بی‌وفایی در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'غضب الهی' به 'غضب الهی'
جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ' [[')
جز (جایگزینی متن - 'غضب الهی' به 'غضب الهی')
خط ۳۹: خط ۳۹:
#'''[[برتری]] آنان بر تمامی [[مردمان]]:''' {{متن قرآن|وَأَنِّي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ}}<ref>«به یاد آورید و (نیز) این را که شما را بر جهانیان برتری دادم» سوره بقره، آیه ۴۷.</ref>. منظور از "برتریِ ایشان"، برخورداری آنان از همین نعمت‌هایی است، که در این سطور از آن سخن خواهیم داشت. بنابراین، مراد از [[برتری]] قومی نسبت به دیگر [[اقوام]]، تسلّط آنان بر دیگران، و یا [[برتری]] رتبه آنان نخواهد بود؛ تا بتوان از این [[ناحیه]]، [[آیه شریفه]] را مورد اشکال قرار داد، و سرانجام به پاسخ ناصواب برخی از مفسّران [[نیاز]] افتد، که: "مراد از جهانیان را، تنها [[مردم مصر]]، و نه همه [[مردم]] آن روزگار" دانسته‌اند. پر واضح است که مراد از "عالمین" در اینجا، همه [[مردمان]] خواهد بود؛ امّا [[برتری]] آنان بر دیگران، نه در رتبه و [[منزلت]]، که در برخورداری از این ###[[313]]### می‌‌باشد و بس<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۱۴۴-۱۴۵.</ref>.
#'''[[برتری]] آنان بر تمامی [[مردمان]]:''' {{متن قرآن|وَأَنِّي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ}}<ref>«به یاد آورید و (نیز) این را که شما را بر جهانیان برتری دادم» سوره بقره، آیه ۴۷.</ref>. منظور از "برتریِ ایشان"، برخورداری آنان از همین نعمت‌هایی است، که در این سطور از آن سخن خواهیم داشت. بنابراین، مراد از [[برتری]] قومی نسبت به دیگر [[اقوام]]، تسلّط آنان بر دیگران، و یا [[برتری]] رتبه آنان نخواهد بود؛ تا بتوان از این [[ناحیه]]، [[آیه شریفه]] را مورد اشکال قرار داد، و سرانجام به پاسخ ناصواب برخی از مفسّران [[نیاز]] افتد، که: "مراد از جهانیان را، تنها [[مردم مصر]]، و نه همه [[مردم]] آن روزگار" دانسته‌اند. پر واضح است که مراد از "عالمین" در اینجا، همه [[مردمان]] خواهد بود؛ امّا [[برتری]] آنان بر دیگران، نه در رتبه و [[منزلت]]، که در برخورداری از این ###[[313]]### می‌‌باشد و بس<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۱۴۴-۱۴۵.</ref>.
#'''آزاد شدن آنان از بند [[فرعون]] و [[فرعونیان]]:''' [[فرعونی]] که [[فرزندان]] آنان را به [[قتل]] می‌‌رسانید، و زنانشان را برای به بردگی‌ رفتن زنده نگاه می‌‌داشت؛ و به کوتاه سخن، آنان را به بلایی بزرگ [[مبتلا]] ساخته بود!: {{متن قرآن|وَإِذْ نَجَّيْنَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ وَفِي ذَلِكُمْ بَلَاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظِيمٌ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که شما را از فرعونیان رهانیدیم که به شما عذابی سخت می‌چشاندند، پسرانتان را سر می‌بریدند و زنانتان را زنده می‌گذاردند و در آن از سوی پروردگارتان برای شما آزمونی سترگ بود» سوره بقره، آیه ۴۹.</ref>. به‌ویژه اگر به این [[تفسیر]] مشهور در میان مفسّران، نکته‌ای دیگر را نیز اضافه کنیم، بیشتر به آنچه آنان به آن [[مبتلا]] شده بودند، پی می‌‌بریم. چه به نظر ما این [[آیه]] می‌‌تواند اشاره‌ای به از بین بردن [[غیرت]] در وجود مردان، و حیاء و عفّت در وجود بانوان باشد. بدین ترتیب با [[قتل]] [[روح]] اهالی آن [[جامعه]]، مردانی بی‌غیرت و زنانی بی‌عفّت باقی می‌‌ماندند، که از [[فطرت انسانی]] خود فرسنگ‌ها فاصله داشتند؛[[بلاء]] بزرگی که [[حضرت حق]] آنان را از آن رهانید، این [[بلا]] بود<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۱۴۵.</ref>.
