احکام سلطانی در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۰۸

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث احکام سلطانی است. "احکام سلطانی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

احکام سلطانی در قرآن | احکام سلطانی در حدیث | احکام سلطانی در فقه اسلامی | احکام سلطانی در فقه سیاسی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل احکام سلطانی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

احکام سلطانی، نوعی از احکام حکومتی است.

مقدمه

پیامبر(ص) بر مبنای قاعدۀ «لَا ضَرَرَ وَ لَا ضِرَارَ فِي الْإِسْلَامِ» دربارۀ قطع درخت "سمرة بن جندب" حکمی داد که این قضیه به احکام سلطانی معروف گشت. ریشه تاریخی آن از این قرار بود که در زمان رسول خدا(ص) "سمرة بن جندب" - از اصحاب پیامبر(ص) - درخت خرمایی در محدودۀ مسکونی مرد انصاری داشت و گاه و بیگاه، بدون اذن مرد انصاری، وارد حیاط منزل وی می‌شد؛ با این ادعا که "درخت از آن من است و هر وقت دلم خواست می‌آیم"تذکر فایده‌ای نبخشید و مرد انصاری، نزد رسول خدا(ص) شکایت برد. پیشنهادهای متعدد پیامبر(ص) نیز در حل مسأله سودی نبخشید؛ تا این که پیامبر(ص) فرمود: "تو مردی هستی زیان‌رسان و در دین اسلام زیان رساندن مشروع نیست". سپس به مرد انصاری فرمود: "برو درخت خرما را از زمین در آور و جلوی سمره بینداز"^[۱] و او نیز چنین کرد^[۲].

منابع

فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی

پانویس

↑ فروع کافی، ج۸، کتاب معیشت، باب ضرار؛ الرسایل، ج۱، ص۵۲؛ بدایع الدرر فی قاعدة نفی الضرر، ص۲۸؛ القواعد الفقهیة، ج۱، ص۱۷۶؛ القواعد الفقهیة، ج۱، ص۷۷.
↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۲۲.

[1] فروع کافی، ج۸، کتاب معیشت، باب ضرار؛ الرسایل، ج۱، ص۵۲؛ بدایع الدرر فی قاعدة نفی الضرر، ص۲۸؛ القواعد الفقهیة، ج۱، ص۱۷۶؛ القواعد الفقهیة، ج۱، ص۷۷.

[2] فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۲۲.

[۱]

[۲]

@@ خط ۱۱: / خط ۱۱: @@
 ==مقدمه==
 [[پیامبر]]{{صل}} بر مبنای قاعدۀ {{متن حدیث|لَا ضَرَرَ وَ لَا ضِرَارَ فِي الْإِسْلَامِ}} دربارۀ [[قطع]] درخت "[[سمرة بن جندب]]" حکمی داد که این قضیه به احکام سلطانی معروف گشت. ریشه [[تاریخی]] آن از این قرار بود که در زمان [[رسول خدا]]{{صل}} "[[سمرة بن جندب]]" - از [[اصحاب پیامبر]]{{صل}} - درخت خرمایی در محدودۀ مسکونی [[مرد]] [[انصاری]] داشت و گاه و بیگاه، بدون [[اذن]] [[مرد]] [[انصاری]]، وارد حیاط [[منزل]] وی می‌شد؛ با این ادعا که "درخت از آن من است و هر وقت دلم خواست می‌آیم"[[تذکر]] فایده‌ای نبخشید و [[مرد]] [[انصاری]]، نزد [[رسول خدا]]{{صل}} [[شکایت]] برد.
-پیشنهادهای متعدد [[پیامبر]]{{صل}} نیز در حل مسأله سودی نبخشید؛ تا این که [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "تو مردی هستی زیان‌رسان و در [[دین اسلام]] زیان رساندن [[مشروع]] نیست". سپس به [[مرد]] [[انصاری]] فرمود: "برو درخت خرما را از [[زمین]] در آور و جلوی سمره بینداز"<ref>فروع کافی، ج۸، کتاب معیشت، باب ضرار؛ الرسایل، ج۱، ص۵۲؛ بدایع الدرر فی قاعدة نفی الضرر، ص۲۸؛ القواعد الفقهیة، ج۱، ص۱۷۶؛ القواعد الفقهیة، ج۱، ص۷۷.</ref> و او نیز چنین کرد<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ص ۲۲.</ref>.
+پیشنهادهای متعدد [[پیامبر]]{{صل}} نیز در حل مسأله سودی نبخشید؛ تا این که [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "تو مردی هستی زیان‌رسان و در [[دین اسلام]] زیان رساندن [[مشروع]] نیست". سپس به [[مرد]] [[انصاری]] فرمود: "برو درخت خرما را از [[زمین]] در آور و جلوی سمره بینداز"<ref>فروع کافی، ج۸، کتاب معیشت، باب ضرار؛ الرسایل، ج۱، ص۵۲؛ بدایع الدرر فی قاعدة نفی الضرر، ص۲۸؛ القواعد الفقهیة، ج۱، ص۱۷۶؛ القواعد الفقهیة، ج۱، ص۷۷.</ref> و او نیز چنین کرد<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۲۲.</ref>.
 ==منابع==
 * [[پرونده:11677.jpg|22px]] [[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|'''واژه‌نامه فقه سیاسی''']]