حکمت الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۶ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۰۳

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل حکمت الهی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

معانی متعددی برای واژه "حکمت" در منابع لغوی و روایی آمده که مجموع آنها درباره حکمت الهی در دو معنای سلبی و ایجابی قابل جمع‌بندی است. معنای ایجابی، حکمت اتقان و استحکام در علم و فعل است^[۱] و معنای سلبی آن، عدم صدور فعل قبیح و ناروا از سوی باری تعالی است^[۲].
دو نکته مهم و اساسی درباره معنای سلبی، قابل دقت و توجه است:
نخست اینکه این معنا بر حسن و قبح عقلی مبتنی است که اشاعره آن را قبول ندارند.
نکته دوم اینکه عدل الهی از متفرعات مفهوم سلبی حکمت اوست؛ زیرا خداوند هیچ‌گاه مرتکب افعال قبیح و شر نمی‌شود؛ چرا که کمال وجودی‌اش مانع از انجام دادن چنین افعالی می‌‌شود؛ زیرا خداوند فقط مبدأ خیر است.
حکمت در آیات قرآن و روایات نیز آمده است: كِتَابٌ أُحْكِمَتْ آيَاتُهُ^[۳] و «قَدَّرَ مَا خَلَقَ فَأَحْكَمَ تَقْدِيرَهُ»^[۴]. البته اینها بیشتر به معنای ایجابی حکمت ناظر است.
به تعبیر دیگر: حکمت الهی این است که نظام آفرینش، نظام احسن و اصلح و نیکوترین نظام ممکن است.
لازمه حکمت و عنایت حق، غایت و معنا داشتن جهان و هستی است. آنچه موجود می‌‌شود یا خود خیر است و یا برای وصول به خیر است. حکمت از شئون علیم و مرید بودن است و مبین اصل علت غایی برای جهان می‌‌باشد^[۵]^[۶].