دیدگاه اهل سنت درباره مهدویت چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' بطور ' به ' به‌طور '
جز (جایگزینی متن - ' ؛' به '؛')
جز (جایگزینی متن - ' بطور ' به ' به‌طور ')
خط ۱۸: خط ۱۸:
[[پرونده:11562.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[حبیب‌الله طاهری]]]]
[[پرونده:11562.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[حبیب‌الله طاهری]]]]
حجت الاسلام و المسلمین دکتر [[حبیب‌الله طاهری]] در کتاب ''«[[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]»'' در این‌باره گفته‌است:
حجت الاسلام و المسلمین دکتر [[حبیب‌الله طاهری]] در کتاب ''«[[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]»'' در این‌باره گفته‌است:
:::::*«[[اهل سنت]] در این که [[مهدی]] موعود از نسل [[پیامبر]] و از فرزندان زهرای اطهر است و اینکه زمین را پر عدل و داد می‌کند، پس از آنکه پر از جور و ستم شده باشد و اینکه [[حضرت مسیح|عیسی مسیح]]{{ع}} از آسمان نازل شده و پشت سر آن حضرت نماز می‌خواند، و اینکه مردم در عصر آن حضرت در رفاه زندگی می‌کنند و اینکه [[مهدی]] حسینی بوده از نسل [[امام حسین]] است تردیدی نداشته و با تمام خصایص و خصلت‌های [[امام حسین]]، او را می‌شناسند و به دلیل روایات متواتری که در این باب از [[پیامبر]]{{صل}} وارد شده، ابداً نسبت به وجود آن حضرت به خود تردید راه نمی‌دهند، گرچه اکثر آنها انکار می‌کنند که آن حضرت پسر بلاواسطه [[امام عسکری]] و خلیفه دوازدهم [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} باشد به دلیل شبهات واهی که دارند (از قبیل اینکه پنج‌ساله چگونه به مقام [[امامت]] می‌رسد و یک انسان چگونه این همه عمر می‌کند و...) با [[شیعه]] در شخص [[امام عصر]] هم‌عقیده نیستند، ولی در اصل [[مهدویت]] و اینکه آن موعود ملل، [[حضرت مهدی]] است، بحثی ندارند. در این مورد، روایات بسیاری را نقل کرده و بسیاری از آنها ادعای تواتر<ref> مقصود از خبر متواتر خبری است که راویان آن در هر عصر در حدی هستند که تواطیء، و اجتماعشان بر کذب بطور عادی محال باشد، لذا حدیث متواتر قطعی الثبوت است، مخصوصاً رواة احادیث [[حضرت مهدی]] به گونه‌ای هستند که اجتماعشان ابداً امکان نداشت. زیرا بعضی مکی و بعضی مدنی، کوفی، بصری، بغدادی، رازی قمی، شیعی، سنی، اشعری و معتزلی بودند و بعضی در اوائل عصر اول و بعضی در اعصار بعدی بودند. </ref> آن روایات را دارند، به عنوان مثال، [[حافظ ابوعبدالله گنجی شافعی]] متوفای سال ۶۵۸ (ه.ق) در کتاب البیان خود می‌گوید: {{عربی|"تَوَاتَرَتِ الأَخْبَارُ واسْتَفَاضَتْ بِكَثْرَةِ رُوَاتِهَا عَنِ الْمُصْطَفَى {{صل}} فِي أَمْرِ الْمَهْدِيِّ"}}<ref> منتخب الاثر، ص ۴-۵.</ref>؛ احادیث [[پیامبر اکرم]]{{صل}} درباره [[مهدی]] {{ع}} به دلیل راویان بسیاری که دارد به حد تواتر رسیده است. [[ابن حجر عسقلانی شافعی]] متوفای سال ۸۵۲ ه.ق، در کتاب "فتح الباری" که در شرح "صحیح بخاری" نوشته است، در این مورد می‌گوید: {{عربی|"تَوَاتَرَتِ الْأَخْبَارُ بِأَنَّ الْمَهْدِيَّ مِنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ أَنَّ عِيسَى {{ع}} سَيَنْزِلُ وَ يُصَلِّي خَلْفَهُ"}}<ref> منتخب الاثر، ص ۴-۵.</ref>؛ اخبار متواتر رسیده است که [[مهدی]] از این امت است و عیسی {{ع}} از آسمان فرود خواهد آمد و پشت سر [[مهدی]] نماز خواهد خواند. به دلیل همین عقیده است که قاضی [[محمد شوکانی یمنی]]، رساله خود را "التوضیح فی تواتر ما جاء فی المنتظر و الدجال و المسیح" نامیده است و در این باره می‌گوید: {{عربی|"...وَ جَمِيعُ مَا سُقْنَاهُ بَالِغٌ حَدَّ التَّوَاتُرِ، كَما لا يَخْفَى عَلى مَنْ لَهُ فَضْلُ اطِّلاعٍ فَتَقَرَّرَ بِجَمِيعِ مَا سُقْناهُ اَنَّ الْأَحَادِيثَ الْوَارِدَة فِي الْمَهْدِيِّ اَلْمُنْتَظَرِ مُتَوَاتِرَةٌ"}}<ref>همه احادیثی که آورده‌ایم به حد تواتر می‌رسد، چنانکه بر مطلعان پوشیده نیست. بنابراین، با توجه به همه احادیث مذکور، مسلّم گشت که احادیث رسیده درباره [[مهدی]] منتظر متواتر است؛ منتخب الاثر، ص ۴-۵.</ref>؛ به جز اینها عالمان دیگر [[اهل سنت]] نیز اخبار وارده در مورد [[حضرت مهدی]] را متواتر معرفی کرده‌اند<ref> صاحب منتخب الاثر در پاورقی ص ۳ تا ۶ از بسیاری از دانشمندان اهل سنت ادعای تواتر اخبار در مورد وجود [[مهدی]] را نقل کرده است.</ref>. مرحوم [[علامه مجلسی]] در بحار از مرحوم [[اربلی]] در کشف الغمه نقل می‌کند که او از [[حافظ ابونعیم اصفهانی]]، صاحب کتاب "حلیة الاولیاء" و "اربعین" نقل می‌کند که این عالم بزرگ سنی، چهل حدیث را با سند از [[پیامبر]]{{صل}} در مورد [[حضرت مهدی]] {{ع}} جمع و نقل کرده، کتاب "اربعین" را نوشته است که مرحوم [[اربلی]] از آنجا و مرحوم [[علامه مجلسی]] در بحار از کشف الغمه [[اربلی]] تمام چهل حدیث را نقل کرده که همگی از [[پیامبر]]{{صل}} و در مورد وجود و زندگی و [[حکومت]] و مشخصات فردی آن حضرت است<ref> ر.ک: بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۷۸.</ref>. این موضوع، که مسأله [[مهدی]] {{ع}} مسأله‌ای اسلامی و قطعی است به قدری مسلّم و مشهور بود که حتی لغت‌نویسان و واژه‌شناسان [[اهل سنت]] نیز در ذیل کلمه "[[مهدی]]" آن را مطرح کرده‌اند؛ به عنوان مثال [[جمال الدین]]، [[ابن منظور افریقی مصری]]، متوفای سال ۷۱۱ ه.