|
|
| خط ۱۳: |
خط ۱۳: |
|
| |
|
| ==مقصود از [[آل]] [[موسی]]== | | ==مقصود از [[آل]] [[موسی]]== |
| به سبب گوناگونی معنای [[آل]]، [[مفسّران]]، در مقصود از [[آل]] [[موسی]] نیز چند نظر دارند:
| |
| # [[خاندان]] [[موسی]] و [[هارون]]<ref>قرطبی، ج ۳، ص ۱۶۳.</ref>
| |
| # [[موسی]] و [[خواص]] [[خاندان]] او<ref>المیزان، ج ۲، ص ۲۹۱.</ref>
| |
| #خود [[موسی]] که برای [[بزرگ‌داشت]] و [[احترام]]، با چنین تعبیری از او یاد شده است<ref> الکشّاف، ج۱، ص۲۹۴؛ مجمع‌البیان، ج۲، ص۶۱۴.</ref>
| |
| #[[پیروان]] او<ref>التفسیر الکبیر، ج ۶، ص ۱۹۱؛ مواهب الرحمن، ج ۴، ص ۱۲۶.</ref>
| |
| # [[پیامبران]] ازنسل [[یعقوب]] پس‌از [[موسی]] و[[هارون]]<ref> الکشّاف، ج ۱، ص ۲۹۳؛ فرهنگ اصطلاحات قرآنی، ص ۸.</ref>.<ref>[[علی نصیری|نصیری، علی]]، [[آل موسی (مقاله)|مقاله «آل موسی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)||دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>
| |
|
| |
|
| ==[[آل]] [[هارون]]== | | ==[[آل]] [[هارون]]== |
| در [[آیه]] {{متن قرآن|وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ}}<ref>«و پیامبرشان به آنان گفت: نشانه پادشاهی او این است که تابوت (عهد) نزدتان خواهد آمد که در آن آرامشی از سوی پروردگارتان (نهفته) است و (نیز) بازمانده‌ای از آنچه از خاندان موسی و هارون بر جای نهاده‌اند و فرشتگان آن را حمل می‌کنند، بی‌گمان در آن برای شما اگر مؤمن باشید نشانه‌ای است» سوره بقره، آیه ۲۴۸.</ref> در کنار [[آل]] [[موسی]] از [[آل هارون]] نیز یاد شده و {{متن قرآن| ذُرِّيَّتِهِ}} در [[آیه]] {{متن قرآن|وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ كُلًّا هَدَيْنَا وَنُوحًا هَدَيْنَا مِنْ قَبْلُ وَمِنْ ذُرِّيَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَى وَهَارُونَ وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و به او اسحاق و یعقوب را بخشیدیم و همه را راهنمایی کردیم- نوح را پیش‌تر راهنمایی کرده بودیم- و داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را که از فرزندزادگان وی بودند (نیز راهنمایی کردیم)؛ و این چنین نیکوکاران را پاداش می‌دهیم» سوره انعام، آیه ۸۴.</ref>، {{متن قرآن|وَمِنْ آبَائِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ وَإِخْوَانِهِمْ وَاجْتَبَيْنَاهُمْ وَهَدَيْنَاهُمْ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«و (نیز) برخی از پدران و فرزندزادگان و برادران ایشان را؛ و آنان را برگزیدیم و به راهی راست رهنمون شدیم» سوره انعام، آیه ۸۷.</ref>. شامل [[آل]] [[هارون]] نیز می‌شود. هیچ یک از صاحب‌نظران، وجود [[فرزند]] را برای [[هارون]] منکر نشده‌اند؛ امّا درباره [[فرزند داشتن]] [[موسی]] [[اختلاف]] است. به نظر برخی، [[حضرت موسی]] [[فرزند]] نداشته؛ از این‌رو، "[[آل]]" را که در [[آیه]] پیش آمده است، به [[خاندان]] [[موسی]] و [[هارون]] که از [[نسل]] [[هارون]] استمرار یافته، [[تفسیر]] کرده‌اند<ref>التحریر والتنویر، ج ۲، ص ۴۹۴.</ref>. شاید برخی از کسانی که [[آل]] را در [[آیه]] به معنایی جز [[خاندان]] [[موسی]] و [[هارون]] [[تفسیر]] کرده‌اند، به این نکته توجّه داشته‌اند که [[موسی]] [[فرزندی]] نداشته است. به [[نقل]] [[عهد عتیق]]، [[هارون]] دارای چهار پسر به ترتیب به نام‌های ناداب، ابیهو، العاذار و ایثامار<ref>کتاب مقدّس، خروج ۶: ۲۳.</ref> بوده که همگی از سران خاندان‌ها و طایفه‌های [[لاوی]] بودند<ref>کتاب مقدّس، خروج ۶: ۲۵.</ref> و بنا بر [[نقل]] همان کتاب، [[موسی]] نیز دارای دو [[فرزند]] به نام‌های جرشوم و ألیعازر (یا ألیعزر)<ref>کتاب مقدّس، خروج ۱۸: ۳.</ref> بوده است.<ref>[[علی نصیری|نصیری، علی]]، [[آل موسی (مقاله)|مقاله «آل موسی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)||دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>
| |
|
| |
|
| ==[[میراث]] [[آل]] [[موسی]] و [[آل]] [[هارون]]== | | ==[[میراث]] [[آل]] [[موسی]] و [[آل]] [[هارون]]== |
| {{متن قرآن| وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ }}<ref>«بازمانده‌ای از آنچه از خاندان موسی و هارون بر جای نهاده‌اند » سوره بقره، آیه ۲۴۸.</ref> به استناد [[آیه]] پیشین، [[فرشتگان]]، باقی مانده [[میراث]] [[آل]] [[موسی]] و [[آل]] [[هارون]] را که در صندوقی نگه‌داری می‌شده، به صورت نشان [[لیاقت]] [[طالوت]]، در [[حکم‌رانی]] [[بنی‌اسرائیل]]، نزد آنان آوردند<ref>[[علی نصیری|نصیری، علی]]، [[آل موسی (مقاله)|مقاله «آل موسی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)||دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>
| |
|
| |
|
| == [[فضایل]] [[آل]] [[موسی]] و [[آل]] [[هارون]]== | | == [[فضایل]] [[آل]] [[موسی]] و [[آل]] [[هارون]]== |
| {{متن قرآن|وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ كُلًّا هَدَيْنَا وَنُوحًا هَدَيْنَا مِنْ قَبْلُ وَمِنْ ذُرِّيَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَى وَهَارُونَ وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و به او اسحاق و یعقوب را بخشیدیم و همه را راهنمایی کردیم- نوح را پیش‌تر راهنمایی کرده بودیم- و داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را که از فرزندزادگان وی بودند (نیز راهنمایی کردیم)؛ و این چنین نیکوکاران را پاداش می‌دهیم» سوره انعام، آیه ۸۴.</ref>، {{متن قرآن|وَمِنْ آبَائِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ وَإِخْوَانِهِمْ وَاجْتَبَيْنَاهُمْ وَهَدَيْنَاهُمْ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«و (نیز) برخی از پدران و فرزندزادگان و برادران ایشان را؛ و آنان را برگزیدیم و به راهی راست رهنمون شدیم» سوره انعام، آیه ۸۷.</ref> ، {{متن قرآن|أُولَئِكَ الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ فَإِنْ يَكْفُرْ بِهَا هَؤُلَاءِ فَقَدْ وَكَّلْنَا بِهَا قَوْمًا لَيْسُوا بِهَا بِكَافِرِينَ}}<ref>«آنان کسانی هستند که به آنها کتاب و داوری و پیامبری دادیم؛ اگر اینان به آن کفر ورزند، گروهی را بر آن گمارده‌ایم که بدان کفر نمی‌ورزند» سوره انعام، آیه ۸۹.</ref> فضایلی که [[قرآن]] برای برخی از [[فرزندان]]، [[پدران]] و [[برادران]] [[موسی]] و [[هارون]] برشمرده، چنین است:
| | |
| ===[[برگزیدگی]]=== | | ===[[برگزیدگی]]=== |
