهی به انسان داده شده است باشد[۱].
- کمکهای غیر عادی خداوند، اثرگذار در پیروزی حضرت مهدی(ع) در قیام جهانی[۲].
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امداد غیبی (پرسش) قابل دسترسی هستند.
واژه شناسی لغوی
- امداد غیبی تعبیری مرکب از دو واژه "امداد" و "غیب" است[۳].
- ریشه "امداد" کلمه «م ـ د ـ د» است که معنای انبساط و امتداد دارد[۴]. «مدّت» نیز که برای زمان مستمر به‌کار می‌رود از همین باب است [۵]. این واژه بر زیاد شدن هم دلالت دارد، چنان‌که زمان مدّ آب رودخانه، بر آب آن افزوده می‌شود [۶]. «امداد» یاری کردن دیگری است، و بیشتر در موارد دوست‌داشتنی به‌کار می‌رود، بر خلاف «مدّ» که در موارد ناپسند استعمال می‌شود[۷]. امداد منحصر به چیزهای مادی نیست و در معنویات هم به‌کار می‌رود [۸][۹].
- "غیب" چیزی است که از انسان پوشیده و مخفی است، گرچه به معنای شک نیز به‌کار رفته است [۱۰]، زیرا شک معمولا در امر مخفی حاصل می‌شود. برخی واژه‌پژوهان آن را به معنای پوشیده از چشم گرفته‌اند [۱۱][۱۲].
- "غیب" چیزی است که از انسان پوشیده و مخفی است؛ گرچه به معنای شک نیز به کار رفته است، زیرا شک، به طور معمول در امر مخفی پدید میآید. برخی واژه‌پژوهان، آن را به معنای پوشیده از چشم گرفته‌اند.
- با توجه به معنای امداد و غیب معلوم می‌شود که امدادهای غیبی به معنای مددهایی است که از غیب سرچشمه می‌گیرد، هر چند با عنایت به معنای لغوی واژه مزبور می‌توان جهان و نظم، حیات و نشاط و همه نعمتهای موجود در آن را مدد گرفته از عالم غیب و از مصادیق امدادهای غیبی دانست [۱۳]، چنان‌که قرآن، اموال و فرزندان را از امدادهای الهی دانسته است [۱۴]؛ ولی این ترکیب اصطلاحاً به معنای مددهای غیبی ویژه در زندگی بشر است[۱۵][۱۶].
- با توجه به اینکه کمکهای ویژه الهی به‌رغم غیر عادی بودن، به اسباب طبیعی مستند است و از سوی دیگر معجزات و کرامات نیز مستند به سببهای طبیعی غیر عادی است [۱۷] مناسب است تفاوت آنها روشن شود. به نظر می‌رسد مهم‌ترین ویژگیِ جداکننده معجزات پیغمبران و کرامات اولیا از امدادهای غیبی این است که گرچه هردو به اذن خدا و وساطت نیروهای غیبی و اسباب طبیعی غیر عادی انجام می‌گیرد؛ ولی در معجزه و کرامت خود شخص نقش اصلی دارد؛ اما در امداد غیبی شخص چنین نقشی ندارد و در حالی که امیدش از همه‌جا قطع شده مدد الهی از او دستگیری می‌کند[۱۸].
- امدادهای غیبی، به معنای مددهایی است که از غیب سرچشمه می‌گیرد؛ هرچند با عنایت به معنای لغوی واژه مزبور می‌توان جهان و نظم، حیات و نشاط و همه نعمتهای موجود در آن را مدد گرفته از عالم غیب و از مصادیق امدادهای غیبی دانست؛ چنان‌که قرآن، اموال و فرزندان را از امدادهای خداوند دانسته است؛ ولی این ترکیب در اصطلاح به معنای مددهای غیبی ویژه در زندگی بشر است[۱۹].
- با توجه به اینکه کمکهای ویژه پروردگار با وجود غیر عادی بودن، به اسباب طبیعی مستند است و از سوی دیگر معجزات و کرامات نیز مستند به سببهای طبیعی غیر عادی است، به نظر می‌رسد مهم‌ترین ویژگی جداکننده معجزات پیغمبران و کرامات اولیا، از امدادهای غیبی این است که با وجود آنکه هردو به اذن خدا و وساطت نیروهای غیبی و اسباب طبیعی غیر عادی انجام می‌گیرد؛ ولی در معجزه و کرامت، خود شخص نقش اصلی دارد؛ اما در امداد غیبی شخص چنین نقشی ندارد و در حالی که امیدش از همه جا قطع شده است، مدد الهی از او دستگیری می‌کند[۲۰][۲۱].
