ظلم در فقه سیاسی

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث ظلم است. "ظلم" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

ظلم در قرآن - ظلم در حدیث - ظلم در نهج البلاغه - ظلم در معارف دعا و زیارات - ظلم در کلام اسلامی - ظلم در اخلاق اسلامی - ظلم در معارف مهدویت - ظلم در فقه سیاسی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل ظلم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

خروج از اعتدال، جانب‌داری از یک طرف در داوری. در اصل به معنای میل و تمایل پیدا کردن. ﴿أَمْ يَخَافُونَ أَنْ يَحِيفَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَرَسُولُهُ﴾. این آیه شریفه متضمن برائت خدا و رسول از ظلم و جور، ستمکاری و قضاوت ناعادلانه است..

حق دیگری را خوردن، ستمکاری، جور، تجاوز از حد. اصل آن به معنای قراردادن چیزی در غیر موضع آن به دشمنی، اضاعه و ضایع کردن حق.

﴿أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا﴾.

در قرآن کریم ظلم از خدای تعالی نفی شده و ارتکاب ظلم از او محال است: ﴿إِنَّ اللَّهَ لَا يَظْلِمُ النَّاسَ شَيْئًا وَلَكِنَّ النَّاسَ أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ﴾؛ لذا ظلم صفت فعل انسان است و سه گونه است:

1. ظلم انسان به خدای تعالی که بالاترین ظلم انسان در حق خداوند، شرک، کفر و نفاق است: ﴿يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ﴾.
2. ظلم انسان به خود: ﴿وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ﴾.
3. ظلم انسان به هم‌نوع خود: ﴿إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ﴾.

همه انواع ظلم در قرآن کریم منهی و نکوهیده است و عقل همه انسان‌ها نیز آن را قبیح می‌شمارد. از این سه نوع ظلم، نوع سوم یعنی ظلم انسان به انسان‌ها بیشتر در نظام‌های سیاسی و حکومت‌های ظالم رخ داده است و حدیث « الْمُلْكُ يَبْقَى مَعَ الْكُفْرِ وَ لَا يَبْقَى مَعَ الظُّلْمِ» دلالت بر همین معنا دارد.

منابع

• نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: