عدل: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون لینک‌دهی دستی
شناسه ناقص
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
خط ۵۵: خط ۵۵:


==واژه‌شناسی لغوی==
==واژه‌شناسی لغوی==
*[[عدالت]] در لغت، به معنای [[استواری]] و [[استقامت]] است؛ چنانکه در برخی کتاب‌های لغوی به همین معنا آمده است. [[ابن اثیر]] می‌نویسد: {{عربی|هو الذي لا يَمِيلُ به الهوى فيَجورَ في الحكم}}؛ [[[انسان]] [[عادل]]] کسی است که [[هوای نفس]] او را [از [[حق]]] روی‌گردان نمی‌کند و او را در [[داوری]] به [[ستم]] وا نمی‌دارد<ref>النهایة فی غریب الحدیث، ج۳، ص۱۹۰؛ و ر.ک: لسان العرب، ابن‌منظور، ج۹ (واژه عدل).</ref>.
*[[عدالت]] در لغت، به معنای [[استواری]] و [[استقامت]] است؛ چنانکه در برخی کتاب‌های لغوی به همین معنا آمده است. [[ابن اثیر]] می‌نویسد: {{عربی|هو الذي لا يَمِيلُ به الهوى فيَجورَ في الحكم}}؛ [[انسان]] [[عادل]] کسی است که [[هوای نفس]] او را از [[حق]] روی‌گردان نمی‌کند و او را در [[داوری]] به [[ستم]] وا نمی‌دارد<ref>النهایة فی غریب الحدیث، ج۳، ص۱۹۰؛ و ر.ک: لسان العرب، ابن‌منظور، ج۹ (واژه عدل).</ref>.
*معانی اصطلاحی [[عدالت]] چنین‌اند:
*معانی اصطلاحی [[عدالت]] چنین‌اند:
#[[عدالت]] در برابر [[ستم]]؛ به معنای رعایت [[انصاف]] و [[ادای حقوق]] کسانی که [[شایستگی]] آن [[حقوق]] را دارند.
#[[عدالت]] در برابر [[ستم]]؛ به معنای رعایت [[انصاف]] و [[ادای حقوق]] کسانی که [[شایستگی]] آن [[حقوق]] را دارند.
خط ۶۴: خط ۶۴:
*اما مقصود [[پیروان]] [[نظریه]] [[عدالت صحابه]] کدام یک از معانی مذکور می‌باشد؟
*اما مقصود [[پیروان]] [[نظریه]] [[عدالت صحابه]] کدام یک از معانی مذکور می‌باشد؟
*[[محدثان]] [[اهل سنت]] می‌گویند، مراد از [[عدالت]]: [[پرهیز]] از [[دروغ‌گویی]] عمدی در هنگام [[روایت]] کردن و ایجاد [[انحراف]] در آن به وسیله انجام آنچه موجب نپذیرفتن [[روایت]] می‌شود، است<ref>تدریب الراوی، سیوطی، ص۳۷۸. </ref>.
*[[محدثان]] [[اهل سنت]] می‌گویند، مراد از [[عدالت]]: [[پرهیز]] از [[دروغ‌گویی]] عمدی در هنگام [[روایت]] کردن و ایجاد [[انحراف]] در آن به وسیله انجام آنچه موجب نپذیرفتن [[روایت]] می‌شود، است<ref>تدریب الراوی، سیوطی، ص۳۷۸. </ref>.
*[[ابن انباری]] می‌گوید: مراد از [[عدالت صحابه]] [[پذیرش]] [[روایت]] آنان می‌باشد، بدون آنکه از اسباب [[عدالت]] و [[تزکیه]] [[[راویان]]] بحث و درباره آنها [[تحقیق]] شود؛ جز آن کسانی که خلافی کرده باشند و این ثابت نشده است<ref>تدریب الراوی، سیوطی، ص۳۷۸.</ref>.
*[[ابن انباری]] می‌گوید: مراد از [[عدالت صحابه]] [[پذیرش]] [[روایت]] آنان می‌باشد، بدون آنکه از اسباب [[عدالت]] و [[تزکیه]] [[راویان]] بحث و درباره آنها [[تحقیق]] شود؛ جز آن کسانی که خلافی کرده باشند و این ثابت نشده است<ref>تدریب الراوی، سیوطی، ص۳۷۸.</ref>.
*[[محمد محزون]] می‌نویسد: مقصود از [[عدالت صحابه]]، دوری از [[دروغ‌گویی]] در [[نقل روایات]] است وگرنه [[[راویان]]] از انجام دیگر [[گناهان]] [[معصوم]] نمی‌باشند<ref>تحقیق مواقف الصحابة الفتنه، ج۱، ص۱۲۹.</ref>.
*[[محمد محزون]] می‌نویسد: مقصود از [[عدالت صحابه]]، دوری از [[دروغ‌گویی]] در [[نقل روایات]] است وگرنه [[راویان]] از انجام دیگر [[گناهان]] [[معصوم]] نمی‌باشند<ref>تحقیق مواقف الصحابة الفتنه، ج۱، ص۱۲۹.</ref>.
*اما از گفتار برخی علمای [[اهل سنت]] در تعریف [[عدالت]] و [[فسق]] دانسته می‌شود که آنان [[عدالت]] را گسترده‌تر از [[پرهیز]] از [[دروغ‌گویی]] در [[نقل روایت]] دانسته‌اند. [[نووی]] در تعریف [[عدالت]] می‌نویسد:[[عادل]] است و ضابط به این معنا که [[مسلمان]] و بالغ و [[عاقل]] است و از اسباب و عوامل [[فسق]] و از بین برنده [[مروت]] به دور می‌باشد<ref>التقریب (مقدمه ج۱).</ref>.<ref>مقصود از عدل و ضابط، عادل بودن راوی است و اینکه او اگر از حفظ حدیث را میگوید، آن را فراموش نکند و یا کتابش را مصون از تحریف و تصحیف و غلط بدارد و بداند که چه عواملی موجب اخلال به معنا می‌شود و از آنها پرهیز کند. (مقباس الهدایه، مامقانی، ج۲، ص۴۳)</ref>
*اما از گفتار برخی علمای [[اهل سنت]] در تعریف [[عدالت]] و [[فسق]] دانسته می‌شود که آنان [[عدالت]] را گسترده‌تر از [[پرهیز]] از [[دروغ‌گویی]] در [[نقل روایت]] دانسته‌اند. [[نووی]] در تعریف [[عدالت]] می‌نویسد:[[عادل]] است و ضابط به این معنا که [[مسلمان]] و بالغ و [[عاقل]] است و از اسباب و عوامل [[فسق]] و از بین برنده [[مروت]] به دور می‌باشد<ref>التقریب (مقدمه ج۱).</ref>.<ref>مقصود از عدل و ضابط، عادل بودن راوی است و اینکه او اگر از حفظ حدیث را میگوید، آن را فراموش نکند و یا کتابش را مصون از تحریف و تصحیف و غلط بدارد و بداند که چه عواملی موجب اخلال به معنا می‌شود و از آنها پرهیز کند. (مقباس الهدایه، مامقانی، ج۲، ص۴۳)</ref>
*[[حافظ ابن حجر عسقلانی]] می‌نویسد: مقصود از [[عدل]]، [[ملکه]] و نیرویی است که [[انسان]] را بر [[پایبندی]] به [[تقوا]] و [[مروت]] وا میدارد و مقصود از [[تقوا]] [[پرهیز]] از [[گناهان]] شرک‌آمیز یا [[فسق]] یا [[بدعت]] است<ref>نزهة النظر فی توضیح نخبة الفکر، ص۳۲.</ref>.
*[[حافظ ابن حجر عسقلانی]] می‌نویسد: مقصود از [[عدل]]، [[ملکه]] و نیرویی است که [[انسان]] را بر [[پایبندی]] به [[تقوا]] و [[مروت]] وا میدارد و مقصود از [[تقوا]] [[پرهیز]] از [[گناهان]] شرک‌آمیز یا [[فسق]] یا [[بدعت]] است<ref>نزهة النظر فی توضیح نخبة الفکر، ص۳۲.</ref>.

نسخهٔ ‏۲۰ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۱۸:۱۲


آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

شیعه
اصول
فروع
عقاید برجسته
این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل عدل (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

عدالت و دادگری به معنای رفتار برابر نسبت به حقوق دیگران است، چه از سوی یک حاکم نسبت به مردم، یا از سوی قاضی نسبت به دو طرف نزاع و دعوا، یا از سوی داور در یک مسابقه یا آزمون. خداوند در قرآن فرمان به عدالت می‌‌دهد. عدالت، به معنای پرهیز از ظلم و تعدی به حقوق دیگران نیز به کار می‌‌رود. در بعضی موارد، مثل قاضی، پیشنماز، شاهد، "عدالت" شرط است و در اینگونه امور به معنای نداشتن هوای نفس و اهل گناه و معصیبت نبودن و رعایت تقوا است و حالتی است که کمال نفس انسان را می‌رساند و از والاترین فضایل است.در مباحث اعتقادی، "عدل" یکی از اصول دین و مذهب است، یعنی خدا را عادل دانستن و اینکه خداوند، براساس بدی‌ها و خوبی‌های بندگان و استحقاق آنان کیفر و پاداش می‌دهد و در حکم و حساب و پاداش او کم‌ترین ظلمی به بندگان انجام نمی‌شود. بر اساس این بحث‌ها فرقه‌هایی به نام معتزله و اشاعره پدید آمد. به پیروان عقیده به عدل خدا "عدلیه" هم می‌گویند. عدل و قسط گاهی با هم به کار برده می‌شود. در حکومت جهانی امام زمان(ع) عدالت اجتماعی در عالم تحقق کامل خواهد یافت و در آن دوران به کسی ظلم نخواهد شد[۱].

مقدمه

  1. نخستین وظیفه مردم نسبت به حق تعالی و آنچه بین آنها و خالق آنهاست که واهب الخیرات و منشأ فیوضات است و عدالت اقتضاء می‌کند که هر فردی به قدر طاقت و وسع بین خود و مولای خود با آنچه وظیفه بندگی است، عمل نماید.
  2. حقوقی که بعضی افراد نسبت به یکدیگر دارند که بایستی مراعات گردد.
  3. حقوقی که بایستی نسبت به آباء و گذشتگان مراعات کرد[۹].

واژه‌شناسی لغوی

  1. عدالت در برابر ستم؛ به معنای رعایت انصاف و ادای حقوق کسانی که شایستگی آن حقوق را دارند.
  2. عدالت در برابر سرکشی و فسق؛ به معنای پرهیز از گناه و به سخن دیگر، رعایت تقوای الهی در ابعاد گوناگون است.
  3. عدالت به معنای وجود ملکه و نیرویی که پرهیز از سرکشی و نابهنجاری را در پی دارد.
  4. عدالت به معنای پرهیز از دروغ‌گویی در نقل روایت و ایجاد انحراف در آن است؛ به عبارت دیگر، پرهیز از آنچه که موجب نپذیرفتن نقل روایت می‌شود[۲۳].

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۴۷-۱۴۸.
  2. ↑ راغب اصفهانی، المفردات، ماده عدل.
  3. ↑ احمد نراقی، معراج السعاده، ص۳۶۲ – ۳۶۳.
  4. ↑ احمدوند، فردین، مکارم اخلاق در صحیفه، ص۳۴۹.
  5. ↑ ر.ک: اخلاق در قرآن، ج۳، ص۱۳۳.
  6. ↑ اخلاق در قرآن، ج۳، ص۱۳۳. در محاورات افلاطون آمده است که سوفسطائیان به خشایارشاه حق داده‌اند که از ایران لشکر کشید و یونان را شکست داد؛ زیرا او فرد قدرتمندی بود... در بین فلاسفه اخیر هم نیچه بر این باور است و می‌گوید: «زور حق است».
  7. ↑ اخلاق در قرآن، ج۳، ص۱۳۳.
  8. ↑ احمدوند، فردین، مکارم اخلاق در صحیفه، ص۳۵۰.
  9. ↑ ابن مسکویه، تهذیب الاخلاق و تطهیرالاعراق، ترجمه حاجیه خانم امین، ص۲۱۹ - ۲۲۰؛ احمد نراقی، معراج السعاده، ص۵۱ - ۵۳.
  10. ↑ ر.ک: نجمه کیخا، مناسبات اخلاق و سیاست در اندیشه اسلامی، ص۱۳۵، ۱۳۷، ۱۳۸.
  11. ↑ احمدوند، فردین، مکارم اخلاق در صحیفه، ص۳۵۱.
  12. ↑ السدیر مک اینتایر، فلسفه اخلاق در تفکر غرب، ترجمه حمید شهریاری، ص۸۷ – ۸۸.
  13. ↑ ر.ک: حمیدرضا حق شناس، رویکرد صحیفه سجادیه به اخلاق اجتماعی (پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه قم، ۱۳۸۶)، ص۸۰.
  14. ↑ احمدوند، فردین، مکارم اخلاق در صحیفه، ص۳۵۲.
  15. ↑ نهج البلاغه، حکمت ۴۲۹
  16. ↑ غرر الحکم، ج ۲ ص ۵۰۸
  17. ↑ میزان الحکمه، ج ۶ ص ۸۱
  18. ↑ غرر الحکم، ج ۶ ص ۶۸، مستدرک الوسائل، باب جهاد النفس، باب ۳۷ ح ۸
  19. ↑ «الْمُلْكُ يَبْقَى مَعَ الْكُفْرِ وَ لَا يَبْقَى مَعَ الظُّلْمِ»
  20. ↑ تعبیر از مرحوم نراقی در «جامع السعادات»، ج ۱ ص ۵۱
  21. ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۸۳.
  22. ↑ النهایة فی غریب الحدیث، ج۳، ص۱۹۰؛ و ر.ک: لسان العرب، ابن‌منظور، ج۹ (واژه عدل).
  23. ↑ پاورقی تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی، جلال‌الدین سیوطی، ص۳۷۸.
  24. ↑ المستصفی، ج۱، ص۱۵۷؛ و ر.ک: الاحکام، آمدی، ج۲، ص۲۴۵.
  25. ↑ تدریب الراوی، سیوطی، ص۳۷۸.
  26. ↑ تدریب الراوی، سیوطی، ص۳۷۸.
  27. ↑ تحقیق مواقف الصحابة الفتنه، ج۱، ص۱۲۹.
  28. ↑ التقریب (مقدمه ج۱).
  29. ↑ مقصود از عدل و ضابط، عادل بودن راوی است و اینکه او اگر از حفظ حدیث را میگوید، آن را فراموش نکند و یا کتابش را مصون از تحریف و تصحیف و غلط بدارد و بداند که چه عواملی موجب اخلال به معنا می‌شود و از آنها پرهیز کند. (مقباس الهدایه، مامقانی، ج۲، ص۴۳)
  30. ↑ نزهة النظر فی توضیح نخبة الفکر، ص۳۲.
  31. ↑ من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج۳، ص۲۴ (باب ۱۷ العداله، ح۱)؛ الاستبصار، شیخ طوسی، ج۳، ص۱۲؛ التهذیب، همو، ج۶، ص۲۴۱؛ وسائل الشیعة، شیخ حر عاملی، ج۲۷، ص۳۹۱.
  32. ↑ دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۱، ص:۲۵-۲۸.


برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=عدل&oldid=362116»