امداد غیبی در نهضت مهدوی
- اگرچه اساس قیام حضرت مهدی(ع) بر امور طبیعی است، به اقتضای عظمت و گستردگی آن قیام جهانی، خداوند سبحانه و تعالی برخی از نیروهای پنهان و فوق طبیعی را در اختیار آن حضرت قرار خواهد داد، تا موجبات پیروزی ایشان، هرچه بهتر فراهم آید. نمونههایی از امدادهای غیبی چنین است[۲۲]:
- یاری الهی: یاری الهی، یکی از نمونههای بارز جانب‌داری خداوند سبحانه و تعالی از اهل ایمان و جریان حق است. قرآن در این باره میفرماید:﴿﴿ وَلَيَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ ﴾﴾[۲۳]. این یاری، نه فقط پیامبران الهی را در بر می‌گیرد که در روایات فراوانی آن را یکی از عوامل پیروزی حضرت مهدی(ع) دانستهاند. پیامبر اکرم(ص) فرمود:"... قائم اهل بیت من، به یاری الهی تأیید می‌شود"[۲۴][۲۵]..
- فرشتگان: از دیگر نیروهای غیبی خداوند سبحانه و تعالی که به یاری مؤمنان آمده و میآید، فرشتگان الهی هستند. خداوند سبحانه و تعالی در قرآن مجید، در مواردی چند یاری فرشتگان را برشمرده است. فرشتگان یاریدهنده حضرت لوط(ع): ﴿﴿قَالَ فَمَا خَطْبُكُمْ أَيُّهَا الْمُرْسَلُونَ قَالُوا إِنَّا أُرْسِلْنَا إِلَى قَوْمٍ مُّجْرِمِينَ لِنُرْسِلَ عَلَيْهِمْ حِجَارَةً مِّن طِينٍ مُسَوَّمَةً عِندَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفِينَ ﴾﴾[۲۶]. فرشتگان جنگ بدر:﴿﴿إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ أَنِّي مُمِدُّكُم بِأَلْفٍ مِّنَ الْمَلائِكَةِ مُرْدِفِينَ ﴾﴾[۲۷]. فرشتگان در جنگ احزاب: ﴿﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا وَجُنُودًا لَّمْ تَرَوْهَا وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرًا ﴾﴾[۲۸]. پیامبر گرامی اسلام(ص) در روایتی، پس از آنکه یاری خداوندی را از جمله امدادهای غیبی مربوط به قیام حضرت مهدی(ع) ذکر فرموده، چنین میگوید:" و به وسیله فرشتگان خداوند سبحانه و تعالی یاری می‌شود"[۲۹]. از روایات استفاده می‌شود فرشتگانی که به یاری حضرت مهدی(ع) میشتابند، سه گروه هستند: فرشتگان مقرّب، فرشتگان حاضر در جنگ بدر[۳۰]، فرشتگان حاضر در قیام امام حسین(ع)[۳۱][۳۲]..
- افکندن ترس در دل دشمنان: خدای جهانآفرین، در قیام جهانی حضرت مهدی(ع)، ترس و دلهره را بر قلب کافران و مشرکان و ستمگران حق ستیز خواهد افکند و آنان قدرت تصمیمگیری و دشمنی را از دست خواهند داد. البته این القای ترس، پیشتر نیز در زمان پیامبران وجود داشته است. قرآن شریف در آیات فراوانی به آن اشاره کرده است؛ از جمله میفرماید:﴿﴿ سَنُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُواْ الرُّعْبَ﴾﴾[۳۳]. امام باقر(ع) در این باره فرمود:"قائم ما منصور به رعب؛ یاری شده با القای ترس در دل دشمنان او است"[۳۴][۳۵]..
- نیروهای طبیعت: بخشی از امدادهای غیبی الهی، تسخیر نیروها و امکانات طبیعی است که خداوند سبحانه و تعالی پیامبران خود را به آنها مجهز کرده است؛ همانند: بادها، طوفانها، ابرها و ... که در قرآن از آنها یاد شده است. در روایات فراوانی، عوامل طبیعی از جمله امدادهای غیبی برای واپسین حجّت الهی ذکر شده است. رسول گرامی اسلام(ص) در حدیث معراج به نقل از خداوند سبحانه و تعالی چنین فرموده است: "... و باد را مسخّر او میکنم و گردنکشان سخت را رام او میسازم .... "[۳۶][۳۷]..
- بنابراین، به روشنی می‌توان گفت حضرت مهدی(ع) افزون بر بهرهمندی از یاران و اصحاب خود، به دلیل عظمت قیام جهانی خود به اذن و اراده الهی، از امدادهای غیبی نیز استفاده خواهد کرد[۳۸].
امداد غیبی در قرآن
سنت بودن امداد غیبی
مصادیق امداد غیبی
فرستادن سپاه دیده نشدنی
یاری با فرشتگان
آرام کردن دلهای مؤمنان
خواب کوتاه و سبک
نزول باران
ایجاد هراس در دلهای دشمنان
فرستادن بادهای ویرانگر
کم جلوه دادن لشکر دشمن
فرستادن لشکر پرندگان
بازداشتن از گناه
تقویت دل
الهام
جاری ساختن حکمت بر دل لقمان
توفیق انجام دادن نیکی‌ها
فرود آمدن سفره آسمانی و غذا یا میوه بهشتی
روح القدس ایمان
تأیید به روح القدس
رهایی بخشیدن از گرفتاری و عذاب
خنثا کردن نقشه‌های دشمنان
فرزنددار شدن
شرایط برخورداری از امدادهای غیبی
ایمان
پارسایی
پایداری
جهاد
مخلَص بودن
هدف از امدادهای غیبی
منابع
پانویس
- ↑ ناصحی، محمد حسن، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج ۴، ص ۲۹۹ - ۳۲۴.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۷۲-۷۶.
