سلاح امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:


==مقدمه==
==مقدمه==
*هنگام ظهور و قیام جهانی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏، تمام قدرت‌‏های باطل و ستمگر، مقهور و مغلوب قدرت بی‏‌پایان [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ شده، مانند علف‌‏های هرز از روی زمین برداشته می‏‌شوند، تا زمینه رشد و کمال انسان‏‌ها، به صورت کامل فراهم آید و زمین پر از عدل ‏وداد شود.
*[[هنگام ظهور]] و [[قیام جهانی]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏، تمام قدرت‌‏های [[باطل]] و [[ستمگر]]، مقهور و مغلوب [[قدرت]] بی‏‌پایان [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ شده، مانند علف‌‏های هرز از روی [[زمین]] برداشته می‏‌شوند، تا زمینه رشد و کمال انسان‏‌ها، به صورت کامل فراهم آید و [[زمین]] پر از [[عدل]] ‏وداد شود.
*اما پرسش این است که این پیروزی به چه صورت است و به طور اساسی، [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ با چه ابزاری در این قیام بر آن قدرت‌‏ها پیروز خواهد شد؟
*اما پرسش این است که این [[پیروزی]] به چه صورت است و به طور اساسی، [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ با چه ابزاری در این [[قیام]] بر آن قدرت‌‏ها پیروز خواهد شد؟
*در روایات، کمتر سخن روشنی در این‏ باره به چشم می‌‏خورد و یگانه ابزار و سلاح آن حضرت هنگام قیام، سیف "شمشیر" ذکر شده است<ref>  محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۴۰۷، ح ۱؛ ج ۸، ص ۵۰، ح ۱۳؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا علیه السّلام، ج ۱، ص ۵۹، ح ۲۹؛ همو، علل الشرایع، ج ۱، ص ۲۴۵، ح ۶؛ همو، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۲۱، ح ۳؛ الاستبصار، ج ۳، ص ۱۰۸، ح ۵۳۸۳؛ التهذیب، ج ۶، ص ۱۵۴، ح ۲؛ نعمانی، الغیبة، ص ۱۶۴، ح ۵، و ده‏ها کتاب دیگر</ref>.
*در [[روایات]]، کمتر سخن روشنی در این‏ باره به چشم می‌‏خورد و یگانه ابزار و [[سلاح]] آن حضرت هنگام [[قیام]]، [[سیف]] "[[شمشیر]]" ذکر شده است<ref>  محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۴۰۷، ح ۱؛ ج ۸، ص ۵۰، ح ۱۳؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا علیه السّلام، ج ۱، ص ۵۹، ح ۲۹؛ همو، علل الشرایع، ج ۱، ص ۲۴۵، ح ۶؛ همو، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۲۱، ح ۳؛ الاستبصار، ج ۳، ص ۱۰۸، ح ۵۳۸۳؛ التهذیب، ج ۶، ص ۱۵۴، ح ۲؛ نعمانی، الغیبة، ص ۱۶۴، ح ۵، و ده‏ها کتاب دیگر</ref>.
*در این ‏باره که آیا این شمشیر بر معنای حقیقی حمل می‌‏شود یا معنای کنایی، دو دیدگاه وجود دارد:
*در این ‏باره که آیا این [[شمشیر]] بر معنای حقیقی حمل می‌‏شود یا معنای کنایی، دو دیدگاه وجود دارد:
===۱. معنای حقیقی===
===۱. معنای حقیقی===
