|
|
| خط ۱۴: |
خط ۱۴: |
| [[قرآن کریم]] از این شیوه [[فکر]] [[کافران]] در [[آیه]] {{متن قرآن|وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْآنُ عَلَى رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ}}<ref>«و گفتند: چرا این قرآن بر مردی سترگ از این دو شهر (مکّه و طائف) فرو فرستاده نشد؟» سوره زخرف، آیه ۳۱.</ref> خبر داده است. وی [[اموال]] خود را به [[ربا]] به دیگران می‌داد<ref>السیرة النبویه، ج ۲، ص ۴۱۱، ۴۱۴.</ref>؛ همچنین {{متن قرآن|بَنِينَ}} در آیه {{متن قرآن|وَبَنِينَ شُهُودًا}}<ref>«و پسرانی پیش روی،» سوره مدثر، آیه ۱۳.</ref> که گفته می‌شود درباره ولید بن مغیره نازل شده است، [[فرزندان]] او هستند (ولید بن مغیره)<ref>جامع البیان، ج ۲۹، ص ۹۶ - ۹۷؛ الدرالمنثور، ج ۶، ص ۲۸۲؛ تفسیر قرطبی، ج ۲، ص ۷۳.</ref>. | | [[قرآن کریم]] از این شیوه [[فکر]] [[کافران]] در [[آیه]] {{متن قرآن|وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْآنُ عَلَى رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ}}<ref>«و گفتند: چرا این قرآن بر مردی سترگ از این دو شهر (مکّه و طائف) فرو فرستاده نشد؟» سوره زخرف، آیه ۳۱.</ref> خبر داده است. وی [[اموال]] خود را به [[ربا]] به دیگران می‌داد<ref>السیرة النبویه، ج ۲، ص ۴۱۱، ۴۱۴.</ref>؛ همچنین {{متن قرآن|بَنِينَ}} در آیه {{متن قرآن|وَبَنِينَ شُهُودًا}}<ref>«و پسرانی پیش روی،» سوره مدثر، آیه ۱۳.</ref> که گفته می‌شود درباره ولید بن مغیره نازل شده است، [[فرزندان]] او هستند (ولید بن مغیره)<ref>جامع البیان، ج ۲۹، ص ۹۶ - ۹۷؛ الدرالمنثور، ج ۶، ص ۲۸۲؛ تفسیر قرطبی، ج ۲، ص ۷۳.</ref>. |
|
| |
|
| [[مادر]] خالد، لُبابه صغرا مشهور به عصماء، دختر [[حارث بن حزن]] و [[خواهر]] [[میمونه]] [[همسر پیامبر]]{{صل}} بود<ref> انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۲۰۴؛ الاستیعاب، ج ۲، ص ۴۲۷.</ref>، از این رو آن [[حضرت]] پس از [[ازدواج]] با میمونه در [[سال ۷ هجرت]] شوهر خاله او می‌شد. [[برادر]] وی [[عمارة بن ولید|عُمارة بن ولید]]، چنان برازنده بود که [[مشرکان]] به [[ابوطالب]] پیشنهاد کردند او را به [[فرزندی]] بپذیرد و در عوض، پیامبر{{صل}} را به آنان بسپارد<ref> السیرة النبویه، ج ۱، ص ۲۶۶ - ۲۶۷؛ تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۲۵.</ref>. پسر عموی خالد، [[ابوجهل]] در [[نبرد]] [[بدر]] کشته شد<ref>السیرة النبویه، ج ۲، ص ۷۱۰ - ۷۱۱؛ انساب الاشراف، ج ۱، ص ۳۵۷.</ref>. [[خالد]] پسر عموی [[حنتمه بنت هاشم بن مغیرة بن ولید]]، [[مادر]] [[عمر بن خطاب]] نیز هست.<ref> الاستیعاب، ج ۳، ص ۱۱۴۴؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۲۸۶.</ref> خالد را از [[اشراف قریش]] در [[جاهلیت]] و [[رئیس]] قُبه ([[محل]] نگهداری تجهیزات [[جنگی]]) و اعنّه (سواره [[نظام]] پیشاهنگ [[سپاه]]) دانسته‌اند<ref>الاستیعاب، ج ۲، ص ۴۲۷؛ اسدالغابه، ج ۲، ص ۹۳.</ref>.<ref>[[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[خالد بن ولید مخزومی قرشی (مقاله)|مقاله «خالد بن ولید مخزومی قرشی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>. | | [[مادر]] خالد، لُبابه صغرا مشهور به عصماء، دختر [[حارث بن حزن]] و [[خواهر]] [[میمونه]] [[همسر پیامبر]]{{صل}} بود<ref> انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۲۰۴؛ الاستیعاب، ج ۲، ص ۴۲۷.</ref>، از این رو آن [[حضرت]] پس از [[ازدواج]] با میمونه در [[سال ۷ هجرت]] شوهر خاله او می‌شد. [[برادر]] وی [[عمارة بن ولید|عُمارة بن ولید]]، چنان برازنده بود که [[مشرکان]] به [[ابوطالب]] پیشنهاد کردند او را به [[فرزندی]] بپذیرد و در عوض، پیامبر{{صل}} را به آنان بسپارد<ref> السیرة النبویه، ج ۱، ص ۲۶۶ - ۲۶۷؛ تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۲۵.</ref>. پسر عموی خالد، [[ابوجهل]] در [[نبرد]] [[بدر]] کشته شد<ref>السیرة النبویه، ج ۲، ص ۷۱۰ - ۷۱۱؛ انساب الاشراف، ج ۱، ص ۳۵۷.</ref>. [[خالد]] پسر عموی [[حنتمه بنت هاشم بن مغیرة بن ولید]]، [[مادر]] [[عمر بن خطاب]] نیز هست.<ref> الاستیعاب، ج ۳، ص ۱۱۴۴؛ انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۲۸۶.</ref> خالد را از [[اشراف قریش]] در [[جاهلیت]] و [[رئیس]] قُبه ([[محل]] نگهداری تجهیزات [[جنگی]]) و اعنّه (سواره [[نظام]] پیشاهنگ [[سپاه]]) دانسته‌اند<ref>الاستیعاب، ج ۲، ص ۴۲۷؛ اسدالغابه، ج ۲، ص ۹۳.</ref>.<ref>[[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[خالد بن ولید مخزومی قشری (مقاله)|مقاله «خالد بن ولید مخزومی قشری»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>. |
|
| |
|
| ==نقش [[خالد بن ولید]] در رویارویی [[قریش]] با [[پیامبر]]{{صل}}== | | ==نقش [[خالد بن ولید]] در رویارویی [[قریش]] با [[پیامبر]]{{صل}}== |
| بیشتر گزارش‌هایی که از [[رفتار]] خالد با پیامبر{{صل}} و [[مسلمانان]] حکایت دارند، به نقش خالد در [[جنگ‌ها]] و رویارویی‌های نظامی قریش با مسلمانان باز می‌گردد. این امر بیانگر نقش و [[جایگاه]] نظامی خالد در میان قریش است. به [[روایت]] [[شیخ طوسی]] در [[شب هجرت]]، وقتی [[مشرکان قریش]] به بستر [[رسول خدا]] آمدند و [[علی]]{{ع}} را جای او دیدند، پیشاپیش آنان خالد بن ولید بود که با [[امام]]{{ع}} درگیر شد<ref> الامالی، طوسی، ص ۴۶۷.</ref>.
