|
|
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{پرسش غیرنهایی}}
| | #تغییر_مسیر [[احساس امنیت به عنوان یکی از آثار روانشناختی انتظار در بعد ارتقای بهداشت روانی به چه معناست؟ (پرسش)]] |
| {{جعبه اطلاعات پرسش
| |
| | موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| |
| | موضوع فرعی = رابطه [[انتظار]] با [[امنیت]] روانی چیست؟
| |
| | تصویر = 7626626268.jpg
| |
| | اندازه تصویر = 200px
| |
| | مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت]] / [[انتظار فرج]]
| |
| | مدخل اصلی = [[رابطه انتظار با امنیت روانی]]
| |
| | مدخل وابسته =
| |
| | پاسخدهنده =
| |
| | پاسخدهندگان = ۵ پاسخ
| |
| }}
| |
| '''رابطه [[انتظار]] با [[امنیت]] روانی چیست؟''' یکی از پرسشهای مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.
| |
| | |
| ==عبارتهای دیگری از این پرسش==
| |
| | |
| ==پاسخها و دیدگاههای متفرقه==
| |
| {{یادآوری پاسخ}}
| |
| {{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین روحبخش؛}}
| |
| [[پرونده:13681218.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[سید مهدی روحبخش]]]]
| |
| ::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[سید مهدی روحبخش]]'''، در مقاله ''«[[انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح (مقاله)|انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح]]»'' در اینباره گفته است:
| |
| ::::::«[[اسلام]] نگاه ویژهای به [[روح]] و روان [[انسانها]] دارد. [[خداوند متعال]] به هنگام [[خلقت انسان]] ابعاد وجودی و متعددی را مورد توجه قرار داده و ضمن تأکید بر بعد جسمانی [[انسان]]، ابعاد [[عقلانی]]، روانی و [[روحانی]] وی را نیز مورد توجه قرار داده است. عدم [[تعادل]] در ابعاد روحی-روانی میتواند در دیگر ابعاد [[انسان]] مانند بعد [[عقلانی]] و حتی جسمی وی نیز تأثیرگذار باشد در این [[موقعیت]] در خطر افتادن [[امنیت]] روانی یعنی در خطر افتادن [[امنیت اجتماعی]] و [[اقتصادی]] میباشد.
| |
| ::::::باتوجه به [[موقعیت]] حساس [[امنیت]] روانی میتوان گفت، در این زمان که [[انسان]] معاصر [[غرق]] در [[اندیشه]] و تفکرات مادیگرایانه خویش شده است و بهتدریج فاصله خود را با [[دین]] [[حقیقی]] دور میکند احساس پوچی و افسردگی سراسر وجودش را فراگرفته و برای رهایی از این وضعیت به دامان عرفانها و [[مذاهب]] کاذب و ساختگی خواهد افتاد که به جز [[امید]] واهی و موقتی فایدهای دیگر برای وی نخواهد داشت. در این زمان [[بهترین]] درمان برای این [[انسان]] انگیزهای است که بتواند [[زندگی]] و شخصیت خود را به دست گیرد و آن را در مسیر [[اصلاح]] و [[تکامل]] روحی و [[معنوی]] خود قرار دهد. حال سؤال این است که این انگیزه چه چیزی میتواند باشد؟ [[امید]] به آیندهای روشن، [[امید]] به [[صلح]] فراگیر، [[حکومت عدل جهانی]]، [[مدینه فاضله]]، [[بهشت]] روی [[زمین]] و... چندین::::::[[روایات]] در این زمینه بسیار وارد شده است که میتوان آنها را با توجه به مخاطب به دو دسته ایجاد و تقویت [[امید]] دستهبندی نمود.
| |
| ::::::'''دسته اول:''' روایاتی که جهت برون رفت از [[زندگی]] سراسر [[غم]] و [[اندوه]] [[انسان]] امروز، فارغ از [[دین]] و [[مذهب]] خاصی، به وجود آمدن [[حکومت عدل جهانی]] با خصوصیات منحصربهفرد را مژده میدهد. این دسته از [[روایات]] [[حکومت عدل جهانی]] بهعنوان [[بهترین]] [[موقعیت]] [[زندگی]] در این [[دنیا]] به تصویر کشیدهاند، چرا که از خصوصیات [[انسان]] [[ناامید]] این است که به دنبال وضعیت بهتر میگردد و با شنیدن این [[روایات]] که [[حکومت مهدوی]] را بهعنوان [[بهترین]] [[حکومت]] روی [[زمین]] معرفی میکند و به ذکر خصوصیات آن [[حکومت]] میپردازد به نوعی [[امیدواری]] را به این دسته از [[مردم]] میدهد که تحقق [[وعده الهی]] که همان [[حکومت]] عدالتجوی [[مهدوی]] باشد در راه است.