* عده‌‏ای بر این باورند که کاربرد کلمه شمشیر در معنای حقیقی است و مصداق آن، همان ابزار جنگی خاص است. البته این گروه درباره‏ پیروز شدن حضرت با این سلاح بر دشمنان، توجیهات متفاوتی دارند:
* عده‌‏ای بر این باورند که کاربرد کلمه [[شمشیر]] در معنای حقیقی است و مصداق آن، همان ابزار جنگی خاص است. البته این گروه درباره‏ پیروز شدن حضرت با این [[سلاح]] بر [[دشمنان]]، توجیهات متفاوتی دارند:
#برخی می‌‏گویند: اگر چه حضرت با شمشیر قیام می‏‌کند، خداوند سبحانه و تعالی در آن شمشیر قدرت و اعجازی نهفته است که تمام سلاح‌‏های موجود را مقهور نیروی خود می‌‏سازد<ref> ر. ک: شیخ صدوق، الخصال، ج ۲، ص ۶۴۹، ح ۴۳</ref>.  
#برخی می‌‏گویند: اگر چه حضرت با [[شمشیر]] [[قیام]] می‏‌کند، [[خداوند]] سبحانه و تعالی در آن [[شمشیر]] [[قدرت]] و اعجازی نهفته است که تمام سلاح‌‏های موجود را مقهور نیروی خود می‌‏سازد<ref> ر. ک: شیخ صدوق، الخصال، ج ۲، ص ۶۴۹، ح ۴۳</ref>.  
#دسته دیگر می‌‏گویند: خداوند در عصر ظهور، تمام تسلیحات پیشرفته را از کار انداخته، مردم به ناگزیر در جنگ، از همان سلاح‏های ابتدایی "یعنی شمشیر و مانند آن" استفاده می‏‌کنند؛ بنابراین [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ با همان شمشیر می‏‌جنگد.
#دسته دیگر می‌‏گویند: [[خداوند]] در [[عصر ظهور]]، تمام تسلیحات پیشرفته را از کار انداخته، [[مردم]] به ناگزیر در [[جنگ]]، از همان سلاح‏های ابتدایی "یعنی [[شمشیر]] و مانند آن" استفاده می‏‌کنند؛ بنابراین [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ با همان [[شمشیر]] می‏‌جنگد.
#همه اسلحه‏‌ها در اختیار حضرت قرار می‌‏گیرد؛ ولی از آن‏جا که استفاده از آن‏ها به ناگزیر ستمگرانه نیز خواهد بود، حضرت فقط از سلاح شمشیر بهره خواهد برد.
#همه اسلحه‏‌ها در [[اختیار]] حضرت قرار می‌‏گیرد؛ ولی از آن‏جا که استفاده از آن‏ها به ناگزیر ستمگرانه نیز خواهد بود، حضرت فقط از [[سلاح]] [[شمشیر]] بهره خواهد برد.
#برخی دیگر گفته‏‌اند: به سبب جنگ‏‌های خونین فراوانی که در آستانه ظهور به وقوع می‏‌پیوندد، تمام سلاح‏های پیشرفته از بین خواهد رفت و از آن پس در جنگ فقط از ابزارهای ساده استفاده می‌‏شود.
#برخی دیگر گفته‏‌اند: به سبب جنگ‏‌های خونین فراوانی که [[در آستانه ظهور]] به وقوع می‏‌پیوندد، تمام سلاح‏های پیشرفته از بین خواهد رفت و از آن پس در [[جنگ]] فقط از ابزارهای ساده استفاده می‌‏شود.
===دلیل‌‏های این دیدگاه‏===
===دلیل‌‏های این دیدگاه‏===