| |
|
| |
| خالد در [[جنگ بدر]] در [[سال دوم هجری]] حضور داشت<ref> الطبقات، ج ۷، ص ۲۷۶ - ۲۷۷؛ تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۴۷.</ref>؛ اما گزارشی تفصیلی از عملکرد او در این [[نبرد]] در دست نیست؛ تنها گفته‌اند پس از این نبرد همراه برادرش [[هشام]] برای پرداخت فدیه و بردن [[برادر]] دیگرش ولید که به [[اسارت]] مسلمانان در آمده بود، به [[مدینه]] آمد<ref>المغازی، ج ۱، ص ۱۳۰، ۱۴۰؛ انساب الاشراف، ج ۱، ص ۳۶۲.</ref>.
| |
|
| |
| در [[پیکار]] [[احد]] در [[سال سوم هجری]]، [[فرماندهی]] جناح راست [[لشکر]] قریش را به عهده داشت.<ref> السیرة النبویه، ج۳، ص۶۶؛ المغازی، ج۱، ص ۲۲۰.</ref> و همو بود که با افرادش در کمین [[حمله]] به تیراندازان تپه استراتژیک احد (جبل الرماة) بود<ref>المغازی، ج ۱، ص ۲۲۹.</ref> و هنگامی که آنان برای گردآوری [[غنایم]] و برخلاف [[فرمان]] [[رسول الله]]{{صل}} تنگه را ترک کردند، سپاه خالد به همراه [[جناح چپ]] به فرماندهی [[عکرمة]] بن [[ابی‌سفیان]]، با کشتن تیراندازانی که بر جبل الرماة مانده بودند، از پشت به [[مسلمانان]] [[حمله]] بردند و آنان را [[شکست]] دادند<ref> المغازی، ج۱، ص۲۳۲، ۲۸۳؛ الکامل، ج۲، ص۱۵۴.</ref> [[مفسران]] نیز هنگام شرح [[آیات]] [[نبرد]] [[احد]]، به نقش مهم [[خالد]] در این نبرد اشاره کرده‌اند<ref>جامع‌البیان، ج۴، ص۷۳؛ مجمع‌البیان، ج۲، ص۸۴۸.</ref>. بر پایه گزارشی از [[امام باقر]]{{ع}} ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|إِذْ تُصْعِدُونَ وَلَا تَلْوُونَ عَلَى أَحَدٍ وَالرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ فِي أُخْرَاكُمْ فَأَثَابَكُمْ غَمًّا بِغَمٍّ لِكَيْلَا تَحْزَنُوا عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلَا مَا أَصَابَكُمْ وَاللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ}}<ref>«یاد کنید هنگامی را که (در احد) به بالا می‌گریختید و به کسی (جز خود) توجهی نمی‌کردید و پیامبر شما را از پی فرا می‌خواند آنگاه (خداوند) شما را با اندوهی از پی اندوهی کیفر داد تا بر آنچه از دست دادید یا بر سرتان آمد اندوه مخورید و خداوند از آنچه انجام می‌دهید آگاه است» سوره آل عمران، آیه ۱۵۳.</ref> [[غم]] و [[اندوه]] نخست، همان شکست و کشته شدن مسلمانان در نبرد احد است و اندوه دوم، [[غلبه]] [[خالد بن ولید]] بر مسلمانان در این نبرد<ref>تفسیر قمی، ج ۱، ص ۱۲۰؛ تفسیر قرطبی، ج ۴، ص ۲۴۱؛ نورالثقلین، ج ۱، ص ۴۰۳.</ref>.
| |
|
| |
| در [[جنگ احزاب]] در [[سال ۵ هجرت]]، خالد بن ولید همراه ۱۰۰ سوار، در پی یافتن [[راه]] نفوذی به [[خندق]] بود که برابر [[جایگاه]] [[رسول خدا]]{{صل}} رسید و [[دستور]] داد از آن سوی خندق به طرف آن [[حضرت]] که سر گرم [[نماز]] بود [[تیراندازی]] کنند؛ ولی در این [[اقدام]] ناکام ماند<ref> المغازی، ج۲، ص۴۶۵؛ الطبقات، ج۲، ص۵۲-۵۳.</ref>؛ همچنین تلاش او برای گذر از خندق به جایی نرسید<ref>المغازی، ج ۲، ص ۴۷۰.</ref> و هنگامی که [[سپاه مشرکان]] به بازگشت [[تصمیم]] گرفتند، [[ابوسفیان]]، [[عمرو بن عاص]] و خالد بن ولید از [[لشکر]] [[قریش]] ماندند تا حمله احتمالی مسلمانان را دفع کنند و سپس به [[سپاه]] بپیوندند.<ref>المغازی، ج ۲، ص ۴۹۰؛ الطبقات، ج ۲، ص ۵۳.</ref> بر پایه روایتی، با ناکامی قریش در این نبرد خالد اعتراف کرد که [[محمد]]{{صل}} [[دروغ]] نمی‌گوید؛ ولی ابوسفیان او را از بازگویی چنین سخنانی بازداشت<ref>المغازی، ج ۲، ص ۴۹۱.</ref>. شاید مراد وی وعده‌های کلی رسول خدا{{صل}} درباره [[پیروزی]] مسلمانان بوده است. این نخستین سخنی است که از خالد در اعتراف به [[مقام پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] شده است. نام شهدای مسلمانان که به دست خالد کشته شدند، در منابع [[ثبت]] شده است: وی [[رفاعه بن وقش]]<ref> الاستیعاب، ج ۲، ص ۵۰۱؛ انساب الاشراف، ج ۱، ص ۴۰۱.</ref>، [[ابوسیرة بن حارث]]<ref>المغازی، ج۱، ص۳۰۶؛ الاستیعاب، ج۴، ص ۱۵۹۹.</ref>، [[ثابت بن دحداح]]<ref>الاصابه، ج ۱، ص ۵۰۳.</ref> را در [[نبرد]] [[احد]] و [[انس بن اوس]]<ref> الطبقات، ج ۲، ص ۵۳.</ref> را در [[خندق]] به [[شهادت]] رساند.