ق، در لغت‌نامه بزرگ و معتبر خویش "لسان العرب" چنین می‌گوید: {{عربی|"المَهْدِيُّ: الَّذي قَد هَداهُ اللهُ إِلَى الحَقِّ، وَ قَدِ اسْتُعْمِلَ فِي الأَسماءِ، حَتّى صارَ كَالأَسماءِ الغالِبَةّ وَ بِهِ سُمِّيَ المَهْدِيُّ، الَّذي بَشَّرَ بِهِ النَّبِيُّ {{صل}}، أَنَّهُ يَجِيءُ في آخِرِ الزَّمانِ"}}<ref> [[مهدی]] کسی است که خداوند راه حق را به او نشان داده است، این کلمه (که از نظر دستوری وصف است)، به صورت اسم به کار رفته است (و اشخاص را به آن نامگذاری کرده‌اند) تا جایی که عَلَم بِالغَلَبه شده است و همین کلمه [[مهدی]]، نام آن کسی است که پیامبر {{صل}} مژده داده است که در آخرالزمان می‌آید؛ لسان‌ العرب، ج ۳، ص ۷۸۷.</ref>. همچین محدث و ادیب واژه‌شناس معروف عرب، [[مجد الدین ابن اثیر شافعی]] متوفای ۶۰۶ ه.ق، در کتاب "النهایه" و [[مرتضی زبیدی حنفی]] متوفای سال ۱۲۰۵ ه.ق، در فرهنگ "تاج العروس" به این موضوع اشاره کرده‌اند، لکن زیبدی در آخر، این جمله دعا را نیز افزوده است که: {{عربی|"جَعَلَنَا اللّٰهُ مِنْ أَنْصَارِهِ"}}؛ یعنی خداوند ما را از جمله یاران [[مهدی]] قرار دهد.
:::::*«[[اهل سنت]] در این که [[مهدی]] موعود از نسل [[پیامبر]] و از فرزندان زهرای اطهر است و اینکه زمین را پر عدل و داد می‌کند، پس از آنکه پر از جور و ستم شده باشد و اینکه [[حضرت مسیح|عیسی مسیح]]{{ع}} از آسمان نازل شده و پشت سر آن حضرت نماز می‌خواند، و اینکه مردم در عصر آن حضرت در رفاه زندگی می‌کنند و اینکه [[مهدی]] حسینی بوده از نسل [[امام حسین]] است تردیدی نداشته و با تمام خصایص و خصلت‌های [[امام حسین]]، او را می‌شناسند و به دلیل روایات متواتری که در این باب از [[پیامبر]]{{صل}} وارد شده، ابداً نسبت به وجود آن حضرت به خود تردید راه نمی‌دهند، گرچه اکثر آنها انکار می‌کنند که آن حضرت پسر بلاواسطه [[امام عسکری]] و خلیفه دوازدهم [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} باشد به دلیل شبهات واهی که دارند (از قبیل اینکه پنج‌ساله چگونه به مقام [[امامت]] می‌رسد و یک انسان چگونه این همه عمر می‌کند و...) با [[شیعه]] در شخص [[امام عصر]] هم‌عقیده نیستند، ولی در اصل [[مهدویت]] و اینکه آن موعود ملل، [[حضرت مهدی]] است، بحثی ندارند. در این مورد، روایات بسیاری را نقل کرده و بسیاری از آنها ادعای تواتر<ref> مقصود از خبر متواتر خبری است که راویان آن در هر عصر در حدی هستند که تواطیء، و اجتماعشان بر کذب به‌طور عادی محال باشد، لذا حدیث متواتر قطعی الثبوت است، مخصوصاً رواة احادیث [[حضرت مهدی]] به گونه‌ای هستند که اجتماعشان ابداً امکان نداشت. زیرا بعضی مکی و بعضی مدنی، کوفی، بصری، بغدادی، رازی قمی، شیعی، سنی، اشعری و معتزلی بودند و بعضی در اوائل عصر اول و بعضی در اعصار بعدی بودند. </ref> آن روایات را دارند، به عنوان مثال، [[حافظ ابوعبدالله گنجی شافعی]] متوفای سال ۶۵۸ (ه.