بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
'''[[روح القدس]]''' به معنای: نیرویی [[الهی]] است که جایگاهی بلندتر از [[ملائکه]] دارد و [[تسدید]] کننده [[انبیا]] و [[اولیای الهی]] است. | '''[[روح القدس]]''' به معنای: نیرویی [[الهی]] است که جایگاهی بلندتر از [[ملائکه]] دارد و [[تسدید]] کننده [[انبیا]] و [[اولیای الهی]] است. | ||
== | |||
==مفهومشناسی روح القدس== | |||
روح القدس عنوانی است که چهار مرتبه در [[قرآن مجید]] آمده است، گاهی دربارۀ [[حضرت عیسی]]{{ع}} و گاهی دربارۀ [[پیامبر اسلام]]{{صل}}. در مورد حضرت عیسی میفرماید: {{متن قرآن|وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ}}<ref>«و به عیسی پسر مریم برهانها (ی روشن) دادیم و او را با روح القدس نیرومند کردیم» سوره بقره، آیه ۸۷.</ref> و در مورد [[سخن گفتن]] ایشان در گهواره میفرماید: {{متن قرآن|إِذْ أَيَّدْتُكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا}}<ref>«به یاد آور هنگامی که تو را با روح القدس پشتیبانی کردم که در گهواره و در میانسالی با مردم سخن میگفتی» سوره مائده، آیه ۱۱۰.</ref>دربارۀ پیامبر اسلام{{صل}} نیز آمده است: {{متن قرآن|قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ}}<ref>«بگو: آن را روح القدس از نزد پروردگارت، راستین فرو فرستاده است» سوره نحل، آیه ۱۰۲.</ref>.<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، وبگاه پاسخ دهنده؛ هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> | روح القدس عنوانی است که چهار مرتبه در [[قرآن مجید]] آمده است، گاهی دربارۀ [[حضرت عیسی]]{{ع}} و گاهی دربارۀ [[پیامبر اسلام]]{{صل}}. در مورد حضرت عیسی میفرماید: {{متن قرآن|وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ}}<ref>«و به عیسی پسر مریم برهانها (ی روشن) دادیم و او را با روح القدس نیرومند کردیم» سوره بقره، آیه ۸۷.</ref> و در مورد [[سخن گفتن]] ایشان در گهواره میفرماید: {{متن قرآن|إِذْ أَيَّدْتُكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا}}<ref>«به یاد آور هنگامی که تو را با روح القدس پشتیبانی کردم که در گهواره و در میانسالی با مردم سخن میگفتی» سوره مائده، آیه ۱۱۰.</ref>دربارۀ پیامبر اسلام{{صل}} نیز آمده است: {{متن قرآن|قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ}}<ref>«بگو: آن را روح القدس از نزد پروردگارت، راستین فرو فرستاده است» سوره نحل، آیه ۱۰۲.</ref>.<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، وبگاه پاسخ دهنده؛ هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> | ||
برای روح القدس در بیان [[قرآن]] و [[حدیث]] حداقل دو مصداق روشن ذکر شده است؛ یکی: [[فرشتۀ وحی]] ([[جبرییل]]) و دیگری: [[نیروی مرموز غیبی]] خاصّی که با [[برگزیدگان الهی]] بوده است.<ref>ر.ک. ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر، وبگاه پاسخ دهنده؛ بیابانی اسکویی، محمد، امامت، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۰؛ غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟</ref> آیۀ مربوط به پیامبر اسلام{{صل}} با معنای اول تناسب دارد و [[آیات]] مربوط به حضرت عیسی{{ع}} با معنای دوم و همان بود که [[مسیح]] را [[تأیید]] میکرد تا در گهواره سخن بگوید و یا [[مردگان]] را زنده نماید. این [[روح]] [[مقدّس]] و [[پاک]] منبع [[الهام]] بخش [[بزرگی]] برای انبیا بوده است.