|
|
| خط ۱۰: |
خط ۱۰: |
| | | |
| | پاسخ‌دهنده = | | | پاسخ‌دهنده = |
| | پاسخ‌دهندگان = [[مهدی علی‌زاده]] ؛ [[مهدی علی‌پور]]؛ [[محمد علی رضایی اصفهانی]] [[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]؛ [[نویسندگان کتاب «نگین آفرینش»]] | | | پاسخ‌دهندگان = [[حبیب‌الله طاهری]] ؛ [[مهدی علی‌پور]]؛ [[سید مجتبی السادة]] ؛ [[محمد علی رضایی اصفهانی]] [[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]؛ [[نویسندگان کتاب «نگین آفرینش»]] |
| }} | | }} |
| '''[[نشانه‌های غیر حتمی ظهور]] چیستند؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | | '''[[نشانه‌های غیر حتمی ظهور]] چیستند؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. |
| خط ۱۷: |
خط ۱۷: |
|
| |
|
| == پاسخ نخست== | | == پاسخ نخست== |
| [[پرونده:Pic627.jpg|بندانگشتی|100px|right|[[مهدی علی‌زاده]]]]
| |
| ::::::حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[مهدی علی‌زاده]]'''، در کتاب ''«[[نشانه‌های یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانه‌های یار و چکامه انتظار]]»'' در این‌باره گفته است:
| |
| ::::::«در برخی روایات، دسته‌ای از [[نشانه‌های ظهور]]، علائم قطعی و تخلف‌ناپذیر شمرده شده است و چنان که [[شیخ مفید]] در جلد دوم الارشاد صفحه ۳۷۰ و [[شیخ الطائفه]] در الغیبه صفحات ۲۶۳ - ۲۶۵ تصریح کرده‌اند، این بدان معناست که سایر علائم مذکور در روایات، طبق قانون [[بداء]] مشروط و قابل تغییرند. قابل تغییر بودن نشانه‌های غیر حتمی در منطق کلامی شیعه، به راحتی قابل توضیح است. می‌دانیم که باور داشتن پدیده "[[بداء]]" یکی از ویژگی‌های منظومه کلامی [[شیعه|شیعی]] است. در کتب معتبر و مصادر روایی اصلی [[شیعه]]، احادیث [[بداء]] فراوان به چشم می‌خورد که هم از لحاظ سندی و هم از لحاظ دلالی، قطعی و کاملاً قابل اعتمادند. مثلاً در اصول کافی، کتاب توحید، بابی مستقل به مسئله [[بداء]] اختصاص یافته که مشتمل بر هفده حدیث است و نیز جناب [[شیخ صدوق|صدوق]] در کتاب التوحید، باب پنجاه و چهارم، یازده حدیث را در این خصوص گرد آورده است همچنان که [[علامه مجلسی]] در جلد چهارم موسوعه بحار الانوار (ص ۹۴ - ۱۲۲)، هفتاد حدیث دراین‌باره ذکر می‌کند.
| |
| ::::::[[بداء]] در لغت به معنای "[[ظهور]]" است. درباره معنای اصطلاحی آن، استاد المتکلمین [[شیخ مفید]] می‌گوید: [[بداء]] ظاهر گشتن امری است که وقوعش بعید می‌نموده است<ref>ر.ک: تصحیح الاعتقاد، صص ۵۱ و ۵۲.</ref>. همین تعریف از سوی متکلمان متأخر نیز مورد پذیرش قرار گرفته چنان که جناب [[ملاعبدالرزاق لاهیجی]] می‌نویسد: [[بداء]] [[ظهور]] امری است که ظاهر، خلاف آن بوده باشد<ref>ر.ک: گوهر مراد، ص ۲۹۲.</ref>. باید توجه داشت که:
| |
| ::::#[[بداء]] در خصوص امور مشروط صورت می‌پذیرد<ref>ر.ک: تصحیح الاعتقاد، ص ۵۲؛ مصابیح الانوار، سیدعبدالله بشر، ج ۱، ص ۴۰؛ علم الیقین، فیض کاشانی، ج ۱، ص ۱۷۷.</ref> و از آنجا که انسان‌ها به مشروط بودن آن حادثه متوقع و نیز ماهیت شرط آن آگاهی ندارند، هنگامی که به جهت فقدان یا انعدام آن شرط خفی و تبدل مصلحت، رخداد مورد انتظار حاصل نمی‌شود و یا بالعکس، مردمان آن را غریب می‌شمارند و برخی به استبعادش می‌پردازند.
