کیفر: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۵ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۱۴

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل کیفر (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

کیفر مجازات و عقوبتی است که مجرم یا گناهکار باید تحمل کند. قرآن کریم می‌فرماید خداوند همان‌طور که دارای مغفرت است، دارای مجازات دردناکی است: ﴿رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ وَذُو عِقَابٍ أَلِيمٍ﴾^[۱]. سخنان امام سجاد(ع) را در صحیفه آن حضرت درباره کیفر می‌توان به شرح زیر گزارش کرد:

عادلانه بودن کیفر الهی؛ امام(ع) به خدا می‌گوید: «عَفْوُكَ‏ تَفَضُّلٌ‏، وَ عُقُوبَتُكَ‏ عَدْلٌ‏»^[۲]؛ «عفو تو به مقتضای فضل و احسان توست و عقوبتت بر آیین عدالت است. همچنین همه آفریدگان معترفند که هر که را عقوبت کنی بر او ستم نکرده‌ای»^[۳].
کیفر الهی به اندازه گناه؛ امام(ع) با استناد به سخن خدای متعال در قرآن می‌فرماید: «تو کسی هستی که در معامله با بندگان خود همواره به سود آنان در بها می‌افزایی... تو خود گفته‌ای - بزرگ و متعالی است نام تو و بلند است مرتبت تو - هر کس کار نیکی انجام دهد، ده برابر به او پاداش داده شود و هرکه کار بدی انجام دهد، تنها همانند آن کیفر بیند»^[۴]. نیز حضرت عرض می‌کند: تویی که چون عصیانگری را عقوبت کنی راه افراط نپویی^[۵].
برتری عفو خداوند بر کیفر او؛ امام سجاد(ع) خدایش را چنین وصف می‌کند: «تو به عفو شایسته‌تری تا به عقوبت کردن^[۶]. و نیز: تویی که عفوت را از عقابت پیشی است»^[۷]. هم‌چنین در توصیف لطف خدا می‌گوید: «عفو و بخشایش مرا از عقوبت و عذابِ من دوست‌تر داری!» ^[۸].
توبه و رحمت الهی مانع از کیفر؛ مهم این است که می‌توانیم با توبه کیفر الهی را از خود دور کنیم: «ای خداوند به درگاه تو توبه می‌کنم... آن‌چنان که یک‌یک اعضایم از عقوبت‌های توبه سلامت مانند و از خشم دردناک تو که متجاوزان و ستمکاران از آن بیمناکند در امان باشند»^[۹]. «و در برابر عقاب تو جز رحمتت پناهگاهی نیست و مرا جز تضرّع به درگاه تو و زاری در برابر تو هیچ چیز از عذابت نمی‌رهاند»^[۱۰]. دعا و درخواست‌های امام سجاد درباره کیفر الهی؛ امام سجاد(ع) از خدای متعال می‌خواهد تا خوف از کیفر الهی را نصیب فرماید: «ای خداوند! روزی ما ساز خوف از عقاب جهنم را»^[۱۱]. نیز آن حضرت از عقاب الهی به خدا پناه می‌برد: «بار خدایا به تو پناه می‌برم از بزرگ‌ترین حسرت و گران‌ترین مصیبت... و محروم شدن از ثواب آخرت و گرفتار شدن به عقاب روز رستخیز»^[۱۲]. آن حضرت از خدای متعال عفو و بخشش و رهایی از عقاب و کیفر الهی را درخواست می‌نماید: گناهانم مرا می‌ترساند! عفو تو است که بایست مرا ایمنی بخشد^[۱۳].^[۱۴].^[۱۵]

جستارهای وابسته

منابع

شیرزاد، امیر، مقاله «کیفر»، دانشنامه صحیفه سجادیه

پانویس

↑ «بی‌گمان پروردگارت دارای آمرزش و دارای کیفری دردناک است» سوره فصلت، آیه ۴۳.
↑ دعای ۴۵.
↑ نیایش سی‌و‌هفتم.
↑ نیایش چهل‌و‌پنجم.
↑ نیایش شانزدهم.
↑ نیایش چهل‌وهفتم.
↑ نیایش شانزدهم.
↑ نیایش شانزدهم.
↑ نیایش سی‌ویکم.
↑ نیایش چهل‌وهشتم.
↑ نیایش چهل‌و‌پنجم.
↑ نیایش هشتم.
↑ نیایش سی‌ویکم.
↑ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوی، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۳۰، چاپ سوم؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
↑ شیرزاد، امیر، مقاله «کیفر»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۷۹.

[1] «بی‌گمان پروردگارت دارای آمرزش و دارای کیفری دردناک است» سوره فصلت، آیه ۴۳.

[2] دعای ۴۵.

[3] نیایش سی‌و‌هفتم.

[4] نیایش چهل‌و‌پنجم.

[5] نیایش شانزدهم.

[6] نیایش چهل‌وهفتم.

[7] نیایش شانزدهم.

[8] نیایش شانزدهم.

[9] نیایش سی‌ویکم.

[10] نیایش چهل‌وهشتم.

[11] نیایش چهل‌و‌پنجم.

[12] نیایش هشتم.

[13] نیایش سی‌ویکم.

[14] التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوی، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۳۰، چاپ سوم؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.

[15] شیرزاد، امیر، مقاله «کیفر»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۷۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{ویرایش غیرنهایی}}
-{{نبوت}}
+{{امامت}}
 <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
 : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
 <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[کیفر در قرآن]] | [[کیفر در حدیث]] | [[کیفر در کلام اسلامی]]| [[کیفر در فقه سیاسی]]</div>
+: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[کیفر در قرآن]] | [[کیفر در حدیث]] | [[کیفر در فقه سیاسی]] | [[کیفر در معارف دعا و زیارات]] | [[کیفر در معارف و سیره سجادی]] | [[کیفر در معارف و سیره رضوی]]</div>
 <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
 : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[کیفر (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
@@ خط ۱۰: / خط ۱۰: @@
 ==مقدمه==
-منظور مطلق کیفرهای جزایی نیست. بلکه آن دسته از رفتارهایی است که جزای [[مخالفت]] با [[اوامر]] [[پیامبر]] در [[قرآن]] بیان شده است.
+کیفر [[مجازات]] و عقوبتی است که [[مجرم]] یا [[گناهکار]] باید [[تحمل]] کند. [[قرآن کریم]] می‌فرماید [[خداوند]] همان‌طور که دارای [[مغفرت]] است، دارای مجازات دردناکی است: {{متن قرآن|رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ وَذُو عِقَابٍ أَلِيمٍ}}<ref>«بی‌گمان پروردگارت دارای آمرزش و دارای کیفری دردناک است» سوره فصلت، آیه ۴۳.</ref>.
-#{{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ * إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَيْهِمْ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«کیفر کسانی که با خداوند و پیامبرش به جنگ برمی‌خیزند و در زمین به تبهکاری می‌کوشند جز این نیست که کشته یا به دار آویخته شوند یا دست‌ها و پاهایشان ناهمتا بریده شود یا از سرزمین خود تبعید گردند؛ این (کیفرها) برای آنان خواری در این جهان است و در جهان واپسین عذابی سترگ خواهند داشت * جز آن کسان که پیش از آنکه بر آنان دست یابید توبه کرده باشند، پس بدانید که خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره مائده، آیه ۳۳-۳۴.</ref>
+[[سخنان امام سجاد]]{{ع}} را در [[صحیفه]] آن [[حضرت]] درباره کیفر می‌توان به شرح زیر گزارش کرد:
-#{{متن قرآن|هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِنْ دِيَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ مَا ظَنَنْتُمْ أَنْ يَخْرُجُوا وَظَنُّوا أَنَّهُمْ مَانِعَتُهُمْ حُصُونُهُمْ مِنَ اللَّهِ فَأَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُمْ بِأَيْدِيهِمْ وَأَيْدِي الْمُؤْمِنِينَ فَاعْتَبِرُوا يَا أُولِي الْأَبْصَارِ * وَلَوْلَا أَنْ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلَاءَ لَعَذَّبَهُمْ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابُ النَّارِ * ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَمَنْ يُشَاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ}}<ref>«اوست که کافران اهل کتاب را از خانه‌هایشان در نخستین گردآوری بیرون راند (هر چند) شما گمان نمی‌کردید که بیرون روند و (خودشان) گمان می‌کردند که دژهایشان بازدارنده آنان در برابر خداوند است اما (اراده) خداوند از جایی که گمان نمی‌بردند بدیشان رسید و در دل‌هایشان هراس افکند؛ به دست خویش و به دست مؤمنان خانه‌های خویش را ویران می‌کردند؛ پس ای دیده‌وران پند بگیرید! * و اگر خداوند آوارگی را بر آنان مقرّر نکرده بود بی‌گمان در این جهان عذابشان می‌کرد و آنان را در جهان واپسین عذاب آتش (دوزخ) خواهد بود * این از آن روست که آنان با خداوند و پیامبر وی مخالفت ورزیدند و هر کس با خداوند مخالفت ورزد به راستی خداوند سخت‌کیفر است» سوره حشر، آیه ۲-۴.</ref>.
-==نکات==
+*'''عادلانه بودن [[کیفر الهی]]'''؛ [[امام]]{{ع}} به [[خدا]] می‌گوید: {{متن حدیث|عَفْوُكَ‏ تَفَضُّلٌ‏، وَ عُقُوبَتُكَ‏ عَدْلٌ‏}}<ref>دعای ۴۵.</ref>؛ «[[عفو]] تو به مقتضای [[فضل]] و [[احسان]] توست و عقوبتت بر [[آیین]] [[عدالت]] است. همچنین همه [[آفریدگان]] معترفند که هر که را [[عقوبت]] کنی بر او [[ستم]] نکرده‌ای»<ref>نیایش سی‌و‌هفتم.</ref>.
-#اعدام، به دار آویختن، [[قطع]] دست راست و پای چپ و یا [[تبعید]] از [[سرزمین]] خود، [[عذاب]] و [[کیفر]] [[دنیایی]] [[محاربان با خدا]] و [[پیامبر]]: {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ...}}؛
+*'''کیفر الهی به اندازه [[گناه]]'''؛ امام{{ع}} با استناد به سخن [[خدای متعال]] در [[قرآن]] می‌فرماید: «تو کسی هستی که در [[معامله]] با [[بندگان]] خود همواره به سود آنان در بها می‌افزایی... تو خود گفته‌ای - بزرگ و متعالی است نام تو و بلند است [[مرتبت]] تو - هر کس کار [[نیکی]] انجام دهد، ده برابر به او [[پاداش]] داده شود و هرکه کار [[بدی]] انجام دهد، تنها همانند آن کیفر بیند»<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref>. نیز حضرت عرض می‌کند: تویی که چون عصیانگری را عقوبت کنی [[راه]] [[افراط]] نپویی<ref>نیایش شانزدهم.</ref>.
-# [[توبه]] قبل از بازداشت و [[اسیر]] [[قانون]] شدن، سبب برداشته شدن [[عذاب]] [[دنیایی]] و [[آخرتی]] از [[مفسدان]] فی‌الارض: {{متن قرآن|إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَيْهِمْ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}؛
+*'''[[برتری]] عفو خداوند بر کیفر او'''؛ [[امام سجاد]]{{ع}} خدایش را چنین [[وصف]] می‌کند: «تو به عفو شایسته‌تری تا به عقوبت کردن<ref>نیایش چهل‌وهفتم.</ref>. و نیز: تویی که عفوت را از عقابت پیشی است»<ref>نیایش شانزدهم.</ref>. هم‌چنین در توصیف [[لطف خدا]] می‌گوید: «عفو و [[بخشایش]] مرا از عقوبت و عذابِ من دوست‌تر داری!» <ref>نیایش شانزدهم.</ref>.
-#آواره‌سازی [[بنی‌نضیر]] از کاشانه خود، [[کیفر]] [[مخالفت]] و [[دشمنی]] - [[محاربه ]]- آنان با [[خدا]] و [[پیامبر]]: {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِنْ دِيَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ مَا ظَنَنْتُمْ أَنْ يَخْرُجُوا وَظَنُّوا أَنَّهُمْ مَانِعَتُهُمْ حُصُونُهُمْ مِنَ اللَّهِ فَأَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُمْ بِأَيْدِيهِمْ وَأَيْدِي الْمُؤْمِنِينَ فَاعْتَبِرُوا يَا أُولِي الْأَبْصَارِ}}<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر، محمد جعفر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی، سید محمد علی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۲، ص ۵۵۸.</ref>.
+*'''[[توبه]] و [[رحمت الهی]] مانع از کیفر'''؛ مهم این است که می‌توانیم با توبه کیفر الهی را از خود دور کنیم: «ای خداوند به درگاه تو توبه می‌کنم... آن‌چنان که یک‌یک اعضایم از عقوبت‌های توبه [[سلامت]] مانند و از [[خشم]] دردناک تو که [[متجاوزان]] و [[ستمکاران]] از آن بیمناکند در [[امان]] باشند»<ref>نیایش سی‌ویکم.</ref>. «و در برابر [[عقاب]] تو جز رحمتت پناهگاهی نیست و مرا جز [[تضرّع]] به درگاه تو و [[زاری]] در برابر تو هیچ چیز از عذابت نمی‌رهاند»<ref>نیایش چهل‌وهشتم.</ref>. [[دعا]] و درخواست‌های [[امام سجاد]] درباره [[کیفر الهی]]؛ امام سجاد{{ع}} از [[خدای متعال]] می‌خواهد تا [[خوف]] از کیفر الهی را نصیب فرماید: «ای [[خداوند]]! روزی ما ساز خوف از [[عقاب]] [[جهنم]] را»<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref>. نیز آن [[حضرت]] از [[عقاب الهی]] به [[خدا]] [[پناه]] می‌برد: «بار خدایا به تو پناه می‌برم از بزرگ‌ترین [[حسرت]] و گران‌ترین [[مصیبت]]... و [[محروم]] شدن از [[ثواب]] [[آخرت]] و گرفتار شدن به عقاب [[روز رستخیز]]»<ref>نیایش هشتم.</ref>. آن حضرت از خدای متعال [[عفو]] و [[بخشش]] و [[رهایی]] از عقاب و کیفر الهی را درخواست می‌نماید: گناهانم مرا می‌ترساند! عفو تو است که بایست مرا [[ایمنی]] بخشد<ref>نیایش سی‌ویکم.</ref>.<ref>التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوی، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۳۰، چاپ سوم؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.</ref>.<ref>[[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «کیفر»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۷۹.</ref>
 == جستارهای وابسته ==
 ==منابع==
-# [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر، محمد جعفر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی، سید محمد علی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۲ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم''']]
+# [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «کیفر»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']]
 ==پانویس==
-{{یادآوری پانویس}}
 {{پانویس2}}
 [[رده:کیفر]]
 [[رده:مدخل]]