←مقدمه
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{نبوت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233);...» ایجاد کرد) |
(←مقدمه) |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
[[نظام سیاسی اسلام]]، برای دستیابی به اهداف و آرمان‌های متعالی، [[انسانی]] و [[الهی]] خود، [[سیر]] خاصی را دنبال می‌کند و حرکت خویش را بر پایه‌ها و اصولی بنیاد می‌نهد که نتیجه طبیعی و منطقی آن، ایجاد زمینه و فراهم‌سازی بستری است که به تحقق هدف‌های موردنظر می‌انجامد. | [[نظام سیاسی اسلام]]، برای دستیابی به اهداف و آرمان‌های متعالی، [[انسانی]] و [[الهی]] خود، [[سیر]] خاصی را دنبال می‌کند و حرکت خویش را بر پایه‌ها و اصولی بنیاد می‌نهد که نتیجه طبیعی و منطقی آن، ایجاد زمینه و فراهم‌سازی بستری است که به تحقق هدف‌های موردنظر می‌انجامد. اصول نظام سیاسی اسلام، هر چند در متنی رسمی و به صورت مدون نیامده است؛ اما با تعمق و دقت در [[منابع اسلامی]] و [[قانون اساسی جمهوری اسلامی]]، می‌توان مواردی را به عنوان اصول نظام سیاسی اسلام برشمرد؛ از جمله: [[امامت]] و [[رهبری]] مستمر، [[اجتهاد]] مستمر [[فقها]]، بهره‌مندی از [[علوم]] و تجارب پیشرفته بشری و توسعه آنها، [[نفی]] [[ستم‌گری]] و [[ستم‌پذیری]] و [[سلطه‌گری]] و سلطه‌پذیری، محو [[استبداد]] و [[خودکامگی]]، تأمین [[آزادی‌های فردی]] و [[اجتماعی]]، [[تحکیم]] بنیاد [[خانواده]]، افزایش [[مشارکت اجتماعی]] در [[اداره امور]]، عمومی کردن [[امر به معروف و نهی از منکر]]، تحکیم [[برادری]]، [[وحدت]] و [[تعاون]] عمومی بین همه [[مردم]]، [[اسلامی]] بودن [[قوانین]]، [[برنامه‌ریزی]] حمایتی در جهت زدودن [[فقر]] اجتماعی، و همچنین [[کرامت انسانی]]، [[قانون‌مداری]]، [[شایسته‌سالاری]]، اصالت [[خدمت]] و [[فراگیری]]. | ||
برخی از مهمترین اصول مذکور، در پنج محور زیر [[تبیین]] می‌شود: | برخی از مهمترین اصول مذکور، در پنج محور زیر [[تبیین]] می‌شود: | ||
==کرامت انسانی== | |||
[[اسلام]]، [[انسان]] را [[برترین]] [[آفریده]] و [[اشرف مخلوقات]] میداند؛ چنانچه [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا}}<ref>«و به راستی ما فرزندان آدم را ارجمند داشته‌ایم و آنان را در خشکی و دریا (بر مرکب) سوار کرده‌ایم و به آنان از چیزهای پاکیزه روزی داده‌ایم و آنان را بر بسیاری از آنچه آفریده‌ایم، نیک برتری بخشیده‌ایم» سوره اسراء، آیه ۷۰.</ref>. | |||
قرآن کریم نمود [[عینی]] این [[برتری]]، یعنی [[تسلط]] بر سایر موجودات را در [[آیه]] دیگری به این شکل بیان فرموده است: {{متن قرآن|وَسَخَّرَ لَكُمْ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ}}<ref>«و آنچه را در آسمان‌ها و در زمین است که همه از اوست برای شما رام کرد» سوره جاثیه، آیه ۱۳.</ref>. | |||
