عدل: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۷ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۴۵

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

عدل در قرآن | عدل در حدیث | عدل در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل عدل (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

عدل یا عدالت از مهم‌ترین ویژگی‌های حکومت علوی عدالت بود. عدالت در اندیشۀ سیاسی اسلام و شیوۀ حکومت، جایگاه مهمّی دارد و قلمرو آن در حکومت، قضاوت، بیت‌المال و... گسترده است و نام علی(ع) هم در تاریخ، قرین با عدالت است^[۱].

مقدمه

به تعبیرحضرت علی(ع) عدالت، هرچیز را در جایگاه خودش قرار می‌دهد ألعدل یضع الأمور فی مواضعها...^[۲]. رعایت عدالت، در جامعه تعادل و امید و خلاقیّت می‌آفریند و ریشۀ فساد را قطع می‌کند. خداوند به عدالت فرمان داده است، 3آن حضرت هم به فرمان خدا، مجری قاطع عدل در جامعه بود و قضات و ولات را به عدل دستور می‌داد و مردم را به گردن نهادن به عدالت فرامی‌خواند و عدالت را میزان و ترازوی الهی در میان مردم می‌دانست: إنّ العدل میزان اللّه سبحانه الّذی وضعه فی الخلق و نصبه لإقامة الحقّ، فلا تخالفه فی میزانه و لا تعارضه سلطانه^[۳]، نیز آن حضرت، عدالت را در رأس دینداری و ایمان و نیکی دانسته، می‌فرماید: ألعدل رأس الإیمان، جماع الإحسان و أعلی مراتب الإیمان^[۴]. نقطه مقابل آن، استبداد، حق‌کشی، تبعیض و خودکامگی و تن ندادن به انصاف و حق است که ریشه در غرور و خودپسندی و تکبّر دارد و حکایت از سلطۀ نفسانیات بر انسان می‌کند. در کلمات امیر المؤمنین(ع)، تعابیر و توصیف‌های گوناگون و فراوان و نغزی دربارۀ عدالت است و آن را مایۀ آبادانی کشور می‌داند: {{عربی|ما عمّرت البلدان بمثل العدل}^[۵] سرزمین‌ها به چیزی همچون عدالت، آباد نمی‌گردد. این حقیقت ناب از کلام پیامبر(ص) باقی است که الحکم یبقی مع الکفر و لا یبقی مع الظّلم، حکومت با کفر می‌ماند، ولی با ستم، برجا نمی‌ماند. عدالت، هم از صفات خداوند است، هم در شاهد و قاضی و امام جماعت معتبر و شرط است، هم در پیشوا و رهبر باید باشد، تا بتواند قسط و عدالت را در جامعه نیز تحقّق بخشد. عدالت به معنای ملکۀ نفسانی در انسان، نتیجۀ تهذیب نفس و پاکسازی قوۀ عملیه و ایجاد تعادل میان قوّۀ عاقله، عامله، شهویّه و غضبیّه است، یعنی انقیاد عقل عملی در برابر خرد و عقل نظری^[۶]^[۷].

جستارهای وابسته

منابع

محدثی، جواد، فرهنگ غدیر.

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص:۳۸۳.
↑ نهج البلاغه، حکمت ۴۲۹
↑ غرر الحکم، ج ۲ ص ۵۰۸
↑ میزان الحکمه، ج ۶ ص ۸۱
↑ غرر الحکم، ج ۶ ص ۶۸، مستدرک الوسائل، باب جهاد النفس، باب ۳۷ ح ۸
↑ تعبیر از مرحوم نراقی در «جامع السعادات» ، ج ۱ ص ۵۱
↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص:۳۸۳.

[1] محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص:۳۸۳.

[2] نهج البلاغه، حکمت ۴۲۹

[3] غرر الحکم، ج ۲ ص ۵۰۸

[4] میزان الحکمه، ج ۶ ص ۸۱

[5] غرر الحکم، ج ۶ ص ۶۸، مستدرک الوسائل، باب جهاد النفس، باب ۳۷ ح ۸

[6] تعبیر از مرحوم نراقی در «جامع السعادات» ، ج ۱ ص ۵۱

[7] محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص:۳۸۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۱۲: / خط ۱۲: @@
 ==مقدمه==
-*به تعبیر[[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} عدالت، هرچیز را در جایگاه خودش قرار می‌دهد {{عربی|اندازه=155%|ألعدل یضع الأمور فی مواضعها...}}<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۲۹</ref>. رعایت عدالت، در جامعه تعادل و امید و خلاقیّت می‌آفریند و ریشۀ فساد را قطع می‌کند. خداوند به عدالت فرمان داده است، 3آن حضرت هم به فرمان خدا، مجری قاطع عدل در جامعه بود و قضات و ولات را به [[عدل]] دستور می‌داد و مردم را به گردن نهادن به عدالت فرامی‌خواند و عدالت را میزان و ترازوی الهی در میان مردم می‌دانست: {{عربی|اندازه=155%|إنّ العدل میزان اللّه سبحانه الّذی وضعه فی الخلق و نصبه لإقامة الحقّ، فلا تخالفه فی میزانه و لا تعارضه سلطانه}}<ref>غرر الحکم، ج ۲ ص ۵۰۸</ref>، نیز آن حضرت، عدالت را در رأس دینداری و ایمان و نیکی دانسته، می‌فرماید: {{عربی|اندازه=155%|ألعدل رأس الإیمان، جماع الإحسان و أعلی مراتب الإیمان}}<ref>میزان الحکمه، ج ۶ ص ۸۱</ref>. نقطه مقابل آن، استبداد، حق‌کشی، تبعیض و خودکامگی و تن ندادن به انصاف و [[حق]] است که ریشه در غرور و خودپسندی و تکبّر دارد و حکایت از سلطۀ نفسانیات بر انسان می‌کند. در کلمات [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}}، تعابیر و توصیف‌های گوناگون و فراوان و نغزی دربارۀ عدالت است و آن را مایۀ آبادانی کشور می‌داند: {{عربی|اندازه=155%|ما عمّرت البلدان بمثل العدل}<ref>غرر الحکم، ج ۶ ص ۶۸، مستدرک الوسائل، باب جهاد النفس، باب ۳۷ ح ۸</ref> سرزمین‌ها به چیزی همچون عدالت، آباد نمی‌گردد. این حقیقت ناب از کلام [[پیامبر]]{{صل}} باقی است که {{عربی|اندازه=155%|الحکم یبقی مع الکفر و لا یبقی مع الظّلم}}، حکومت با کفر می‌ماند، ولی با ستم، برجا نمی‌ماند. عدالت، هم از [[صفات]] [[خداوند]] است، هم در شاهد و قاضی و [[امام]] جماعت معتبر و شرط است، هم در پیشوا و رهبر باید باشد، تا بتواند قسط و عدالت را در جامعه نیز تحقّق بخشد. عدالت به معنای ملکۀ نفسانی در انسان، نتیجۀ تهذیب نفس و پاکسازی قوۀ عملیه و ایجاد تعادل میان قوّۀ عاقله، عامله، شهویّه و غضبیّه است، یعنی انقیاد عقل عملی در برابر خرد و عقل نظری<ref>تعبیر از مرحوم نراقی در «جامع السعادات» ، ج ۱ ص ۵۱</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص:۳۸۳.</ref>.
+*به تعبیر[[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} عدالت، هرچیز را در جایگاه خودش قرار می‌دهد {{عربی|ألعدل یضع الأمور فی مواضعها...}}<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۲۹</ref>. رعایت عدالت، در جامعه تعادل و امید و خلاقیّت می‌آفریند و ریشۀ فساد را قطع می‌کند. خداوند به عدالت فرمان داده است، 3آن حضرت هم به فرمان خدا، مجری قاطع عدل در جامعه بود و قضات و ولات را به [[عدل]] دستور می‌داد و مردم را به گردن نهادن به عدالت فرامی‌خواند و عدالت را میزان و ترازوی الهی در میان مردم می‌دانست: {{عربی|إنّ العدل میزان اللّه سبحانه الّذی وضعه فی الخلق و نصبه لإقامة الحقّ، فلا تخالفه فی میزانه و لا تعارضه سلطانه}}<ref>غرر الحکم، ج ۲ ص ۵۰۸</ref>، نیز آن حضرت، عدالت را در رأس دینداری و ایمان و نیکی دانسته، می‌فرماید: {{عربی|ألعدل رأس الإیمان، جماع الإحسان و أعلی مراتب الإیمان}}<ref>میزان الحکمه، ج ۶ ص ۸۱</ref>. نقطه مقابل آن، استبداد، حق‌کشی، تبعیض و خودکامگی و تن ندادن به انصاف و [[حق]] است که ریشه در غرور و خودپسندی و تکبّر دارد و حکایت از سلطۀ نفسانیات بر انسان می‌کند. در کلمات [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}}، تعابیر و توصیف‌های گوناگون و فراوان و نغزی دربارۀ عدالت است و آن را مایۀ آبادانی کشور می‌داند: {{عربی|ما عمّرت البلدان بمثل العدل}<ref>غرر الحکم، ج ۶ ص ۶۸، مستدرک الوسائل، باب جهاد النفس، باب ۳۷ ح ۸</ref> سرزمین‌ها به چیزی همچون عدالت، آباد نمی‌گردد. این حقیقت ناب از کلام [[پیامبر]]{{صل}} باقی است که {{عربی|الحکم یبقی مع الکفر و لا یبقی مع الظّلم}}، حکومت با کفر می‌ماند، ولی با ستم، برجا نمی‌ماند. عدالت، هم از [[صفات]] [[خداوند]] است، هم در شاهد و قاضی و [[امام]] جماعت معتبر و شرط است، هم در پیشوا و رهبر باید باشد، تا بتواند قسط و عدالت را در جامعه نیز تحقّق بخشد. عدالت به معنای ملکۀ نفسانی در انسان، نتیجۀ تهذیب نفس و پاکسازی قوۀ عملیه و ایجاد تعادل میان قوّۀ عاقله، عامله، شهویّه و غضبیّه است، یعنی انقیاد عقل عملی در برابر خرد و عقل نظری<ref>تعبیر از مرحوم نراقی در «جامع السعادات» ، ج ۱ ص ۵۱</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص:۳۸۳.</ref>.
 == جستارهای وابسته ==