#روایاتی که درباره سلاح [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} وجود دارد به صراحت از شمشیر سخن می‌‏گوید؛ از جمله روایاتی می‏‌گوید: "شمشیری که نزد [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ است، نزدیکی زمان قیام، با قدرت الهی به سخن درآمده، حضرت را از وقت ظهور آگاه می‌‏سازد"<ref>  پیامبر اکرم{{صل}} فرمود:{{عربی|" وَ لَهُ‏ سَيْفٌ‏ مُغْمَدٌ فَإِذَا حَانَ‏ وَقْتُ‏ خُرُوجِهِ‏ اقْتَلَعَ‏ ذَلِكَ‏ السَّيْفُ‏ مِنْ‏ غِمْدِهِ‏ وَ أَنْطَقَهُ‏ اللَّهُ‏ عَزَّ وَ جَلَ‏ فَنَادَاهُ‏ السَّيْفُ‏ اخْرُجْ‏ يَا وَلِيَ‏ اللَّهِ‏ فَلَا يَحِلُ‏ لَكَ‏ أَنْ‏ تَقْعُدَ عَنْ‏ أَعْدَاءِ اللَّهِ‏ فَيَخْرُجُ‏ ‏‏‏"}}، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۱۵۵؛ ر. ک: شیخ صدوق، خصال، ج ۲، ص ۴۹؛ همو، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ص ۵۹</ref>. روایات دیگری حکایت می‏‌کند: "[[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ برای گسترش عدل و قسط، مدت هشت ماه شمشیر بر شانه خود دارد"<ref> {{عربی|" وَ يَضَعُ السَّيْفَ ثَمَانِيَةَ أَشْهُرٍ هَرْجاً هَرْجاً حَتَّى‏ يَرْضَى اللَّهُ‏‏‏"}}، نعمانی، الغیبة، ص ۱۶۴، ح ۵</ref>. "که اگر مقصود نماد قدرت بود، تمام دوران قیام و حکومت ذکر می‌‏شد".
#روایاتی که درباره [[سلاح]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} وجود دارد به صراحت از [[شمشیر]] سخن می‌‏گوید؛ از جمله روایاتی می‏‌گوید: "شمشیری که نزد [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ است، نزدیکی [[زمان قیام]]، با [[قدرت الهی]] به سخن درآمده، حضرت را از [[وقت ظهور]] [[آگاه]] می‌‏سازد"<ref>  پیامبر اکرم{{صل}} فرمود:{{عربی|" وَ لَهُ‏ سَيْفٌ‏ مُغْمَدٌ فَإِذَا حَانَ‏ وَقْتُ‏ خُرُوجِهِ‏ اقْتَلَعَ‏ ذَلِكَ‏ السَّيْفُ‏ مِنْ‏ غِمْدِهِ‏ وَ أَنْطَقَهُ‏ اللَّهُ‏ عَزَّ وَ جَلَ‏ فَنَادَاهُ‏ السَّيْفُ‏ اخْرُجْ‏ يَا وَلِيَ‏ اللَّهِ‏ فَلَا يَحِلُ‏ لَكَ‏ أَنْ‏ تَقْعُدَ عَنْ‏ أَعْدَاءِ اللَّهِ‏ فَيَخْرُجُ‏ ‏‏‏"}}، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۱۵۵؛ ر. ک: شیخ صدوق، خصال، ج ۲، ص ۴۹؛ همو، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ص ۵۹</ref>. [[روایات]] دیگری حکایت می‏‌کند: "[[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ برای گسترش [[عدل و قسط]]، مدت هشت ماه [[شمشیر]] بر شانه خود دارد"<ref> {{عربی|" وَ يَضَعُ السَّيْفَ ثَمَانِيَةَ أَشْهُرٍ هَرْجاً هَرْجاً حَتَّى‏ يَرْضَى اللَّهُ‏‏‏"}}، نعمانی، الغیبة، ص ۱۶۴، ح ۵</ref>. "که اگر مقصود نماد [[قدرت]] بود، تمام دوران [[قیام]] و [[حکومت]] ذکر می‌‏شد".
#معصومین{{عم}} می‌‏توانستند از مدلول سلاح - که قدرت و قوّت است - یاد کنند.
#[[معصومین]]{{عم}} می‌‏توانستند از مدلول [[سلاح]] - که [[قدرت]] و قوّت است - یاد کنند.
#استفاده از سلاح‏های ساده همچون شمشیر - بر خلاف بهره‏‌گیری از سلاح‏های پیشرفته - عادلانه بودن مبارزه با آن است.
#استفاده از سلاح‏های ساده همچون [[شمشیر]] - بر خلاف بهره‏‌گیری از سلاح‏های پیشرفته - عادلانه بودن [[مبارزه]] با آن است.
