ارکان ایمان: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۱ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۴۶

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل ارکان ایمان (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

در این باره که ایمان دینی بر چه پایه یا پایه‌هایی بنا می‌شود، متکلمان شیعه چند نظریه مطرح ساخته‌اند. برخی بر آن اند که ایمان تنها یک رکن دارد و آن، همان باور قلبی است. بنابر این نظرگاه، ایمان، تصدیق به قلب است، و اقرار زبان و عمل به ارکان در تحقق آن نقشی ندارند^[۱]^[۲].
اما برخی متکلمان شیعه ایمان را دارای دو رکن دانسته‌اند: باور قلبی و اقرار زبانی. اینان معتقدند که ایمان، عبارت از تصدیق به قلب و زبان است و تصدیق قلبی هر چند لازم است، کافی نیست؛ زیرا خداوند فرموده است: "با اینکه [فرعونیان‌] در دل یقین داشتند، از روی کبر و ستم، آن را انکار کردند"^[۳]. اقرار زبانی نیز به تنهایی کافی نیست؛ زیرا خداوند فرموده است: "اعراب گفتند: ایمان آوردیم. به آنان بگو: ایمان نیاورده‌اید؛ بلکه بگویید اسلام آورده‌ایم"^[۴]. این کسان به زبان بر یگانگی خدا و نبوت و معاد گواهی می‌دادند؛ ولی خداوند با صراحت، آنان را بی‌ایمان می‌خواند. پس می‌توان دریافت که ایمان بر دو پایه باور و اقرار بنا شده است و هیچ یک به تنهایی کافی نیست^[۵]. در روایتی از امام علی (ع) آمده است که ایمان بر چهار رکن استوار است: صبر و یقین و عدل و جهاد^[۶]. برخی متکلمان نیز پنج رکن برای ایمان برشمرده‌اند: توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد^[۷]. برخی دیگر بر آن‌اند که ایمان افزون بر باور، اقرار و عمل، رکنی دیگر نیز دارد و آن عبارت است از تبلیغ و نشر آیین حق و اقامه دلیل بر مبانی دین و زدودن شک و تردید از قلب بندگان^[۸]. از مجموع آیات، روایات و نیز دیدگاه‌های دانشمندان شیعه بر می‌آید که ایمان سه پایه دارد: باور قلبی، اقرار زبانی و عمل به ارکان بدنی^[۹].

منابع

فرهنگ شیعه

جستارهای وابسته

پانویس

↑ تمهید الاصول‌، ۲۹۳؛ ضمیمه تفسیر ابوالفتوح رازی‌، ۱۱؛ نثر طوبی فی الفاظ القرآن‌، ۴۲.
↑ فرهنگ شیعه، ص 72.
↑ ﴿وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَيْقَنَتْهَا أَنفُسُهُمْ ظُلْمًا وَعُلُوًّا فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ﴾؛ سوره نمل، آیه ۱۴.
↑ ﴿قَالَتِ الأَعْرَابُ آمَنَّا قُل لَّمْ تُؤْمِنُوا وَلَكِن قُولُوا أَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الإِيمَانُ فِي قُلُوبِكُمْ وَإِن تُطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ لا يَلِتْكُم مِّنْ أَعْمَالِكُمْ شَيْئًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ﴾؛ سوره حجرات، آیه ۱۴.
↑ تجرید الاعتقاد، ۳۰۹؛ دائرة المعارف تشیع‌، ۲/ ۶۵۴.
↑ اصول کافی‌، ۳/ ۸۳.
↑ دائرة المعارف تشیع‌، ۲/ ۶۵۴.
↑ تفسیر نمونه‌، ۲۰/ ۲۷۸.
↑ فرهنگ شیعه، ص 72-73.

[1] تمهید الاصول‌، ۲۹۳؛ ضمیمه تفسیر ابوالفتوح رازی‌، ۱۱؛ نثر طوبی فی الفاظ القرآن‌، ۴۲.

[2] فرهنگ شیعه، ص 72.

[3] ﴿وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَيْقَنَتْهَا أَنفُسُهُمْ ظُلْمًا وَعُلُوًّا فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ﴾؛ سوره نمل، آیه ۱۴.

[4] ﴿قَالَتِ الأَعْرَابُ آمَنَّا قُل لَّمْ تُؤْمِنُوا وَلَكِن قُولُوا أَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الإِيمَانُ فِي قُلُوبِكُمْ وَإِن تُطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ لا يَلِتْكُم مِّنْ أَعْمَالِكُمْ شَيْئًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ﴾؛ سوره حجرات، آیه ۱۴.

[5] تجرید الاعتقاد، ۳۰۹؛ دائرة المعارف تشیع‌، ۲/ ۶۵۴.

[6] اصول کافی‌، ۳/ ۸۳.

[7] دائرة المعارف تشیع‌، ۲/ ۶۵۴.

[8] تفسیر نمونه‌، ۲۰/ ۲۷۸.

[9] فرهنگ شیعه، ص 72-73.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱۴۸: / خط ۱۴۸: @@
 ==پانویس==
-{{یادآوری پانویس}}
 {{پانویس2}}
 [[رده:مدخل]]
 [[رده:ارکان ایمان]]