امانت در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '}} }}' به '}}'
جز (جایگزینی متن - '{{عربی| {{متن قرآن' به '{{متن قرآن')
جز (جایگزینی متن - '}} }}' به '}}')
خط ۲۶: خط ۲۶:
==احکام عمومی==
==احکام عمومی==
*حکم اول: '''وجوب ردّ امانت؛''' مستندات:
*حکم اول: '''وجوب ردّ امانت؛''' مستندات:
#کتاب: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤَدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا}} }}<ref>«خداوند به شما فرمان می‌دهد که امانتها را، به صاحبانش بدهید» سوره نساء، آیه‌۵۸</ref>این آیه شریفه، بر وجوب ردّ امانت دلالت دارد، چه امانت از طرف مالک باشد، چه از طرف شارع مقدس.<ref>السیوری، جمال الدین المقداد بن عبدالله، کنزالعرفان فی فقه القرآن، المکتبه المرتضویه المطبعه: الحیدری، طهران،‌۱۳۸۵هـ.ق، ج۲، ص۷۶</ref>
#کتاب: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤَدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا}}<ref>«خداوند به شما فرمان می‌دهد که امانتها را، به صاحبانش بدهید» سوره نساء، آیه‌۵۸</ref>این آیه شریفه، بر وجوب ردّ امانت دلالت دارد، چه امانت از طرف مالک باشد، چه از طرف شارع مقدس.<ref>السیوری، جمال الدین المقداد بن عبدالله، کنزالعرفان فی فقه القرآن، المکتبه المرتضویه المطبعه: الحیدری، طهران،‌۱۳۸۵هـ.ق، ج۲، ص۷۶</ref>
#سنت: {{عربی|ثلاثٌ لاعذر لأحد فیها؛ اداءُ الامانه الی البر والفاجر...}}<ref>الحرالعاملی، محمد بن الحسن، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، مؤسسه آل البیت (ع)‌لاحیاء التراث، المطبعه: مهر، قم، چاپ اول، ج ۱۹، کتاب الودیعه، باب ۲، ص ۷۱، ح۱</ref> در سه مورد، هیچ بهانه‌ای برای هیچ فردی، وجود ندارد، اول:‌ پس دادن امانت به صاحب آن چه نیکوکار باشد، چه بد کار... که این حدیث، بر حرمت خیانت و وجوب ردّ امانت، دلالت روشن و واحضی دارد، و به این معنا، روایات دیگری، در کتب حدیثیِ معتبر نقل شده است.
#سنت: {{عربی|ثلاثٌ لاعذر لأحد فیها؛ اداءُ الامانه الی البر والفاجر...}}<ref>الحرالعاملی، محمد بن الحسن، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، مؤسسه آل البیت (ع)‌لاحیاء التراث، المطبعه: مهر، قم، چاپ اول، ج ۱۹، کتاب الودیعه، باب ۲، ص ۷۱، ح۱</ref> در سه مورد، هیچ بهانه‌ای برای هیچ فردی، وجود ندارد، اول:‌ پس دادن امانت به صاحب آن چه نیکوکار باشد، چه بد کار... که این حدیث، بر حرمت خیانت و وجوب ردّ امانت، دلالت روشن و واحضی دارد، و به این معنا، روایات دیگری، در کتب حدیثیِ معتبر نقل شده است.
#اجتماع: درباره وجوبِ ردّ امانت، میان فقها، اختلاف نظری، وجود نداشته، و بر آن اتفاق نظر دارند.<ref>النجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، دارالکتب الاسلامیه تهران، چاپ ششم،‌۱۳۹۴ هـ.ق، ج۲۷، ص ۱۲۲</ref><ref>[[محمد رضا ارائی|ارائی، محمد رضا]]، [[امانت (مقاله)|امانت]].</ref>
#اجتماع: درباره وجوبِ ردّ امانت، میان فقها، اختلاف نظری، وجود نداشته، و بر آن اتفاق نظر دارند.<ref>النجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، دارالکتب الاسلامیه تهران، چاپ ششم،‌۱۳۹۴ هـ.ق، ج۲۷، ص ۱۲۲</ref><ref>[[محمد رضا ارائی|ارائی، محمد رضا]]، [[امانت (مقاله)|امانت]].</ref>


*حکم دوم:‌ '''عدم ضمان:''' در صورتی که شخصی امین، در حفظ امانت، کوتاهی و تعدی نکند، ضامن نیست. مستندات:
*حکم دوم:‌ '''عدم ضمان:''' در صورتی که شخصی امین، در حفظ امانت، کوتاهی و تعدی نکند، ضامن نیست. مستندات:
#کتاب: {{متن قرآن|مَا عَلَى الْمُحْسِنِينَ مِن سَبِيلٍ}} }}<ref>«بر نیکوکاران راه مؤاخذه نیست.» سوره توبه، آیه‌۹۱</ref>. شخصی امین، نسبت به مالک، نیکوکار است، چرا که به نفع مالک، حفظ و نگهداری اموالش را بر عهده گرفته، و این که ضمانت بر عهده امین باشد، راه مؤاخذه‌ای است که آیه شریفه،‌ صریحاً، آن را نفی نموده.<ref>البجنوردی، السید محمدحسن، القواعد الفهیه، مطبعه: الهادی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۹هـ.ق، ۱۳۷۷هـ.ش، ج۲، ص ۱۲</ref>
#کتاب: {{متن قرآن|مَا عَلَى الْمُحْسِنِينَ مِن سَبِيلٍ}}<ref>«بر نیکوکاران راه مؤاخذه نیست.» سوره توبه، آیه‌۹۱</ref>. شخصی امین، نسبت به مالک، نیکوکار است، چرا که به نفع مالک، حفظ و نگهداری اموالش را بر عهده گرفته، و این که ضمانت بر عهده امین باشد، راه مؤاخذه‌ای است که آیه شریفه،‌ صریحاً، آن را نفی نموده.<ref>البجنوردی، السید محمدحسن، القواعد الفهیه، مطبعه: الهادی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۹هـ.ق، ۱۳۷۷هـ.ش، ج۲، ص ۱۲</ref>
#سنت: {{عربی|لیس علی المؤتمن ضمان}}<ref>«ضمانتی بر عهده شخص امین نیست.» النوری الطبرسی، میرزا حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، مؤسسه آل البیت (ع) لاحیاء التراث، المطبعه: مهر، قم، چاپ اول، ۱۴۰۷هـ.ق، ج۱۴، کتاب الودیعه، باب ۴، ص ۱۶، ح۴</ref>، این حدیث و نظایر آن، بر عدم ضمان امین دلالت روشن دارد.
#سنت: {{عربی|لیس علی المؤتمن ضمان}}<ref>«ضمانتی بر عهده شخص امین نیست.» النوری الطبرسی، میرزا حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، مؤسسه آل البیت (ع) لاحیاء التراث، المطبعه: مهر، قم، چاپ اول، ۱۴۰۷هـ.ق، ج۱۴، کتاب الودیعه، باب ۴، ص ۱۶، ح۴</ref>، این حدیث و نظایر آن، بر عدم ضمان امین دلالت روشن دارد.
#اجتماع: اینکه شخصی امین، در صورت عدم کوتاهی و تعدّی، ضامن نیست، از امور مسلم نزد فقهاست.<ref>البجنوردی، السید محمدحسن، القواعد الفهیه، مطبعه: الهادی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۹هـ.ق، ۱۳۷۷هـ.ش، ج۲، ص ۱۲-۱۱</ref><ref>[[محمد رضا ارائی|ارائی، محمد رضا]]، [[امانت (مقاله)|امانت]].</ref>
#اجتماع: اینکه شخصی امین، در صورت عدم کوتاهی و تعدّی، ضامن نیست، از امور مسلم نزد فقهاست.<ref>البجنوردی، السید محمدحسن، القواعد الفهیه، مطبعه: الهادی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۹هـ.ق، ۱۳۷۷هـ.ش، ج۲، ص ۱۲-۱۱</ref><ref>[[محمد رضا ارائی|ارائی، محمد رضا]]، [[امانت (مقاله)|امانت]].</ref>