سکوت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۲۴

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل سکوت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

سکوت در لغت به معنای سکون و ایستایی است و [بیشتر] برای رها کردن (وانهادن) سخن به کار می‌رود^[۱]. در قرآن مجید نیز سکوت در معنای ایستایی خشم آمده است: وَلَمَّا سَكَتَ عَنْ مُوسَى الْغَضَبُ^[۲]. “سکوت” و “صَمت” در لغت عرب هر دو به یک معنا به کار رفته‌اند با این تفاوت که سکوت رها کردن سخن است در حالی که قدرت بر سخن وجود دارد اما در صَمت قدرت بر سخن موردنظر نیست و گاهی برای کسی یا چیزی که قدرت تکلم ندارد به کار می‌رود مانند شخص صامت یا شیء صامت. پس سکوت کاملاً در برابر سخن قرار دارد^[۳]. در صحیفه سجادیه کلمه صمت به کار نرفته، ولی سکوت به کار رفته است: «وَ قَدْ قَصَّرَ بِيَ‏ السُّكُوتُ عَنْ تَحْمِيدِكَ»^[۴]؛ اکنون سکوت مرا از سپاسگزاریت ناتوان ساخته.... با توجه به ادامه کلام امام معلوم می‌شود که حمد و ستایش پروردگار آن‌چنان عظیم و مهم است که حتی ایشان نیز نمی‌تواند تحمید خداوند را به جا آورد و مجبور به سکوت می‌شود.

شخصی از امام سجاد(ع) پرسید، کدام یک از سخن و سکوت برترند؟ حضرت فرمود: «هرکدام از این دو آفاتی دارند، اما اگر از آفت‌ها در امان بمانند، سخن برتر از سکون است». آن شخص توضیح خواست و امام در جواب فرمود: «زیرا خداوند بلند مرتبه پیامبران و جانشینان آنها را با سکوت مبعوث نکرد بلکه آنها را با سخن و کلام به میان مردم فرستاد و بهشت نیز با سکوت به دست نمی‌آید و ولایت خدا نیز با سکوت واجب نمی‌گردد و از آتش جهنم نیز با سکوت نمی‌توان دروی جست و از خشم خداوند با سکوت نمی‌توان دوری کرد. بلکه تمام اینها با سخن به دست می‌آید. و من ماه را با خورشید برابر نمی‌کنم چرا که حتی شما فضیلت سکوت را با سخن بیان می‌کنید ولی نمی‌توانید فضیلت سخن را با سکوت بیان نمایید»^[۵].

آفت‌های سخن زیاد است. گناهان بزرگی مانند دروغ، غیبت، تهمت، سخن‌چینی و بیهوده‌گویی که انسان را در باطل فرو می‌برد از جمله این آفت‌هاست. پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرماید: «انسان گاهی کلمه‌ای را که رضایت خداوند در آن است بر زبان می‌آورد و به سبب آن به جایی می‌رسد که گمان نمی‌برد و پروردگار با همان سخن رضوانش را تا روز قیامت بر او واجب می‌کند. و نیز گاهی انسان کلمه‌ای را که خشم خدا در آن است بر زبان می‌آورد و به سبب آن به مرحله‌ای سقوط می‌کند که گمان نمی‌برد و خداوند با همان کلمه خشمش را تا روز قیامت بر او واجب می‌کند»^[۶].