وقتی [[انسان]] صاحب [[کرامت]] است، [[شایستگی]] [[پیوند با خدا]] و [[افتخار]] [[بندگی]] او را دارد و آنگاه که کرامت و [[عزت]] خویش را نادیده گرفت، در [[اسارت]] و بندگی غیر [[خدا]] گرفتار می‌شود؛ چنانچه [[فرعون]] در ابتدا [[قوم]] خود را [[تحقیر]] کرده، عزت و [[کرامت انسانی]] آنها را زیر پا نهاد. پس از آن، ایشان را در بند [[طاعت]] و بندگی خود درآورد؛ چنانچه در [[قرآن]] می‌خوانیم: {{متن قرآن|فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ}}<ref>«آنگاه قوم خود را سبکسار کرد (و از راه به در برد) و آنان از او فرمان بردند زیرا آنان قومی بزهکار بودند» سوره زخرف، آیه ۵۴.</ref>. | |||
یکی از نمودهای کرامت انسانی، [[آزادی]] اوست که [[معارف دینی]] نیز توجه فراوانی به این معنا دارد، [[پیامبر]] آمده است تا [[انسان‌ها]] را [[آزاد]] کند، از اسارت و بندگی غیر خدا برهاند و از [[فیض]] [[هدایت]] و [[سرپرستی]] [[ربوبی]] بهره‌مند سازد؛ چنانچه قرآن می‌فرماید: {{متن قرآن|وَيَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِمْ}}<ref>«و بار (تکلیف)های گران و بندهایی را که بر آنها (بسته) بود از آنان برمی‌دارد» سوره اعراف، آیه ۱۵۷.</ref>؛ و [[امام علی]]{{ع}} در [[وصیت]] به فرزند بزرگوارش می‌فرماید: {{متن حدیث|وَ لَا تَكُنْ عَبْدَ غَيْرِكَ وَ قَدْ جَعَلَكَ اللَّهُ حُرّاً}}<ref>فیض الاسلام، نهج البلاغه، نامه ۳۱، ص۹۲۰.</ref>؛ و [[بنده]] دیگری مباش؛ در حالی که [[خداوند]] تو را آزاد [[آفریده]] است. | |||
از همین رو [[قانون اساسی جمهوری اسلامی]]، کرامت انسانی را در اصل دوم مورد تأکید قرار داده و کرامت و [[ارزش والای انسان]] و آزادی توأم با [[مسؤولیت]] او را تنها برای خدا میداند و در اصل سوم، تأمین آزادی‌های [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] در حدود [[قانون]] را از [[وظایف دولت اسلامی]] میداند. | |||
[[صبغه]] مردمی و [[تکیه]] بر آرای عمومی در تصمیم‌گیری‌های [[نظام]] نیز [[الهام]] گرفته از [[ارزشمندی]] انسان در [[نظام سیاسی]] اجتماعی [[اسلام]] است که اصول متعددی از [[قانون اساسی]]؛ مانند: اصل ششم (تکیه بر آرای عمومی)، اصل هفتم (شوراها)، اصل سیزدهم ([[حقوق]] [[اقلیت]] ها)، به آن اشاره می‌کنند. | |||
از جمله مسائلی که در مسیر [[بزرگداشت]] [[اسلام]] و [[نظام اسلامی]]، نسبت به [[حقوق انسان]] قابل ذکر است، [[مقام]] و منزلتی است که این [[مکتب]] برای [[زن]] قایل است. | |||
اصولاً مسأله‌ای به نام زن که حکایت از ستمی [[تاریخی]] بر وی در طول اعصار و قرون متمادی، دارد یکی از معضلات اساسی [[بشر]] به شمار می‌رود. در میان مکتب‌ها، [[ادیان]] و فرهنگ‌های مختلف، عالی‌ترین و [[جامع‌ترین]] نسخه التیام‌بخش این درد تاریخی را، اسلام به [[بشریت]] داده است، مکاتبی بوده و هستند که داعیه [[حمایت]] از [[حقوق تضییع شده]] زن را دارند. اما به علت بشری بودن اهداف آنها و [[آلوده]] شدن به اغراض، [[منافع]] و [[هواهای نفسانی]]، تعدی‌های دیگر و بلکه نارواتری علیه زن صورت گرفته است. نمونه آن [[تمدن]] غربی است که به نام [[آزادی]]، زن را وسیله [[لذت‌جویی]] مردان قرار داده و به نام [[تساوی]] [[حقوق زن]] و مرد، رشته [[خانواده]] را از هم گسسته، زن را از داخل [[خانه]] به کارخانه‌ها کشانده و از او به عنوان کارگری رام و ارزان، بهره‌کشی [[اقتصادی]] می‌کند. | |||