| {{متن قرآن| وَاجْتَبَيْنَاهُمْ}} برخی [[مفسّران]]، [[برگزیدگی]] را [[انتخاب]] آنان برای [[نبوّت]] یا [[رسالت]] دانسته‌اند؛ زیرا [[برگزیدگی]] [[پیامبران]]، همان [[بعثت]] آنها است<ref> التفسیر الکبیر، ج ۱۳، ص ۶۷.</ref> وبرخی آن را فیض الهی می‌دانند که انواع [[نعمت‌ها]] از آن بدون کوشش به دست می‌آید و ویژه [[پیامبران]] و برخی [[نزدیکان]] [[صدیق]] و [[شهید]] آنها است<ref> المنار، ج ۷، ص ۵۹۰.</ref>.<ref>[[علی نصیری|نصیری، علی]]، [[آل موسی (مقاله)|مقاله «آل موسی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)||دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>
| | |
| === [[هدایت]] یافتن به [[صراط مستقیم]]=== | | === [[هدایت]] یافتن به [[صراط مستقیم]]=== |
| {{متن قرآن| وَهَدَيْنَاهُمْ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}} و [[صراط مستقیم]] به [[دین الهی]] [[تفسیر]] شده است<ref>جامع البیان، مج ۵، ج ۹، ص ۳۴۲.</ref>.<ref>[[علی نصیری|نصیری، علی]]، [[آل موسی (مقاله)|مقاله «آل موسی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)||دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>
| | |
| === برخورداری از [[کتاب آسمانی]]=== | | === برخورداری از [[کتاب آسمانی]]=== |
| {{متن قرآن| آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ}} [[صحف موسی]] و [[انجیل عیسی]] و [[زبور]] [[داوود]] از جمله آنها است<ref>کشف‌الاسرار، ج۳، ص۴۱۷.</ref>. به نظر [[فخر رازی]]، این [[آیه]] به اعطای [[علم فراوان]] به آنها اشاره دارد<ref>التفسیر الکبیر، ج ۱۳، ص ۶۸.</ref>.<ref>[[علی نصیری|نصیری، علی]]، [[آل موسی (مقاله)|مقاله «آل موسی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)||دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>
| | |
| ===دریافت [[علم]] و [[حکم]]=== | | ===دریافت [[علم]] و [[حکم]]=== |
| {{متن قرآن| آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ}} برخی [[مفسّران]]، مقصود از "[[حکم]] " در [[آیه]] را [[عقل]]<ref>جامع البیان، مج ۵، ج ۹، ص ۳۴۳.</ref>، [[علم]] و [[فقه]]<ref>قرطبی، ج ۷، ص ۲۴.</ref>، [[حکمت]]<ref> مجمع‌البیان، ج۴، ص۵۱۳؛ روح‌المعانی، مج۵، ج۷، ص ۳۱۳.</ref>، [[فهم]] [[کتاب آسمانی]] و [[شناخت]] [[احکام]] آن<ref> جامع البیان، مج ۵، ج ۹، ص ۳۴۳.</ref>، [[مقام]] [[قضاوت]]<ref> مجمع‌البیان، ج۴، ص۵۱۳؛ روح المعانی، مج۵، ج۷، ص۳۱۳؛ المنار، ج ۷، ص ۵۹۲.</ref> یا [[مقام]] [[زمام‌داری]]<ref> التفسیر الکبیر، ج ۱۳، ص ۶۸.</ref> دانسته‌اند.<ref>[[علی نصیری|نصیری، علی]]، [[آل موسی (مقاله)|مقاله «آل موسی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)||دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>
| | |
| ===برخورداری از [[مقام نبوت]]=== | | ===برخورداری از [[مقام نبوت]]=== |
| {{متن قرآن| آتَيْنَاهُمُ ... النُّبُوَّةَ}}<ref>[[علی نصیری|نصیری، علی]]، [[آل موسی (مقاله)|مقاله «آل موسی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)||دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>
| |
|
| |
|
| == پرسش‌های وابسته == | | == پرسش‌های وابسته == |
وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ
[۱] یک بار نیز از دودمان موسی با واژه 