| |
| ::::::[[امام حسن]]{{ع}} در روایتی میفرمایند: "در [[دولت مهدی]] درندگان [[سازش]] میکنند، [[زمین]] نباتات خود را خارج میکند، [[آسمان]] برکاتش را فرو میفرستد، [[گنجهای نهفته]] در [[دل]] [[زمین]] برای او [[آشکار]] میشود و بین [[مشرق]] و [[مغرب]] را مالک میشود و خوشا به حال کسی که آن روز را [[درک]] کند و دستوراتش را با گوش [[جان]] بشنود". در این [[روایت]] مواهب [[دنیوی]] [[حکومت مهدوی]] تشریح شده است و در روایتی دیگر [[امام علی]]{{ع}} میفرمایند: "فردایی که شما را از آن هیچ شناختی نیست [[زمامداری]] [[حاکمیت]] پیدا میکند که غیر از [[خاندان]] حکومتهای امروزین است و عمال و [[کارگزاران]] [[حکومتها]] را بر [[اعمال]] بدشان [[کیفر]] خواهد داد... او روش عادلانه در [[حکومت حق]] را به شما مینمایاند و [[کتاب خدا]] و [[سنت پیامبر]]{{صل}} را که تا آن روز متروک ماندهاند زنده میکند"<ref>نهج البلاغه (ترجمه دشتی)، خطبه ۱۳۸.</ref>.(...)
| |
| ::::::'''دسته دوم:''' در این دسته از [[روایات]] میتوان مخاطبین را آن گروه از شیعیانی دانست که با توجه به طولانی شدن [[زمان غیبت]] و همچنین [[فراگیری فساد]] [[امید]] خود را در جهت استقرار [[حکومت مهدوی]] از دست میدهند.در این [[روایات]] آنچه که مورد تأکید [[ائمه اطهار]]{{عم}} قرار گرفته است ذکر [[فضایل]] [[منتظران]] میباشد تا انگیزهای در جهت تداوم و [[امیدواری]] در جهت [[ظهور]] آن [[حضرت]] باشد. از این [[روایات]] میتوان به نمونهای از [[روایت]] [[امام سجاد]]{{ع}} اشاره کرد که ایشان میفرمایند "ای ابا خالد [[غیبت ولی]] دوازدهم طولانی میشود. همانا [[مردم]] [[زمان غیبت]] او و عقیدهمندان به [[امامت]] و [[منتظران ظهور]] وی از [[مردم]] تمام دورانها برترند...". یا بعضی از [[روایات]] بالاترین عبادتی که یک [[مسلمان]] میتواند انجام دهد را [[انتظار فرج]] دانستهاند و حتی [[انتظار فرج]] بهمعنای [[فرج]] [[الله]]<ref>تعدادی از روایات میباشند که ظهور حضرت را بعد از یأس و ناامیدی از ظهور میدانند. در روایتی از امام رضا{{ع}} نقل شده است که فرج بعد از ناامیدی خواهد بود. ظاهر اینگونه از روایات با آنچه ما تاکنون مطرح کردیم در تناقض است، اما میتوان جهت رفع تناقض این روایات را درباره کسانی دانست که منتظر واقعی حضرت نمیباشند لذا دچار ناامیدی از ظهور آن حضرت میشوند.</ref> قلمداد شده یعنی تحقق همان [[وعدههای الهی]] که در [[قرآن]] بسیار ذکر شده است<ref>همان.</ref>.