به راستی اگر سخن سنجیده، نیکو و به جا باشد بسیار برتر از سکوت است ولی در غیر این صورت سکوت بهتر است. سکوتی که باعث سلامت باشد و از شرّی جلوگیری کند بهتر از سخن‌گفتنی است که فتنه انگیزد و تبعات آن انسان را در دنیا و آخرت گرفتار نماید. امام علی(ع) می‌فرماید: «مَنْ‏ سَكَتَ‏ فَسَلِمَ‏ كَمَنْ تَكَلَّمَ فَغَنِمَ»^[۷]؛ «کسی که سکوت کند و سالم بماند مانند کسی است که سخن گفته و غنیمت برده است».^[۸].^[۹]

جستارهای وابسته

منابع

برادری، احمد، مقاله «سکوت»، دانشنامه صحیفه سجادیه

پانویس

↑ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم.
↑ «و چون خشم موسی فرو نشست» سوره اعراف، آیه ۱۵۴.
↑ تاج العروس.
↑ دعای ۴۶.
↑ موسوعة الکلمة، ص۱۴۷-۱۴۸.
↑ جامع‌السعادات، ج۲، ص۳۶۴.
↑ گفتار امیرالمؤمنین علی(ع)، ج۱، ص۷۸۹.
↑ تاج‌العروس، محمدبن محمد مرتضی الزبیدی، دارالفکر، بیروت، ۱۴۱۴؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، سیدحسن مصطفوی، دارالکتب العلمیه، بیروت؛ جامع‌السعادات، مهدی نراقی، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت؛ صحیفه سجادیه، ترجمه حسین انصاریان، پیام آزادی، ۱۳۷۴، چاپ اول؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی؛ گلستان سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، انتشارات امیرکبیر، گفتار امیرالمؤمنین علی(ع)، ترجمه غررالحکم، سیدحسین شیخ‌الاسلامی، ج۱، انصاریان، قم، ۱۳۷۹، چاپ پنجم، موسوعة الکلمة (کلمة الامام زین‌العابدین(ع)، سیدحسن شیرازی، ج۹، بیروت، دارالکتب العلمیه.
↑ برادری، احمد، مقاله «سکوت»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۲۶۷.

[1] التحقیق فی کلمات القرآن الکریم.

[2] «و چون خشم موسی فرو نشست» سوره اعراف، آیه ۱۵۴.

[3] تاج العروس.

[4] دعای ۴۶.

[5] موسوعة الکلمة، ص۱۴۷-۱۴۸.

[6] جامع‌السعادات، ج۲، ص۳۶۴.

[7] گفتار امیرالمؤمنین علی(ع)، ج۱، ص۷۸۹.

[8] تاج‌العروس، محمدبن محمد مرتضی الزبیدی، دارالفکر، بیروت، ۱۴۱۴؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، سیدحسن مصطفوی، دارالکتب العلمیه، بیروت؛ جامع‌السعادات، مهدی نراقی، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت؛ صحیفه سجادیه، ترجمه حسین انصاریان، پیام آزادی، ۱۳۷۴، چاپ اول؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی؛ گلستان سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، انتشارات امیرکبیر، گفتار امیرالمؤمنین علی(ع)، ترجمه غررالحکم، سیدحسین شیخ‌الاسلامی، ج۱، انصاریان، قم، ۱۳۷۹، چاپ پنجم، موسوعة الکلمة (کلمة الامام زین‌العابدین(ع)، سیدحسن شیرازی، ج۹، بیروت، دارالکتب العلمیه.

[9] برادری، احمد، مقاله «سکوت»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۲۶۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{ویرایش غیرنهایی}}
-{{نبوت}}
+{{امامت}}
 <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
 : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
 <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سکوت در قرآن]] | [[سکوت در حدیث]] | [[سکوت در کلام اسلامی]]</div>
+: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سکوت در قرآن]] | [[سکوت در حدیث]] | [[سکوت در اخلاق اسلامی]] | [[سکوت در معارف دعا و زیارات]] | [[سکوت در معارف و سیره سجادی]] | [[سکوت در معارف و سیره رضوی]]</div>
 <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
 : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[سکوت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
 <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
 ==مقدمه==
-*سکوت و یا گوش بودن و واکنش نشان ندادن و [[صبر]] و حوصله کردن یا اعراض در برابر لغو در [[فرهنگ]] [[اخلاقی]] [[پیامبر]] از جنبه‌های مختلفی کاربرد دارد. این معنا دارای طیف وسیعی است. در مرحله نخست [[فرمان]] به سکوت [[حضرت]] در استماع [[وحی]] می‌رسد، یا هنگامی که برخی نیروهای نامرئی با کلمات [[وحی]] مواجه شدند و با دیگران برخورد کردند گفتند ساکت باشید. همچنین سکوت در برابر حرف‌های ناشایست و یا کلمات لغو و [[بیهوده]].
+[[سکوت]] در لغت به معنای [[سکون]] و ایستایی است و [بیشتر] برای رها کردن ([[وانهادن]]) [[سخن]] به کار می‌رود<ref>التحقیق فی کلمات القرآن الکریم.</ref>. در [[قرآن مجید]] نیز سکوت در معنای ایستایی [[خشم]] آمده است: {{متن قرآن|وَلَمَّا سَكَتَ عَنْ مُوسَى الْغَضَبُ}}<ref>«و چون خشم موسی فرو نشست» سوره اعراف، آیه ۱۵۴.</ref>. “سکوت” و “صَمت” در لغت [[عرب]] هر دو به یک معنا به کار رفته‌اند با این تفاوت که سکوت رها کردن سخن است در حالی که [[قدرت]] بر سخن وجود دارد اما در صَمت قدرت بر سخن موردنظر نیست و گاهی برای کسی یا چیزی که قدرت تکلم ندارد به کار می‌رود مانند شخص [[صامت]] یا شیء صامت. پس سکوت کاملاً در برابر سخن قرار دارد<ref>تاج العروس.</ref>.
-#{{متن قرآن|ُّ وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضَى إِلَيْكَ وَحْيُهُ وَقُلْ رَبِّ زِدْنِي عِلْمًا}}<ref>«پس، فرابرترا که خداوند است، آن فرمانفرمای راستین و در قرآن پیش از آنکه وحی آن به تو پایان پذیرد شتاب مکن و بگو: پروردگارا! بر دانش من بیفزای!» سوره طه، آیه ۱۱۴.</ref>
+در [[صحیفه سجادیه]] کلمه [[صمت]] به کار نرفته، ولی سکوت به کار رفته است: {{متن حدیث|وَ قَدْ قَصَّرَ بِيَ‏ السُّكُوتُ عَنْ تَحْمِيدِكَ}}<ref>دعای ۴۶.</ref>؛ اکنون سکوت مرا از سپاسگزاریت [[ناتوان]] ساخته.... با توجه به ادامه [[کلام امام]] معلوم می‌شود که [[حمد]] و [[ستایش پروردگار]] آن‌چنان [[عظیم]] و مهم است که حتی ایشان نیز نمی‌تواند [[تحمید]] [[خداوند]] را به جا آورد و مجبور به سکوت می‌شود.
-#{{متن قرآن|لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ}}<ref>«زبانت را به (خواندن) آن مگردان تا در (کار) آن شتاب کنی» سوره قیامه، آیه ۱۶.</ref>؛ {{متن قرآن|فَإِذَا قَرَأْنَاهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ}}<ref>«پس چون بخوانیمش، از خواندن آن پیروی کن» سوره قیامه، آیه ۱۸.</ref>
