|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| ==نویسنده: آقای شیجانی==
| |
| ==پاسخ اجمالی==
| |
|
| |
| ==[[دعا]] راهی برای ارتباط با [[خداوند]]==
| |
| *بیگمان یکی از احساسات اصیل و [[حقیقی]] [[انسان]] که ریشه در [[فطرت]] او دارد، توجّه به [[نیایش]] و ارتباط با مبدأ [[آفرینش]] و [[جهان غیب]] و [[آفریدگار]] هستی است<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱.</ref>. از جمله دعاهای مشهور که [[مستحب]] است در [[نیمه شعبان]] و در [[اعیاد]] چهارگانه مانند: [[عید فطر]]، عید قربان، [[عید غدیر]] و [[روز جمعه]] خوانده شود، "[[دعای ندبه]]" است<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱؛ رحیمی، عباس، امید فردا، ص۶۹؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۳۰.</ref>.
| |
| ==معنا و ماهیت و مضامین [[دعای ندبه]]==
| |
| *ندبه، به معنای فراخوانی و نیز [[گریه]] و ناله است<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱.</ref>. این دعای [[شریف]]، مشتمل بر [[استغاثه]] و [[استمداد]] از [[حضرت ولی عصر]]{{ع}} و تأسّف بر [[غیبت]] و [[گریه]] از [[فراق]] آن بزرگوار است؛ از اینرو به این نام شهرت یافته است<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۵۹.</ref>. همچنین از چهار فراز تشکیل شده است که با یکدیگر مرتبط بوده و در مجموع، یک منظومه منظم و منسجم را سامان داده است که عبارت¬اند از:
| |
| #[[حمد]] و صلوات
| |
| #ثنای بر [[قضاء]]
| |
| #[[تاریخ]]، از آغاز تا تکامل
| |
| #[[استغاثه]] و طلب<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱.</ref>.
| |
| ==سلسه مراتب موضوع [[دعای ندبه]] و اینکه این [[دعا]] از کدامین [[امام]] است==
| |
| *اگرچه موضوع و مناسبت [[دعای ندبه]] [[استغاثه به حضرت مهدی]]{{ع}} است، اما حاوی [[فضایل اهل بیت]]{{ع}} و ماجرای [[مظلومیت]] [[خاندان رسالت]] و ذکر [[جایگاه]] [[حضرت امیر]] و [[فضایل]] اوست<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۳۰.</ref>. [[دعای ندبه]] را [[امام]] [[جعفر صادق]]{{ع}} به [[دوستان]] و شیعیانش [[تعلیم]] داده است. این [[دعا]]، دعایی است که برای [[وجود مقدس امام زمان]]{{ع}} انشا شده است نه اینکه این [[دعا]] از طرف آن [[حضرت]] انشا شده باشد. هر چند برخی خواسته‌اند احتمال اول را که صدور آن از جانب [[امام صادق]]{{ع}} است را مردود سازند، ولی برای اهل تحقیق روشن است این اشکالات قابل توجیه است، زیرا نظیر چنین مضامینی در موارد دیگر از [[امام صادق]]{{ع}} و دیگر [[ائمه]]{{ع}} نیز [[نقل]] شده است<ref>ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۳۰؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۴۹۳.</ref>.
| |
| ==پرسش و پاسخ==
| |
| *برخی معترضان به [[دعای ندبه]] می‌گویند: هنگامی که [[امام صادق]]{{ع}}، [[دعای ندبه]] را انشا فرموده، بیش از یک قرن به [[تولد]] [[حضرت ولی عصر]]{{ع}} مانده بود، پس چگونه نسبت به انسانی که بعد از یک قرن به [[دنیا]] می‌آید، در فراقش [[اشک]] بریزد؟ پاسخ این است: این معنی دربارۀ افراد معمولی متصوّر است، اما اگر فرد مورد نظر گل سرسبد [[جهان]] [[خلقت]] باشد و همۀ [[پیامبران الهی]]، نوید او را به [[پیروان]] خود داده باشند این کار بسیار منطقی است<ref>ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۳۰.</ref>.
| |
| ==نتیجه گیری==
| |
| *در نتیجه [[دعای ندبه]] از جانب [[امام صادق]]{{ع}} به [[شیعیان]] و دوستانش [[تعلیم]] داده شده و موضوع و مناسبت آن [[استغاثه به حضرت مهدی]]{{ع}} است.