*استفاده از سلاح‏‌های کشتار گروهی، شایسته رهبر آسمانی عدالت‏‌گستر نیست؛ چه این که سلاح‏های کشتار جمعی، علاوه بر انسان‏‌های بی‏‌گناه، جانوران و طبیعت را نیز از بین خواهد برد.
*استفاده از سلاح‏‌های [[کشتار]] گروهی، [[شایسته]] [[رهبر]] آسمانی عدالت‏‌گستر نیست؛ چه این که سلاح‏های [[کشتار]] جمعی، علاوه بر انسان‏‌های بی‏‌گناه، جانوران و طبیعت را نیز از بین خواهد برد.
===۲. معنای مجازی و کنایی===
===۲. معنای مجازی و کنایی===
*دسته‌‏ای دیگر بر این اعتقادند که شمشیر در این روایات، کنایه از قدرت و نیروی نظامی است. این گروه، شواهد متعددی بر این ادعا از ادبیات محاوره‌‏ای ذکر می‌‏کنند؛ ولی آنچه ایشان را به این قول وادار کرده، پیشرفت روزافزون جنگ‌‏افزارها و فناوری دفاعی است. از آن‏جا که صاحبان این نگرگاه نتوانسته‏‌اند بین شمشیر و سلاح‏های فوق پیشرفته، نسبتی برقرار کنند، به چنین توجیهی دست زده‏‌اند.
*دسته‌‏ای دیگر بر این اعتقادند که [[شمشیر]] در این [[روایات]]، کنایه از [[قدرت]] و نیروی نظامی است. این گروه، شواهد متعددی بر این ادعا از [[ادبیات]] محاوره‌‏ای ذکر می‌‏کنند؛ ولی آنچه ایشان را به این قول وادار کرده، [[پیشرفت]] روزافزون جنگ‌‏افزارها و فناوری دفاعی است. از آن‏جا که صاحبان این نگرگاه نتوانسته‏‌اند بین [[شمشیر]] و سلاح‏های فوق پیشرفته، نسبتی برقرار کنند، به چنین توجیهی دست زده‏‌اند.
*آنان شمشیر را نماد قدرت دانسته، می‏‌گویند: هر ابزاری که قدرت حضرت را به نمایش بگذارد، می‌‏تواند مورد استفاده قرار گیرد.
*آنان [[شمشیر]] را نماد [[قدرت]] دانسته، می‏‌گویند: هر ابزاری که [[قدرت حضرت]] را به نمایش بگذارد، می‌‏تواند مورد استفاده قرار گیرد.
*افزون بر آنچه یاد شد، ممکن است گفته شود: با تکامل خارق العاده علم در آن زمان، ممکن است سلاح‏هایی فراهم آید که هرگز در تصور انسان‏‌های امروز قابل درک نباشد. بنابراین علم آن به اهلش واگذاشته شده است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۲۶۱ - ۲۶۳.</ref>.
*افزون بر آنچه یاد شد، ممکن است گفته شود: با [[تکامل]] خارق العاده [[علم]] در آن زمان، ممکن است سلاح‏هایی فراهم آید که هرگز در تصور انسان‏‌های امروز قابل [[درک]] نباشد. بنابراین [[علم]] آن به اهلش واگذاشته شده است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۲۶۱ - ۲۶۳.</ref>.
==پرسش‌های وابسته==
==پرسش‌های وابسته==
* [[با وجود پیشرفت علم و با وجود سلاح‌های مدرن آیا جنگ امام مهدی با شمشیر خواهد بود؟ (پرسش)]]
* [[با وجود پیشرفت علم و با وجود سلاح‌های مدرن آیا جنگ امام مهدی با شمشیر خواهد بود؟ (پرسش)]]
خط ۴۵: خط ۴۵:
[[رده:امام مهدی]]
[[رده:امام مهدی]]
[[رده:سلاح امام مهدی]]
[[رده:سلاح امام مهدی]]
[[رده:اتمام لینک داخلی]]

