رزق در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
==رزق در فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم== | ==رزق در فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم== | ||
منظور از "[[رزق]]" [[پیامبر]] به چیزی اطلاق می‌شود، که "[[خداوند]] امکان و فرصتی فراهم ساخته که بتواند از آن نفعی ببرد، چه در [[دنیا]] و چه در [[آخرت]]. مادی و [[معنوی]]". لذا برخی در معنای [[رزق]] گفته‌اند: "آنچه از تلاش و کار، حاصل شده یا [[ذخیره]] می‌گردد، اگر برای [[بنده]] سود و [[منفعت]] داشته باشد و به‌واسطه [[مصرف]] آن در جهت [[مصالح]] و نیازهایش به فایده‌ای برسد، "[[رزق]]" نامیده می‌شود.<ref>[[ابن خلدون]]، عبدالرحمان بن [[محمد]]، | منظور از "[[رزق]]" [[پیامبر]] به چیزی اطلاق می‌شود، که "[[خداوند]] امکان و فرصتی فراهم ساخته که بتواند از آن نفعی ببرد، چه در [[دنیا]] و چه در [[آخرت]]. مادی و [[معنوی]]". لذا برخی در معنای [[رزق]] گفته‌اند: "آنچه از تلاش و کار، حاصل شده یا [[ذخیره]] می‌گردد، اگر برای [[بنده]] سود و [[منفعت]] داشته باشد و به‌واسطه [[مصرف]] آن در جهت [[مصالح]] و نیازهایش به فایده‌ای برسد، "[[رزق]]" نامیده می‌شود.<ref>[[ابن خلدون]]، عبدالرحمان بن [[محمد]]، مقدمة ابن خلدون، بیروت، دار [[احیاء]] التراث العربی، بی‌تا، ص ۳۸۱.</ref> و برخی [[رزق]] را، به معنای "[[نبوت]] و [[علم]]" گرفته: "زیرا در [[قرآن مجید]]، گذشته از معنای مشهور، به "[[نبوت]] و [[علم]]" نیز، "[[رزق]]" اطلاق شده؛ مانند: {{متن قرآن|يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِنْ كُنْتُ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَرَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا}}<ref>"گفت: ای قوم من! به من بگویید که اگر برهانی از پروردگار خود داشته باشم و او نیز از نزد خویش به من روزی نیکویی ارزانی داشته باشد" سوره هود، آیه ۸۸.</ref>.<ref>قرشی، قاموس [[قرآن]]، ج ۳ ص ۸۲.</ref> و این معنا البته نه معنای لغوی، که [[فراگیری]] واژه [[رزق]] به همه داده‌های [[خداوند]] و از آن جمله [[نبوت]] است، و تنها شامل خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها و ملزومات [[معیشت]] نیست. | ||
#{{متن قرآن|وَلَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ وَرِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَأَبْقَى * وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا لَا نَسْأَلُكَ رِزْقًا نَحْنُ نَرْزُقُكَ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَى}}<ref>"و به آنچه با آن دسته‌هایی از آنان را بهره‌مند گردانده‌ایم چشم مدوز، آراستگی زندگی این جهان را (به آنان داده‌ایم) تا آنان را در آن بیازماییم و روزی پروردگارت بهتر و پایاتر است * و خانواده‌ات را به نماز فرمان ده و بر آن شکیب کن، ما از تو روزی نمی‌خواهیم که خود، تو را روزی می‌دهیم و سرانجام (نیک) برای پرهیزگاری است" سوره طه، آیه ۱۳۱-۱۳۲.</ref> | #{{متن قرآن|وَلَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ وَرِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَأَبْقَى * وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا لَا نَسْأَلُكَ رِزْقًا نَحْنُ نَرْزُقُكَ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَى}}<ref>"و به آنچه با آن دسته‌هایی از آنان را بهره‌مند گردانده‌ایم چشم مدوز، آراستگی زندگی این جهان را (به آنان داده‌ایم) تا آنان را در آن بیازماییم و روزی پروردگارت بهتر و پایاتر است * و خانواده‌ات را به نماز فرمان ده و بر آن شکیب کن، ما از تو روزی نمی‌خواهیم که خود، تو را روزی می‌دهیم و سرانجام (نیک) برای پرهیزگاری است" سوره طه، آیه ۱۳۱-۱۳۲.</ref> | ||
#{{متن قرآن|قُلْ أَرَأَيْتُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ لَكُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَرَامًا وَحَلَالًا قُلْ آللَّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ}}<ref>"بگو: مرا خبر دهید: آنچه را که خداوند از روزی برایتان فرو فرستاده است حلال و (برخی را) حرام گردانیده‌اید، آیا خداوند به شما اجازه داده است یا بر خداوند دروغ می‌بندید؟" سوره یونس، آیه ۵۹.</ref> | #{{متن قرآن|قُلْ أَرَأَيْتُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ لَكُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَرَامًا وَحَلَالًا قُلْ آللَّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ}}<ref>"بگو: مرا خبر دهید: آنچه را که خداوند از روزی برایتان فرو فرستاده است حلال و (برخی را) حرام گردانیده‌اید، آیا خداوند به شما اجازه داده است یا بر خداوند دروغ می‌بندید؟" سوره یونس، آیه ۵۹.</ref> | ||
نسخهٔ ۲۲ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۱۱
رزق در فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم
منظور از "رزق" پیامبر به چیزی اطلاق می‌شود، که "خداوند امکان و فرصتی فراهم ساخته که بتواند از آن نفعی ببرد، چه در دنیا و چه در آخرت. مادی و معنوی". لذا برخی در معنای رزق گفته‌اند: "آنچه از تلاش و کار، حاصل شده یا ذخیره می‌گردد، اگر برای بنده سود و منفعت داشته باشد و به‌واسطه مصرف آن در جهت مصالح و نیازهایش به فایده‌ای برسد، "رزق" نامیده می‌شود.[۱] و برخی رزق را، به معنای "نبوت و علم" گرفته: "زیرا در قرآن مجید، گذشته از معنای مشهور، به "نبوت و علم" نیز، "رزق" اطلاق شده؛ مانند: ﴿يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِنْ كُنْتُ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَرَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا﴾[۲].[۳] و این معنا البته نه معنای لغوی، که فراگیری واژه رزق به همه داده‌های خداوند و از آن جمله نبوت است، و تنها شامل خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها و ملزومات معیشت نیست.
- ﴿وَلَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ وَرِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَأَبْقَى * وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا لَا نَسْأَلُكَ رِزْقًا نَحْنُ نَرْزُقُكَ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَى﴾[۴]
- ﴿قُلْ أَرَأَيْتُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ لَكُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَرَامًا وَحَلَالًا قُلْ آللَّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ﴾[۵]
- ﴿يَا نِسَاءَ النَّبِيِّ مَنْ يَأْتِ مِنْكُنَّ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ يُضَاعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَيْنِ وَكَانَ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا * وَمَنْ يَقْنُتْ مِنْكُنَّ لِلَّهِ وَرَسُولِهِ وَتَعْمَلْ صَالِحًا نُؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَيْنِ وَأَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقًا كَرِيمًا﴾[۶]
- ﴿قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ﴾[۷]؛ ﴿قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ لَهُ وَمَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ وَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ﴾[۸]
نکات: در آیات فوق این موضوعات مطرح گردیده است:
- پیامبر برخوردار از رزقی ویژه از جانب خدا و رزق ویژه خداوند به پیامبر پرتوی از ربوبیت او به آن حضرت: ﴿وَرِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَأَبْقَى﴾[۹].
- برتری و دوام بیشتر روزی آخرتی پیامبر نسبت به امکانات دنیائی کافران: ﴿وَرِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَأَبْقَى﴾[۱۰].
- خداوند روزی دهنده پیامبر: ﴿نَحْنُ نَرْزُقُكُ﴾[۱۱]
- مشرکان مورد سرزنش الهی توسط پیامبر به علت حلال و حرام کردن رزق خود بدون اجازه: ﴿قُلْ أَرَأَيْتُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ لَكُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَرَامًا وَحَلَالًا قُلْ آللَّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ﴾[۱۲]
- مهیا بودن رزق کریمانه برای زنان صالح پیامبر و فراهم شدن رزق کریمانه برای همسران مطیع و صالح پیامبر، در آخرت: ﴿يَا نِسَاءَ النَّبِيِّ﴾[۱۳]....﴿وَمَنْ يَقْنُتْ مِنْكُنَّ لِلَّهِ وَرَسُولِهِ وَتَعْمَلْ صَالِحًا نُؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَيْنِ وَأَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقًا كَرِيمًا﴾[۱۴]
- پیامبر مأمور ابلاغ پیام خداوند به مردم، در باره منشأ قبض و بسط رزق بندگان: ﴿قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ﴾[۱۵].... ﴿قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ لَهُ﴾[۱۶][۱۷].
پرسش‌های وابسته
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ابن خلدون، عبدالرحمان بن محمد، مقدمة ابن خلدون، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا، ص ۳۸۱.
- ↑ "گفت: ای قوم من! به من بگویید که اگر برهانی از پروردگار خود داشته باشم و او نیز از نزد خویش به من روزی نیکویی ارزانی داشته باشد" سوره هود، آیه ۸۸.
- ↑ قرشی، قاموس قرآن، ج ۳ ص ۸۲.
- ↑ "و به آنچه با آن دسته‌هایی از آنان را بهره‌مند گردانده‌ایم چشم مدوز، آراستگی زندگی این جهان را (به آنان داده‌ایم) تا آنان را در آن بیازماییم و روزی پروردگارت بهتر و پایاتر است * و خانواده‌ات را به نماز فرمان ده و بر آن شکیب کن، ما از تو روزی نمی‌خواهیم که خود، تو را روزی می‌دهیم و سرانجام (نیک) برای پرهیزگاری است" سوره طه، آیه ۱۳۱-۱۳۲.
- ↑ "بگو: مرا خبر دهید: آنچه را که خداوند از روزی برایتان فرو فرستاده است حلال و (برخی را) حرام گردانیده‌اید، آیا خداوند به شما اجازه داده است یا بر خداوند دروغ می‌بندید؟" سوره یونس، آیه ۵۹.
- ↑ "ای زنان پیامبر! هر یک از شما دست به زشتکاری آشکاری زند عذاب او دو چندان می‌گردد و این (کار) بر خداوند آسان است * و هر یک از شما که در برابر خداوند و فرستاده او فرمانبرداری کند و کاری شایسته انجام دهد پاداش او را دوبار می‌دهیم و برای او روزی ارجمندی آماده می‌داریم" سوره احزاب، آیه ۳۰-۳۱.
- ↑ "بگو: بی‌گمان پروردگارم برای هر کس که بخواهد روزی را فراخ یا تنگ می‌گرداند اما بیشتر مردم نمی‌دانند" سوره سبأ، آیه ۳۶.
- ↑ "بگو: پروردگار من برای هر کس از بندگانش که بخواهد روزی را فراخ یا تنگ می‌گرداند و هر چیزی را هزینه کنید او جایگزین آن را می‌دهد؛ و او بهترین روزی‌دهندگان است" سوره سبأ، آیه ۳۹.
- ↑ "و به آنچه با آن دسته‌هایی از آنان را بهره‌مند گردانده‌ایم چشم مدوز، آراستگی زندگی این جهان را (به آنان داده‌ایم) تا آنان را در آن بیازماییم و روزی پروردگارت بهتر و پایاتر است" سوره طه، آیه ۱۳۱.
- ↑ "و به آنچه با آن دسته‌هایی از آنان را بهره‌مند گردانده‌ایم چشم مدوز، آراستگی زندگی این جهان را (به آنان داده‌ایم) تا آنان را در آن بیازماییم و روزی پروردگارت بهتر و پایاتر است" سوره طه، آیه ۱۳۱.
- ↑ "بگو: بیایید تا آنچه را خداوند بر شما حرام کرده است برایتان بخوانم: اینکه چیزی را شریک او نگیرید و به پدر و مادر نیکی کنید و فرزندانتان را از ناداری نکشید؛ ما به شما و آنان روزی می‌رسانیم؛ و زشتکاری‌های آشکار و پنهان نزدیک نشوید و آن کس را که خداوند (کشت" سوره انعام، آیه ۱۵۱.
- ↑ "بگو: مرا خبر دهید: آنچه را که خداوند از روزی برایتان فرو فرستاده است حلال و (برخی را) حرام گردانیده‌اید، آیا خداوند به شما اجازه داده است یا بر خداوند دروغ می‌بندید؟" سوره یونس، آیه ۵۹.
- ↑ "ای زنان پیامبر! هر یک از شما دست به زشتکاری آشکاری زند عذاب او دو چندان می‌گردد و این (کار) بر خداوند آسان است" سوره احزاب، آیه ۳۰.
- ↑ "و هر یک از شما که در برابر خداوند و فرستاده او فرمانبرداری کند و کاری شایسته انجام دهد پاداش او را دوبار می‌دهیم و برای او روزی ارجمندی آماده می‌داریم" سوره احزاب، آیه ۳۱.
- ↑ "بگو: بی‌گمان پروردگارم برای هر کس که بخواهد روزی را فراخ یا تنگ می‌گرداند اما بیشتر مردم نمی‌دانند" سوره سبأ، آیه ۳۶.
- ↑ "بگو: پروردگار من برای هر کس از بندگانش که بخواهد روزی را فراخ یا تنگ می‌گرداند و هر چیزی را هزینه کنید او جایگزین آن را می‌دهد؛ و او بهترین روزی‌دهندگان است" سوره سبأ، آیه ۳۹.
- ↑ سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ج۱، ص ۶۲۵.