| |
| ==پاسخ تفصیلی==
| |
| ==[[دعا]] راهی برای ارتباط با [[خداوند]]==
| |
| *بیگمان یکی از احساسات اصیل و [[حقیقی]] [[انسان]] که ریشه در [[فطرت]] او دارد، توجّه به [[نیایش]] و ارتباط با مبدأ [[آفرینش]] و [[جهان غیب]] و [[آفریدگار]] هستی است<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱.</ref>. از جمله دعاهای مشهور که [[مستحب]] است در [[نیمه شعبان]] و در [[اعیاد]] چهارگانه مانند: [[عید فطر]]، عید قربان، [[عید غدیر]] و [[روز جمعه]] خوانده شود، "[[دعای ندبه]]" است<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱؛ رحیمی، عباس، امید فردا، ص۶۹؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۳۰.</ref>. همواره بسیاری از [[مؤمنان]]، [[مشتاقان]] و [[منتظران]] [[ظهور]] [[دولت حق]] و [[حکومت جهانی]] [[اسلام]] و ارادتمندان [[حضرت ولی عصر]]{{ع}} [[خواندن]] آن را [[شعار]] خود قرار داده و در مناسبتها و فرصتهای معین به وسیلۀ آن، با آن [[رهبر]] [[پنهان]] از نظر، به [[نجوا]] میپردازند<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱.</ref>.
| |
| ==معنا و ماهیت و مضامین [[دعای ندبه]]==
| |
| *ندبه، به معنای فراخوانی و نیز [[گریه]] و ناله است<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱.</ref>. این دعای [[شریف]]، مشتمل بر [[استغاثه]] و [[استمداد]] از [[حضرت ولی عصر]]{{ع}} و تأسّف بر [[غیبت]] و [[گریه]] از [[فراق]] آن بزرگوار است؛ از اینرو به این نام شهرت یافته است<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۵۹.</ref>. همچنین از چهار فراز تشکیل شده است که با یکدیگر مرتبط بوده و در مجموع، یک منظومه منظم و منسجم را سامان داده است عبارت‌اند از:
| |
| #[[حمد]] و صلوات: این [[دعا]] با [[حمد]] و [[ستایش]] [[پروردگار]] و [[درود]] بر [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} و [[اهل بیت]]{{ع}} آغاز میشود. [[ستایش]]، مخصوص [[پروردگار]] جهانیان است و [[درود]] و [[سلام]] مخصوص [[خداوند]] سبحانه و تعالی بر آقای ما، پیامبرش و [[خاندان]] او [[باد]].
| |
| #ثنای بر [[قضاء]]: این فراز که با [[حمد]] و ثنای دوباره بر جریان [[قضای الهی]] نسبت به اولیایش شروع میشود، در واقع دربردارنده همۀ [[دعا]] به نحو اجمال است که با عباراتی مختصر، مضامین بعدی [[دعا]] را مورد اشاره قرار میدهد: بارخدایا! [[ستایش]] فقط تو را سزا است بر آن [[قضا]] و قدری که درباره [[اولیا]] و نمایندگانت جاری شد... و آنان را سبب دستآویزی به سویت و وسیلهای برای [[خشنودی]] محضت قرار دادی.
| |
| #[[تاریخ]]، از آغاز تا تکامل: در سومین فراز از این دعای [[شریف]]، ماجرای تفصیلی [[قضا]] و [[حکم]] [[الهی]] درباره اولیایش بررسی میشود که در آن، نقطه شروع [[تاریخ]] [[بشریت]] و تحوّلات اساسی و در نهایت، سیر تکاملی آن به سوی عصر [[حاکمیت]] [[حضرت]] [[بقیة اللّه]]{{ع}} که اوج [[تقرّب]] جامعهای بشری به [[خدای متعال]] و [[هدف]] نهایی از [[خلقت]] است، مورد توجه واقع میشود. این فراز با عبارت {{متن حدیث|"فَبَعْضٌ أَسْکَنْتَهُ جَنَّتَک"}} آغاز و با جمله {{متن حدیث|"وَ نَحْنُ نَقُولُ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِ الْعالَمِین"}} به پایان می‌رسد.
| |
| #[[استغاثه]] و طلب: [[استغاثه]] به درگاه [[حضرت]] [[حق]]، آخرین فراز از [[دعای ندبه]] را به خود اختصاص میدهد: خدایا! تویی تنها برطرفکننده گرفتاریها و سختیها <ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱.</ref>.
