←اثبات اختیار انسان
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
[[آزادی]] و [[اختیار]] از اصول [[فطری]] است و اثبات آن، [[نیازمند]] [[تعالیم]] [[شرع]] نیست<ref>باب حادی عشر، ص ۱۵۱.</ref>، از این رو حتی طرفداران [[جبر]]، در عمل اصل اختیار و آزادی [[اراده]] را به رسمیت می‌شناسند و به نظر می‌رسد، همه این مباحث و [[نزاع‌ها]] تنها جنبه [[علمی]] دارد<ref>نمونه، ج ۲۶، ص ۶۴.</ref>. | [[آزادی]] و [[اختیار]] از اصول [[فطری]] است و اثبات آن، [[نیازمند]] [[تعالیم]] [[شرع]] نیست<ref>باب حادی عشر، ص ۱۵۱.</ref>، از این رو حتی طرفداران [[جبر]]، در عمل اصل اختیار و آزادی [[اراده]] را به رسمیت می‌شناسند و به نظر می‌رسد، همه این مباحث و [[نزاع‌ها]] تنها جنبه [[علمی]] دارد<ref>نمونه، ج ۲۶، ص ۶۴.</ref>. | ||
[[خداوند]][[ انسان]] را به گونه‌ای [[آفریده]] است که ذاتاً می‌تواند منشأ و فاعل [[افعال]] باشد. صفت «اراده»، از لوازم ذاتی [[نفس]] است و اراده و اختیار، در افعالی که اعضا و جوارح آنها را انجام می‌دهند، [[عین]] ذات و [[واقعیت]] نفس است<ref>کلام اسلامی، ش ۳۱، ص ۱۰۸؛ «نیم نگاهی به مقاله علم و اختیار استاد سبحانی».</ref> و [[انسان]] با [[شعور]] [[خدادادی]] و [[تأمل]] و دقت و با اراده خویش، به فعلی تحقق می‌بخشد که برای بقای او سودمند است<ref>المیزان، ج ۷، ص ۷۹.</ref>. | [[خداوند]] [[ انسان]] را به گونه‌ای [[آفریده]] است که ذاتاً می‌تواند منشأ و فاعل [[افعال]] باشد. صفت «اراده»، از لوازم ذاتی [[نفس]] است و اراده و اختیار، در افعالی که اعضا و جوارح آنها را انجام می‌دهند، [[عین]] ذات و [[واقعیت]] نفس است<ref>کلام اسلامی، ش ۳۱، ص ۱۰۸؛ «نیم نگاهی به مقاله علم و اختیار استاد سبحانی».</ref> و [[انسان]] با [[شعور]] [[خدادادی]] و [[تأمل]] و دقت و با اراده خویش، به فعلی تحقق می‌بخشد که برای بقای او سودمند است<ref>المیزان، ج ۷، ص ۷۹.</ref>. | ||
این امر فطری به صورت‌هایی گوناگون در [[زندگی]] انسان [[تجلی]] می‌کند؛ ندامتی که پس از فعل یا ترک به انسان[[ دست]] می‌دهد، [[سرزنش]] بدکاران، [[ستایش]] [[نیکوکاران]]<ref>رسائل المرتضی، ج ۳، ص ۱۹۱.</ref>، [[تلاش]] همگانی در [[تعلیم و تربیت]] [[فرزندان]] و... که در زندگی روزمره همه [[انسان‌ها]]، حتی جبرگرایان دیده می‌شود، نشان دهنده این است که اصل آزادی اراده، فطری همه انسان‌ها و موافق با [[وجدان]] عمومی [[بشر]] است، از این رو گفته‌اند: الجبریون، اختیاریون من حیث لایعلمون<ref>نمونه، ج ۲۶، ص ۶۴ - ۶۶.</ref>. | این امر فطری به صورت‌هایی گوناگون در [[زندگی]] انسان [[تجلی]] می‌کند؛ ندامتی که پس از فعل یا ترک به انسان[[ دست]] می‌دهد، [[سرزنش]] بدکاران، [[ستایش]] [[نیکوکاران]]<ref>رسائل المرتضی، ج ۳، ص ۱۹۱.</ref>، [[تلاش]] همگانی در [[تعلیم و تربیت]] [[فرزندان]] و... که در زندگی روزمره همه [[انسان‌ها]]، حتی جبرگرایان دیده می‌شود، نشان دهنده این است که اصل آزادی اراده، فطری همه انسان‌ها و موافق با [[وجدان]] عمومی [[بشر]] است، از این رو گفته‌اند: الجبریون، اختیاریون من حیث لایعلمون<ref>نمونه، ج ۲۶، ص ۶۴ - ۶۶.</ref>. | ||