- ↑ ناصحی، محمد حسن، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج ۴، ص ۲۹۹ - ۳۲۴.
- ↑ التحقیق، ج ۱۱، ص ۵۲، «مدّ».
- ↑ مفردات، ص ۷۶۳، «مدّ».
- ↑ النهایه،ج۴،ص۳۰۷؛ لسان‌العرب، ج۱۳، ص۵۰ـ۵۱، «مدد»؛ قاموس قرآن، ج ۶، ص ۲۴۲.
- ↑ مفردات، ص ۷۶۳، «مدّ».
- ↑ التحقیق، ج ۱۱، ص ۵۲ ، «مدّ».
- ↑ ناصحی، محمد حسن، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج ۴، ص ۲۹۹ - ۳۲۴.
- ↑ لسان العرب، ج ۱۰، ص ۱۵۱، «غیب».
- ↑ مقائیس اللغه، ج ۴، ص ۴۰۳، «غیب».
- ↑ ناصحی، محمد حسن، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج ۴، ص ۲۹۹ - ۳۲۴.
- ↑ مجموعه آثار، ج ۳، ص ۳۴۴، «امدادهای غیبی در زندگی بشر».
- ↑ (وَأَمْدَدْنَاكُم بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ)
- ↑ مجموعه آثار، ج ۳، ص ۳۴۴، «امدادهای غیبی در زندگی بشر».
- ↑ ناصحی، محمد حسن، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج ۴، ص ۲۹۹ - ۳۲۴.
- ↑ المیزان، ج ۱، ص ۸۲.
- ↑ ناصحی، محمد حسن، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج ۴، ص ۲۹۹ - ۳۲۴.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۷۲-۷۶.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۴، ص، ۳۰۰
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۷۲-۷۶.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۷۲-۷۶.
- ↑ و به طور قطع، خداوند سبحانه و تعالی به کسی که دین او را یاری می‌کند، یاری میدهد؛ چرا که خدا سخت نیرومند شکستناپذیر است؛ سوره حج، آیه:۴۰.
- ↑ " قَائِمُ أَهْلِ بَيْتِي ...يُؤَيَّدُ بِنَصْرِ اللَّهِ ... "؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۵۷، ح ۲
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۷۲-۷۶.
- ↑ ابراهیم) گفت: ای فرستادگان به چه کار آمده‌اید؟ گفتند: ما برای گروهی گنهکار فرستاده شده‌ایم. تا بر آنان سنگ‌هایی از گل بباریم. که نزد پروردگارت برای گزافکاران نشانه‌دار شده است؛ سوره ذاریات، آیه: ۳۱- ۳۴.
- ↑ یاد کن آنگاه را که از پروردگارتان فریادخواهی می‌کردید و به شما پاسخ داد که من با هزار فرشته پیاپی امدادگر شما خواهم بود؛ سوره انفال، آیه:۹.
- ↑ ای مؤمنان! نعمت خداوند را بر خویش به یاد آورید هنگامی که سپاهیانی بر شما تاختند و ما بر (سر) آنان بادی و (نیز) سپاهیانی را که آنان را نمی‌دیدید فرستادیم و خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست؛ سوره احزاب، آیه:۹.
- ↑ " وَ يُنْصَرُ بِمَلَائِكَةِ اللَّهِ "؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۵۷، ح ۲
- ↑ " يَا ثَابِتُ كَأَنِّي بِقَائِمِ أَهْلِ بَيْتِي قَدْ أَشْرَفَ عَلَى نَجَفِكُمْ هَذَا وَ أَوْمَأَ بِيَدِهِ إِلَى نَاحِيَةِ الْكُوفَةِ فَإِذَا هُوَ أَشْرَفَ عَلَى نَجَفِكُمْ نَشَرَ رَايَةَ رَسُولِ اللَّهِ فَإِذَا هُوَ نَشَرَهَا انْحَطَّتْ عَلَيْهِ مَلَائِكَةُ بَدْر "؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۰۷، ح ۲
- ↑ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا علیه السّلام، ج ۱، ص ۳۹۹، ح ۵۸
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۷۲-۷۶.
- ↑ به زودی در دل کافران بیم خواهیم افکند؛ سوره آل عمران، آیه:۱۵۱.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۳۰، ح ۱۶
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۷۲-۷۶.
- ↑ " وَ لَأُسَخِّرَنَّ لَهُ الرِّيَاحَ وَ لَأُذَلِّلَنَ لَهُ الرِّقَابَ الصِّعَابَ "؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۵۴، باب ۲۳، ح ۴
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۷۲-۷۶.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۷۲-۷۶.
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |