←جستارهای وابسته
(←منابع) |
|||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
*علاوه بر [[احادیث نبوی]]، [[احادیث]] زیادی از [[امیرمؤمنان]]{{ع}} و سایر [[امامان معصوم]]{{عم}} [[نقل]] شده است که هر کدام در موارد متعددی [[امام مهدی]] را به عنوان [[دوازدهمین امام]] و آخرین [[وصی پیامبر]]{{صل}} معرفی کرده‌اند<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، باب ۲۶، ص۲۸۸؛ آل طه، سید حسن، جامع الاثر، باب ششم، ص۴۳۵.</ref> از جمله خود [[امام حسن عسکری]]{{ع}} بارها فرزندش [[مهدی]]{{ع}} را [[آخرین امام]] و [[جانشین]] بعد از خود ذکر کرده است. [[عثمان بن سعید عمری]]، [[نماینده]] ویژه [[امام عسکری]]{{ع}} [[نقل]] می‌کند که ما در حضور [[امام حسن عسکری]]{{ع}} بودیم، از [[حضرت]] سؤال شد که یابن [[رسول الله]]! چه کسی بعد از شما [[امام]] و [[حجت الهی]] است؟ [[حضرت]] پاسخ داد: {{متن حدیث|ابْنِي مُحَمَّدٌ هُوَ الْإِمَامُ وَ الْحُجَّةُ بَعْدِي مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْهُ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۴۰۹؛ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۲۴۶.</ref>؛ فرزندم [[محمد]] - نام اصلی [[حضرت حجت]] - او [[امام]] و [[حجت]] بعد از من است، هر کس بمیرد، در حالی که او را به عنوان [[امام]] نشناسد به [[مرگ جاهلیت]] مرده است. | *علاوه بر [[احادیث نبوی]]، [[احادیث]] زیادی از [[امیرمؤمنان]]{{ع}} و سایر [[امامان معصوم]]{{عم}} [[نقل]] شده است که هر کدام در موارد متعددی [[امام مهدی]] را به عنوان [[دوازدهمین امام]] و آخرین [[وصی پیامبر]]{{صل}} معرفی کرده‌اند<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، باب ۲۶، ص۲۸۸؛ آل طه، سید حسن، جامع الاثر، باب ششم، ص۴۳۵.</ref> از جمله خود [[امام حسن عسکری]]{{ع}} بارها فرزندش [[مهدی]]{{ع}} را [[آخرین امام]] و [[جانشین]] بعد از خود ذکر کرده است. [[عثمان بن سعید عمری]]، [[نماینده]] ویژه [[امام عسکری]]{{ع}} [[نقل]] می‌کند که ما در حضور [[امام حسن عسکری]]{{ع}} بودیم، از [[حضرت]] سؤال شد که یابن [[رسول الله]]! چه کسی بعد از شما [[امام]] و [[حجت الهی]] است؟ [[حضرت]] پاسخ داد: {{متن حدیث|ابْنِي مُحَمَّدٌ هُوَ الْإِمَامُ وَ الْحُجَّةُ بَعْدِي مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْهُ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۴۰۹؛ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۲۴۶.</ref>؛ فرزندم [[محمد]] - نام اصلی [[حضرت حجت]] - او [[امام]] و [[حجت]] بعد از من است، هر کس بمیرد، در حالی که او را به عنوان [[امام]] نشناسد به [[مرگ جاهلیت]] مرده است. | ||
*[[امام مهدی]]{{ع}}، گرچه به [[دلیل]] [[خوف]] و خفقان به وجود آمده از سوی دستگاه [[خلافت]] وقت که منجر به [[پنهان زیستی]] و [[غیبت]] [[حضرت]] از انظار عمومی شد، جلسات مباحثه و [[مناظره]] [[علمی]] با کسی نداشته است، با این حال، بعد از [[شهادت امام حسن عسکری]]{{ع}} [[شیعیان]] از طریق [[نواب خاص امام عصر]]{{ع}}، پرسش‌های شرعی و [[شبهات اعتقادی]] خود را از محضر [[امام]]{{ع}} [[استفتا]] می‌نموده و پاسخ خود را کتباً از [[ناحیه]] [[حضرت]] دریافت می‌کرده‌اند، که اصطلاحاً به آن [[توقیع]] گفته می‌شود. در برخی از این [[توقیعات]] پرسش‌های [[اعتقادی]] و [[کلامی]] [[شیعیان]] پاسخ داده شده است، مسائلی چون: [[توحید در خالقیت]]، تأکید بر [[مقام عبودیت]] [[ائمه]]{{عم}} و نفی [[غلو]] در مورد [[امامان معصوم]]<ref>طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۲، ص۲۸۵ و ۲۸۹.</ref>، [[ضرورت]] وجود [[حجت الهی]] در [[زمین]]، [[قضا و قدر]]، انتصابی بودن [[مقام امامت]]<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۵۱۱.</ref>، نقش [[امام]] در عالم [[خلقت]]<ref>طوسی، محمد بن حسن، الغیبه، ص۲۸۵.</ref>، [[جایگاه امامت]] و اوصاف و [[ویژگی‌های امام]]<ref>طوسی، محمد بن حسن، الغیبه، ص۲۸۸.</ref>، رد منکران [[امامت]] [[امام عصر]]{{ع}}، [[فلسفه غیبت]]، فواید [[امام غائب]]<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۴۱۰.</ref> و... از جمله موضوعاتی است که در این [[توقیعات]]، [[حضرت]] به آن پرداخته است <ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[امامت امام مهدی (مقاله)|امامت امام مهدی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۴۶۹-۴۷۰.</ref>. | *[[امام مهدی]]{{ع}}، گرچه به [[دلیل]] [[خوف]] و خفقان به وجود آمده از سوی دستگاه [[خلافت]] وقت که منجر به [[پنهان زیستی]] و [[غیبت]] [[حضرت]] از انظار عمومی شد، جلسات مباحثه و [[مناظره]] [[علمی]] با کسی نداشته است، با این حال، بعد از [[شهادت امام حسن عسکری]]{{ع}} [[شیعیان]] از طریق [[نواب خاص امام عصر]]{{ع}}، پرسش‌های شرعی و [[شبهات اعتقادی]] خود را از محضر [[امام]]{{ع}} [[استفتا]] می‌نموده و پاسخ خود را کتباً از [[ناحیه]] [[حضرت]] دریافت می‌کرده‌اند، که اصطلاحاً به آن [[توقیع]] گفته می‌شود. در برخی از این [[توقیعات]] پرسش‌های [[اعتقادی]] و [[کلامی]] [[شیعیان]] پاسخ داده شده است، مسائلی چون: [[توحید در خالقیت]]، تأکید بر [[مقام عبودیت]] [[ائمه]]{{عم}} و نفی [[غلو]] در مورد [[امامان معصوم]]<ref>طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۲، ص۲۸۵ و ۲۸۹.</ref>، [[ضرورت]] وجود [[حجت الهی]] در [[زمین]]، [[قضا و قدر]]، انتصابی بودن [[مقام امامت]]<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۵۱۱.</ref>، نقش [[امام]] در عالم [[خلقت]]<ref>طوسی، محمد بن حسن، الغیبه، ص۲۸۵.</ref>، [[جایگاه امامت]] و اوصاف و [[ویژگی‌های امام]]<ref>طوسی، محمد بن حسن، الغیبه، ص۲۸۸.</ref>، رد منکران [[امامت]] [[امام عصر]]{{ع}}، [[فلسفه غیبت]]، فواید [[امام غائب]]<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۴۱۰.</ref> و... از جمله موضوعاتی است که در این [[توقیعات]]، [[حضرت]] به آن پرداخته است <ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[امامت امام مهدی (مقاله)|امامت امام مهدی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۴۶۹-۴۷۰.</ref>. | ||
==دیدگاه [[ابن قبه]] درباره [[امامت امام مهدی]]== | |||
*[[ابن قبه رازی]] خود در عصر [[غیبت صغری]] [[زندگی]] می‌کرده و [[شاهد]] هجمه [[شبهات اعتقادی]] فِرَق دیگر، اعم از [[شیعی]] و غیر شیعی، بوده است. او به معتزلیانی اشاره می‌کند که می‌کوشیده‌اند مسئله [[مهدویت]] را در [[شک و تردید]] اندازند<ref>ابن قبه رازی رازی، المسألة المفردة فی الإمامه، ص۶۱.</ref>. از این جهت مانند دیگر بزرگان امامی تلاش بسیاری در [[تبیین]] مسئله [[مهدویت]] و [[غیبت امام]] نموده است. | |||
*[[ابن قبه رازی]] برای [[اثبات وجود]] [[آخرین امام]] به نکته دیگری اشاره می‌کند و آن اینکه حتماً باید فردی از [[فرزندان]] [[ابوالحسن ثالث]] ([[حضرت هادی]]) [[امام]] باشد تا [[حجت الهی]] به ایشان [[قائم]] شود و عذر خلایق در دسترسی نداشتن به [[امام]] برطرف گردد<ref>ابن قبه رازی رازی، النقض علی ابوالحسن علی بن احمد بن بشار، ص۵۴.</ref>؛ این [[مرد]] ([[امام غایب]]) بر همه [[اهل]] [[اسلام]] از دور و نزدیک و حاضر و [[غایب]] [[امام]] است و ما و بیشتر [[مردم]] بی‌آنکه او را دیده باشیم به امامتش معتقدیم<ref>ابن قبه رازی رازی، النقض علی ابوالحسن علی بن احمد بن بشار، ص۵۴.</ref>؛ [[حق امامت]] ایشان در پی [[حق امامت]] پدرش است. اگر [[حق]] [[امامت امام عسکری]] [[ثابت]] شود، به [[ضرورت]] [[حق امامت]] او هم به [[اثبات]] می‌رسد؛ اگر پدرش [[حق امامت]] نداشت، چنین حقی به ایشان هم نمی‌رسید<ref>ابن قبه رازی رازی، النقض علی ابوالحسن علی بن احمد بن بشار، ص۵۴.</ref>. | |||
*[[ابن قبه رازی]] در ادامه [[اثبات]] [[امام دوازدهم]] به [[حجیت]] [[نص]] اشاره می‌کند و می‌گوید پیشینیان ما و شما ([[جعفریه]]) این [[روایت]] را از [[امام صادق]] [[نقل]] کرده‌اند که چون سه نام [[محمد]] و [[علی]] و [[حسن]] پشت سر یکدیگر واقع شد، چهارمین آنان [[قائم]] خواهد بود<ref>ابن قبه رازی رازی، النقض علی ابوالحسن علی بن احمد بن بشار، ص۵۵. همچنین ر.ک: نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص۱۸۳. محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۵۱، ص۳۸.</ref>. غیر از این [[روایت]]، [[روایات]] دیگر هم وجود دارد<ref>ابن قبه رازی رازی، النقض علی ابوالحسن علی بن احمد بن بشار، ص۵۵.</ref>. بنابراین زمانی که [[اثبات]] شد [[امام عسکری]] [[امام]] است، نه [[برادر]] ناتنی او ([[جعفر]])، طبق [[عقیده]] ما و شما باید فردی از [[فرزندان امام حسن]] [[عسکری]] [[امام]] باشد<ref>ابن قبه رازی رازی، النقض علی ابوالحسن علی بن احمد بن بشار، ص۵۵-۵۶.</ref>. | |||
*[[ابن قبه رازی]] تصریح می‌کند که بنابر [[اجماع]] باید [[امام]] قائمی از [[اهل]] یت{{عم}} باشد که [[حجت خدا]] بر [[خلق]] تمام شود<ref>ابن قبه رازی رازی، النقض علی ابوالحسن علی بن احمد بن بشار، ص۵۸.</ref> و ما [[اقرار]] داریم که باید فردی از [[فرزندان امام حسن]] [[عسکری]] [[حجت‌الله]] باشد<ref>ابن قبه رازی رازی، النقض علی ابوالحسن علی بن احمد بن بشار، ص۵۴.</ref>؛ ما به او [[رجوع]] می‌کنیم، به [[دستور]] او هستیم؛ او کسی است که حجیتش ثابت است و [[ادله]] امامتش [[آشکار]]<ref>ابن قبه رازی رازی، النقض علی ابوالحسن علی بن احمد بن بشار، ص۵۴.</ref>؛ وجود او با [[ادله]] قطعی اثبات‌پذیر است<ref>ابن قبه رازی رازی، النقض علی ابوالحسن علی بن احمد بن بشار، ص۵۶.</ref>. [[ابن قبه رازی]] با اشاره به نظر [[مخالفان]] [[امامیه]] مبنی بر نبود [[نصوص امامت]] برای [[آخرین امام]] می‌گوید آنان اول باید نظریه خود را [[اثبات]] کنند و در مرحله بعد نظر [[امامیه]] مبنی بر وجود [[نص]] را رد کنند؛ همه [[انگیزه]] آنان از طرح این مباحث [[انکار]] مسئله [[غیبت امام]] است <ref>ابن قبه رازی رازی، النقض علی ابوالحسن علی بن احمد بن بشار، ص۶۱.</ref>. | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
* [[اثبات امامت امام مهدی]] | * [[اثبات امامت امام مهدی]] | ||
== پرسش‌های وابسته == | == پرسش‌های وابسته == | ||