| |
| ==سلسه مراتب موضوع [[دعای ندبه]] و اینکه این [[دعا]] از کدامین [[امام]] است==
| |
| *اگر چه موضوع و مناسبت [[دعای ندبه]] [[استغاثه به حضرت مهدی]]{{ع}} است، اما حاوی [[فضایل اهل بیت]]{{ع}} و ماجرای [[مظلومیت]] [[خاندان رسالت]] و ذکر [[جایگاه]] [[حضرت امیر]] و [[فضایل]] اوست. در سلسلۀ [[پیامبران]] به [[حضرت رسول]] می‌رسد و ماجرای [[مودّت]] [[اهل بیت]] به عنوان [[اجر رسالت]] و [[حادثۀ غدیر]] و [[نصب]] [[امیر مؤمنان]]{{ع}} به [[امامت]] و [[ولایت]] و اشاره به [[حدیث غدیر]]، [[حدیث منزلت]]، [[حدیث مدینة العلم]]، موضوع [[وصایت]] و [[اخوّت]] آن [[حضرت]] با [[پیامبر]] و اینکه او [[ساقی کوثر]] است و شیعیانش رستگارند و اینکه پس از [[پیامبر]]، دورۀ "[[قتال بر تأویل]]" بود و وی با [[ناکثین]] و [[قاسطین]] و [[مارقین]] جنگید و سران [[کفر]] و [[شرک]] و [[نفاق]] را درهم کوبید و در [[دل]] آنان کینه‌های [[بدر]] و [[خیبر]] و [[حنین]] را نهاد و سرانجام به دست شقی‌ترین فرد به [[شهادت]] رسید. سپس اشاره به قضایای پس از [[پیامبر]] و [[دشمنی]] [[قریش]] با او و کنار زدنش از [[خلافت]] و آواره ساختن فرزندانش و مظلومیت‌های [[خاندان رسالت]] دارد. در بخش مربوط به [[امام زمان]] نیز از [[انتقام‌گیری]] او از خون‌های به ناحق ریختۀ [[اهل بیت]] و احیاگری او نسبت به [[دین خدا]] و اعادۀ [[شکوه]] [[مکتب]] و [[قبله]] و [[نبرد]] با [[بدعت‌ها]] و تحریف‌ها و تجدید [[عدالت]] [[علوی]] سخن به میان می‌آید. [[دعای ندبه]] را می‌توان منشور خط [[علوی]] و [[مظلومیت شیعه]] دانست که به فلسفۀ [[غیبت امام زمان]]{{ع}} و [[اعتقاد]] به [[ظهور منجی]] و احیای کتاب و [[سنّت]] گره می‌خورد<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۳۰.</ref>.
| |
| *[[دعای ندبه]] را [[امام]] [[جعفر صادق]]{{ع}} به [[دوستان]] و شیعیانش [[تعلیم]] داده است این [[دعا]]، دعایی است که برای [[وجود مقدس امام زمان]]{{ع}} انشا شده است نه اینکه این [[دعا]] از طرف آن [[حضرت]] باشد. هر چند برخی خواسته‌اند احتمال اول که صدور آن از جانب [[امام صادق]]{{ع}} است را مردود سازند، ولی برای اهل تحقیق روشن است این اشکالات قابل توجیه است، زیرا نظیر چنین مضامینی در موارد دیگر از [[امام صادق]]{{ع}} و دیگر [[ائمه]]{{ع}} نیز [[نقل]] شده است<ref>ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۳۰؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۴۹۳.</ref>.
| |
| *گروهی از [[دانشمندان شیعه]] [[سند]] این دعای گرانقدر را معتبر شمردهاند. [[علامه مجلسی]] گفته است:<ref>محمد باقر مجلسی، زاد المعاد، ص ۴۹۱. </ref> "اما [[دعای ندبه]] که مشتمل است بر [[عقاید]] حقّه و [[تأسف]] بر [[غیبت]] [[حضرت قائم]]{{ع}}، به [[سند]] معتبر از [[حضرت صادق]]{{ع}} [[نقل]] شدده است. [[سید بن طاووس]] در کتاب [[اقبال الاعمال]] و کتاب مصباح الزائر و نیز [[شیخ]] [[محمد]] مشهدی [[حائری]] در کتاب [[مزار]] خود این دعای [[شریف]] را آوردهاند. همچنین در [[مزار]] قدیم که ظاهراً از نگاشتههای [[قطب]] راوندی است، این [[دعا]] [[نقل]] شده است<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۲۹ ـ ۲۳۱؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۳۰.</ref>.
| |
| ==پرسش و پاسخ==
| |
| *برخی معترضان به [[دعای ندبه]] می‌گویند: هنگامی که [[امام صادق]]{{ع}}، [[دعای ندبه]] را انشا فرموده، بیش از یک قرن به [[تولد]] [[حضرت ولی عصر]]{{ع}} مانده بود، پس چگونه ممکن است، [[انسان]] نسبت به انسانی که بعد از یک قرن به [[دنیا]] می‌آید، [[گریه و زاری]] کند و در فراقش [[اشک]] بریزد؟ پاسخ این است: این معنی دربارۀ افراد معمولی متصوّر است، اما اگر فرد مورد نظر گل سرسبد [[جهان]] [[خلقت]] باشد و همۀ [[پیامبران الهی]]، نوید او را به [[پیروان]] خود داده باشند و به [[امّت]] خود از [[غیبت طولانی]] و [[انتظار]] او [[گفت‌وگو]] کرده باشند، بسیار منطقی است که افراد درد آشنا در [[انتظار]] آمدنش ثانیه‌شماری کنند و از طول غیبتش گریه‌ها سر دهند<ref>ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۳۰.</ref>.
| |
| ==نتیجه گیری==
| |
| *در نتیجه [[دعای ندبه]] از جانب [[امام صادق]]{{ع}} به [[شیعیان]] و دوستانش [[تعلیم]] داده شده و موضوع و مناسبت آن [[استغاثه به حضرت مهدی]]{{ع}} است.
| |
|
| |
|
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
| {{یادآوری پانویس}} | | {{یادآوری پانویس}} |
| {{پانویس2}} | | {{پانویس2}} |
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: