انفاق: تفاوت میان نسخه‌ها
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | ||
''' | '''انفاق''' به معنای بخشیدن [[مال]] یا چیزی دیگر در راه خداست<ref>[[حسین احمدی|احمدی، حسین]]، [[سعید بندعلی|بندعلی، سعید]]؛ [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص۵۵۷ -۵۷۷.</ref>. در اصطلاح [[دینی]]، یعنی کمک [[مالی]] به محرومان و [[نیازمندان]]. انفاق یا [[واجب]] است، مثل پرداخت [[زکات]] [[واجب]] یا دادن خرجی [[همسر]] و [[خانواده]] از سوی [[پدر]]، یا [[مستحب]] است، مثل [[صدقه]] و کمک به [[نیازمندان]] و فقرای [[جامعه]]<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۲۵.</ref>. | ||
==واژه‌شناسی لغوی== | ==واژه‌شناسی لغوی== | ||
*این واژه از ریشه "ن ـ ف ـ ق" به معنای کم شدن، نابود شدن، هزینه کردن، مخفی کردن و پوشاندن است<ref>لسان‌العرب، ج۱۴، ص۲۴۲؛ القاموس المحیط، ج ۲، ص ۱۲۲۷؛ مقاییس اللغه، ج ۵، ص ۴۵۴، «نفق».</ref> در کاربرد رایج [[قرآن کریم]] و متون [[دینی]]، | *این واژه از ریشه "ن ـ ف ـ ق" به معنای کم شدن، نابود شدن، هزینه کردن، مخفی کردن و پوشاندن است<ref>لسان‌العرب، ج۱۴، ص۲۴۲؛ القاموس المحیط، ج ۲، ص ۱۲۲۷؛ مقاییس اللغه، ج ۵، ص ۴۵۴، «نفق».</ref> در کاربرد رایج [[قرآن کریم]] و متون [[دینی]]، انفاق اصطلاحاً به اعطای [[مال]] یا چیزی دیگر در [[راه خدا]] به [[فقیران]] و دیگر راههای مورد نیاز گفته می‌شود<ref>التعریفات، ج ۱، ص ۵۳؛ التوقیف، ج ۱، ص ۱۰۰؛ فرهنگ معارف اسلامی، ج ۱، ص ۳۲۳.</ref> به نوشته راغب<ref>مفردات، ص ۸۱۹، «نفق».</ref>انفاق از آن رو به بخشیدن [[مال]] اطلاق می‌شود که با [[بخشش]]، به ظاهر [[مال]] فنا و زوال می‌یابد. به نظر برخی واژه‌شناسان<ref>الفروق اللغویه، ص ۸۲ ـ ۸۳.</ref>انفاق با "اعطا" ازآن جهت متفاوت است که در انفاق همواره [[مالکیت]] شیء انفاق شده منتقل می‌شود؛ ولی در اعطا لزوماً چنین نیست، ازاین‌رو اسناد انفاق را به [[خداوند]] مجازی و آن را در [[آیه]] {{متن قرآن|وَقَالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ وَلُعِنُواْ بِمَا قَالُواْ بَلْ يَدَاهُ مَبْسُوطَتَانِ يُنفِقُ كَيْفَ يَشَاء وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِّنْهُم مَّا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ طُغْيَانًا وَكُفْرًا وَأَلْقَيْنَا بَيْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاء إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ كُلَّمَا أَوْقَدُواْ نَارًا لِّلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الأَرْضِ فَسَادًا وَاللَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ}}<ref> و یهودیان گفتند که دست خداوند بسته است، دستشان بسته باد و بر آنچه گفته‌اند لعنت بر ایشان باد بلکه دست‌های او باز است و هرگونه بخواهد می‌بخشد و بی‌گمان آنچه به سوی تو از سوی پروردگارت فرو فرستاده شده است بر سرکشی و کفر بسیاری از آنان می‌افزاید؛ و میان آنان تا رستخیز دشمنی و کینه‌جویی افکندیم؛ هر بار که آتشی را برای جنگ بر افروختند خداوند آن را خاموش گردانید؛ و در زمین به تباهی می‌کوشند و خداوند تبهکاران را دوست نمی‌دارد؛ سوره مائده، آیه: ۶۴.</ref> به معنای رساندن [[رزق]] به [[بندگان]] دانسته‌اند<ref>تفسیر قرطبی، ج ۶، ص ۱۵۵.</ref>. | ||
* | * انفاق در کتب لغت به دو معنا به کار رفته است: بریدن از چیزی و در معنای دیگر، [[چشم‌پوشی]] از چیزی<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج ۱۰، ص ۳۵۸.</ref><ref> [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۶۷.</ref>. | ||
* [[جود]] و [[بخشش مال]] به دیگران، از صفات بسیار پسندیده‌ای است که در همه [[ادیان آسمانی]] و مکاتب [[اخلاقی]]، ستوده و از آن با [[تجلیل]] فراوان یاد شده است. این صفت [[نیکو]] نمایانگر [[حس]] هم‌دردی با [[مستمندان]] و محرومان [[جامعه]] و [[احساس]] مسئولیتی است که شخص در مقابل [[خدا]] و [[مردم]] دارد<ref> [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۶۷.</ref>. | * [[جود]] و [[بخشش مال]] به دیگران، از صفات بسیار پسندیده‌ای است که در همه [[ادیان آسمانی]] و مکاتب [[اخلاقی]]، ستوده و از آن با [[تجلیل]] فراوان یاد شده است. این صفت [[نیکو]] نمایانگر [[حس]] هم‌دردی با [[مستمندان]] و محرومان [[جامعه]] و [[احساس]] مسئولیتی است که شخص در مقابل [[خدا]] و [[مردم]] دارد<ref> [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۶۷.</ref>. | ||
* [[بخشش]] و | * [[بخشش]] و انفاق علاوه بر اینکه فضیلتی [[اخلاقی]] محسوب می‌شود، به پر کردن شکاف طبقاتی [[اجتماع]] ایجاد شده نیز کمک می‌کند<ref> [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۱۶۷.</ref>. | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
* | * انفاق که نشان‌دهنده [[ایمان به خدا]] و [[قیامت]] و علاقه به همنوع و [[رهایی]] [[انسان]] از [[وابستگی]] به [[اموال]] خویش است، از [[بهترین]] کارهاست و [[پاداش]] فراوان دارد. [[خداوند]]، انفاق‌کنندگان را [[دوست]] دارد و در [[آیات قرآن]] مکرّر به آن [[فرمان]] داده و آن را در کنار [[ایمان به خدا]] و [[قیامت]] مطرح کرده است<ref>ابراهیم، آیه ۳۱، بقره آیه ۳ و ۲۶۱ و ۲۷۴.</ref> و به انفاق‌کنندگان [[وعده]] داده که آن را جایگزین کند و در [[قیامت]] هم [[پاداش]] فراوان دهد. انفاق، برنامه‌ای مردمی برای [[مبارزه با فقر]] و تأمین [[زندگی]] [[فقیران]] است. [[نفقه]] نیز به معنای هزینه و مخارج است و انفاق به معنای پرداخت [[خرج]]<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۲۵.</ref>. | ||
== | ==انفاق در [[قرآن]]== | ||
==گستره | ==گستره انفاق== | ||
==اهمیت و [[منزلت]] | ==اهمیت و [[منزلت]] انفاق== | ||
==آثار و [[برکات]] | ==آثار و [[برکات]] انفاق== | ||
==شرایط و [[آداب]] | ==شرایط و [[آداب]] انفاق== | ||
==مصارف | ==مصارف انفاق== | ||
==موانع | ==موانع انفاق== | ||
==پیامدهای ترک | ==پیامدهای ترک انفاق== | ||
==[[انفاق در سیره نبوی]]== | ==[[انفاق در سیره نبوی]]== | ||
==[[انفاق در سیره اهل بیت]]== | ==[[انفاق در سیره اهل بیت]]== | ||
== | ==انفاق یکی از اسباب [[رستگاری]]== | ||
==انفاق در فرهنگ مطهر== | ==انفاق در فرهنگ مطهر== | ||
