ولایت خدا: تفاوت میان نسخه‌ها
(←مقدمه) |
(←مقدمه) |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
*[[ولایت]] [[خداى متعال]] به دو گونه تکوینى و تشریعى قابل [[تصور]] است. | *[[ولایت]] [[خداى متعال]] به دو گونه تکوینى و تشریعى قابل [[تصور]] است. | ||
*'''[[ولایت]] تکوینى:''' یعنى [[تصرف]] در همه اشیا و [[تدبیر امر]] خَلق به هر صورتى که [[اراده]] کند؛ و به آن [[ولایت]] حقیقى نیز مى‌گویند. | *'''[[ولایت]] تکوینى:''' یعنى [[تصرف]] در همه اشیا و [[تدبیر امر]] خَلق به هر صورتى که [[اراده]] کند؛ و به آن [[ولایت]] حقیقى نیز مى‌گویند. | ||
*مانند [[ | *مانند [[آیات]] شریفه: {{متن قرآن|أَنْتَ وَلِيِّي فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ}}<ref>«تو سرور من در این جهان و در جهان واپسینی» سوره یوسف، آیه ۱۰۱</ref> و {{متن قرآن|أَمِ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ فَاللَّهُ هُوَ الْوَلِيُّ وَهُوَ يُحْيِي الْمَوْتَى وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ}}<ref>«آیا به جای او سرورانی (را به پرستش) گرفتند؟ اما خداوند است که سرور (راستین) است و او مردگان را زنده می‌گرداند و او بر هر کاری تواناست» سوره شوری، آیه ۹.</ref>؛ {{متن قرآن|اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ مَا لَكُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا شَفِيعٍ أَفَلَا تَتَذَكَّرُونَ}}<ref>«خداوند همان است که آسمان‌ها و زمین و آنچه را که میان آنهاست در شش روز آفرید سپس بر اورنگ (فرمانفرمایی جهان) استیلا یافت؛ شما را هیچ دوست و میانجی‌یی جز او نیست؛ آیا پند نمی‌گیرید؟» سوره سجده، آیه ۴.</ref> و نیز آیه‌اى به معناى [[ولایت]] تکوینى بدون لفظ "ولىّ": {{متن قرآن|وَاعْلَمُوا أَنَّ الله يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ}}<ref>«و بدانید که خداوند میان آدمی و دل او میانجی می‌شود و (بدانید که) به نزد وی گرد آورده می‌شوید» سوره انفال، آیه ۲۴.</ref>. | ||
*'''[[ولایت]] تشریعى:''' عبارت از [[هدایت]]، [[توفیق]]، [[تشریع]] و [[جعل قوانین]] دینى است<ref>درباره ولایت تشریعى صاحب تفسیر المیزان مى‌نویسد: {{عربی|و ذكر تعالى أيضاً لنفسه الولاية على المؤمنين فيما يرجع إلى أمر دينهم من تشريع الشريعة و الهداية و الإرشاد و التوفيق و نحو ذلك كقوله تعالى:}} {{متن قرآن|الله وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ}} («خداوند سرور مؤمنان است که آنان را به سوی روشنایی از تیرگی‌ها بیرون می‌برد» سوره بقره، آیه ۲۵۷)؛ المیزان، ج۶، ص۱۳.</ref>، اگر چه [[هدایت]]، [[ارشاد]] دینى بر همه افراد عرضه مى‌شود، تنها گروهى از آنان، این [[ولایت]] تشریعى را مى‌پذیرند و زیر [[پرچم]] [[ولایت]] الهى قرار مى‌گیرند. بر این اساس [[خداوند متعال]] ولىّ [[مؤمنین]] و [[متقین]] است و دیگران از چنین ولایتى بهره ندارند؛ و به آن [[ولایت]] اعتبارى نیز مى‌گویند. | *'''[[ولایت]] تشریعى:''' عبارت از [[هدایت]]، [[توفیق]]، [[تشریع]] و [[جعل قوانین]] دینى است<ref>درباره ولایت تشریعى صاحب تفسیر المیزان مى‌نویسد: {{عربی|و ذكر تعالى أيضاً لنفسه الولاية على المؤمنين فيما يرجع إلى أمر دينهم من تشريع الشريعة و الهداية و الإرشاد و التوفيق و نحو ذلك كقوله تعالى:}} {{متن قرآن|الله وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ}} («خداوند سرور مؤمنان است که آنان را به سوی روشنایی از تیرگی‌ها بیرون می‌برد» سوره بقره، آیه ۲۵۷)؛ المیزان، ج۶، ص۱۳.</ref>، اگر چه [[هدایت]]، [[ارشاد]] دینى بر همه افراد عرضه مى‌شود، تنها گروهى از آنان، این [[ولایت]] تشریعى را مى‌پذیرند و زیر [[پرچم]] [[ولایت]] الهى قرار مى‌گیرند. بر این اساس [[خداوند متعال]] ولىّ [[مؤمنین]] و [[متقین]] است و دیگران از چنین ولایتى بهره ندارند؛ و به آن [[ولایت]] اعتبارى نیز مى‌گویند. | ||
*مانند [[آیات شریفه]]: {{متن قرآن|وَالله وَلِيُّ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«و خداوند ولیّ و سرپرست مؤمنان است» سوره آل عمران، آیه ۶۸.</ref>؛ {{متن قرآن|وَالله وَلِيُّ الْمُتَّقِينَ}}<ref>«و خداوند ولیّ و سرپرست پرهیزگاران است» سوره جاثیه، آیه ۱۹.</ref>. | *مانند [[آیات شریفه]]: {{متن قرآن|وَالله وَلِيُّ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«و خداوند ولیّ و سرپرست مؤمنان است» سوره آل عمران، آیه ۶۸.</ref>؛ {{متن قرآن|وَالله وَلِيُّ الْمُتَّقِينَ}}<ref>«و خداوند ولیّ و سرپرست پرهیزگاران است» سوره جاثیه، آیه ۱۹.</ref>. | ||
نسخهٔ ۱۰ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۵۲
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل ولایت خدا (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
- ولایت خداى متعال به دو گونه تکوینى و تشریعى قابل تصور است.