| |
| ::::::نتیجهای که میتوان از مجموع مباحث ارتباط [[امنیت]] روانی و [[انتظار]] بیان داشت این است که [[امید به ظهور]] [[حضرت]] میتواند فرد را در تعیین [[هدف زندگی]]، [[برنامهریزی]] و [[تفکر]] در رسیدن به آن [[کمک]] کند. [[انسان]] [[منتظر]] [[هدف]] خود را برپایی [[حکومت عدل جهانی]] تعیین میکند و با [[بینش]] و [[تفکر]] در جهت رسیدن به آن تمام سعی و تلاش خود را میکند و اگر هم عمرش بدان حد نرسید طبق فرموده [[اهل بیت]]{{عم}} [[ثواب]] [[یاران]] [[حضرت]]<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۰.</ref> به وی عطا خواهد شد»<ref>[[سید مهدی روحبخش|روحبخش، سید مهدی]]، [[انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح (مقاله)|انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح]]، ص۲۷۴.</ref>.
| |
| {{پایان جمع شدن}}
| |
| {{جمع شدن|۲. حجت الاسلام و المسلمین آذربایجانی؛}}
| |
| [[پرونده:437906773.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[مسعود آذربایجانی]]]]
| |
| ::::::حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[مسعود آذربایجانی]]'''، در مقاله ''«[[رابطه انتظار و بهداشت روان (مقاله)|رابطه انتظار و بهداشت روان]]»'' در اینباره گفته است:
| |
| ::::::«[[انتظار]] -بهویژه [[مؤلفه ]][[امیدواری]] آن- یک شیوه پیشگیرانه برای [[بیماریهای روانی]] حاد، مثل افسردگی است و از این جهت، میتواند [[زمینهساز]] بهداشت روان باشد.
| |
| ::::::افزون بر این، مروری بر [[روانشناسی]] موفقیت -که در [[حقیقت]] همان مرتبه ارتقا در بهداشت روان است- معلوم میسازد که از مهمترین ارکان آن، داشتن [[بینش]] مثبت، اهداف بلند و متعالی و نیز برنامهای برای رسیدن به آنها است، مهمتر از اینها، تصحیح و تنظیم [[فکر]] و [[باورها]] برای رسیدن به اهداف و آرزوهای موردنظر است<ref>ر.ک: علیرضا آزمندیان، تکنولوژی فکر.</ref>.
| |
| ::::::بهطور کلی، در مواجهه با مسائل [[زندگی]] و رسیدن به موفقیت -بهویژه در مشکلات- به دو دسته از عوامل نیازمندیم: فراهم آمدن اسباب طبیعی؛ دوم، شرایط روانی خاصی که بتوانیم با مسائل بهتر روبهرو شویم که معمولا به [[اولیای الهی]] فراهم میگردد. گاهی [[سستی]] [[اراده]]، [[ترس]]، [[غم]]، [[اضطراب]] و عدم اشراف کامل بر [[موقعیت]] باعث میشود که نتوانیم از راهحلهای ممکن به شکل مطلوب بهره ببریم. [[توسل]] و [[توکل]]، باعث [[تقویت اراده]] و عدم تأثیر عوامل مخلّ روانی میشود<ref>ام. رابین دیماتئو، روانشناسی سلامت، ج۲، ترجمه سید مهدی موسوی اصل و دیگران، ص۷۵۹- ۷۶۲.</ref>.
| |
| ::::::بنابراین، [[انتظار]] در ابعاد [[عاطفی]] آن؛ یعنی [[اشتیاق]]، [[محبت]]، شور طلب و چشم بهراه بودن که همگی مستلزم نوعی [[توسل]] و [[رابطه قلبی]] با [[حضرت]] است، بهویژه بر بهداشت روان به معنای پیشگیری اولیه و ممانعت از [[بیماریها]] و ارتقای توانمندیها در مقابله با استرسها و اضطرابها نقش مؤثّری دارد»<ref>[[مسعود آذربایجانی|آذربایجانی، مسعود]]، [[رابطه انتظار و بهداشت روان (مقاله)|رابطه انتظار و بهداشت روان]]، ص۷۵.</ref>.