| |
| ::::#[[بداء]] در مرحله "تقدیر" اتفاق می‌افتد و نه در مرحله "قضا" و مربوط به "لوح محو و اثبات" است و نه "لوح محفوظ"<ref>مرآه العقول، علامه مجلسی، ج ۲، ص ۱۳۲؛ مصابیح الانوار، همانجا و شرح آن از فاضل طیبی؛ تصحیح الاعتقاد، همانجا.</ref>.
| |
| ::::#[[بداء]] ویژه امور تکوینی بوده<ref>نبراس الضیاء و تسواء السواء فی شرح باب البداء و اثبات جدوی الدعاء، میرداماد، ص ۵۶ و همین مضمون در: اوائل المقالات، امام محمد بن محمد بن نعمان العکبری، ص ۹۴ و الیاقوت فی علم الکلام، ابواسحاق ابراهیم بن نوبخت، ص ۵۸.</ref> و به مثابه "نسخ" در امور تشریعی است<ref>اوائل المقالات، صص ۴۶ و ۸۰؛ جوابات المساله الرازیه، سید مرتضی علم الهدی، ص ۱۱۷؛ نبراس الضیاء، ص ۵۵ و قریب به آن عده الاصول، طوسی، ج ۲، ص ۲۹ و الغیبة، همو، صص ۴۲۹ - ۴۳۲.</ref>؛ چنان که [[معلم ثالث]] جناب [[میرداماد]] می‌گوید: {{عربی|اندازه=155%| فالنسخ کأنّه بدء تشریعیّ، و البداء کأنّه نسخ تکوینیّ}}<ref>نبراس الضیاء، ص ۵۶.</ref>.
| |
| ::::#باور داشتن "[[بداء]]" اوج [[توحید]] نظری و تعظیم و تقدیس حق سبحانه است چه آن که عصاره [[ایمان]] بدین کریمه [[قرآن|قرآنی]] است که: {{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ }}﴾}}<ref>الرحمن، ۲۹ برای آگاهی بیشتر: ر.ک: التوحید، صدوق، ص ۳۳۵.</ref> بدین سبب در اثر وارد شده که: {{عربی|اندازه=155%|مَا عُظِّمَ اَللَّهُ بِمِثْلِ اَلْبَدَاءِ}}<ref>الکافی، ج ۱، باب البداء، ح ۲؛ التوحید، صدوق، باب ۵۴، ح ۲.</ref> ما عُظمَ اللهُ بمثل البداء و عمل بر طبق [[بداء]] و مشیت جاریه الهی، نهایت خاکساری و کمال عبودیت و تسلیم در برابر اراده و فرمان ربوبی است. به راستی که: {{عربی|اندازه=155%|ما عُبِد اللهُ بشی ءٍ مثل البداء }}<ref>الکافی، همان، ح ۱؛ التوحید، همان، ح ۱.</ref>. مبحث [[بداء]] دارای ظرایف و نکات زیادی است<ref>برای آشنایی بیشتر نگاه کنید به: تمهید الاصول، شیخ طوسی، فصل دوم، ص ۷۱۰؛ شرح اصول الکافی، صدرالمتألهین، ص ۳۸۱؛ الاسفار الاربعه، همو، ج ۶، ص ۳۹۹؛ حاشیه المیرزا الاشکوری علی فصوص القونوی، ص ۱۱۶؛ الحدود و الحقائق، علم الهدی، ص ۱۵۴؛ رسائل الشریف المرتضی، ج ۱، صص ۱۱۶ و ۱۱۷؛ اللوامع الالهیه، صص ۲۳۵ و ۳۲۲ و رساله‌های مستقل: هدایه الوری فی شرح البداء، سید کهنگی؛ اجابه الدعاء فی مسأله البداء، سید کاظم عصار؛ بحوث حول البداء، بحرانی؛ البداء عند الشیعه، السید الفانی.</ref> که در اینجا از ذکر آن‌ها صرف نظر می‌کنیم و به بحث خود و نشانه‌های غیر قطعی و مشروط بازمی‌گردیم.
| |
| ::::::بر پایه آنچه گذشت، حدوث برخی از [[نشانه‌های ظهور]] مشروط به شرایطی است که ما از آن‌ها بی‌اطلاعیم و ممکن است با فقدان این شرایط، آن نشانه‌ها پدیدار نگردد. در این میان نکته بسیار ظریف و حائز اهمیت، رابطه میان [[نشانه‌های غیر حتمی]] و مسئله [[بداء]] ازیک سو و دعا برای تسریع [[ظهور]] و تعجیل در فرج حضرت [[امام مهدی|صاحب الامر]] {{ع}} از سوی دیگر است.