ق) در کتاب البیان خود می‌گوید: {{عربی|"تَوَاتَرَتِ الأَخْبَارُ واسْتَفَاضَتْ بِكَثْرَةِ رُوَاتِهَا عَنِ الْمُصْطَفَى {{صل}} فِي أَمْرِ الْمَهْدِيِّ"}}<ref> منتخب الاثر، ص ۴-۵.</ref>؛ احادیث [[پیامبر اکرم]]{{صل}} درباره [[مهدی]] {{ع}} به دلیل راویان بسیاری که دارد به حد تواتر رسیده است. [[ابن حجر عسقلانی شافعی]] متوفای سال ۸۵۲ ه.ق، در کتاب "فتح الباری" که در شرح "صحیح بخاری" نوشته است، در این مورد می‌گوید: {{عربی|"تَوَاتَرَتِ الْأَخْبَارُ بِأَنَّ الْمَهْدِيَّ مِنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ أَنَّ عِيسَى {{ع}} سَيَنْزِلُ وَ يُصَلِّي خَلْفَهُ"}}<ref> منتخب الاثر، ص ۴-۵.</ref>؛ اخبار متواتر رسیده است که [[مهدی]] از این امت است و عیسی {{ع}} از آسمان فرود خواهد آمد و پشت سر [[مهدی]] نماز خواهد خواند. به دلیل همین عقیده است که قاضی [[محمد شوکانی یمنی]]، رساله خود را "التوضیح فی تواتر ما جاء فی المنتظر و الدجال و المسیح" نامیده است و در این باره می‌گوید: {{عربی|"...وَ جَمِيعُ مَا سُقْنَاهُ بَالِغٌ حَدَّ التَّوَاتُرِ، كَما لا يَخْفَى عَلى مَنْ لَهُ فَضْلُ اطِّلاعٍ فَتَقَرَّرَ بِجَمِيعِ مَا سُقْناهُ اَنَّ الْأَحَادِيثَ الْوَارِدَة فِي الْمَهْدِيِّ اَلْمُنْتَظَرِ مُتَوَاتِرَةٌ"}}<ref>همه احادیثی که آورده‌ایم به حد تواتر می‌رسد، چنانکه بر مطلعان پوشیده نیست. بنابراین، با توجه به همه احادیث مذکور، مسلّم گشت که احادیث رسیده درباره [[مهدی]] منتظر متواتر است؛ منتخب الاثر، ص ۴-۵.</ref>؛ به جز اینها عالمان دیگر [[اهل سنت]] نیز اخبار وارده در مورد [[حضرت مهدی]] را متواتر معرفی کرده‌اند<ref> صاحب منتخب الاثر در پاورقی ص ۳ تا ۶ از بسیاری از دانشمندان اهل سنت ادعای تواتر اخبار در مورد وجود [[مهدی]] را نقل کرده است.</ref>. مرحوم [[علامه مجلسی]] در بحار از مرحوم [[اربلی]] در کشف الغمه نقل می‌کند که او از [[حافظ ابونعیم اصفهانی]]، صاحب کتاب "حلیة الاولیاء" و "اربعین" نقل می‌کند که این عالم بزرگ سنی، چهل حدیث را با سند از [[پیامبر]]{{صل}} در مورد [[حضرت مهدی]] {{ع}} جمع و نقل کرده، کتاب "اربعین" را نوشته است که مرحوم [[اربلی]] از آنجا و مرحوم [[علامه مجلسی]] در بحار از کشف الغمه [[اربلی]] تمام چهل حدیث را نقل کرده که همگی از [[پیامبر]]{{صل}} و در مورد وجود و زندگی و [[حکومت]] و مشخصات فردی آن حضرت است<ref> ر.ک: بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۷۸.