گستره افضلیت امام: تفاوت میان نسخه‌ها

===عدم [[لزوم افضلیت]] در همه چیز در [[کلام شیعه]]===

مسئله [[علم امام]] به غیر [[معارف دینی]] در دیدگاه [[عالمان]] [[شیعی]] از [[قرن چهارم]] تا هفتم [[هجری]] این چنین است<ref>به دلیل رعایت اختصار به دیدگاه عالمان شیعی در این چهار قرن که از قرون طلایی تاریخ کلام شیعه به شمار می‌آیند، بسنده کرده‌ایم. البته اذعان می‌کنم که ممکن است در دوره‌های بعدی نظریاتی مخالف با نظریاتی که نقل می‌کنیم، به چشم آید.</ref>:

##شرط و لازمه [[منصب امامت]]، [[علم به دین]] و [[احکام الهی]] است: (...امر [[امامت]] تمام نمی‌شود مگر با علم به دین و [[معرفت]] به [[احکام]] [[خداوند]] و [[تأویل]] کتاب خدا”<ref>شیخ صدوق، کمال‌الدین، ج۱، ص۹۹.</ref>؛

##[[مرحوم صدوق]] در مواردی که در [[مقام]] بیان [[عظمت]] [[علمی]] [[امامان]] است، تنها از [[لزوم]] واقف بودن امامان به احکام الهی و [[تفسیر]]، تأویل، [[ناسخ]]، [[منسوخ]]، [[محکم و متشابه]] [[قرآن]] سخن به میان آورده است<ref>شیخ صدوق، کمال‌الدین، ج۲، ذیل ح۳، ص۶۶۰.</ref>؛

##مرحوم صدوق در مواردی حتی [[پیامبران]] را نیز [[ناآگاه]] از برخی مسائل دانسته است؛ مانند اینکه [[موسی]]{{ع}} معنی کارهای [[خضر]]{{ع}} را نمی‌دانست<ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ج۱، ص۶۲.</ref>.

##اینکه بگوییم [[امام]]{{ع}} همه چیز را می‌داند، ادعایی بدون [[دلیل]] است<ref>{{عربی|ولسنا نمنع أن یعلم الامام اعیان الحوادث تکون باعلام انه له ذلک فاما القول بانه یعلم کل ما یکون فلسنا نطلقه و لا نصوب قائله لدعواه فیه من غیر حجة و لا بیان}} (محمد بن محمد بن نعمان (شیخ مفید)، المسائل العکبریة، ص۶۹).</ref>؛

##[[آگاهی امام]]{{ع}} از امور غیردینی، ضروری نیست؛ ولی امری ممکن و واقع است و به [[مصلحت]] و [[لطف خداوند]] بستگی دارد<ref>محمد بن محمد بن نعمان (شیخ مفید)، اوائل المقالات، ص۶۷.</ref>.  

##امام{{ع}} لازم نیست به همه علوم غیردینی عالم باشد. در [[اندیشه]] مرحوم سید مرتضی، آنچه برای امام لازم است، [[علم به احکام شریعت]] و سیاست است و بیش از آن عقلاً لازم نیست. امام، [[رئیس جامعه]] است و باید هر آنچه برای [[ریاست]] یک [[رئیس]] نیاز است، داشته باشد و عالم بودن امام به علومی غیر از [[علم شریعت]] و سیاست، از شرایط لازم برای امام به شمار نمی‌آید<ref>{{عربی|و لیس یلزم علی ما اوجبناه من علمه بأحکام الشرائع ان یکون عالما بالصنائع والمهن و ترکیب الادویة وعقد الحلوی لان ذلک کله مما لا تعلق له بما کان رئیسا فیه و لا یوجب ریاسته العلم به}} (سیدمرتضی علم الهدی، الشافی فی الامامة، ج۳، ص۱۶۳-۱۶۴).</ref>.  

#[[امام]]{{ع}}، ضرورتاً به [[باطن]] امور [[آگاه]] نیست<ref>سیدمرتضی علم الهدی، الشافی فی الامامة، ج۲، ص۳۱ و ۴۰.</ref>. به بیان مرحوم [[سید]]، لازم نیست امام{{ع}} [[علم غیب]] داشته باشد و از [[امور غیبی]] خبردارمان کند؛ اما [[خداوند]] متعالی بر اساس [[فضل]] خود، آنان را از امور غیبی نیز مطلع کرده است<ref>سیدمرتضی علم الهدی، الرسائل، ج۱، ص۲۸۲، ۳۹۱-۳۹۵؛ همان، ج۳، ص۱۳۰.</ref>.  

##لازمه منصب امامت، [[علم به باطن]] یا [[آگاهی]] به [[راست‌گویی]] [[شاهدان]] در [[دادگاه]] نیست<ref>{{عربی|لا یلزم أن یکون الامام عالما بالیواطن و یصدق الشهود لموقع الحکم علی مستحقه لانه انما یعبد بتنفیذ الأحکام فی الظاهر فاما البواطن فلا حکم یجب علیه فیها}} (محمد بن حسن طوسی، تمهید الاصول، ص۳۶۸).</ref>؛

##امام، در غیر احکام دین و سیاست، باید به کارشناس مراجعه کند<ref>محمد بن حسن طوسی، تلخیص الشافی، ج۱، ص۲۵۲. نیز، ر.ک: همو، تمهید الاصول، ص۳۶۶.</ref> و در صورت [[اختلاف]] کارشناسان، باید به عادل‌ترین آنها و در صورت [[تساوی]] در [[عدالت]]، مخیر است به هر کدام از آنها [[رجوع]] کند<ref>محمد بن حسن طوسی، تلخیص الشافی، ج۱، ص۲۵۲.</ref>.