جز
جایگزینی متن - 'فرد' به 'فرد'
(←مقدمه) |
جز (جایگزینی متن - 'فرد' به 'فرد') |
||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
'''[[خلیفه]]''' به کسی گویند که عهدهدار [[خلافت]] باشد<ref>فرهنگ معین، ج۱، ص۱۴۳۸؛ معالم المدرستین، ج۱، ص۳۵۴.</ref>. [[خلیفه]] ریشه [[قرآنی]] داشته<ref>{{متن قرآن|وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً...}} «و (یاد کن) آنگاه را که پروردگارت به فرشتگان فرمود: میخواهم جانشینی در زمین بگمارم.».. سوره بقره، آیه ۳۰؛ {{متن قرآن|وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا...}} «و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم میگمارم.».. سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref> و [[مقام]] [[خلیفه]]، نسبت به [[امت]]، مانند [[مقام پیامبر]] نسبت به [[مؤمنان]] است؛ چه این که [[خلیفه]] بر [[امت]]، [[حق ولایت]] عام و در اداره [[امور دنیوی]] و [[قیام]] به [[احکام دینی]]، اختیارات تام دارد<ref>تاریخ سیاسی اسلام، ص۴۴۴؛ مقدمه ابن خلدون، ص۱۶۶.</ref>. از دیدگاه [[مکتب]] [[شیعه]]، [[خلیفه]] و [[امام]] تنها مسؤول [[سیاسی]] [[جامعه اسلامی]] نبوده، بلکه عهدهدار [[رهبری]] افراد [[جامعه]] در تمامی ابعاد وجودی و قلمرو مادی و [[معنوی]] [[انسان]] در چارچوب [[قوانین الهی]] است<ref>وسایل الشیعه، ج۱۷، ص۵۵۱، باب ۳ من ابواب ولاءضمان الامامه، حدیث ۱۴؛ مسند احمد، ج۲، ص۴۶۴؛ مستدرک حاکم، ج۳، ص۱۱۰؛ بحار الانوار، ج۲۳، ص۲۱، حدیث ۲۱؛ علل الشرایع، ج۱، ص۲۳۱، باب ۱۵۳، حدیث ۶.</ref>. [[تعیین]] یا [[انتخاب خلیفه]] و [[امام]]، به شیوۀ مکتبی و توسط [[خداوند]] به دو صورت زیر امکانپذیر است: | '''[[خلیفه]]''' به کسی گویند که عهدهدار [[خلافت]] باشد<ref>فرهنگ معین، ج۱، ص۱۴۳۸؛ معالم المدرستین، ج۱، ص۳۵۴.</ref>. [[خلیفه]] ریشه [[قرآنی]] داشته<ref>{{متن قرآن|وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً...}} «و (یاد کن) آنگاه را که پروردگارت به فرشتگان فرمود: میخواهم جانشینی در زمین بگمارم.».. سوره بقره، آیه ۳۰؛ {{متن قرآن|وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا...}} «و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم میگمارم.».. سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref> و [[مقام]] [[خلیفه]]، نسبت به [[امت]]، مانند [[مقام پیامبر]] نسبت به [[مؤمنان]] است؛ چه این که [[خلیفه]] بر [[امت]]، [[حق ولایت]] عام و در اداره [[امور دنیوی]] و [[قیام]] به [[احکام دینی]]، اختیارات تام دارد<ref>تاریخ سیاسی اسلام، ص۴۴۴؛ مقدمه ابن خلدون، ص۱۶۶.</ref>. از دیدگاه [[مکتب]] [[شیعه]]، [[خلیفه]] و [[امام]] تنها مسؤول [[سیاسی]] [[جامعه اسلامی]] نبوده، بلکه عهدهدار [[رهبری]] افراد [[جامعه]] در تمامی ابعاد وجودی و قلمرو مادی و [[معنوی]] [[انسان]] در چارچوب [[قوانین الهی]] است<ref>وسایل الشیعه، ج۱۷، ص۵۵۱، باب ۳ من ابواب ولاءضمان الامامه، حدیث ۱۴؛ مسند احمد، ج۲، ص۴۶۴؛ مستدرک حاکم، ج۳، ص۱۱۰؛ بحار الانوار، ج۲۳، ص۲۱، حدیث ۲۱؛ علل الشرایع، ج۱، ص۲۳۱، باب ۱۵۳، حدیث ۶.</ref>. [[تعیین]] یا [[انتخاب خلیفه]] و [[امام]]، به شیوۀ مکتبی و توسط [[خداوند]] به دو صورت زیر امکانپذیر است: | ||
#[[تعیین]] شخصی: این [[انتخاب]] از سوی [[خداوند]] بوده و با [[عصمت]] | #[[تعیین]] شخصی: این [[انتخاب]] از سوی [[خداوند]] بوده و با [[عصمت]] فرد [[تعیین]] شده همراه است؛ مانند [[پیامبران]] و [[امامان]]؛ | ||
#[[تعیین]] وصفی: آن است که صفات و شرائط خاصی که از سوی [[مکتب]] ارائه شده است، به | #[[تعیین]] وصفی: آن است که صفات و شرائط خاصی که از سوی [[مکتب]] ارائه شده است، به فرد مورد نظر [[تطبیق]] نماید؛ مانند [[فقهای جامع الشرایط]]. در هر دو صورت، [[اراده]] و خواست [[مردم]] در تحقق [[نظام سیاسی]]، نقش تعیینکنندهای دارد، هر چند به عنوان شرط صلاحیت شناخته نمیشود. البتّه در صورت دوم، [[مردم]] میتوانند از طریق [[انتخاب]] [[خبره]] برای [[تعیین خلیفه]] و [[امام]] نقش ایفا نمایند. | ||
از دیدگاه [[مکتب]] [[اهل سنت]]، [[خلیفه]] به شکل خاصی، توسط "[[اهل حل و عقد]]" از میان واجدین شرایط [[انتخاب]] میشود. | از دیدگاه [[مکتب]] [[اهل سنت]]، [[خلیفه]] به شکل خاصی، توسط "[[اهل حل و عقد]]" از میان واجدین شرایط [[انتخاب]] میشود. |