| |
| ::::::می‌دانیم که توصیه‌های فراوان و سفارش‌های مؤکدی از سوی [[ائمه|ائمه هدی]] {{عم}} مبنی بر لزوم، الحاح و اصرار در دعا برای تسریع فرج [[امام مهدی|ولی عصر]] {{ع}} (مانند دعای معروف اللهم عجل لولیک الفرج و العافیه و النصر و امثال آن) به ما رسیده است<ref>ر.ک: مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم، موسوی اصفهانی، مؤلف جلیل القدر اخبار و ادعیه ماثوره بسیاری را در این خصوص ذکر کرده است.</ref>. و شاید از همه مهم‌تر دستور صادره از [[ناحیه مقدسه]] شخص [[امام زمان]] {{ع}} باشد که در توقیع ارسال شده برای [[اسحاق بن یعقوب]] وارد شده است؛ حضرت در آنجا می‌فرمایند: {{عربی|اندازه=155%|واکثروا الدعاء بتعجیل الفرج}}<ref>اکمال الدین، ج ۲، ص ۴۸۵؛ الاحتجاج، طبرسی، ج ۲، ص ۲۸۱؛ نوادر الاخبار، ص ۲۷۴.</ref>؛ و بیش از پیش برای تعجیل فرج دعا کنید. و از طرفی نیز می‌دانیم که دعا - مانند صدقه و بِرّ به والدین - بر مقدرات تکوینیه (امور محتمل‌الوقوع و مشروطی که در لوح محو و اثبات، درج شده و عواملی چون دعا و صدقه در شروط آن‌ها تغییراتی را ایجاد می‌کنند) تأثیر می‌گذارد. {{عربی|اندازه=155%|رُوِی عَن النبی {{صل}} انه قال: "لاینْفَعُ الحَذَرُ مِن القَدَرِ ولکن اللهَ یمْحُو بالدعاءِ ما یشاءُ مِن القَدرِ}}<ref>الدر المنثور،سیوطی،ج ۴، ص ۶۶ و نیز نگاه کنید به: التاج الجامع للاصول، منصور علی ناصف، ج ۵، صص ۱۰۰ و ۱۰۱؛ بحار الانوار، ج ۹۰، باب شانزدهم و ج ۴، صص ۹۴ - ۱۲۲.</ref>؛ از [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} نقل شده که فرمود: "فرار از تقدیر الهی سودی ندارد ولی خداوند با دعا مقدراتی را که بخواهد محو می‌سازد". (عالم عامل و حکیم متأله جناب [[میرداماد]] رساله وزین خود را چنین نامیده: "نبراس الضیاء در شرح باب بداء و اثبات سودمندی دعا" تا این نکته را به مخاطب بفهماند که دعا بر پایه قانون [[بداء]] می‌تواند کارگر افتد و سودمند واقع شود). از آنچه گذشت می‌توان دو نکته را که هر یک مکمل دیگری است، اسنتناج کرد:
| |
| ::::#تشویق [[ائمه|ائمه هدی]] {{عم}} به دعا برای تسریع فرج، بیانگر آن است که حصول فرج و فرا رسیدن [[ظهور]] دارای یک زمان صد در صد تعیین شده و غیر قابل تغییر نیست؛ بر این پایه، نشانه‌هایی که برای زمان [[ظهور]] بیان شده (غیر از [[علائم حتمیه]]) و در مرتبه قدر و در لوح محو و اثبات مضبوطند، قابل تغییر و تبدل و تقدم و تأخر بوده و [[بداء]] در آن‌ها محتمل است.
| |
| ::::#محتوم معرفی شدن برخی از علائم از سوی [[ائمه|ائمه هدی]] {{عم}} که به دلالت التزامی بیانگر غیر قطعی و محتمل‌الوقوع بودن برخی دیگر از [[نشانه‌های ظهور]] است، نوید بخش این حقیقت مسئولیت‌آور و شورآفرین است که [[امام مهدی|مهدی]]باوران باید مسئله دعا برای تعجیل در [[ظهور]] حضرت [[امام مهدی|ولی عصر]] {{ع}} را به شکل خیلی جدی و امیدوارانه پی بگیرند و بیش از پیش بر روی آن سرمایه‌گذاری کنند و باور کنند که خداوند سبحان استجابت ادعیه را ضمانت فرموده است؛ "أُدعُونی اَسْتَجِبْ لَکُمْ" {{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|محل قرار دادن آیه}}﴾}}<ref>غافر، ۶۰.</ref> و می‌دانیم که "اِن الله لایخْلِفُ المیعاد" {{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|محل قرار دادن آیه}}﴾}}<ref>رعد، ۳۱.</ref><ref>[[مهدی علی‌زاده|علی‌زاده، مهدی]]، [[نشانه‌های یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانه‌های یار و چکامه انتظار (کتاب)]]، ۲۹-۳۲.</ref>.