#'''آزاد شدن آنان از بند [[فرعون]] و [[فرعونیان]]:''' [[فرعونی]] که [[فرزندان]] آنان را به [[قتل]] می‌‌رسانید، و زنانشان را برای به بردگی‌ رفتن زنده نگاه می‌‌داشت؛ و به کوتاه سخن، آنان را به بلایی بزرگ [[مبتلا]] ساخته بود!: {{متن قرآن|وَإِذْ نَجَّيْنَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ وَفِي ذَلِكُمْ بَلَاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظِيمٌ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که شما را از فرعونیان رهانیدیم که به شما عذابی سخت می‌چشاندند، پسرانتان را سر می‌بریدند و زنانتان را زنده می‌گذاردند و در آن از سوی پروردگارتان برای شما آزمونی سترگ بود» سوره بقره، آیه ۴۹.</ref>. به‌ویژه اگر به این [[تفسیر]] مشهور در میان مفسّران، نکته‌ای دیگر را نیز اضافه کنیم، بیشتر به آنچه آنان به آن [[مبتلا]] شده بودند، پی می‌‌بریم. چه به نظر ما این [[آیه]] می‌‌تواند اشاره‌ای به از بین بردن [[غیرت]] در وجود مردان، و حیاء و عفّت در وجود بانوان باشد. بدین ترتیب با [[قتل]] [[روح]] اهالی آن [[جامعه]]، مردانی بی‌غیرت و زنانی بی‌عفّت باقی می‌‌ماندند، که از [[فطرت انسانی]] خود فرسنگ‌ها فاصله داشتند؛[[بلاء]] بزرگی که [[حضرت حق]] آنان را از آن رهانید، این [[بلا]] بود<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۱۴۵.</ref>.
#'''شکافتن [[رود نیل]]:'''شکافتن این [[رود]] بزرگ و [[نجات]] آنان از دست [[فرعونیان]]، و سرانجام نابودی [[یاران]] [[فرعون]] در [[دل]] رودخانه- که همه در مقابل چشمان باز [[بنی‌اسرائیل]] صورت گرفت- نیز، در شمار نعمت‌های خاصّی بود، که [[خداوند]] به آنان عطا فرمود: {{متن قرآن|وَإِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَيْنَاكُمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که دریا را با (ورود) شما شکافتیم پس شما را رهانیدیم و فرعونیان را در حالی که خود می‌نگریستید، غرق کردیم» سوره بقره، آیه ۵۰.</ref>. این [[نعمت]] خود معجزه‌ای بزرگ برای آنان، و نیز دشمنانشان بود؛ امّا سرانجام [[طمع]] [[یاران]] [[فرعون]] برای دست‌یابی به این [[قوم]]، آنان را از درس‌آموزی از این [[معجزه]] بازداشت، و به [[غضب]] [[الهی]] در [[میانه]] [[رود]] غرقشان ساخت<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۱۴۶.</ref>.
#'''شکافتن [[رود نیل]]:'''شکافتن این [[رود]] بزرگ و [[نجات]] آنان از دست [[فرعونیان]]، و سرانجام نابودی [[یاران]] [[فرعون]] در [[دل]] رودخانه- که همه در مقابل چشمان باز [[بنی‌اسرائیل]] صورت گرفت- نیز، در شمار نعمت‌های خاصّی بود، که [[خداوند]] به آنان عطا فرمود: {{متن قرآن|وَإِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَيْنَاكُمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که دریا را با (ورود) شما شکافتیم پس شما را رهانیدیم و فرعونیان را در حالی که خود می‌نگریستید، غرق کردیم» سوره بقره، آیه ۵۰.</ref>. این [[نعمت]] خود معجزه‌ای بزرگ برای آنان، و نیز دشمنانشان بود؛ امّا سرانجام [[طمع]] [[یاران]] [[فرعون]] برای دست‌یابی به این [[قوم]]، آنان را از درس‌آموزی از این [[معجزه]] بازداشت، و به [[غضب الهی]] در [[میانه]] [[رود]] غرقشان ساخت<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۱۴۶.</ref>.