| |
| {{پایان جمع شدن}}
| |
| | |
| {{جمع شدن|۳. حجت الاسلام و المسلمین نظری شاری؛}}
| |
| [[پرونده:13681271.jpg|100px|right|بندانگشتی|]]
| |
| ::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[عبدالله نظری شاری]]'''، در مقاله ''«[[نقش انتظار در بهداشت روانی (مقاله)|نقش انتظار در بهداشت روانی]]»'' در اینباره گفته است:
| |
| ::::::«در بحت از کیفیت تأثیرگذاری [[انتظار]] بر [[بهداشت روان]]، با توجه به شواهد [[علمی]] میتوان این تأثیرات را به شرح ذیل تحلیل و ازریابی کرد:
| |
| :::::*'''پیشگیری از [[بیماریهای روانی]]''': با نگاهی گُذرا به بُعد و محور اول [[انتظار]] ([[بینش]]، [[تفکر]]، اهداف و [[امید]])، نقش مؤثّر آن در [[بهداشت روان]]؛ از جمله ضوابط تشخیص [[افسردگی]] براساس (DSM۴) <ref>دادستان، پریرخ، روانشناسی مرضی تحولی، ج۱، ص۲۹۲ - ۲۹۸؛ پورافکاری، نصرت الله، طبقهبندی اختلاف روانی، ص۱۴۱.</ref> روشن میگردد. [[افسردگی]] خُلقی [[بیماری]] میباشد که در تمام روز یا بیشتر اوقات، مشکلات تمرکز ذهنی و اختلال در تصمیمگیری، احساس [[ناامیدی]]، کاهش مشخّص رغبت یا [[لذت]] در تمام یا تقریباً همه فعالیتها را با خود دارد. بدیهی است، این علایم در تقابل جدی با [[امیدواری]] و داشتن اهداف روشن، [[بینش]] مثبت و [[تفکّر]] پویا و تلاش و [[برنامهریزی]] در جهت دستیابی به آن است؛ به عبارت دیگر، [[انتظار]] -بهویژه ابعاد شناختی آن- یک شیوه پیشگیرانه برای [[بیماریهای روانی]] حاد، مثل [[افسردگی]] است و از این جهت، میتواند [[زمینهساز]] [[بهداشت روانی]] باشد؛ زیرا اغلب [[اختلالات روانی]] مانند [[اضطراب]] و [[افسردگی]] ریشه شناختی دارند. فردی که دارای [[شناخت]]، [[بینش]] و [[تفکر]] منفی نسبت به خود، گذشته و [[آینده]] است، به [[اضطراب]] [[مبتلا]] میشود و [[اضطراب]] مداوم، منجر به [[افسردگی]] میگردد<ref>نوربالا، احمد، شواهد پژوهشی در رابطه بین وابستگی مذهبی و افسردگی، مجموعه مقالات اسلام و بهداشت روان، ج۱، ص۱۵.</ref>. [[انتظار ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} که با [[خوشبینی]] و [[امید به آینده]] سرشار از [[عدالت]]، [[امنیت]]، [[رفاه]]، و رشد و [[تکامل]] همراه است میتواند یک راهکار اساسی در [[پیشگیری]] از [[اضطراب]] و [[افسردگی]] و مقابله با استرس و فشار روانی تلقی شود.(...)
| |
| :::::*'''ارتقای [[بهداشت روانی]] بر اثر [[انسجام]] روانی''': (...) [[ایمان]] به [[انتظار]] که حاوی ارزشهای جهانشمول و اهداف والای جهانی و معطوف به همه [[بشریت]] است، اهداف فرد را ارتقا بخشیده و موجب تعالی انگیزش او میگردد و در نتیجه به شخصیت فرد [[انسجام]] و یکپارچگی میبخشد. [[انسجام]] و یکپارچگی شخصیت نسبت مستقیم با [[سلامت روانی]] فرد دارد، به این معنا که هرچه [[انسجام]] شخصیت بیشتر باشد، [[سلامت روانی]] فرد بالاتر خواهد بود<ref>آذربایجانی، مسعود، آثار دینداری از دیدگاه ویلیام جیمز، دو فصلنامه مطالعات اسلام و روانشناسی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۸۶، شماره ۱، ص۱۳۸.</ref>. اسکیزوفرنی<ref>Schizophrenia.</ref> که از [[بیماریها]] و اختلالات شدید روانی است، به روانگسیختگی یا روانگسستگی و یا چندپارچگی شخصیت ترجمه شده است<ref>بنیامین سادوک و ویرجینیا سادوک، خلاصه روانپزشکی، مترجم: نصرت الله پورافکاری، ج۲، ص۱۹.</ref>. روانشناسان کمال، سطح مطلوب کمال و [[رشد شخصیت]] را فراسوی بهنجاری میدانند و [[استدلال]] میکنند که تلاش برای حصول سطح پیشرفته کمال، برای تحقق بخشیدن یا از [[قوه]] به فعل رساندن تمامی استعدادهای بالقوه [[آدمی]]، ضروری است. صرفاً رهایی از [[بیماری]] [[عاطفی]] و نداشتن [[رفتار]] روانپریشانه، برای این که شخصیتی مطلوب و سالم داشته باشیم کافی نیست<ref>آذربایجانی، مسعود، انسان کامل (مطلوب) از دیدگاه اسلام و روانشناسی، فصلنامه حوزه و دانشگاه، قم، دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، ۱۳۷۵، شماره ۹، بر گرفته شده از سایتwww.tebyan.net :.</ref>. بدیهی است که در [[مکتب]] [[انتظار]]، از یک طرف امکان [[درک]] و [[شناخت]] "[[انسان کامل]]" به عنوان تنها الگوی بینقص رشد برای فرد فراهم میشود و از طرف دیگر تمام [[توان]] و استعدادهای جسمی، روانی، و [[معنوی]] او در جهت بسط و گسترش [[معارف]] [[مکتب]] رشد ([[اسلام ناب]]) در گستره [[جهان]] و تلاش برای تحقّق عملی [[هدایت]] و رشد، برای همه [[بشریت]] به کار گرفته میشود. که این خود [[انسجام]] و [[سلامت روانی]] فرد را در پی خواهد داشت.(...)
| |
| :::::*'''[[اصلاح]] [[سبک زندگی]]''': علاوه بر این، [[مکتب]] [[انتظار]] به عنوان یک [[فرهنگ]] اصلاحگر در عصری که [[جهان]] پر از [[ظلم]]، [[فساد]] و [[ناهنجاری]] است، میتواند از راه تأکید بر [[ارزشها]] و [[ترویج]] آن، به [[اصلاح]] سبْک [[زندگی]] [[انسان]] بپردازد و از این راه به بهداشت و [[سلامت]] [[جامعه انسانی]] [[کمک]] کند؛ زیرا [[سبک زندگی]] یک عامل اساسی در [[بهداشت روانی]] است، به گونهای که امروز [[سلامت]] و [[بیماری]] افراد، برآیند [[سبک زندگی]] آنان قلمداد میشود. امروزه یکی از موضوعات محوری در [[روانشناسی]] [[سلامت]]، نقش رفتارهای بهداشتی یا (عوامل مربوط به [[سبک زندگی]]) در رشد [[بیماری]] و [[مرگ]] و [[میر]] زودهنگام و همچنین کارآیی مداخلات پیشگیرانه کاهش خطر است<ref>تیموتی دابلیو، اسمیت، دین و معنویت در علم و کاربرد روانشناسی سلامت، مترجم: مبین صالحی، نقد و نظر، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، پائیز و زمستان ۱۳۸۳، شماره ۳۵ - ۳۶، ص۱۴۱.</ref>. روشن است که موضوعات مربوط به [[ایمان]] و [[سلامت]] با مسئله [[رفتار]] بهداشتی مرتبطاند»<ref>[[نقش انتظار در بهداشت روانی (مقاله)|نقش انتظار در بهداشت روانی]] ص ۱۲۳-۱۲۷.</ref>.
| |
| {{پایان جمع شدن}}
| |
| | |
| {{جمع شدن|۴. آقای تونهای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}}
| |
| [[پرونده:13681078.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مجتبی تونهای]]]]
| |
| ::::::آقای '''[[مجتبی تونهای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در اینباره گفته است:
| |
| ::::::«در قلّه هرم [[اعتقادی]] [[شیعه]]، [[عقیده]] به [[مهدویت]] و [[انتظار]] برای [[ظهور]] و [[حکومت جهانی]] [[حضرت]] است. بنابراین رابطه [[انتظار و بهداشت روان]]، در [[حقیقت]] مبتنی بر رابطه [[دین]] و [[باورهای دینی]] با بهداشت روان است. [[باورهای دینی]] از طریق تغذیه روحی، [[معنابخشی به زندگی]]، اتصال به منابع [[قدرت]]، تخلیه هیجانی و... زمینههای [[آرامش]] و بهداشت روانی را فراهم میکند. [[انتظار]] علاوه بر اینکه از [[ابتلا]] به بیماریهای روانی جلوگیری میکند، زمینه رشد و ارتقاء توانمندیهای فرد را در ایفای نقشهای [[اجتماعی]]، روانی و جسمی فراهم میسازد.