| |
|
| |
| ==پاسخ‌های دیگر==
| |
| {{یادآوری پاسخ}}
| |
| {{جمع شدن|۵. حجت الاسلام و المسلمین رضایی اصفهانی؛}}
| |
| [[پرونده:11538.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد علی رضایی اصفهانی]]]] | | [[پرونده:11538.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد علی رضایی اصفهانی]]]] |
| ::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد علی رضایی اصفهانی]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | | ::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد علی رضایی اصفهانی]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: |
| خط ۷۱: |
خط ۵۵: |
| {{پایان جمع شدن}} | | {{پایان جمع شدن}} |
|
| |
|
| {{جمع شدن|۲.حجت الاسلام و المسلمین طاهری؛}} | | ==پاسخ‌های دیگر== |
| | {{یادآوری پاسخ}} |
| | {{جمع شدن|۱.حجت الاسلام و المسلمین طاهری؛}} |
| [[پرونده:11562.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[حبیب‌الله طاهری]]]] | | [[پرونده:11562.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[حبیب‌الله طاهری]]]] |
| حجت الاسلام و المسلمین دکتر [[حبیب‌الله طاهری]] در کتاب ''«[[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]»'' در این‌باره گفته‌است: | | حجت الاسلام و المسلمین دکتر [[حبیب‌الله طاهری]] در کتاب ''«[[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]»'' در این‌باره گفته‌است: |
| خط ۹۸: |
خط ۸۴: |
| {{پایان جمع شدن}} | | {{پایان جمع شدن}} |
|
| |
|
| {{جمع شدن|۳. حجت الاسلام و المسلمین علی‌پور؛}} | | {{جمع شدن|۲. حجت الاسلام و المسلمین علی‌پور؛}} |
| [[پرونده:9030760879.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[مهدی علی‌پور]]]] | | [[پرونده:9030760879.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[مهدی علی‌پور]]]] |
| ::::::حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[مهدی علی‌پور]]'''، در مقاله ''«[[ظهور (مقاله)|ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: | | ::::::حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[مهدی علی‌پور]]'''، در مقاله ''«[[ظهور (مقاله)|ظهور]]»'' در این‌باره گفته است: |
| خط ۱۰۹: |
خط ۹۵: |
| {{پایان جمع شدن}} | | {{پایان جمع شدن}} |
|
| |
|
| {{جمع شدن|۴. آقای السادة (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}} | | {{جمع شدن|۳. آقای السادة (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}} |
| [[پرونده:32465.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید مجتبی السادة]]]] | | [[پرونده:32465.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید مجتبی السادة]]]] |
| ::::::آقای '''[[سید مجتبی السادة]]'''، در کتاب ''«[[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]»'' در این‌باره گفته است: | | ::::::آقای '''[[سید مجتبی السادة]]'''، در کتاب ''«[[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]»'' در این‌باره گفته است: |
| خط ۱۲۴: |
خط ۱۱۰: |
| {{پایان جمع شدن}} | | {{پایان جمع شدن}} |
|
| |
|
| {{جمع شدن|۵. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛}} | | {{جمع شدن|۴. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛}} |
| [[پرونده:1368303.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]]] | | [[پرونده:1368303.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]]] |
| ::::::'''[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]»'' در این‌باره گفته‌اند: | | ::::::'''[[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]'''، در کتاب ''«[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]»'' در این‌باره گفته‌اند: |
| خط ۱۳۱: |
خط ۱۱۷: |
| {{پایان جمع شدن}} | | {{پایان جمع شدن}} |
|
| |
|
| {{جمع شدن|۶. نویسندگان کتاب [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]؛}} | | {{جمع شدن|۵. نویسندگان کتاب [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]؛}} |
| [[پرونده:991395.jpg|بندانگشتی|100px|right|]] | | [[پرونده:991395.jpg|بندانگشتی|100px|right|]] |
| ::::::نویسندگان کتاب ''«[[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]»'' در این باره گفته‌اند: | | ::::::نویسندگان کتاب ''«[[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]»'' در این باره گفته‌اند: |
| خط ۱۵۹: |
خط ۱۴۵: |
| [[رده:پرسش‌های مهدویت]] | | [[رده:پرسش‌های مهدویت]] |
| [[رده:پرسش‌های مهدویت]] | | [[رده:پرسش‌های مهدویت]] |
| [[رده:(اخ): پرسش‌هایی با ۷ پاسخ]] | | [[رده:(اح): پرسش‌هایی با ۶ پاسخ]] |
| [[رده:(اخ): پرسش‌های مهدویت با ۷ پاسخ]] | | [[رده:(اح): پرسش‌های مهدویت با ۶ پاسخ]] |