#'''پذیرش [[توبه]] آنان:''' از دیگر نعمت‌های خاصّ [[الهی]] بر آنان، آن بود که هرچند این [[قوم]] با [[فرمان]] [[حضرت هارون]]{{ع}} [[مخالفت]] ورزیده، [[زر و زیور]] خود را در [[اختیار]] [[سامری]] نهادند تا برای آنان بُتی گوساله‌ گون تولید کرده، آنان به [[اختیار]] خود از مسیر [[توحید]] [[انحراف]] یابند، امّا با این همه چون دست به [[دعا]] باز کردند و راه [[توبه]] در پیش گرفتند، [[حضرت حق]] نیز [[توبه]] آنان را پذیرفته از مسیر [[شرک]] نجاتشان داد: {{متن قرآن|وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلَى بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ عِنْدَ بَارِئِكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که موسی به قوم خود گفت: ای قوم من! بی‌گمان شما با (به پرستش) گرفتن گوساله بر خویش ستم روا داشتید پس به درگاه آفریدگار خود توبه کنید و یکدیگر را بکشید، این کار نزد آفریدگارتان برای شما بهتر است. آنگاه، خداوند از شما در گذشت که او توبه‌پذیر بخشاینده است» سوره بقره، آیه ۵۴.</ref>. این سخن، با توجّه به آنکه "امر به [[قتل]] [[نفس]]" - در این [[آیه]]- را می‌‌توان اشاره‌ای به [[توبه]] [[حقیقی]] و [[قتل]] [[نفس]] امّاره دانست، از وضوح بیشتری برخوردار می‌‌شود. توجّه به این مطلب که [[آیه شریفه]] در [[مقام]] بیان منّتی است که [[حضرت حق]] بر آنان نهاده، و ازاین‌رو با [[فرمان]] [[قتل]] آنان سازگار نخواهد بود، درستی [[تفسیر]] پیش‌گفته را بیشتر [[آشکار]] می‌‌سازد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۱۴۶-۱۴۷.</ref>.
#'''پذیرش [[توبه]] آنان:''' از دیگر نعمت‌های خاصّ [[الهی]] بر آنان، آن بود که هرچند این [[قوم]] با [[فرمان]] [[حضرت هارون]]{{ع}} [[مخالفت]] ورزیده، [[زر و زیور]] خود را در [[اختیار]] [[سامری]] نهادند تا برای آنان بُتی گوساله‌ گون تولید کرده، آنان به [[اختیار]] خود از مسیر [[توحید]] [[انحراف]] یابند، امّا با این همه چون دست به [[دعا]] باز کردند و راه [[توبه]] در پیش گرفتند، [[حضرت حق]] نیز [[توبه]] آنان را پذیرفته از مسیر [[شرک]] نجاتشان داد: {{متن قرآن|وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلَى بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ عِنْدَ بَارِئِكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ}}<ref>«و (یاد کنید) آنگاه را که موسی به قوم خود گفت: ای قوم من! بی‌گمان شما با (به پرستش) گرفتن گوساله بر خویش ستم روا داشتید پس به درگاه آفریدگار خود توبه کنید و یکدیگر را بکشید، این کار نزد آفریدگارتان برای شما بهتر است. آنگاه، خداوند از شما در گذشت که او توبه‌پذیر بخشاینده است» سوره بقره، آیه ۵۴.</ref>. این سخن، با توجّه به آنکه "امر به [[قتل]] [[نفس]]" - در این [[آیه]]- را می‌‌توان اشاره‌ای به [[توبه]] [[حقیقی]] و [[قتل]] [[نفس]] امّاره دانست، از وضوح بیشتری برخوردار می‌‌شود. توجّه به این مطلب که [[آیه شریفه]] در [[مقام]] بیان منّتی است که [[حضرت حق]] بر آنان نهاده، و ازاین‌رو با [[فرمان]] [[قتل]] آنان سازگار نخواهد بود، درستی [[تفسیر]] پیش‌گفته را بیشتر [[آشکار]] می‌‌سازد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۱۴۶-۱۴۷.</ref>.