</ref>. این موضوع، که مسأله [[مهدی]] {{ع}} مسأله‌ای اسلامی و قطعی است به قدری مسلّم و مشهور بود که حتی لغت‌نویسان و واژه‌شناسان [[اهل سنت]] نیز در ذیل کلمه "[[مهدی]]" آن را مطرح کرده‌اند؛ به عنوان مثال [[جمال الدین]]، [[ابن منظور افریقی مصری]]، متوفای سال ۷۱۱ ه.ق، در لغت‌نامه بزرگ و معتبر خویش "لسان العرب" چنین می‌گوید: {{عربی|"المَهْدِيُّ: الَّذي قَد هَداهُ اللهُ إِلَى الحَقِّ، وَ قَدِ اسْتُعْمِلَ فِي الأَسماءِ، حَتّى صارَ كَالأَسماءِ الغالِبَةّ وَ بِهِ سُمِّيَ المَهْدِيُّ، الَّذي بَشَّرَ بِهِ النَّبِيُّ {{صل}}، أَنَّهُ يَجِيءُ في آخِرِ الزَّمانِ"}}<ref> [[مهدی]] کسی است که خداوند راه حق را به او نشان داده است، این کلمه (که از نظر دستوری وصف است)، به صورت اسم به کار رفته است (و اشخاص را به آن نامگذاری کرده‌اند) تا جایی که عَلَم بِالغَلَبه شده است و همین کلمه [[مهدی]]، نام آن کسی است که پیامبر {{صل}} مژده داده است که در آخرالزمان می‌آید؛ لسان‌ العرب، ج ۳، ص ۷۸۷.</ref>. همچین محدث و ادیب واژه‌شناس معروف عرب، [[مجد الدین ابن اثیر شافعی]] متوفای ۶۰۶ ه.ق، در کتاب "النهایه" و [[مرتضی زبیدی حنفی]] متوفای سال ۱۲۰۵ ه.ق، در فرهنگ "تاج العروس" به این موضوع اشاره کرده‌اند، لکن زیبدی در آخر، این جمله دعا را نیز افزوده است که: {{عربی|"جَعَلَنَا اللّٰهُ مِنْ أَنْصَارِهِ"}}؛ یعنی خداوند ما را از جمله یاران [[مهدی]] قرار دهد.
:::::احادیث در مورد [[حضرت مهدی]] {{ع}} را بسیاری از بزرگان [[اهل سنت]] در کتاب‌هایشان آورده‌اند، مانند [[احمد حنبل]]، [[ابی داود]]، [[ابن ماجه]]، [[ترمذی]]، [[مسلم]]، [[نسائی]]، [[بیهقی]]، [[ماوردی]]، [[طبرانی]]، [[سمعانی]]، [[رؤیانی]]، [[ابن قتیبه]] در کتاب غریب الحدیث و [[ابن عساکر]] و دار قطنی در مسند [[فاطمه زهرا]]{{س}} و کسائی در مبتداء و [[ابن عبد البرّ]] در استیعاب و...<ref> منتخب الاثر، ص ۴.</ref>. عده‌ای از بزرگان [[اهل سنت]] کتابی مستقل درباره [[حضرت مهدی]] {{ع}} نوشته‌اند، از قبیل:  
:::::احادیث در مورد [[حضرت مهدی]] {{ع}} را بسیاری از بزرگان [[اهل سنت]] در کتاب‌هایشان آورده‌اند، مانند [[احمد حنبل]]، [[ابی داود]]، [[ابن ماجه]]، [[ترمذی]]، [[مسلم]]، [[نسائی]]، [[بیهقی]]، [[ماوردی]]، [[طبرانی]]، [[سمعانی]]، [[رؤیانی]]، [[ابن قتیبه]] در کتاب غریب الحدیث و [[ابن عساکر]] و دار قطنی در مسند [[فاطمه زهرا]]{{س}} و کسائی در مبتداء و [[ابن عبد البرّ]] در استیعاب و...<ref> منتخب الاثر، ص ۴.</ref>. عده‌ای از بزرگان [[اهل سنت]] کتابی مستقل درباره [[حضرت مهدی]] {{ع}} نوشته‌اند، از قبیل:  
::::#"ابراز الوهم المکنون، من کلام ابن خلدون" از [[احمد محمد صدیق مغربی]]؛
::::#"ابراز الوهم المکنون، من کلام ابن خلدون" از [[احمد محمد صدیق مغربی]]؛
۲۱۸٬۲۱۰

ویرایش