| |
|
| |
| بر پایه آخرین گزارش از نقش خصمانه [[خالد]] در برابر [[مسلمانان]]، وی پیشاپیش سواره [[نظام]] [[سپاه قریش]] بود و کوشید برای مقابله با [[پیامبر]]{{صل}} و مسلمانانی که قصد داشتند در [[سال ۶ هجری]] جهت انجام [[عمره]] وارد [[مکه]] شوند، آن [[حضرت]] و مسلمانان را هنگام [[نماز جماعت]] غافلگیر کند؛ اما به [[دستور خدا]] در [[آیه]] {{متن قرآن|وَإِذَا كُنْتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلَاةَ فَلْتَقُمْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذَا سَجَدُوا فَلْيَكُونُوا مِنْ وَرَائِكُمْ وَلْتَأْتِ طَائِفَةٌ أُخْرَى لَمْ يُصَلُّوا فَلْيُصَلُّوا مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا حِذْرَهُمْ وَأَسْلِحَتَهُمْ وَدَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِكُمْ وَأَمْتِعَتِكُمْ فَيَمِيلُونَ عَلَيْكُمْ مَيْلَةً وَاحِدَةً وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِنْ كَانَ بِكُمْ أَذًى مِنْ مَطَرٍ أَوْ كُنْتُمْ مَرْضَى أَنْ تَضَعُوا أَسْلِحَتَكُمْ وَخُذُوا حِذْرَكُمْ إِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُهِينًا}}<ref>«و (به هنگام خطر) چون در میان ایشان بودی و برای آنان نماز برپا داشتی باید گروهی از ایشان با تو (به نماز) ایستند و جنگ‌افزارهایشان را (نیز) با خود بردارند و چون به سجده روند (و رکعت دیگر را فرادی تمام کنند) باید پس شما بایستند و پس از آن دسته دیگری که نماز نخوانده‌اند با تو نماز بگزارند و (اینان نیز) باید آمادگی (خود را حفظ کنند) و جنگ‌افزارهای خودشان را با خود بردارند؛ کافران دوست می‌دارند که شما از جنگ‌افزارها و بار و بنه خویش غفلت ورزید و آنان با یک تاخت بر شما بتازند؛ و اگر از باران در سختی باشید با بیمار شوید، گناهی بر شما نیست که جنگ‌افزارها را با خود برندارید و (به هر روی) آمادگی‌تان را حفظ کنید؛ خداوند برای کافران عذابی خواری‌آفرین آماده کرده است» سوره نساء، آیه ۱۰۲.</ref> پیامبر{{صل}} با [[خواندن نماز]] [[خوف]] نقشه او را بی اثر کرد.<ref>اسباب النزول، ص ۱۸۲.</ref> ناکامی دوباره [[قریش]] در این رخداد، خالد را درباره [[آینده]] قریش به تردید انداخت<ref>مجمع‌البیان، ج ۳، ص ۱۵۷؛ تفسیر قرطبی، ج ۵، ص ۳۶۴.</ref>.
| |
|
| |
| [[طبرسی]]، خالد را در شمار [[نمایندگان]] اعزامی قریش در مذاکرات [[پیمان]] [[حدیبیه]] دانسته است<ref>اعلام الوری، ج ۱، ص ۲۰۴.</ref>، در حالی که گفته شد، وی [[فرمانده سپاه]] [[مشرکان]] برای مقابله با مسلمانان در حدیبیه بود<ref>المغازی، ج ۲، ص ۷۴۶؛ اسد الغابه، ج ۲، ص ۹۳.</ref>.<ref>[[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[خالد بن ولید مخزومی قرشی (مقاله)|مقاله «خالد بن ولید مخزومی قرشی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==[[اسلام]] [[خالد بن ولید]]== | | ==[[اسلام]] [[خالد بن ولید]]== |
| پس از [[صلح حدیبیه]]، خالد که امیدی به قریش نداشت، در این [[اندیشه]] بود که به چه آیینی در آید<ref> المغازی، ج ۲، ص ۷۴۶.</ref>، تا اینکه در [[سال ۷ هجری]] پیامبر{{صل}} برای انجام دادن عمره به مکه آمد و با [[میمونه]] [[خاله]] خالد [[ازدواج]] کرد.<ref>الطبقات، ج۸، ص۱۰۵؛ اسدالغابه، ج۵، ص۵۵۰.</ref> در این مدت، خالد [[پنهان]] شده بود و [[برادر]] مسلمانش به او خبر داد که [[پیامبر]]{{صل}} از او سراغ گرفته و می‌خواهد وی [[مسلمان]] شود. سه ماه بعد و در صفر [[سال ۸ هجری]] و پس از [[فتح]] بزرگ [[خیبر]]، [[خالد]] به [[مدینه]] رفت و [[اسلام]] آورد<ref>المغازی، ج ۲، ص ۶۶۱، ۷۴۶ - ۷۴۹؛ اسدالغابه، ج۲، ص ۹۳ - ۹۴؛ الاصابه، ج۲، ص ۲۱۵ - ۲۱۶.</ref>. برخی معتقدند پس از [[حدیبیه]] و پیش از خیبر مسلمان شده است<ref> تاریخ خلیفه، ص ۵۲.</ref>.
| |
|
| |
| [[عمروعاص]] که با خالد به مدینه [[هجرت]] کرد و اسلام آورد، [[نقل]] می‌کند که خالد دیگر به [[پیروزی]] [[قریش]] امیدی نداشت و [[معتقد]] بود اگر در [[مکه]] بماند، پیامبر{{صل}} او را شکار خواهد کرد. از طرف دیگر، آن [[حضرت]] را آسیب‌ناپذیر یافت و پس از آن رویارویی‌ها، می‌توانست پیروزی پیامبر{{صل}} را [[پیش‌بینی]] کند<ref> المغازی، ج ۲، ص ۷۴۴.</ref>. نگرانی‌های خالد از دشمنی‌های گذشته خود با [[مسلمانان]]، با این [[سخن پیامبر]]{{صل}} که "اسلام، گذشته را [[پاک]] می‌کند" رخت بر بستند<ref> المغازی، ج ۲، ص ۷۴۶ - ۷۴۹.</ref>؛ ولی گویا خالد پنداشت که این گفتار بدان معناست که با مسلمانانِ با سابقه همشأن شده است، از این‌رو هنگام [[شکایت]] یکی از مسلمانان از وی، [[رسول خدا]]{{صل}} به خالد درباره [[مقام]] والای [[بدریون]] [[تذکر]] داد <ref> الدرالمنثور، ج ۶، ص ۱۷۲؛ الاستیعاب، ج ۲، ص ۴۲۹ - ۴۳۰.</ref>.
| |
|
| |
| نخستین بار خالد پس از اسلام آوردنش در [[جنگ موته]] با [[سپاه]] [[روم]] در سال ۸ هجری شرکت کرد که پس از [[شهادت]] سه [[فرمانده]] [[منصوب]] رسول خدا{{صل}} ـ یعنی [[زید بن حارثه]]، [[جعفر بن ابی‌طالب]] و [[عبدالله بن رواحه]] ـ [[رزمندگان]] مسلمان بر [[فرماندهی]] [[خالد بن ولید]] توافق کردند و او قدری جنگید و سپس به عقب‌نشینی [[دستور]] داد<ref>الطبقات، ج ۴، ص ۳۸۰؛ المغازی، ج ۲، ص ۷۶۳.</ref>. عقب نشستن خالد و سپاه در میان مسلمانان مدینه فرار تلقی شد و به [[نکوهش]] اعزامیان انجامید<ref>دلائل النبوه، ج ۴، ص ۳۷۴؛ الطبقات، ج ۲، ص ۹۸.</ref>.
| |
|
| |
| در [[سال ۸ هجری]] زمانی که [[پیامبر]]{{صل}} درپی [[لشکر کشی]] به [[مکه]] برای [[فتح]] آنجا بود، نگران بود مبادا [[قبیله]] [[بنی مدلج]] از [[هم‌پیمانان]] پیشین [[قریش]] که در [[مدینه]] [[زندگی]] می‌کرد و با پیامبر{{صل}} نیز [[پیمان]] عدم تعرض داشت، به [[مسلمانان]] آسیب برساند، ازاین رو [[خالد بن ولید]] را نزد بنی‌مدلج فرستاد که پیمان پیشین پیامبر تحکیم شد. [[آیات]] {{متن قرآن|وَدُّواْ لَوْ تَكْفُرُونَ كَمَا كَفَرُواْ فَتَكُونُونَ سَوَاء فَلاَ تَتَّخِذُواْ مِنْهُمْ أَوْلِيَاء حَتَّىَ يُهَاجِرُواْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَإِن تَوَلَّوْا فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ وَجَدتُّمُوهُمْ وَلاَ تَتَّخِذُواْ مِنْهُمْ وَلِيًّا وَلاَ نَصِيرًا إِلاَّ الَّذِينَ يَصِلُونَ إِلَىَ قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُم مِّيثَاقٌ أَوْ جَاؤُوكُمْ حَصِرَتْ صُدُورُهُمْ أَن يُقَاتِلُوكُمْ أَوْ يُقَاتِلُواْ قَوْمَهُمْ وَلَوْ شَاء اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْكُمْ فَلَقَاتَلُوكُمْ فَإِنِ اعْتَزَلُوكُمْ فَلَمْ يُقَاتِلُوكُمْ وَأَلْقَوْا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ فَمَا جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ عَلَيْهِمْ سَبِيلاً}}<ref>«آنها دوست می‌دارند چنان که خود کافر شدند شما (نیز) کافر می‌شدید تا با ایشان یگانه می‌بودید پس هیچ‌یک از آنان را دوست مگیرید تا در راه خداوند هجرت کنند و اگر رویگردان شدند هر کجا آنان را یافتید بگیرید و بکشید و از ایشان یار و یاوری مگیرید مگر آنان را که با گروهی وابستگی دارند که میان شما و ایشان پیمانی است یا آنکه با دلتنگی از نبرد با شما و یا نبرد با قوم خویش، نزد شما آمده‌اند- و اگر خداوند می‌خواست آنان را بر شما چیرگی می‌داد و با شما به نبرد می‌پرداختند- باری، اگر اینان از شما کناره‌جویی کردند و با شما نبرد نکردند و از در سازش درآمدند، خداوند برای شما (در تجاوز) بر آنان راهی ننهاده است» سوره نساء، آیه ۸۹-۹۰.</ref> بر پایه برخی [[روایات]] در این زمینه نازل شده‌اند. در این آیات، پس از سخن درباره عدم [[دوستی با کافران]]، پیمان بستگان با مسلمانان را استثنا می‌کند<ref> تفسیر ابن کثیر، ج ۲، ص ۳۲۸؛ الدرالمنثور، ج ۲، ص ۱۹۱.</ref>.
| |
|
| |
| [[خالد]] در [[فتح مکه]] [[فرمانده]] پیشاهنگان [[سپاه]] بود<ref>المغازی، ج ۲، ص ۸۱۲، ۸۱۸ - ۸۲۱؛ ۸۱۳، ۸۱۹؛ دلائل النبوه، ج ۵، ص ۴۱.</ref> و در [[راه]] موظف شد [[جاسوسی]] را که دستگیر شده بود در بند نگه دارد؛ لیکن آن [[اسیر]] پس از مدتی گریخت و خالد دوباره او را بازداشت کرد<ref>المغازی، ج ۲، ص ۸۰۶.</ref>. او به [[دستور پیامبر]]{{صل}} از پایین مکه وارد [[شهر]] شد<ref> السیرة النبویه، ج ۴، ص ۴۰۷.</ref>. هرچند [[رسول خدا]]{{صل}} به خالد و دیگر [[فرماندهان]] [[فرمان]] داده بود با کسی درگیر نشوند، در پی [[تیراندازی]] [[کافران]]، خالد [[حمله]] کرد و ۲۸ نفر از آنان در این درگیری کشته شدند.<ref>المغازی، ج ۲، ص ۸۲۵ - ۸۲۶.</ref> خالد در توجیه این [[نافرمانی]] خود، خودداری آنها از [[پذیرش اسلام]] را بهانه [[کشتار]] آنان دانست<ref>المغازی، ج ۲، ص ۸۳۹.</ref>.
| |
|
| |
| خالد پس از [[فتح مکه]] به [[دستور پیامبر]]{{صل}} همراه شماری از [[بنی سلیم]]، [[بت]] عزّا را منهدم کرد که در تولیت بنی شیبان از طوایف بنی سلیم و خارج از [[مکه]] بود <ref>السیرة النبویه، ج ۴، ص ۴۳۶؛ المغازی، ج ۳، ص ۸۷۳.</ref>. به رغم مکی بودن [[سوره زمر]]، [[مفسران]] گویند [[آیه]] {{متن قرآن|أَلَيْسَ اللَّهُ بِكَافٍ عَبْدَهُ وَيُخَوِّفُونَكَ بِالَّذِينَ مِنْ دُونِهِ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ}}<ref>«آیا خداوند بنده خویش را بسنده نیست؟ و تو را از کسانی جز او می‌ترسانند و هر کس را خداوند گمراه گذارد رهنمونی نخواهد داشت» سوره زمر، آیه ۳۶.</ref> درباره این [[اقدام]] [[خالد]] نازل شد<ref> جامع‌البیان، ج۲۴، ص۵؛ مجمع‌البیان، ج۷، ص۷۷۸.</ref>.
| |
|
| |
| ذیل آیه {{متن قرآن|أَفَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَالْعُزَّى}}<ref>«آیا بت‌های «لات» و «عزّی» را (شایسته پرستش) دیده‌اید؟» سوره نجم، آیه ۱۹.</ref> نیز که درباره عزّاست، مفسران به داستان نابودی آن به دست خالد پرداخته‌اند<ref>الدرالمنثور، ج ۶، ص ۱۲۶.</ref>. خالد پس از فتح مکه [[فرمان]] یافت که در فراخوان [[قبایل]] منطقه به [[اسلام]] شرکت کند، از این‌رو برای [[دعوت]] [[قبیله]] [[عدنانی]] [[بنی‌جذیمه]] عازم جنوب مکه شد<ref>السیره‌النبویه، ج۴، ص۴۲۸؛ المغازی، ج۳، ص۸۷۵.</ref>. از آنجا که [[پیش از ظهور]] [[پیامبر]]{{صل}} فاکه عموی خالد در [[نبرد]] [[قریش]] و [[بنی جذیمه]] به [[قتل]] رسیده بود<ref>السیرة النبویه، ج۴، ص۴۳۱؛ الارشاد، ج۱، ص ۱۳۹.</ref>، خالد در رویارویی با بنی‌جذیمه که [[سلاح]] به دست گرفته بودند، از آنان خواست [[پیروی]] خود را اعلام کنند و آنها خود را [[مسلمان]]، نمازخوان و دارای [[مسجد]] و سبب سلاح برگرفتن خود را [[گمان]] [[حمله]] دشمنانشان دانستند. خالد [[دستور]] داد سلاح‌های خود را [[زمین]] بگذارند و آنان چنین کردند؛ سپس دستور بازداشت همه آنها را صادر کرد و این مایه [[اختلاف]] میان یارانش شد. خالد [[شب]] هنگام دستور داد هر که اسیری دارد گردن بزند. عده‌ای از همراهان او از قبیله بنی سلیم [[اسیران]] خود را کشتند؛ اما [[انصار]] و گروهی از [[مهاجران]] اسرای خود را [[آزاد]] کردند. وقتی خبر به پیامبر{{صل}} رسید دستش را به [[آسمان]] بلند کرد و از کار خالد [[بیزاری]] جست و سپس [[علی]]{{ع}} را برای بررسی امور نزد بنی‌جذیمه فرستاد.
| |
|
| |
| [[امیرمؤمنان]]{{ع}} با اموالی که پیامبر{{صل}} به ایشان داده بود، نزد [[بنی‌جذیمه]] رفت و دیه کشتگان را پرداخت و ضررهای [[مالی]] آنان را جبران کرد و مانده [[اموال]] را هم از روی [[احتیاط]] به [[مردم]] بخشید و [[رسول خدا]]{{صل}} این کار را [[تأیید]] کرد و بار دیگر از کار [[خالد]] [[برائت]] جست<ref>السیرة النبویه، ج ۲، ص ۴۲۹ - ۴۳۰؛ الدرر، ص ۲۲۲؛ تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۶۱.</ref>. رقم کشتگان بنی‌جذیمه را نزدیک ۳۰ نفر نوشته‌اند <ref>المغازی، ج ۳، ص ۸۸۴.</ref>. پس از بازگشت خالد به [[مکه]]، [[عبدالرحمن بن عوف]] و [[عمر بن خطاب]] در [[اعتراض]] به عملکرد او آن را [[رفتاری]] [[جاهلی]] دانستند؛ اما خالد با توجیهاتی چون "[[مأمور]] [[نبرد]] بودم" یا "چاره دیگری نداشتم" به آنان پاسخ داد. خبر [[نزاع]] لفظی آنان به [[پیامبر]]{{صل}} رسید و در حالی که از خالد عصبانی بود و از او روی می‌گرداند، وی را از درگیری با [[صحابه]] بازداشت<ref>المغازی، ج ۳، ص ۸۸۰ - ۸۸۱؛ السیرة النبویه، ج ۲، ص ۴۳۱؛ اسدالغابه، ج ۳، ص ۳۱۶.</ref>.
| |
|
| |
| [[عمار بن یاسر]] هم در حضور رسول خدا{{صل}} بر خالد خرده گرفت و گفت مردمی [[مسلمان]] و [[نماز]] خوان را به [[غضب]] خود گرفتار کرده است. وقتی [[عمار]] رفت خالد از او [[بدگویی]] کرد؛ ولی پیامبر{{صل}} او را به [[سکوت]] فراخواند و [[دشمنی]] با عمار را [[کینه‌توزی]] با [[خدا]] دانست.<ref> المغازی، ج ۳، ۸۸۱ - ۸۸۲؛ سیر اعلام النبلاء، ج ۱، ص ۴۱۵.</ref> درگیری عمار و خالد در منابع [[تفسیری]] و صحابه نگارانه به صورت‌های دیگری نیز گزارش شده است: بر پایه [[روایت]] [[سدی]]، پیامبر{{صل}} خالد را برای سریه‌ای فرستاد که [[عمار بن یاسر]] هم در آن حضور داشت. پیش از آنکه خالد [[حمله]] کند، آن [[قبیله]] گریختند؛ ولی یکی از آنان آنجا ماند و پیش از حمله خالد نزد عمار آمد و [[اسلام]] خویش را اعلام کرد. خالد بیخبر از فرار آن قبیله، آن [[فرد]] را [[اسیر]] کرد؛ سپس عمار او را در [[امان]] خود دانست؛ ولی [[خالد]] نپذیرفت و با یکدیگر [[تندی]] کردند و [[پیامبر]]{{صل}} در [[داوری]] میان آن دو، [[سخن]] [[عمار]] را [[تأیید]] و عمار با خالد تندی کرد و او رنجید و پیامبر{{صل}} را عامل [[بدگویی]] یک [[برده]] به خود دانست؛ اما آن [[حضرت]] [[دشنام]] به عمار را دشنام به [[خدا]] دانست و از خالد خواست به عمار [[ناسزا]] نگوید؛ سپس [[آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید و اگر به خداوند و روز بازپسین ایمان دارید، چون در چیزی با هم به ستیز برخاستید آن را به خداوند و پیامبر بازبرید که این بهتر و بازگشت آن نیکوتر است» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref> نازل شد<ref> اسباب النزول، ص ۱۶۳ - ۱۶۴؛ جامع‌البیان، ج ۵، ص ۹۴؛ الدرالمنثور، ج ۲، ص ۱۷۶.</ref>.