#'''حیات دوباره آنان:''' [[زندگی]] دوباره آنان پس از آنکه به‌وسیله [[صاعقه]] از این [[جهان]] رخت بربستند - نیز، در شمار این [[نعمت‌ها]] است؛ چه آنان پس از آنکه درخواست نمودند تا [[حضرت حق]] را به چشم سَرعیان بینند، به [[غضب]] [[الهی]] دچار و با صاعقه‌ای سهمگین [[جان]] باختند؛ زان پس امّا دوباره [[حضرت حق]] آنان را زنده فرمود و [[توبه]] ایشان را پذیرفت: {{متن قرآن|ثُمَّ بَعَثْنَاكُمْ مِنْ بَعْدِ مَوْتِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ}}<ref>«باز، از پس مرگتان شما را برانگیختیم، باشد که سپاس بگزارید» سوره بقره، آیه ۵۶.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۱۴۷.</ref>.
#'''حیات دوباره آنان:''' [[زندگی]] دوباره آنان پس از آنکه به‌وسیله [[صاعقه]] از این [[جهان]] رخت بربستند - نیز، در شمار این [[نعمت‌ها]] است؛ چه آنان پس از آنکه درخواست نمودند تا [[حضرت حق]] را به چشم سَرعیان بینند، به [[غضب الهی]] دچار و با صاعقه‌ای سهمگین [[جان]] باختند؛ زان پس امّا دوباره [[حضرت حق]] آنان را زنده فرمود و [[توبه]] ایشان را پذیرفت: {{متن قرآن|ثُمَّ بَعَثْنَاكُمْ مِنْ بَعْدِ مَوْتِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ}}<ref>«باز، از پس مرگتان شما را برانگیختیم، باشد که سپاس بگزارید» سوره بقره، آیه ۵۶.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۱۴۷.</ref>.
#'''سایه گستردن [[ابر]] بر سر آنان:'''
#'''سایه گستردن [[ابر]] بر سر آنان:'''
#'''فرود آمدن سفره‌ای انباشته از [[غذا]]:''' این دو [[نعمت]] نیز در شمار [[نعمت‌های ویژه]] آنان بود، که بهنگام [[مهاجرت]] آنان از [[مصر]] به [[بیت المقدس]]، روی نمود: {{متن قرآن|وَظَلَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْغَمَامَ وَأَنْزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ}}<ref>«و ابر را سایه‌بان شما کردیم و ترانگبین و بلدرچین برایتان فرو فرستادیم (و گفتیم) از چیزهای پاکیزه‌ای که روزیتان کرده‌ایم، بخورید. و آنان بر ما ستم نکردند بلکه بر خویشتن ستم روا می‌داشتند» سوره بقره، آیه ۵۷.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۱۴۷-۱۴۸.</ref>.
#'''فرود آمدن سفره‌ای انباشته از [[غذا]]:''' این دو [[نعمت]] نیز در شمار [[نعمت‌های ویژه]] آنان بود، که بهنگام [[مهاجرت]] آنان از [[مصر]] به [[بیت المقدس]]، روی نمود: {{متن قرآن|وَظَلَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْغَمَامَ وَأَنْزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ}}<ref>«و ابر را سایه‌بان شما کردیم و ترانگبین و بلدرچین برایتان فرو فرستادیم (و گفتیم) از چیزهای پاکیزه‌ای که روزیتان کرده‌ایم، بخورید. و آنان بر ما ستم نکردند بلکه بر خویشتن ستم روا می‌داشتند» سوره بقره، آیه ۵۷.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۳، ص ۱۴۷-۱۴۸.</ref>.
۲۱۸٬۸۶۷

ویرایش