معنی اینکه انفاق می‌کنند؛ البته این نیست که خودشان را [[تهی‌دست]] و بی‌چیز می‌کنند (چنانکه بعضی [[گمان]] کرده‌اند) بلکه یعنی انباشته شده‌ها را [[مصرف]] می‌کنند. و ممکن است که اتفاق به معنای ازاله باشد. یعنی ازاله نفق و [[فقر]]؛ آنان فقرها و مستمندی‌ها را از بین می‌برند<ref>آشنایی با قرآن جلد اول و دوم، ص۱۳۴.</ref>. انفاق [[پول]] [[خرج]] کردن است در [[راه]] یک منظور و مقصود<ref>آشنایی با قرآن، جلد سوم، ص۴۶.</ref>.<ref>[[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۱۶۷.</ref> | معنی اینکه انفاق می‌کنند؛ البته این نیست که خودشان را [[تهی‌دست]] و بی‌چیز می‌کنند (چنانکه بعضی [[گمان]] کرده‌اند) بلکه یعنی انباشته شده‌ها را [[مصرف]] می‌کنند. و ممکن است که اتفاق به معنای ازاله باشد. یعنی ازاله نفق و [[فقر]]؛ آنان فقرها و مستمندی‌ها را از بین می‌برند<ref>آشنایی با قرآن جلد اول و دوم، ص۱۳۴.</ref>. انفاق [[پول]] [[خرج]] کردن است در [[راه]] یک منظور و مقصود<ref>آشنایی با قرآن، جلد سوم، ص۴۶.</ref>.<ref>[[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۱۶۷.</ref> | ||
نسخهٔ ۲۱ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۱۵
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل انفاق (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
انفاق به معنای بخشیدن مال یا چیزی دیگر در راه خداست[۱]. در اصطلاح دینی، یعنی کمک مالی به محرومان و نیازمندان. انفاق یا واجب است، مثل پرداخت زکات واجب یا دادن خرجی همسر و خانواده از سوی پدر، یا مستحب است، مثل صدقه و کمک به نیازمندان و فقرای جامعه[۲].
واژه‌شناسی لغوی
- این واژه از ریشه "ن ـ ف ـ ق" به معنای کم شدن، نابود شدن، هزینه کردن، مخفی کردن و پوشاندن است[۳] در کاربرد رایج قرآن کریم و متون دینی، انفاق اصطلاحاً به اعطای مال یا چیزی دیگر در راه خدا به فقیران و دیگر راههای مورد نیاز گفته می‌شود[۴] به نوشته راغب[۵]انفاق از آن رو به بخشیدن مال اطلاق می‌شود که با بخشش، به ظاهر مال فنا و زوال می‌یابد. به نظر برخی واژه‌شناسان[۶]انفاق با "اعطا" ازآن جهت متفاوت است که در انفاق همواره مالکیت شیء انفاق شده منتقل می‌شود؛ ولی در اعطا لزوماً چنین نیست، ازاین‌رو اسناد انفاق را به خداوند مجازی و آن را در آیه ﴿وَقَالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ وَلُعِنُواْ بِمَا قَالُواْ بَلْ يَدَاهُ مَبْسُوطَتَانِ يُنفِقُ كَيْفَ يَشَاء وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِّنْهُم مَّا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ طُغْيَانًا وَكُفْرًا وَأَلْقَيْنَا بَيْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاء إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ كُلَّمَا أَوْقَدُواْ نَارًا لِّلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الأَرْضِ فَسَادًا وَاللَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ﴾[۷] به معنای رساندن رزق به بندگان دانسته‌اند[۸].
- انفاق در کتب لغت به دو معنا به کار رفته است: بریدن از چیزی و در معنای دیگر، چشم‌پوشی از چیزی[۹][۱۰].
- جود و بخشش مال به دیگران، از صفات بسیار پسندیده‌ای است که در همه ادیان آسمانی و مکاتب اخلاقی، ستوده و از آن با تجلیل فراوان یاد شده است. این صفت نیکو نمایانگر حس هم‌دردی با مستمندان و محرومان جامعه و احساس مسئولیتی است که شخص در مقابل خدا و مردم دارد[۱۱].
- بخشش و انفاق علاوه بر اینکه فضیلتی اخلاقی محسوب می‌شود، به پر کردن شکاف طبقاتی اجتماع ایجاد شده نیز کمک می‌کند[۱۲].
مقدمه
- انفاق که نشان‌دهنده ایمان به خدا و قیامت و علاقه به همنوع و رهایی انسان از وابستگی به اموال خویش است، از بهترین کارهاست و پاداش فراوان دارد. خداوند، انفاق‌کنندگان را دوست دارد و در آیات قرآن مکرّر به آن فرمان داده و آن را در کنار ایمان به خدا و قیامت مطرح کرده است[۱۳] و به انفاق‌کنندگان وعده داده که آن را جایگزین کند و در قیامت هم پاداش فراوان دهد. انفاق، برنامه‌ای مردمی برای مبارزه با فقر و تأمین زندگی فقیران است. نفقه نیز به معنای هزینه و مخارج است و انفاق به معنای پرداخت خرج[۱۴].
انفاق در قرآن
گستره انفاق
اهمیت و منزلت انفاق
آثار و برکات انفاق
شرایط و آداب انفاق
مصارف انفاق
موانع انفاق
پیامدهای ترک انفاق
انفاق در سیره نبوی
انفاق در سیره اهل بیت
انفاق یکی از اسباب رستگاری
انفاق در فرهنگ مطهر
معنی اینکه انفاق می‌کنند؛ البته این نیست که خودشان را تهی‌دست و بی‌چیز می‌کنند (چنانکه بعضی گمان کرده‌اند) بلکه یعنی انباشته شده‌ها را مصرف می‌کنند. و ممکن است که اتفاق به معنای ازاله باشد. یعنی ازاله نفق و فقر؛ آنان فقرها و مستمندی‌ها را از بین می‌برند[۱۵]. انفاق پول خرج کردن است در راه یک منظور و مقصود[۱۶].[۱۷]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ احمدی، حسین، بندعلی، سعید؛ دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۴، ص۵۵۷ -۵۷۷.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگنامه دینی، ص۲۵.
- ↑ لسان‌العرب، ج۱۴، ص۲۴۲؛ القاموس المحیط، ج ۲، ص ۱۲۲۷؛ مقاییس اللغه، ج ۵، ص ۴۵۴، «نفق».
- ↑ التعریفات، ج ۱، ص ۵۳؛ التوقیف، ج ۱، ص ۱۰۰؛ فرهنگ معارف اسلامی، ج ۱، ص ۳۲۳.
- ↑ مفردات، ص ۸۱۹، «نفق».
- ↑ الفروق اللغویه، ص ۸۲ ـ ۸۳.
- ↑ و یهودیان گفتند که دست خداوند بسته است، دستشان بسته باد و بر آنچه گفته‌اند لعنت بر ایشان باد بلکه دست‌های او باز است و هرگونه بخواهد می‌بخشد و بی‌گمان آنچه به سوی تو از سوی پروردگارت فرو فرستاده شده است بر سرکشی و کفر بسیاری از آنان می‌افزاید؛ و میان آنان تا رستخیز دشمنی و کینه‌جویی افکندیم؛ هر بار که آتشی را برای جنگ بر افروختند خداوند آن را خاموش گردانید؛ و در زمین به تباهی می‌کوشند و خداوند تبهکاران را دوست نمی‌دارد؛ سوره مائده، آیه: ۶۴.
- ↑ تفسیر قرطبی، ج ۶، ص ۱۵۵.
- ↑ ابن منظور، لسان العرب، ج ۱۰، ص ۳۵۸.
- ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص ۱۶۷.
- ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص ۱۶۷.
- ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص ۱۶۷.
- ↑ ابراهیم، آیه ۳۱، بقره آیه ۳ و ۲۶۱ و ۲۷۴.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگنامه دینی، ص۲۵.
- ↑ آشنایی با قرآن جلد اول و دوم، ص۱۳۴.
- ↑ آشنایی با قرآن، جلد سوم، ص۴۶.
- ↑ زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۱۶۷.