<ref>ر.ک. ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر، وبگاه پاسخ دهنده </ref> | برای روح القدس در بیان [[قرآن]] و [[حدیث]] حداقل دو مصداق روشن ذکر شده است؛ یکی: [[فرشتۀ وحی]] ([[جبرییل]]) و دیگری: [[نیروی مرموز غیبی]] خاصّی که با [[برگزیدگان الهی]] بوده است.<ref>ر.ک. ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر، وبگاه پاسخ دهنده؛ بیابانی اسکویی، محمد، امامت، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۰؛ غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟</ref> آیۀ مربوط به پیامبر اسلام{{صل}} با معنای اول تناسب دارد و [[آیات]] مربوط به حضرت عیسی{{ع}} با معنای دوم و همان بود که [[مسیح]] را [[تأیید]] میکرد تا در گهواره سخن بگوید و یا [[مردگان]] را زنده نماید. این [[روح]] [[مقدّس]] و [[پاک]] منبع [[الهام]] بخش [[بزرگی]] برای انبیا بوده است.<ref>ر.ک. ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر، وبگاه پاسخ دهنده </ref> | ||
= | ===روح القدس در بیان [[روایات]]=== | ||
[[روایات]] گوناگونی بیانگر آن است که روح القدس حقیقتی همراه [[اهل بیت]]{{ع}} بوده است که با آن حقایق بسیاری را [[درک]] میکردهاند<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، وبگاه پاسخ دهنده</ref> [[محمد بن حسن الصفار]] در کتاب بصائرالدرجات در ضمن شش باب و بیش از ۵۰ [[حدیث]] به این موضوع پرداخته است.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> در [[کتاب شریف کافی]]، باب دیگری وجود دارد با عنوان {{عربی|ذِکرُ الْأَرْوَاحِ الَّتِی فِی الْأَئِمَّةِ}}،<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۷۲</ref> روایات آن بیان میکنند در [[پیامبران]] و اوصیای آنان [[روحی]] به نام روح القدس قرار داده شده است که گرفتار [[خواب]] و [[غفلت]] و [[سرگرمی]] نمیشود و آنان از این طریق، [[علوم الهی]] را دریافت میکنند.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> برخی از این روایات عبارتند: | [[روایات]] گوناگونی بیانگر آن است که روح القدس حقیقتی همراه [[اهل بیت]]{{ع}} بوده است که با آن حقایق بسیاری را [[درک]] میکردهاند<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، وبگاه پاسخ دهنده</ref> [[محمد بن حسن الصفار]] در کتاب بصائرالدرجات در ضمن شش باب و بیش از ۵۰ [[حدیث]] به این موضوع پرداخته است.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> در [[کتاب شریف کافی]]، باب دیگری وجود دارد با عنوان {{عربی|ذِکرُ الْأَرْوَاحِ الَّتِی فِی الْأَئِمَّةِ}}،<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۷۲</ref> روایات آن بیان میکنند در [[پیامبران]] و اوصیای آنان [[روحی]] به نام روح القدس قرار داده شده است که گرفتار [[خواب]] و [[غفلت]] و [[سرگرمی]] نمیشود و آنان از این طریق، [[علوم الهی]] را دریافت میکنند.<ref>ر.ک. هاشمی، سید علی، قلمرو علم امام از دیدگاه آیات روایات و اصحاب ائمه، صفحه؟؟؟</ref> برخی از این روایات عبارتند: | ||
#یکی از [[اصحاب امام صادق]]{{ع}} از ایشان سؤال کرد:<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج ۱، ص ۴۵۱</ref> "آیا شده است که از چیزی سؤال کنند، و علم آن نزد شما نباشد؟" [[حضرت]] فرمودند: «گاه چنین بوده است!» [[راوی]] عرض کرد: "در این هنگام چه میکنید؟" [[امام]] فرمودند «[[روح القدس]] به ما تلقین میکند».<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، وبگاه پاسخ دهنده؛ تحریری، محمد باقر، جلوههای لاهوتی، ص ۲۱۰؛ سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۴؛ شیخ زاده، قاسم، رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا، ص ۶۴ ـ ۶۵؛ نصیری، محمد حسین، گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات، صفحه؟؟؟</ref> | #یکی از [[اصحاب امام صادق]]{{ع}} از ایشان سؤال کرد:<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج ۱، ص ۴۵۱</ref> "آیا شده است که از چیزی سؤال کنند، و علم آن نزد شما نباشد؟" [[حضرت]] فرمودند: «گاه چنین بوده است!» [[راوی]] عرض کرد: "در این هنگام چه میکنید؟" [[امام]] فرمودند «[[روح القدس]] به ما تلقین میکند».<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، وبگاه پاسخ دهنده؛ تحریری، محمد باقر، جلوههای لاهوتی، ص ۲۱۰؛ سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۴؛ شیخ زاده، قاسم، رابطه علم غیب امام حسین و حادثه عاشورا، ص ۶۴ ـ ۶۵؛ نصیری، محمد حسین، گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات، صفحه؟؟؟</ref> | ||
خط ۳۰: | خط ۲۶: | ||
# [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند:<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج ۱، ص ۴۴۷</ref> {{متن حدیث|فِی الْأَنْبِیَاءِ وَ الْأَوْصِیَاءِ خَمْسَةُ أَرْوَاحٍ رُوحُ الْبَدَنِ وَ رُوحُ الْقُدُسِ وَ رُوحُ الْقُوَّةِ وَ رُوحُ الشَّهْوَةِ وَ رُوحُ الْإِیمَانِ وَ فِی الْمُؤْمِنِینَ أَرْبَعَةُ أَرْوَاحٍ أَفْقَدُهَا رُوحُ الْقُدُسِ وَ رُوحُ الْبَدَنِ وَ رُوحُ الشَّهْوَةِ وَ رُوحُ الْإِیمَانِ وَ فِی الْکُفَّارِ ثَلَاثَةُ أَرْوَاحٍ رُوحُ الْبَدَنِ وَ رُوحُ الْقُوَّةِ وَ رُوحُ الشَّهْوَةِ ثُمَّ قَالَ رُوحُ الْإِیمَانِ یُلَازِمُ الْجَسَدَ مَا لَمْ یَعْمَلْ بِکَبِیرَةٍ فَإِذَا عَمِلَ بِکَبِیرَةٍ فَارَقَهُ الرُّوحُ وَ رُوحُ الْقُدُسِ مَنْ سَکَنَ فِیهِ فَإِنَّهُ لَا یَعْمَلُ بِکَبِیرَةٍ أَبَداً}}<ref>ر.ک. تحریری، محمد باقر، جلوههای لاهوتی، ص ۲۱۰؛ شاکر، محمد تقی، منابع علم امام در قرآن و روایات، ص ۱۹</ref> | # [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند:<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج ۱، ص ۴۴۷</ref> {{متن حدیث|فِی الْأَنْبِیَاءِ وَ الْأَوْصِیَاءِ خَمْسَةُ أَرْوَاحٍ رُوحُ الْبَدَنِ وَ رُوحُ الْقُدُسِ وَ رُوحُ الْقُوَّةِ وَ رُوحُ الشَّهْوَةِ وَ رُوحُ الْإِیمَانِ وَ فِی الْمُؤْمِنِینَ أَرْبَعَةُ أَرْوَاحٍ أَفْقَدُهَا رُوحُ الْقُدُسِ وَ رُوحُ الْبَدَنِ وَ رُوحُ الشَّهْوَةِ وَ رُوحُ الْإِیمَانِ وَ فِی الْکُفَّارِ ثَلَاثَةُ أَرْوَاحٍ رُوحُ الْبَدَنِ وَ رُوحُ الْقُوَّةِ وَ رُوحُ الشَّهْوَةِ ثُمَّ قَالَ رُوحُ الْإِیمَانِ یُلَازِمُ الْجَسَدَ مَا لَمْ یَعْمَلْ بِکَبِیرَةٍ فَإِذَا عَمِلَ بِکَبِیرَةٍ فَارَقَهُ الرُّوحُ وَ رُوحُ الْقُدُسِ مَنْ سَکَنَ فِیهِ فَإِنَّهُ لَا یَعْمَلُ بِکَبِیرَةٍ أَبَداً}}<ref>ر.ک. تحریری، محمد باقر، جلوههای لاهوتی، ص ۲۱۰؛ شاکر، محمد تقی، منابع علم امام در قرآن و روایات، ص ۱۹</ref> | ||
# [[ابوحمزه]] [[نقل]] میکند<ref>اصول کافی، ج ١، ص ٢٧٣، ح ۵</ref> از امام صادق{{ع}} درباره علمشان پرسیدم که آیا آن را همچون [[علوم]] دیگر افراد از دهان [[مردم]] فرا میگیرند یا در کتابی است که در نزد آنان است و آن را میخوانند و علومی را میآموزند؟ [[امام]] فرمودند: «مسأله از آنچه میپنداری بالاتر و مهمتر است! آیا [[آیه قرآن]] را نشنیدهای که میفرماید: «ای [[پیامبر]] ما بودیم که "[[روح]]" را که از امر ماست به سویت فرستادیم و تو پیش از آن نسبت به کتاب و [[ایمان]] چیزی نمیدانستی؟»<ref>سورۀ شوری، آیۀ ۵۲</ref> (...) پس آن هنگام که [[خداوند]] روح را به سوی پیامبر فرستاد، از طریق آن [[آگاهی]] و [[فهم]] کسب نمود، و این روح امری است که [[خداوند]] به هرکس که مشیتاش تعلق گیرد اعطا مینماید و هرگاه به بندهای اعطا نفرماید، او را [[فهم]] و [[آگاهی]] [[تعلیم]] دهد».<ref>ر.ک. غرویان، محسن، میرباقری، سید محمد حسین، غلامی، محمدرضا، بحثی مبسوط در آموزش عقاید، ص ۴۳؛ شاکر، محمد تقی، منابع علم امام در قرآن و روایات، ص ۱۹؛ عرفانی، محمد نظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص ۱۹۲؛ رستمی، محمدزمان، آل بویه، طاهره، علم امام، صفحه؟؟؟؛ میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۷۴</ref> | # [[ابوحمزه]] [[نقل]] میکند<ref>اصول کافی، ج ١، ص ٢٧٣، ح ۵</ref> از امام صادق{{ع}} درباره علمشان پرسیدم که آیا آن را همچون [[علوم]] دیگر افراد از دهان [[مردم]] فرا میگیرند یا در کتابی است که در نزد آنان است و آن را میخوانند و علومی را میآموزند؟ [[امام]] فرمودند: «مسأله از آنچه میپنداری بالاتر و مهمتر است! آیا [[آیه قرآن]] را نشنیدهای که میفرماید: «ای [[پیامبر]] ما بودیم که "[[روح]]" را که از امر ماست به سویت فرستادیم و تو پیش از آن نسبت به کتاب و [[ایمان]] چیزی نمیدانستی؟»<ref>سورۀ شوری، آیۀ ۵۲</ref> (...) پس آن هنگام که [[خداوند]] روح را به سوی پیامبر فرستاد، از طریق آن [[آگاهی]] و [[فهم]] کسب نمود، و این روح امری است که [[خداوند]] به هرکس که مشیتاش تعلق گیرد اعطا مینماید و هرگاه به بندهای اعطا نفرماید، او را [[فهم]] و [[آگاهی]] [[تعلیم]] دهد».<ref>ر.ک. غرویان، محسن، میرباقری، سید محمد حسین، غلامی، محمدرضا، بحثی مبسوط در آموزش عقاید، ص ۴۳؛ شاکر، محمد تقی، منابع علم امام در قرآن و روایات، ص ۱۹؛ عرفانی، محمد نظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص ۱۹۲؛ رستمی، محمدزمان، آل بویه، طاهره، علم امام، صفحه؟؟؟؛ میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۷۴</ref> | ||
==روح القدس منبعی برای [[علم امامان]]== | |||