نسخهٔ ‏۹ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۵۸

این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

  • هنگام ظهور و قیام جهانی حضرت مهدی(ع)‏، تمام قدرت‌‏های باطل و ستمگر، مقهور و مغلوب قدرت بی‏‌پایان حضرت مهدی(ع)‏ شده، مانند علف‌‏های هرز از روی زمین برداشته می‏‌شوند، تا زمینه رشد و کمال انسان‏‌ها، به صورت کامل فراهم آید و زمین پر از عدل ‏وداد شود.
  • اما پرسش این است که این پیروزی به چه صورت است و به طور اساسی، حضرت مهدی(ع)‏ با چه ابزاری در این قیام بر آن قدرت‌‏ها پیروز خواهد شد؟
  • در روایات، کمتر سخن روشنی در این‏ باره به چشم می‌‏خورد و یگانه ابزار و سلاح آن حضرت هنگام قیام، سیف "شمشیر" ذکر شده است[۱].
  • در این ‏باره که آیا این شمشیر بر معنای حقیقی حمل می‌‏شود یا معنای کنایی، دو دیدگاه وجود دارد:

۱. معنای حقیقی

  • عده‌‏ای بر این باورند که کاربرد کلمه شمشیر در معنای حقیقی است و مصداق آن، همان ابزار جنگی خاص است. البته این گروه درباره‏ پیروز شدن حضرت با این سلاح بر دشمنان، توجیهات متفاوتی دارند:
  1. برخی می‌‏گویند: اگر چه حضرت با شمشیر قیام می‏‌کند، خداوند سبحانه و تعالی در آن شمشیر قدرت و اعجازی نهفته است که تمام سلاح‌‏های موجود را مقهور نیروی خود می‌‏سازد[۲].
  2. دسته دیگر می‌‏گویند: خداوند در عصر ظهور، تمام تسلیحات پیشرفته را از کار انداخته، مردم به ناگزیر در جنگ، از همان سلاح‏های ابتدایی "یعنی شمشیر و مانند آن" استفاده می‏‌کنند؛ بنابراین حضرت مهدی(ع)‏ با همان شمشیر می‏‌جنگد.
  3. همه اسلحه‏‌ها در اختیار حضرت قرار می‌‏گیرد؛ ولی از آن‏جا که استفاده از آن‏ها به ناگزیر ستمگرانه نیز خواهد بود، حضرت فقط از سلاح شمشیر بهره خواهد برد.
  4. برخی دیگر گفته‏‌اند: به سبب جنگ‏‌های خونین فراوانی که در آستانه ظهور به وقوع می‏‌پیوندد، تمام سلاح‏های پیشرفته از بین خواهد رفت و از آن پس در جنگ فقط از ابزارهای ساده استفاده می‌‏شود.

دلیل‌‏های این دیدگاه‏

  1. روایاتی که درباره سلاح حضرت مهدی(ع) وجود دارد به صراحت از شمشیر سخن می‌‏گوید؛ از جمله روایاتی می‏‌گوید: "شمشیری که نزد حضرت مهدی(ع)‏ است، نزدیکی زمان قیام، با قدرت الهی به سخن درآمده، حضرت را از وقت ظهور آگاه می‌‏سازد"[۳]. روایات دیگری حکایت می‏‌کند: "حضرت مهدی(ع)‏ برای گسترش عدل و قسط، مدت هشت ماه شمشیر بر شانه خود دارد"[۴]. "که اگر مقصود نماد قدرت بود، تمام دوران قیام و حکومت ذکر می‌‏شد".
  2. معصومین(ع) می‌‏توانستند از مدلول سلاح - که قدرت و قوّت است - یاد کنند.
  3. استفاده از سلاح‏های ساده همچون شمشیر - بر خلاف بهره‏‌گیری از سلاح‏های پیشرفته - عادلانه بودن مبارزه با آن است.
  • استفاده از سلاح‏‌های کشتار گروهی، شایسته رهبر آسمانی عدالت‏‌گستر نیست؛ چه این که سلاح‏های کشتار جمعی، علاوه بر انسان‏‌های بی‏‌گناه، جانوران و طبیعت را نیز از بین خواهد برد.

۲. معنای مجازی و کنایی

  • دسته‌‏ای دیگر بر این اعتقادند که شمشیر در این روایات، کنایه از قدرت و نیروی نظامی است. این گروه، شواهد متعددی بر این ادعا از ادبیات محاوره‌‏ای ذکر می‌‏کنند؛ ولی آنچه ایشان را به این قول وادار کرده، پیشرفت روزافزون جنگ‌‏افزارها و فناوری دفاعی است. از آن‏جا که صاحبان این نگرگاه نتوانسته‏‌اند بین شمشیر و سلاح‏های فوق پیشرفته، نسبتی برقرار کنند، به چنین توجیهی دست زده‏‌اند.
  • آنان شمشیر را نماد قدرت دانسته، می‏‌گویند: هر ابزاری که قدرت حضرت را به نمایش بگذارد، می‌‏تواند مورد استفاده قرار گیرد.
  • افزون بر آنچه یاد شد، ممکن است گفته شود: با تکامل خارق العاده علم در آن زمان، ممکن است سلاح‏هایی فراهم آید که هرگز در تصور انسان‏‌های امروز قابل درک نباشد. بنابراین علم آن به اهلش واگذاشته شده است[۵].

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۴۰۷، ح ۱؛ ج ۸، ص ۵۰، ح ۱۳؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا علیه السّلام، ج ۱، ص ۵۹، ح ۲۹؛ همو، علل الشرایع، ج ۱، ص ۲۴۵، ح ۶؛ همو، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۲۱، ح ۳؛ الاستبصار، ج ۳، ص ۱۰۸، ح ۵۳۸۳؛ التهذیب، ج ۶، ص ۱۵۴، ح ۲؛ نعمانی، الغیبة، ص ۱۶۴، ح ۵، و ده‏ها کتاب دیگر
  2. ر. ک: شیخ صدوق، الخصال، ج ۲، ص ۶۴۹، ح ۴۳
  3. پیامبر اکرم(ص) فرمود:" وَ لَهُ‏ سَيْفٌ‏ مُغْمَدٌ فَإِذَا حَانَ‏ وَقْتُ‏ خُرُوجِهِ‏ اقْتَلَعَ‏ ذَلِكَ‏ السَّيْفُ‏ مِنْ‏ غِمْدِهِ‏ وَ أَنْطَقَهُ‏ اللَّهُ‏ عَزَّ وَ جَلَ‏ فَنَادَاهُ‏ السَّيْفُ‏ اخْرُجْ‏ يَا وَلِيَ‏ اللَّهِ‏ فَلَا يَحِلُ‏ لَكَ‏ أَنْ‏ تَقْعُدَ عَنْ‏ أَعْدَاءِ اللَّهِ‏ فَيَخْرُجُ‏ ‏‏‏"، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۱۵۵؛ ر. ک: شیخ صدوق، خصال، ج ۲، ص ۴۹؛ همو، عیون اخبار الرضا(ع)، ص ۵۹
  4. " وَ يَضَعُ السَّيْفَ ثَمَانِيَةَ أَشْهُرٍ هَرْجاً هَرْجاً حَتَّى‏ يَرْضَى اللَّهُ‏‏‏"، نعمانی، الغیبة، ص ۱۶۴، ح ۵
  5. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۲۶۱ - ۲۶۳.