| |
| ::::::وقتی حالت [[انتظار]] در [[انسان]] پدید میآید، میشود "[[امید]]" و "[[آمادگی]]" و "[[اشتیاق]]" را در خود تجربه کرد. [[انتظار]] [[نور]] و [[عدالت]]، بارقه [[امید]] را در [[دل]] [[انسان]] زنده میکند. امادگی برای [[انتظار]] نیز به این معناست که [[توانایی]] [[بردباری]] بر تأخیرها و [[شکیبایی]] بر مشکلات ناشی از [[غیبت]] را داشته باشیم. و [[گواه]] [[صادق]] بر [[انتظار]]، شور و [[اشتیاق]] است که از یک سو در [[غم]] فراق است و از دیگرسو در [[شوق]] وصال. بهطور کلی، [[امید]]، [[آمادگی]] و [[اشتیاق]]، شرایط روانی خاصی ایجاد میکند که در جلوگیری از بیماریها و ارتقاء توانمندیها در مقابله با اضطرابها نقش مؤثری دارد»<ref>[[مجتبی تونهای|تونهای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۳۱.</ref>.
| |
| {{پایان جمع شدن}}
| |
| | |
| {{جمع شدن|۵. سرکار خانم نجفی لیواری ؛}}
| |
| [[پرونده:Mar.jpg|100px|right|بندانگشتی|]]
| |
| ::::::سرکار خانم '''[[مریم نجفی لیواری]]''' و '''[[نرگس محمدنیا گالشکلامی]]''' در مقاله ''«[[واکاوی شاخصههای الگوی خانواده منتظر (مقاله)|واکاوی شاخصههای الگوی خانواده منتظر]]»'' در اینباره گفتهاند:
| |
| ::::::«مفهوم [[انتظار]]، به ویژه [[انتظار ظهور حضرت مهدی]]{{ع}}، در چارچوب [[مهدویت]] و [[امامت]] معنا مییابد و جدا از مجموعه باورهای [[اسلامی]] نیست. [[اعتقاد به مهدویت]] و [[انتظار]] در رأس هرم [[اعتقادی]] [[شیعه]] قرار گرفته است. بنابراین، رابطه [[انتظار و بهداشت روان]] در [[خانواده]] مبتنی بر [[دین]] و [[باورهای دینی]] است. [[باورهای دینی]] از راههای تغذیه روحی، [[تفسیر]] معنای [[زندگی]]، ایجاد حسّ [[انسجام]]، تخلیه هیجانی و... زمینههای [[آرامش]] و بهداشت روانی را فراهم میکند»<ref>[[مریم نجفی لیواری|نجفی لیواری، مریم]] و [[نرگس محمدنیا گالشکلامی|محمدنیا گالشکلامی، نرگس]]، [[واکاوی شاخصههای الگوی خانواده منتظر (مقاله)|واکاوی شاخصههای الگوی خانواده منتظر]]، ص۷۴.</ref>.
| |
| {{پایان جمع شدن}}
| |
| | |
| {{پرسمان انتظار فرج}}
| |
| | |
| ==منبعشناسی جامع مهدویت==
| |
| {{پرسشهای وابسته}}
| |
| {{ستون-شروع|3}}
| |
| * [[:رده:کتابشناسی کتابهای مهدویت|کتابشناسی مهدویت]]؛
| |
| * [[:رده:مقالهشناسی مقالههای مهدویت|مقالهشناسی مهدویت]]؛
| |
| * [[:رده:پایاننامهشناسی پایاننامههای مهدویت|پایاننامهشناسی مهدویت]].
| |
| {{پایان}}
| |
| {{پایان}}
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{یادآوری پانویس}}
| |
| {{پانویس2}}
| |
| {{انتظار افقی}}
| |
| | |
| [[رده:مهدویت]]
| |
| [[رده:پرسش]]
| |
| [[رده:پرسشهای مهدویت]]
| |
| [[رده:(اج): پرسشهایی با ۵ پاسخ]]
| |
| [[رده:(اج): پرسشهای مهدویت با ۵ پاسخ]]
| |
| [[رده:اتمام لینک داخلی]]
| |