| |
|
| |
| منابع غیر [[تفسیری]]، همین داستان را بی‌اشاره به آیه "[[اولی الامر]]" و حضور عمار و خالد در سریه، و درگیری این دو را بدین شکل [[نقل]] کرده‌اند: در درگیری [[خالد بن ولید]] و عمار، خالد به او تندی کرد و عمار نزد پیامبر{{صل}} از او [[شکایت]] کرد؛ ولی خالد در حضور ایشان نیز به اندازه‌ای تند با عمار [[رفتار]] کرد که وی گریست و از آن حضرت خواست سخنی بگوید و پیامبر{{صل}} به خالد فرمود: [[دشمنی]] با عمار دشمنی با خداست، پس خالد از عمار عذرخواهی کرد<ref>اسدالغابه، ج ۴، ص ۴۵.</ref>. [[ابن عبدالبر]] در پایان این گزارش افزوده است که پیامبر{{صل}} عمار را [[اهل بهشت]] و خالد را یکی از شمشیرهای خدا دانست<ref>الاستیعاب، ج ۲، ص ۴۳۰.</ref>؛ لیکن این گزارش در منابع دیگر چنین افزوده‌ای ندارد<ref>مسند احمد، ج ۴، ص ۸۹ - ۹۰؛ المصنف، ج ۷، ص ۵۲۳.</ref>. با آنکه گزارش‌هایی از [[سیره]] نگاران و [[مغازی]] نویسان درباره [[مخالفت]] خالد با [[دستور پیامبر]]{{صل}} و [[کینه‌توزی]] جاهلانه او درباره [[قبیله]] [[بنی‌جذیمه]] در دست است، عده‌ای دنبال توجیه و [[تطهیر]] وی بر آمده و عملکردش را مطابق با [[دستور]] آن حضرت دانسته؛ همچنین گفته‌اند پیامبر{{صل}} نه تنها خالد را [[سرزنش]] نکرد، او را شمشیری از شمشیرهای [[خدا]] دانست و دیگران را از [[بدگویی]] درباره او برحذر داشت<ref>الاصابه، ج ۲، ص ۲۱۷؛ البدایة والنهایه، ج ۷، ص ۱۲۹.</ref>. به نظر، [[دشمنی]] [[خالد]] با [[اهل بیت پیامبر]]{{صل}} و [[روابط]] او با [[دستگاه خلافت]] در [[جعل]] و [[تحریف]] این [[اخبار]] بی‌تأثیر نیست، همچنان که [[لقب]] [[سیف الله]] را در برابر [[علی]]{{ع}} و از روی دشمنی با آن [[حضرت]] به خالد داده‌اند<ref>الامالی، صدوق، ص ۶۱؛ الامالی، طوسی، ۵۰۶.</ref>.
| |
|
| |
| [[خالد بن ولید]] در نبردهای [[حنین]] و [[طائف]] در [[سال ۸ هجری]] هم [[فرمانده]] مقدمه [[سپاه مسلمانان]] بود<ref>المغازی، ج ۳، ص ۸۹۷، ۹۲۳؛ اسدالغابه، ج ۳، ص ۲۸۰.</ref>. در [[جنگ حنین]]، [[رسول خدا]]{{صل}} جنازه زنی را دید که خالد بر خلاف [[دستور]] ایشان او را کشته بود، پس به خالد پیغام داد هیچ گاه [[زن]]، بچه یا بنده‌ای را نکشد<ref>المغازی، ج ۳، ص ۹۱۲؛ السیرة النبویه، ج ۴، ص ۴۵۸.</ref>. بر اساس منابع [[تفسیری]]، در همان روزها، خالد از [[پیامبر]]{{صل}} درباره [[حکم]] دریافت طلبی پرسید که پدرش ربایی به ثقیف داده بود، که [[آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و اگر مؤمنید آنچه از ربا که باز مانده است رها کنید» سوره بقره، آیه ۲۷۸.</ref> در پاسخ خالد نازل شد و او را از آن [[نهی]] کرد.<ref> تفسیر قمی، ج ۱، ص ۹۳؛ مجمع‌البیان، ج ۲، ص ۶۷۳.</ref> بر پایه [[روایت]] [[سدی]] نیز این آیه درباره [[خالد بن ولید]] و [[عباس]] [[عموی پیامبر]]{{صل}} نازل شده است که به ثقیف [[ربا]] می‌دادند و پس از [[اسلام]] از آنها [[طلب]] داشتند<ref> اسباب‌النزول، ص ۹۶؛ جامع‌البیان، ج ۳، ص ۷۰؛ الدرالمنثور، ج ۱، ص ۳۶۶.</ref>.
| |
|
| |
| بر اساس روایتی از [[امام صادق]]{{ع}} زمانی پیامبر{{صل}} خالد را به [[بحرین]] فرستاد و او گروهی از [[یهود]]، [[نصارا]] و [[مجوس]] را کشت و تنها دیه [[یهودیان]] و نصارا را پرداخت؛ اما رسول خدا{{صل}} [[مجوسیان]] را نیز [[اهل کتاب]] دانست، تا دیه آنان نیز پرداخت شود<ref>الاستبصار، ج ۴، ص ۲۶۸ - ۲۶۹؛ تهذیب، ج ۱۰، ص ۱۸۶.</ref>.
| |
|
| |
| [[خالد]] در [[نبرد تبوک]] در [[سال ۹ هجری]] حضور داشت. در آستانه بازگشت [[مسلمانان]] از این [[غزوه]]، [[پیامبر]]{{صل}} خالد را به سوی [[اکیدر بن عبدالملک کندی|اُکَیدر بن عبدالملک کندی]] [[حاکم]] [[مسیحی]] [[شهر]] مرزی [[دومة الجندل]] فرستاد و او طبق [[پیشگویی]] آن [[حضرت]] وی را هنگام شکار گاو [[وحشی]] دستگیر کرد و پس از [[مصالحه]] به [[مدینه]] نزد پیامبر{{صل}} آورد <ref>السیرة النبویه، ج ۴، ص ۵۲۶؛ المغازی، ج ۳، ص ۱۰۲۵ - ۱۰۲۶.</ref>.