اسلام، در زمانی که با آن به عنوان [[انسان]] [[درجه]] دوم و در ردیف حیوانات برخورد می‌شد، [[نجات]] و احیای حقوق او از برنامه‌های اساسی خود دانست و مرد و زن را در [[سیر]] [[عبودیت]] و کمال، یکسان مورد [[عنایت]] و خطاب قرار داد؛ چنانچه [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً}}<ref>«کسانی از مرد و زن که کار شایسته‌ای کنند؛ و مؤمن باشند، بی‌گمان آنان را با زندگانی پاکیزه‌ای زنده می‌داریم و به یقین نیکوتر از آنچه انجام می‌دادند پاداششان را خواهیم داد» سوره نحل، آیه ۹۷.</ref>. در این میان [[مظلومیت]] زن، او را بیشتر در [[معرض]] برخورداری از حمایت‌های اسلام قرار داده است. به فرموده [[امام راحل]]: “اسلام می‌خواهد که زن و مرد [[رشد]] داشته باشند. اسلام [[زن‌ها]] را نجات داده است از آن چیزهایی که در [[جاهلیت]] بود. آن قدری که [[اسلام]] به [[زن]] [[خدمت]] کرده است، [[خدا]] میداند به [[مرد]] خدمت نکرده است”<ref>صحیفه نور، ج۳، ص۸۲.</ref>. | |||
در [[روایات]] منسوب به [[پیامبر]]{{صل}} و [[ائمه]]{{عم}} نیز، نگرش تکریمی اسلام به زن آشکارا [[سند]] [[عزت]] و [[ارزشمندی]] زن است؛ چنانچه [[رسول خدا]] فرمود: “بهترین فرزندانتان [[دختران]] شما هستند”<ref>بحارالانوار، ج۲۳، ص۱۱۳.</ref>. | |||
و [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|الْمَرْأَةُ الصَّالِحَةُ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ رَجُلٍ غَيْرِ صَالِحٍ}}؛ زن [[درستکار]] و صالحه [[برتر]] از هزار مرد [[ناصالح]] است<ref>الغدیر، ج۲، ص۳۱۲.</ref>. | |||
و در جایی دیگر سخنی دارد که جا دارد، [[زنان]] به خود [[افتخار]] نموده و با زمینه‌هایی که [[خداوند]] در اختیارشان نهاده است، بیشترین بهره را ببرند آن [[حضرت]] می‌فرمایند: {{متن حدیث|أَكْثَرُ الْخَيْرِ فِي النِّسَاءِ}}<ref>وسائل الشیعة، ج۱۴، ص۱۱.</ref>: بیشترین خوبی در زنان است. | |||
هر چند که [[تبلیغات]] [[دشمنان اسلام]] و شبهاتی که مغرضین و منحرفین کم اطلاع از اسلام، در مسأله زنان رواج می‌دهند بسیار زیاد است؛ اما “زن، بزرگی ویژه‌ای در [[جامعه]] دارد که اگر برتر از مرد نباشد، کمتر نیست”<ref>صحیفه نور، ج۴، ص۲۰۱.</ref>. اسلام بدون توجه به جنسیت، مرد و زن را به عنوان نوع [[بشر]] [[هدف]] [[دعوت انبیا]] قرار داده و [[رشد]] و تعالی آنها را دنبال می‌کند. “اسلام طرفدار [[تکامل]] بشر است، برای اسلام جنس مرد و زن مطرح نیست، یک جا سخن از مرد گفته می‌شود و یک جا از زن، یک جا از مرد [[تجلیل]] می‌شود و یک جا از زن؛ زیرا اینها دو بخش یک پیکره بشر هستند”<ref>رهبر معظم انقلاب، آیت‌الله سید علی حسینی خامنه‌ای، کیهان، ۳۰ / ۷ / ۷۶.</ref>.<ref>[[علی اصغر نصرتی|نصرتی، علی اصغر]]، [[نظام سیاسی اسلام (کتاب)|نظام سیاسی اسلام]]، ص ۱۶۷.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||