- ولایت تکوینى: یعنى تصرف در همه اشیا و تدبیر امر خَلق به هر صورتى که اراده کند؛ و به آن ولایت حقیقى نیز مى‌گویند.
- مانند آیات شریفه: ﴿أَنْتَ وَلِيِّي فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ﴾[۱] و ﴿أَمِ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ فَاللَّهُ هُوَ الْوَلِيُّ وَهُوَ يُحْيِي الْمَوْتَى وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ﴾[۲]؛ ﴿اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ مَا لَكُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا شَفِيعٍ أَفَلَا تَتَذَكَّرُونَ﴾[۳] و نیز آیه‌اى به معناى ولایت تکوینى بدون لفظ "ولىّ": ﴿وَاعْلَمُوا أَنَّ الله يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ﴾[۴].
- ولایت تشریعى: عبارت از هدایت، توفیق، تشریع و جعل قوانین دینى است[۵]، اگر چه هدایت، ارشاد دینى بر همه افراد عرضه مى‌شود، تنها گروهى از آنان، این ولایت تشریعى را مى‌پذیرند و زیر پرچم ولایت الهى قرار مى‌گیرند. بر این اساس خداوند متعال ولىّ مؤمنین و متقین است و دیگران از چنین ولایتى بهره ندارند؛ و به آن ولایت اعتبارى نیز مى‌گویند.
- مانند آیات شریفه: ﴿وَالله وَلِيُّ الْمُؤْمِنِينَ﴾[۶]؛ ﴿وَالله وَلِيُّ الْمُتَّقِينَ﴾[۷].
- علت نامگذارى آن به ولایت تشریعى، این است که ناشى از دین و دین‌مدارى است، وگرنَه ولایت خداوند متعال بر مؤمنین و متقین به معناى واقعى کلمه "مطلقه" است و همه شؤون آنان را شامل مى‌شود و اعم از ولایت تکوینى و تشریعى است.
- آیه به معناى ولایت تشریعى بدون لفظ ولىّ: ﴿وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى الله وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ﴾[۸].[۹]
منابع
جستارهای وابسته
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ «تو سرور من در این جهان و در جهان واپسینی» سوره یوسف، آیه ۱۰۱
- ↑ «آیا به جای او سرورانی (را به پرستش) گرفتند؟ اما خداوند است که سرور (راستین) است و او مردگان را زنده می‌گرداند و او بر هر کاری تواناست» سوره شوری، آیه ۹.
- ↑ «خداوند همان است که آسمان‌ها و زمین و آنچه را که میان آنهاست در شش روز آفرید سپس بر اورنگ (فرمانفرمایی جهان) استیلا یافت؛ شما را هیچ دوست و میانجی‌یی جز او نیست؛ آیا پند نمی‌گیرید؟» سوره سجده، آیه ۴.
- ↑ «و بدانید که خداوند میان آدمی و دل او میانجی می‌شود و (بدانید که) به نزد وی گرد آورده می‌شوید» سوره انفال، آیه ۲۴.
- ↑ درباره ولایت تشریعى صاحب تفسیر المیزان مى‌نویسد: و ذكر تعالى أيضاً لنفسه الولاية على المؤمنين فيما يرجع إلى أمر دينهم من تشريع الشريعة و الهداية و الإرشاد و التوفيق و نحو ذلك كقوله تعالى: ﴿الله وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ﴾ («خداوند سرور مؤمنان است که آنان را به سوی روشنایی از تیرگی‌ها بیرون می‌برد» سوره بقره، آیه ۲۵۷)؛ المیزان، ج۶، ص۱۳.
- ↑ «و خداوند ولیّ و سرپرست مؤمنان است» سوره آل عمران، آیه ۶۸.
- ↑ «و خداوند ولیّ و سرپرست پرهیزگاران است» سوره جاثیه، آیه ۱۹.
- ↑ «و چون خداوند و فرستاده او به کاری فرمان دهند سزیده هیچ مرد و زن مؤمنی نیست که آنان را در کارشان گزینش (دیگری) باشد» سوره احزاب، آیه ۳۶.
- ↑ حق‌جو، عبدالله، ولایت در قرآن، ص:۳۸-۳۹.