جهان‌بینی الحادی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ج۱، ص:' به 'ج۱، ص')
خط ۱۴: خط ۱۴:
*بر مبنای [[جهان‌بینی الهی]] است که در عالم [[سیاست]]، [[مشروعیت]] از [[قدرت]] قابل تفکیک است و تلازمی بین قدرت داشتن و مشروعیت داشتن وجود ندارد. و در این صورت است که در عالم [[سیاست]]، این بحث راه پیدا می‌کند که [[قدرت]] باید از [[مشروعیت]] و [[حقانیت]] برخوردار باشد و قدرتی که [[دلیل]] بر [[مشروعیت]] و [[حقانیت]] آن نیست، [[مشروعیت]] ندارد و از [[حقّ]] [[امر و نهی]] و اِعمال [[سیاست]] برخوردار نیست؛ زیرا به [[دلیل]] وجود خدای کاملی که [[حق]] [[سیاست]] [[مشروع]] یعنی [[امر و نهی]] عادلانه لازم ذاتی اوست، تنها قدرتی [[مشروع]] و از حقّانیت برخوردار است که [[مشروعیت]] [[امر و نهی]] خود را از او گرفته باشد؛ و هر نوع [[سیاست]] و [[امر و نهی]] غیر مستند به [[اذن]] او، [[اعمال]] قدرتی [[نامشروع]] و نا‌بحقّ خواهد بود؛ لکن بنا بر [[نفی]] وجود [[خدای حکیم]] و [[نفی]] [[جهان‌بینی سیاسی]] [[معتقد]] به وجود منبع اصلی و ذاتی برای [[مشروعیت]] [[سیاست]] و [[امر و نهی]]، معیار و ملاکی برای [[مشروعیت]] [[امر و نهی]] و [[سیاست]] وجود نخواهد داشت؛ زیرا همۀ [[انسان‌ها]] نسبت به [[حق]] [[امر و نهی]] و [[سیاست]]، در [[شأن]] و رتبۀ واحدی قرار دارند و تنها امتیازی که در این زمینه برای [[انسانی]] معین یا گروه [[انسانی]] معینی پدیدار می‌گردد، [[امتیاز]] برخورداری از [[قدرت]] و [[زور]] بیشتری است که بتواند به وسیلۀ آن، دیگران را در برابر خود وادار به [[فروتنی]] و [[فرمانبرداری]] و [[تبعیت]] کند. در این صورت است که [[مشروعیت]] و [[حقانیت]]، معنایی به جز [[زور]] و [[قدرت]] و تسلّط و [[قهر]] نخواهد داشت.
*بر مبنای [[جهان‌بینی الهی]] است که در عالم [[سیاست]]، [[مشروعیت]] از [[قدرت]] قابل تفکیک است و تلازمی بین قدرت داشتن و مشروعیت داشتن وجود ندارد. و در این صورت است که در عالم [[سیاست]]، این بحث راه پیدا می‌کند که [[قدرت]] باید از [[مشروعیت]] و [[حقانیت]] برخوردار باشد و قدرتی که [[دلیل]] بر [[مشروعیت]] و [[حقانیت]] آن نیست، [[مشروعیت]] ندارد و از [[حقّ]] [[امر و نهی]] و اِعمال [[سیاست]] برخوردار نیست؛ زیرا به [[دلیل]] وجود خدای کاملی که [[حق]] [[سیاست]] [[مشروع]] یعنی [[امر و نهی]] عادلانه لازم ذاتی اوست، تنها قدرتی [[مشروع]] و از حقّانیت برخوردار است که [[مشروعیت]] [[امر و نهی]] خود را از او گرفته باشد؛ و هر نوع [[سیاست]] و [[امر و نهی]] غیر مستند به [[اذن]] او، [[اعمال]] قدرتی [[نامشروع]] و نا‌بحقّ خواهد بود؛ لکن بنا بر [[نفی]] وجود [[خدای حکیم]] و [[نفی]] [[جهان‌بینی سیاسی]] [[معتقد]] به وجود منبع اصلی و ذاتی برای [[مشروعیت]] [[سیاست]] و [[امر و نهی]]، معیار و ملاکی برای [[مشروعیت]] [[امر و نهی]] و [[سیاست]] وجود نخواهد داشت؛ زیرا همۀ [[انسان‌ها]] نسبت به [[حق]] [[امر و نهی]] و [[سیاست]]، در [[شأن]] و رتبۀ واحدی قرار دارند و تنها امتیازی که در این زمینه برای [[انسانی]] معین یا گروه [[انسانی]] معینی پدیدار می‌گردد، [[امتیاز]] برخورداری از [[قدرت]] و [[زور]] بیشتری است که بتواند به وسیلۀ آن، دیگران را در برابر خود وادار به [[فروتنی]] و [[فرمانبرداری]] و [[تبعیت]] کند. در این صورت است که [[مشروعیت]] و [[حقانیت]]، معنایی به جز [[زور]] و [[قدرت]] و تسلّط و [[قهر]] نخواهد داشت.
*بنابر آنچه گفتیم؛ [[جهان‌بینی الحادی]]، مبنای توجیه آن دسته از نظریه‌های [[سیاسی]] است که [[حاکمان]] زورگو و [[مستبد]] را [[خدایان]] و [[فرمانروایان]] مطلقی می‌دانند که هیچکس را [[حق]] [[سرکشی]] در برابر [[قدرت]] آنها نیست و هر چه را که آنان بخواهند و بپسندند، [[حق]] و خیر مطلق است و [[حق]] و [[خیر و خوبی]] و سعادتی فراتر از خواسته و ایده و [[پندار]] آنان نیست. این همان گفتاری است که [[خدای متعال]] از قول [[فرعون]] [[طغیانگر]] [[سبکسر]] [[مصر]] [[نقل]] می‌کند که به [[قوم]] خود می‌گفت: {{متن قرآن|مَا أُرِيكُمْ إِلَّا مَا أَرَى وَمَا أَهْدِيكُمْ إِلَّا سَبِيلَ الرَّشَادِ}}<ref>«آنچه به شما نشان می‌دهم همان است که می‌اندیشم و شما را جز به راه نیک و درست راهنمایی نمی‌کنم» سوره غافر، آیه ۲۹.</ref>.
*بنابر آنچه گفتیم؛ [[جهان‌بینی الحادی]]، مبنای توجیه آن دسته از نظریه‌های [[سیاسی]] است که [[حاکمان]] زورگو و [[مستبد]] را [[خدایان]] و [[فرمانروایان]] مطلقی می‌دانند که هیچکس را [[حق]] [[سرکشی]] در برابر [[قدرت]] آنها نیست و هر چه را که آنان بخواهند و بپسندند، [[حق]] و خیر مطلق است و [[حق]] و [[خیر و خوبی]] و سعادتی فراتر از خواسته و ایده و [[پندار]] آنان نیست. این همان گفتاری است که [[خدای متعال]] از قول [[فرعون]] [[طغیانگر]] [[سبکسر]] [[مصر]] [[نقل]] می‌کند که به [[قوم]] خود می‌گفت: {{متن قرآن|مَا أُرِيكُمْ إِلَّا مَا أَرَى وَمَا أَهْدِيكُمْ إِلَّا سَبِيلَ الرَّشَادِ}}<ref>«آنچه به شما نشان می‌دهم همان است که می‌اندیشم و شما را جز به راه نیک و درست راهنمایی نمی‌کنم» سوره غافر، آیه ۲۹.</ref>.
*نظریه‌های [[سیاسی]] مبتنی بر [[نفی]] وجود [[خداوند]] حاکمی که [[حقانیت]] و [[مشروعیت حکومت]] و [[امر و نهی]]، ذاتی او باشد، همگی در این نتیجه که [[زور]]، مساوی با [[حق]] است یکسانند و تفاوت چندانی بین آنکه این [[زور]]، در دست یک فرد یا چند فرد قرار گیرد یا با [[رضایت]] دیگر افراد به دست آمده باشد یا بدون [[رضایت]] آنها، وجود ندارد؛ لهذا [[سرنوشت]] رژیم‌های استبدادی [[الحادی]]، با رژیم‌های [[دموکراسی]] [[الحادی]]، [[سرنوشت]] واحدی است و هر دو نوع رژیم و همۀ رژیم‌های [[سیاسی]] مبتنی بر [[جهان‌بینی سیاسی]] [[الحادی]] به یک نتیجه منتهی می‌شود و آن اینکه خواستۀ فرد یا افراد خاصی از [[جامعه]]، بدون وجود توجیه منطقی و معقول خاصی، بلکه تنها به [[دلیل]] چنگانداختن به [[قدرت]] و [[زور]] به گونه‌ای نامحدود، بر خواستۀ دیگران [[برتری]] می‌یابد و ملاک خوبی، [[خیر]]، [[خوشی]] و [[سعادت]] [[جامعه]] قرار می‌گیرد<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]، ج۱، ص:۸۳-۸۵.</ref>.
*نظریه‌های [[سیاسی]] مبتنی بر [[نفی]] وجود [[خداوند]] حاکمی که [[حقانیت]] و [[مشروعیت حکومت]] و [[امر و نهی]]، ذاتی او باشد، همگی در این نتیجه که [[زور]]، مساوی با [[حق]] است یکسانند و تفاوت چندانی بین آنکه این [[زور]]، در دست یک فرد یا چند فرد قرار گیرد یا با [[رضایت]] دیگر افراد به دست آمده باشد یا بدون [[رضایت]] آنها، وجود ندارد؛ لهذا [[سرنوشت]] رژیم‌های استبدادی [[الحادی]]، با رژیم‌های [[دموکراسی]] [[الحادی]]، [[سرنوشت]] واحدی است و هر دو نوع رژیم و همۀ رژیم‌های [[سیاسی]] مبتنی بر [[جهان‌بینی سیاسی]] [[الحادی]] به یک نتیجه منتهی می‌شود و آن اینکه خواستۀ فرد یا افراد خاصی از [[جامعه]]، بدون وجود توجیه منطقی و معقول خاصی، بلکه تنها به [[دلیل]] چنگانداختن به [[قدرت]] و [[زور]] به گونه‌ای نامحدود، بر خواستۀ دیگران [[برتری]] می‌یابد و ملاک خوبی، [[خیر]]، [[خوشی]] و [[سعادت]] [[جامعه]] قرار می‌گیرد<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]، ج۱، ص۸۳-۸۵.</ref>.


==منابع==
==منابع==

نسخهٔ ‏۲۱ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۰۵

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث جهان‌بینی است. "جهان‌بینی الحادی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل جهان‌بینی الحادی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

منابع

جستارهای وابسته

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. «آنچه به شما نشان می‌دهم همان است که می‌اندیشم و شما را جز به راه نیک و درست راهنمایی نمی‌کنم» سوره غافر، آیه ۲۹.
  2. اراکی، محسن، فقه نظام سیاسی اسلام، ج۱، ص۸۳-۸۵.