| |
|
| |
| برخی [[مفسران]] به [[نقل]] از [[قتاده]] و ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ}}<ref>«ای مؤمنان! اگر بزهکاری برایتان خبری آورد بررسی کنید مبادا نادانسته به گروهی زیان رسانید، آنگاه از آنچه کرده‌اید پشیمان گردید» سوره حجرات، آیه ۶.</ref> آورده‌اند که پس از آنکه پیامبر{{صل}} [[ولید بن عقبه]] را در سال ۹ هجری برای دریافت [[مالیات]] [[بنی‌مصطلق]] اعزام کرد و او بی‌نتیجه بازگشت و [[بنی مصطلق]] را از [[دین]] بازگشته خواند، آن حضرت [[خالد بن ولید]] را فرستاد تا درباره سخن [[ولید]] بررسی کند. خالد به میان آنان رفت و [[اذان]] گفتن و [[نماز خواندن]] ایشان را به پیامبر{{صل}} گزارش کرد؛ آن گاه این آیه نازل شد<ref>جامع البیان، ج ۲۶، ص ۷۹؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۶، ص ۳۱۱.</ref>. [[صحابه]] نگاران نیز به [[پیروی]] از [[طبری]] این گزارش را در کتاب‌های خود ذکر کرده‌اند <ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۵۵۳؛ الاصابه، ج۶، ص ۴۸۱.</ref>؛ لیکن به نظر می‌رسد این خبر ساختگی برای [[تطهیر]] خالد پس از [[نبرد]] [[بنی‌جذیمه]] است، زیرا هیچ یک از [[منابع تاریخی]] به این [[مأموریت]] خالد اشاره نکرده و در مقابل، همه منابع گزارشگر این رخداد، به این نکته اشاره کرده‌اند که پیامبر{{صل}} پس از بازگشت ولید بن عقبه، [[عباد بن بشر]] [[انصاری]] را نزد بنی‌مصطلق فرستاد و او ۱۰ [[روز]] میان آنها بود و مأموریت خود را به پایان رساند<ref>الطبقات، ج ۲، ص ۱۲۲؛ المغازی، ج ۳، ص ۹۸۱؛ المنتظم، ج ۳، ص ۳۵۷.</ref>.
| |
|
| |
| پیامبر{{صل}} در پی گسترش قلمرو [[اسلام]]، خالد را در [[سال ۱۰ هجری]] به شهر [[نجران]] در میان [[مکه]] و [[یمن]] و نزد [[بنی‌حارث بن کعب]] فرستاد. آن [[حضرت]] در پی کسب [[تکلیف]] [[خالد]] پس از [[مسلمان]] شدن بنی‌حارث بن کعب، از او خواست با گروهی از آنان به [[مدینه]] بیاید و پس از [[مذاکره]] با این [[هیئت]] یکی از خودشان را بر نجران گمارد <ref> السیرة النبویه، ج ۴، ص ۵۹۲ - ۵۹۴؛ الدرر، ص ۲۵۸.</ref>. در ادامه این روند، خالد [[دستور]] یافت به یمن رود. وی ۶ ماه آنجا ماند؛ لیکن کسی [[اسلام]] نیاورد، از این رو [[پیامبر]]{{صل}} [[علی]]{{ع}} را جایگزین او ساخت و فرمود خالد و همراهانش را بازگرداند، مگر کسی خود بخواهد با [[امام]] بماند. در پی اقدامات [[امام علی]]{{ع}} در یمن، [[قبیله]] هَمْدان [[ایمان]] آوردند<ref>تاریخ طبری، ج ۲، ص ۳۸۸ - ۳۸۹؛ الارشاد، ج ۱، ص ۶۲.</ref>.
| |
|
| |
| بر پایه [[روایت]] مشهوری از [[بریده]]، علی{{ع}} در نبردی که خالد هم با او بود [[پیروز]] شد و کنیزی از [[خمس]] برای خود برداشت و خالد به این بهانه [[شکایت]] نامه‌ای به پیامبر{{صل}} نوشت که چهره آن حضرت پس از [[خواندن]] آن دگرگون شد و به بریده فرمود: علی{{ع}} را [[دوست]] بدار که آنچه انجام دهد [[مأمور]] است؛ او [[سرپرست]] شما پس از من خواهد بود<ref>مناقب، ج ۱، ص ۴۲۴، ۴۷۹؛ ج ۲، ص ۳۸۸؛ المعجم الاوسط، ج ۵، ص ۱۱۷؛ تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص ۱۹۱؛ مجمع الزوائد، ج ۹، ص ۱۲۸.</ref>. خالد در [[حجه‌الوداع]] یکی از موهای سر پیامبر{{صل}} را برای خود برداشت و آن را در کلاه خود نگه می‌داشت و [[معتقد]] بود هرگاه آن کلاه همراهش باشد، پیروز می‌شود <ref>المغازی، ج ۳، ص ۸۸۳ - ۸۸۴، ۱۱۰۸.</ref>.<ref>[[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[خالد بن ولید مخزومی قرشی (مقاله)|مقاله «خالد بن ولید مخزومی قرشی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==[[خالد بن ولید]] در نبردهای رده== | | ==[[خالد بن ولید]] در نبردهای رده== |
| خالد در دوره [[خلافت]] کوتاه [[ابوبکر]] بسیار اهمیت یافت و یکی از [[فرماندهان]] اصلی برای [[سرکوب]] [[قبایل]] تازه [[مسلمانی]] بود که پس از [[رحلت پیامبر]]{{صل}} از اسلام برگشتند؛ یا از [[پیروی]] [[حکومت]] سرباز زدند و قبایلی چون طَیّ، جُدَیلَه<ref>تاریخ طبری، ج ۲، ص ۴۸۳.</ref>، [[بنی عامر]]، [[بنی اسد]]، غَطَفان، [[هوازن]] و بنی‌سُلَیم، بی‌هیچ درگیری [[تسلیم]] شده و با [[خالد]] [[بیعت]] کردند. در این میان، عده‌ای که عامل کشته شدن برخی [[مسلمانان]] بودند، به [[دستور]] خالد به [[آتش]] سوزانده، سنگسار یا از [[کوه]] پرتاب شدند، تا طبق دستور [[ابوبکر]] مایه [[عبرت]] دیگران شوند<ref>تجارب الامم، ج ۱، ص ۱۶۷ - ۱۶۸.</ref>.
| |
|
| |
| [[نبرد]] خالد با [[مسیلمه کذاب|مُسَیلَمه کذّاب]] که مدّعی [[نبوت]] بود و [[قبیله]] [[بنی‌حنیفه]] او را [[حمایت]] می‌کرد، از مهم‌ترین پیکارهای خالد در [[جنگ‌های رده]] است که به نبرد یمامه [[شهرت]] دارد. در این رزم، نزدیک به ۱۰۰۰ تن از مسلمانان کشته شدند که شمار بسیاری از آنان [[حافظان قرآن]] بودند<ref>تاریخ طبری، ج ۲، ص ۵۱۶.</ref>؛ ولی خالد، بی‌اعتنا به کشتگان سپاهش، با دختر مجاعه از [[سپاه]] [[مسیلمه]] [[ازدواج]] کرد. ابوبکر در پی [[آگاهی]] از این امر، در نامه‌ای به شدت از او [[انتقاد]] کرد؛ اما خالد آن [[نامه]] را به [[عمر بن خطاب]] نسبت داد<ref>تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص ۱۳۰ - ۱۳۱.</ref>. خالد که برای نبرد با مسیلمه به یمامَه رفته بود، در مسیر و در منطقه بطاح با [[مالک بن نویره]] [[رئیس]] [[بنی یربوع]] روبه‌رو شد و در [[طمع]] به دست آوردن [[همسر]] زیبای وی، مردان قبیله را [[اسیر]] کرد و [[مالک]] را کشت و همان [[شب]] با همسرش همبستر شد که [[مخالفت]] [[یاران پیامبر]]{{صل}} را که در سپاه حاضر بودند در پی داشت. عمر بن خطاب که پیش از این درباره آتش زدن [[مخالفان]] به خالد [[اعتراض]] کرده بود، درپی این رخداد خواهان [[عزل]] خالد و سنگسار شدن او و پرداخت دیه بنی‌یربوع شد؛ لیکن ابوبکر که خالد را یکی از شمشیرهای [[خدا]] می‌دانست، پاسخ داد که [[شمشیر]] خدا را غلاف نخواهد کرد<ref>الطبقات، ج ۷، ص ۲۷۸؛ تاریخ طبری، ج ۲، ص ۵۰۱ - ۵۰۳؛ ج ۳، ص ۵۸۹؛ الفتوح، ج ۱، ص ۲۰.</ref>.<ref>[[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[خالد بن ولید مخزومی قرشی (مقاله)|مقاله «خالد بن ولید مخزومی قرشی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==نقش [[خالد بن ولید]] در [[فتوحات]] [[عراق]] و [[شام]]== | | ==نقش [[خالد بن ولید]] در [[فتوحات]] [[عراق]] و [[شام]]== |
| [[ابوبکر]]، [[خالد]] را پس از نبردهای رده [[مأمور]] کرد با پارسیان در عراق [[نبرد]] کند و او به جهت [[ضعف]] نیروهای ساسانی توانست مناطقی را با [[صلح]] یا [[جنگ]] [[فتح]] کند. مهم‌ترین دستاورد او فتح [[مسالمت‌آمیز]] [[شهر]] [[حیره]]<ref>الکامل، ج ۲، ص ۳۸۴.</ref>، پایتخت عرب‌های تحت [[حمایت]] پارس بود<ref>المحبر، ص ۳۵۸ - ۳۶۱.</ref>. وی در برخی از این [[نبردها]] با سنگدلی و برخلاف [[سیره پیامبر]]{{صل}} همه مردان [[اسیر]] را کشت که از آن جمله می‌توان به اسرای شهرهای اُلَّیس<ref>تاریخ طبری، ج ۲، ص ۵۵۱ - ۵۵۲.</ref>، [[عین التمر]]<ref> اخبار الطوال، ص ۱۱۲.</ref> و [[دومة الجندل]]<ref>تاریخ طبری، ج ۲، ص ۵۷۸؛ البدایه والنهایه، ج ۶، ص ۳۸۵.</ref> اشاره کرد.
| |
|
| |
| خالد در [[سال ۱۲ هجری]] بی‌اطلاع ابوبکر [[مأموریت]] خود را رها کرد و به [[حج]] رفت که پس از مدتی [[خلیفه]] وی را [[توبیخ]] کرد؛ سپس به نام [[فرمانده]] کل [[سپاه]] به [[جبهه]] [[روم]] رفت<ref>تاریخ طبری، ج ۲، ص ۵۹۱ - ۵۹۲؛ الکامل، ج ۲، ص ۴۰۰.</ref> و ضمن منسجم ساختن سپاه وارد مهم‌ترین جنگ [[مسلمانان]] با روم یعنی نبرد [[یرموک]] شد<ref> تاریخ طبری، ج ۲، ص ۵۹۲، ۶۰۴؛ الفتوح، ج ۱، ص ۱۸۷.</ref>. [[پیروزی]] در این [[پیکار]] [[سرنوشت]] ساز برای خالد افتخارآمیز بود <ref>تاریخ طبری، ج ۲، ص ۶۰۴.</ref>؛ ولی از آنجا که ابوبکر در آستانه این رزم از [[دنیا]] رفت، [[عمر]] در حکمی خالد را از [[فرماندهی]] کل [[عزل]] کرد. خالد در دوره [[خلیفه دوم]] [[منزوی]] بود و در یکی از شهرهای شمالی شام اقامت داشت، تا اینکه در همین دوره از دنیا رفت. [[مرگ]] او را در سال‌های ۲۱ و ۲۲ در [[حمص]] از شهرهای شمالی شام نوشته‌اند<ref> انساب الاشراف، ج ۱۰، ص ۲۰۸ - ۲۰۹؛ تاریخ خلیفه، ص ۱۰۷؛ تاریخ طبری، ج ۳، ص ۲۲۷، ۲۳۹.</ref>.<ref>[[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[خالد بن ولید مخزومی قرشی (مقاله)|مقاله «خالد بن ولید مخزومی قرشی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==منابع== | | ==منابع== |
| * [[پرونده:1100408.jpg|22px]] [[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[خالد بن ولید مخزومی قرشی (مقاله)|مقاله «خالد بن ولید مخزومی قرشی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱''']] | | * [[پرونده:1100408.jpg|22px]] [[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[خالد بن ولید مخزومی قشری (مقاله)|مقاله «خالد بن ولید مخزومی قشری»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱''']] |
|
| |
|
| ==جستارهای وابسته== | | ==جستارهای وابسته== |
| خط ۸۰: |
خط ۳۲: |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
|
| |
|
| [[رده:خالد بن ولید مخزومی قرشی]] | | [[رده:خالد بن ولید مخزومی قشری]] |
| [[رده:اعلام]] | | [[رده:اعلام]] |
| [[رده:مدخل]] | | [[رده:مدخل]] |