-#{{متن قرآن|وَإِذْ صَرَفْنَا إِلَيْكَ نَفَرًا مِنَ الْجِنِّ يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قَالُوا أَنْصِتُوا فَلَمَّا قُضِيَ وَلَّوْا إِلَى قَوْمِهِمْ مُنْذِرِينَ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که گروهی از پریان را به سوی تو گرداندیم که به قرآن گوش فرا می‌دادند و چون نزد آن حاضر شدند (به هم) گفتند: خاموش باشید (و گوش فرا دهید!) آنگاه چون به پایان آمد به سوی قوم خود بازگشتند در حالی که (آنان را) بیم می‌دادند» سوره احقاف، آیه ۲۹.</ref>
+شخصی از [[امام سجاد]]{{ع}} پرسید، کدام یک از سخن و سکوت برترند؟ [[حضرت]] فرمود: «هرکدام از این دو آفاتی دارند، اما اگر از آفت‌ها در [[امان]] بمانند، سخن [[برتر]] از سکون است». آن شخص توضیح خواست و [[امام]] در جواب فرمود: «زیرا خداوند بلند مرتبه [[پیامبران]] و [[جانشینان]] آنها را با سکوت [[مبعوث]] نکرد بلکه آنها را با سخن و [[کلام]] به میان [[مردم]] فرستاد و [[بهشت]] نیز با سکوت به دست نمی‌آید و [[ولایت خدا]] نیز با سکوت [[واجب]] نمی‌گردد و از [[آتش جهنم]] نیز با سکوت نمی‌توان دروی جست و از [[خشم خداوند]] با سکوت نمی‌توان دوری کرد. بلکه تمام اینها با سخن به دست می‌آید. و من ماه را با [[خورشید]] برابر نمی‌کنم چرا که حتی شما [[فضیلت]] [[سکوت]] را با سخن بیان می‌کنید ولی نمی‌توانید [[فضیلت]] [[سخن]] را با سکوت بیان نمایید»<ref>موسوعة الکلمة، ص۱۴۷-۱۴۸.</ref>.
-#{{متن قرآن|وَإِذَا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَقَالُوا لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ لَا نَبْتَغِي الْجَاهِلِينَ}}<ref>«و چون (سخن) یاوه بشنوند از آن دوری می‌گزینند و می‌گویند: کردارهای ما، از آن ما و کردارهای شما از آن شما، (ما را به خیر و) شما را به سلامت!  ما را با نادانان کاری نیست» سوره قصص، آیه ۵۵.</ref>
-#{{متن قرآن|فَاصْفَحْ عَنْهُمْ وَقُلْ سَلَامٌ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ}}<ref>«بنابراین از آنان روی بگردان و بدرودی بگو که به زودی خواهند دانست» سوره زخرف، آیه ۸۹.</ref>
+آفت‌های سخن زیاد است. [[گناهان]] [[بزرگی]] مانند [[دروغ]]، [[غیبت]]، [[تهمت]]، [[سخن‌چینی]] و [[بیهوده‌گویی]] که [[انسان]] را در [[باطل]] فرو می‌برد از جمله این آفت‌هاست. [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} می‌فرماید: «انسان گاهی کلمه‌ای را که [[رضایت خداوند]] در آن است بر [[زبان]] می‌آورد و به سبب آن به جایی می‌رسد که [[گمان]] نمی‌برد و [[پروردگار]] با همان سخن رضوانش را تا [[روز قیامت]] بر او [[واجب]] می‌کند. و نیز گاهی انسان کلمه‌ای را که [[خشم خدا]] در آن است بر زبان می‌آورد و به سبب آن به مرحله‌ای [[سقوط]] می‌کند که گمان نمی‌برد و [[خداوند]] با همان کلمه خشمش را تا روز قیامت بر او واجب می‌کند»<ref>جامع‌السعادات، ج۲، ص۳۶۴.</ref>.
-#{{متن قرآن|وَمِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَيَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَيُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ وَرَحْمَةٌ لِلَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«و برخی از ایشان کسانی هستند که پیغمبر را آزار می‌کنند و می‌گویند او خوش‌باور است؛ بگو سخن نیوش خوبی برای شماست که به خداوند ایمان و مؤمنان را باور دارد و برای آن دسته از شما که ایمان آورده‌اند رحمت است و برای آن کسان که به فرستاده خداوند آزار می‌رسانند» سوره توبه، آیه ۶۱.</ref>
-#{{متن قرآن|وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا}}<ref>«و بندگان (خداوند) بخشنده آنانند که بر زمین فروتنانه گام برمی‌دارند و هرگاه نادانان با آنان سخن سر کنند پاسخی نرم گویند» سوره فرقان، آیه ۶۳.</ref>؛ {{متن قرآن|وَالَّذِينَ لَا يَشْهَدُونَ الزُّورَ وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَامًا}}<ref>«و آنان که گواهی دروغ نمی‌دهند  و چون بر یاوه بگذرند بزرگوارانه می‌گذرند» سوره فرقان، آیه ۷۲.</ref>
-==نکات==
-در [[آیات]] فوق این موضوعات مطرح گردیده است:
-#رعایت سکوت کامل به هنگام [[دریافت وحی]] تا پایان یافتن آن، توصیه [[خداوند]] به [[پیامبر]]: {{متن قرآن|وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضَى إِلَيْكَ وَحْيُهُ}}<ref>«پس، فرابرترا که خداوند است، آن فرمانفرمای راستین و در قرآن پیش از آنکه وحی آن به تو پایان پذیرد شتاب مکن و بگو: پروردگارا! بر دانش من بیفزای!» سوره طه، آیه ۱۱۴.</ref>.... *{{متن قرآن|لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ}}<ref>«زبانت را به (خواندن) آن مگردان تا در (کار) آن شتاب کنی» سوره قیامه، آیه ۱۶.</ref> که این [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضَى إِلَيْكَ وَحْيُهُ}}<ref>«پس، فرابرترا که خداوند است، آن فرمانفرمای راستین و در قرآن پیش از آنکه وحی آن به تو پایان پذیرد شتاب مکن و بگو: پروردگارا! بر دانش من بیفزای!» سوره طه، آیه ۱۱۴.</ref> در این باره چند وجه است:
-##پیش از آنکه [[جبرئیل]] [[ابلاغ وحی]] را به پایان برساند، به [[تلاوت قرآن]] [[عجله]] مکن. (ترجمه [[مجمع البیان]] ج ۱۶ ص ۷ ۷).
-##{{متن قرآن|لا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ}}<ref>«زبانت را به (خواندن) آن مگردان تا در (کار) آن شتاب کنی» سوره قیامه، آیه ۱۶.</ref>... ثُم إِن عَلَینٰا بَیٰانَهُ" آنچه از سیاق [[آیات]] چهارگانه به ضمیمه [[آیات]] قبل و بعد که [[روز قیامت]] را توصیف می‌کند بر می‌آید، این است که این چهار [[آیه]] در بین [[آیات]] قبل و بعدش جملات معترضه‌ای است که با ارائه [[ادب الهی]]، [[رسول خدا]] را [[تکلف]] می‌کند به اینکه در هنگام گرفتن آنچه به وی [[وحی]] می‌شود رعایت آن [[ادب]] را نموده، قبل از آنکه [[وحی]] تمام شود آیاتی را که هنوز به‌طور کامل [[وحی]] نشده نخواند، و زبان خود را بخواندن آن حرکت ندهد، پس این [[آیات]] در معنای [[آیه]] زیر است که می‌فرماید: {{متن قرآن|وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضَى إِلَيْكَ وَحْيُهُ}}<ref>«پس، فرابرترا که خداوند است، آن فرمانفرمای راستین و در قرآن پیش از آنکه وحی آن به تو پایان پذیرد شتاب مکن و بگو: پروردگارا! بر دانش من بیفزای!» سوره طه، آیه ۱۱۴.</ref>". بعضی گفته‌اند: منظور از [[پیروی]] [[قرآن]] [[وحی]]، [[پیروی]] [[ذهنی]] آن است، به اینکه اولا سکوت کند، و ثانیاً، به طور کامل توجه نماید. این معنای [[بدی]] نیست. ([[المیزان]] ج ۹ ص ۱۷۵)
-# سکوت [[جنیان]]، به هنگام شنیدن [[قرآن]] از [[پیامبر]] برای [[درک]] مفاهیم آن: {{متن قرآن|وَإِذْ صَرَفْنَا إِلَيْكَ نَفَرًا مِنَ الْجِنِّ يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قَالُوا أَنْصِتُوا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که گروهی از پریان را به سوی تو گرداندیم که به قرآن گوش فرا می‌دادند و چون نزد آن حاضر شدند (به هم) گفتند: خاموش باشید (و گوش فرا دهید!) آنگاه چون به پایان آمد به سوی قوم خود بازگشتند در حالی که (آنان را) بیم می‌دادند» سوره احقاف، آیه ۲۹.</ref>
-# [[گذشت]] کردن و از کنار لغو سخن‌های تند گذشتن: {{متن قرآن|وَإِذَا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ}}<ref>«و چون (سخن) یاوه بشنوند از آن دوری می‌گزینند و می‌گویند: کردارهای ما، از آن ما و کردارهای شما از آن شما، (ما را به خیر و) شما را به سلامت!  ما را با نادانان کاری نیست» سوره قصص، آیه ۵۵.</ref> چنانکه [[دستور]] می‌رسد: {{متن قرآن|فَاصْفَحْ عَنْهُمْ وَقُلْ سَلَامٌ}}<ref>«بنابراین از آنان روی بگردان و بدرودی بگو که به زودی خواهند دانست» سوره زخرف، آیه ۸۹.</ref> نوعی سکوت در برابر این دسته از اشخاص و موضع گیری‌ها است: {{متن قرآن|وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَامًا}}<ref>«و آنان که گواهی دروغ نمی‌دهند  و چون بر یاوه بگذرند بزرگوارانه می‌گذرند» سوره فرقان، آیه ۷۲.</ref><ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۷۱۷.</ref>.
-== پرسش‌های وابسته ==
+به [[راستی]] اگر سخن سنجیده، [[نیکو]] و به جا باشد بسیار [[برتر]] از سکوت است ولی در غیر این صورت سکوت بهتر است. سکوتی که باعث [[سلامت]] باشد و از شرّی جلوگیری کند بهتر از سخن‌گفتنی است که [[فتنه]] انگیزد و تبعات آن انسان را در [[دنیا]] و [[آخرت]] گرفتار نماید. [[امام علی]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|مَنْ‏ سَكَتَ‏ فَسَلِمَ‏ كَمَنْ تَكَلَّمَ فَغَنِمَ}}<ref>گفتار امیرالمؤمنین علی{{ع}}، ج۱، ص۷۸۹.</ref>؛ «کسی که سکوت کند و سالم بماند مانند کسی است که سخن گفته و [[غنیمت]] [[برده]] است».<ref>تاج‌العروس، محمدبن محمد مرتضی الزبیدی، دارالفکر، بیروت، ۱۴۱۴؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، سیدحسن مصطفوی، دارالکتب العلمیه، بیروت؛ جامع‌السعادات، مهدی نراقی، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت؛ صحیفه سجادیه، ترجمه حسین انصاریان، پیام آزادی، ۱۳۷۴، چاپ اول؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی؛ گلستان سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، انتشارات امیرکبیر، گفتار امیرالمؤمنین علی{{ع}}، ترجمه غررالحکم، سیدحسین شیخ‌الاسلامی، ج۱، انصاریان، قم، ۱۳۷۹، چاپ پنجم، موسوعة الکلمة (کلمة الامام زین‌العابدین{{ع}}، سیدحسن شیرازی، ج۹، بیروت، دارالکتب العلمیه.</ref>.<ref>[[احمد برادری|برادری، احمد]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «سکوت»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۲۶۷.</ref>
 == جستارهای وابسته ==
 ==منابع==
-# [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم''']]
+# [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[احمد برادری|برادری، احمد]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «سکوت»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']]
 ==پانویس==
-{{یادآوری پانویس}}
 {{پانویس2}}
 [[رده:سکوت]]
 [[رده:مدخل]]