یکی از [[منابع علم امامان]]{{ع}}، [[تأییدات]] و القای روح القدس است،<ref>ر.ک. سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۴؛ غرویان، محسن، میرباقری، سید محمد حسین، غلامی، محمدرضا، بحثی مبسوط در آموزش عقاید، ص ۴۳؛ بنی سعید لنگرودی، سید محمد جواد، شرب مدام در تبیین علم امام، ص ۹۶ ـ ۱۰۱؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص ۳۲۸؛ حسینی، سیدجواد، خبرهای غیبی در نهج البلاغه، ماهنامه مبلغان، ش ۹۵، ص ۳۷ ـ ۳۸</ref> [[روح القدس]] [[نیروی غیبی]] است که با همۀ [[پیامبران]] و [[معصومان]] همراه بوده و در موراد مختلفی [[امدادهای الهی]] را به آنها منتقل ساخته است.<ref>ر.ک. سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۴؛ مهدی فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگیها ابعاد و مبادی آن، ص ۱۷۱</ref> روح القدس، [[امامان]] را [[همراهی]] کرده، حقایق و معارفی را به ایشان [[القاء]] میکند<ref>ر.ک. تحریری، محمد باقر، جلوههای لاهوتی، ص ۲۱۰؛ سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۴؛ عرفانی، محمد نظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص ۱۹۲؛ بیابانی اسکویی، محمد، امامت، ص ۱۳۷ ـ ۱۴۰؛ اقوام کرباسی، اکبر، مؤمن الطاق، ص ۲۰۴؛ غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟؛ مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، صفحه؟؟؟</ref> و لازمهاش پرده برداشتن از حقایق [[غیبی]] برای آنهاست.<ref>ر.ک. [[سید روح الله خمینی|خمینی، سید روح الله]]، شرح چهل حدیث، ص ۵۴۵؛ تحریری، محمد باقر، جلوههای لاهوتی، ص ۲۱۰؛ وکیلی، محمد حسن، علم غیب امام (تبیین دیدگاه اعتدالی و صحیح)، وبگاه عرفان و حکمت در پرتو قرآن؛ ایمانی، احد، وبگاه بهترین سخن ها؛ آشتیانی، سید جعفر، روح در قرآن و عهدین، ص ۸۸ و ۹۰</ref> امامان{{ع}} به سبب داشتن ملکۀ [[عصمت]] در بالاترین مرتبه، از این نیروی غیبی برخوردار بودند؛ به طوری که از آن در [[هدایت مردم]] کمک میگرفتند<ref>ر.ک. سبحانی، سید محمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۴</ref>. | |||
روح القدس عنوانی است که بر کل مسئله [[علم]] و سرچشمهٔ [[علم امام]] [[سایه]] میافکند و به تعبیری روح القدس لازمه و شرط شئِ برای تحقق و تبلور [[آگاهی]] و ایجاد مجاری علم، برای [[امام]] میباشد. روح القدس نیروی غیبی و مرموز [[الهی]] است که نشانگر مرتبهای بلند و والا از [[مقام علمی]] و [[معنوی]] و [[دلیل]] بر [[قرب]] فراوان به [[پروردگار]] [[متعال]] میباشد<ref>ر.ک. شاکر، محمد تقی، منابع علم امام در قرآن و روایات، ص ۱۹</ref> ثمره [[تسدید]]، [[توفیق]] و تأییدی که [[روح القدس]] به همراه خود دارد، نلغزیدن، به [[خطا]] نرفتن و مؤدب شدن به [[آداب]] [[الهی]] است که همه اینها ریشه در [[معرفت]]، [[علم]] و [[رؤیت]] حقایق و [[جایگاه]] آن یعنی [[روح]] دارد.<ref>ر.ک. شاکر، محمد تقی، منابع علم امام در قرآن و روایات، ص ۱۹</ref> براساس آنچه در منابع [[دینی]] آمده، [[بندگان]] برگزیدۀ [[خداوند]] که دارای ضمیری صاف و پیراسته از آلایشهای مادّیاند، گاهی به [[لطف الهی]] و از طریق "[[القاء روح]]" بر یک رشته حقایق و امور [[پنهان]] از حسّ، [[آگاه]] میگردند<ref>ر.ک. میرترابی حسینی، زهرة السادات، علم لدنی در قرآن و حدیث، ص ۷۴</ref>. | |||
==ویژگی [[روح القدس]] در [[روایات]]== | ==ویژگی [[روح القدس]] در [[روایات]]== |