ثابت بن قیس بن شماس در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

ثابت بن قیس بن شماس در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۶ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۵۸

۴ بایت حذف‌شده ، ‏۱۶ مهٔ ۲۰۲۱

جز

جایگزینی متن - 'خطیب بغدادی' به 'خطیب بغدادی'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۸۵۷

ویرایش

@@ خط ۸: / خط ۸: @@
 ==مقدمه==
-[[ابومحمد ثابت بن قیس بن شماس]] یا [[ابوعبدالرحمن ثابت بن قیس بن شماس]] از [[قبیله خزرج]] بود.<ref> الثقات، ج ۳، ص ۴۳؛ الاستیعاب، ج ۱، ص ۲۷۶.</ref> درباره تیره او [[اختلاف]] است؛ برخی او را از تیره [[بنو مالک بن ثعلبه]]،<ref> الطبقات، ابن خیاط، ص ۱۶۳؛ جمهرة انساب العرب، ص ۳۶۳.</ref> گروهی از [[بنو حارث بن خزرج]] <ref>السیره النبویه، ج ۲، ص ۵۰۶؛ تاریخ المدینه، ج ۱، ص ۳۴۴.</ref> و دسته‌ای از [[بنو سالم بن عوف]] <ref> الثقات، ج ۳، ص ۴۳.</ref> شمرده‌اند. [[ثابت]] در [[مدینه]] می‌‌زیست.<ref> رجال الطوسی، ص ۳۰.</ref> از سرگذشت پدرش جز خبری که وی را از سخنوران [[عرب]] شمرده،<ref> المفصل، ج ۸، ص ۷۸۸.</ref> گزارش دیگری یافت نشد. مادرش [[هند بنت رُهم]] از [[قبیله طی]] <ref> الطبقات، ابن خیاط، ص ۱۶۳؛ الاستیعاب، ج ۱، ص ۲۷۶.</ref> یا [[کبشه بنت واقد]]<ref>سیر اعلام النبلاء، ج ۱، ص ۳۰۹.</ref> از تیره [[بنی حارث بن خزرج]] بود.<ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۳۶۳.</ref>[[ابن سعد]]، کبشه را از [[اسلام]] آورندگان و [[بیعت کنندگان]] با [[پیامبر]]{{صل}} می‌‌داند،<ref> الاصابه، ج ۸، ص ۲۹۵.</ref> در حالی که [[خطیب]] [[بغدادی]] بر پایه گزارشی از خود [[ثابت]]، آورده است که مادرش بر [[آیین]] [[مسیح]] از [[دنیا]] رفت و ثابت برای حضور در [[تشییع]] جنازه‌اش از پیامبر{{صل}} اجازه گرفت.<ref>تاریخ بغداد، ج ۹، ص ۱۱۶؛ الطرائف، ج ۲، ص ۱۸۵.</ref> [[ثابت بن قیس]] پس از [[شهادت]] [[حنظله غسیل الملائکه]] در [[سال دوم هجری]]، با [[همسر]] وی جمیله دختر [[عبدالله بن اُبیّ]] از تیره [[بنی عوف]] [[خزرج]] [[ازدواج]] کرد؛<ref> الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۳۸۲ - ۳۸۳؛ اسدالغابه، ج ۵، ص ۴۱۸.</ref> همچنین از حبیبه دختر [[سهل]] <ref> الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۴۴۵؛ اسدالغابه، ج ۵، ص ۴۱۷، ۴۲۳؛ الاصابه، ج ۸، ص ۸۱.</ref> به عنوان دیگر [[همسران]] ثابت یاد کرده‌اند.
+[[ابومحمد ثابت بن قیس بن شماس]] یا [[ابوعبدالرحمن ثابت بن قیس بن شماس]] از [[قبیله خزرج]] بود.<ref> الثقات، ج ۳، ص ۴۳؛ الاستیعاب، ج ۱، ص ۲۷۶.</ref> درباره تیره او [[اختلاف]] است؛ برخی او را از تیره [[بنو مالک بن ثعلبه]]،<ref> الطبقات، ابن خیاط، ص ۱۶۳؛ جمهرة انساب العرب، ص ۳۶۳.</ref> گروهی از [[بنو حارث بن خزرج]] <ref>السیره النبویه، ج ۲، ص ۵۰۶؛ تاریخ المدینه، ج ۱، ص ۳۴۴.</ref> و دسته‌ای از [[بنو سالم بن عوف]] <ref> الثقات، ج ۳، ص ۴۳.</ref> شمرده‌اند. [[ثابت]] در [[مدینه]] می‌‌زیست.<ref> رجال الطوسی، ص ۳۰.</ref> از سرگذشت پدرش جز خبری که وی را از سخنوران [[عرب]] شمرده،<ref> المفصل، ج ۸، ص ۷۸۸.</ref> گزارش دیگری یافت نشد. مادرش [[هند بنت رُهم]] از [[قبیله طی]] <ref> الطبقات، ابن خیاط، ص ۱۶۳؛ الاستیعاب، ج ۱، ص ۲۷۶.</ref> یا [[کبشه بنت واقد]]<ref>سیر اعلام النبلاء، ج ۱، ص ۳۰۹.</ref> از تیره [[بنی حارث بن خزرج]] بود.<ref>الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۳۶۳.</ref>[[ابن سعد]]، کبشه را از [[اسلام]] آورندگان و [[بیعت کنندگان]] با [[پیامبر]]{{صل}} می‌‌داند،<ref> الاصابه، ج ۸، ص ۲۹۵.</ref> در حالی که [[خطیب بغدادی]] بر پایه گزارشی از خود [[ثابت]]، آورده است که مادرش بر [[آیین]] [[مسیح]] از [[دنیا]] رفت و ثابت برای حضور در [[تشییع]] جنازه‌اش از پیامبر{{صل}} اجازه گرفت.<ref>تاریخ بغداد، ج ۹، ص ۱۱۶؛ الطرائف، ج ۲، ص ۱۸۵.</ref> [[ثابت بن قیس]] پس از [[شهادت]] [[حنظله غسیل الملائکه]] در [[سال دوم هجری]]، با [[همسر]] وی جمیله دختر [[عبدالله بن اُبیّ]] از تیره [[بنی عوف]] [[خزرج]] [[ازدواج]] کرد؛<ref> الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۳۸۲ - ۳۸۳؛ اسدالغابه، ج ۵، ص ۴۱۸.</ref> همچنین از حبیبه دختر [[سهل]] <ref> الطبقات، ابن سعد، ج ۸، ص ۴۴۵؛ اسدالغابه، ج ۵، ص ۴۱۷، ۴۲۳؛ الاصابه، ج ۸، ص ۸۱.</ref> به عنوان دیگر [[همسران]] ثابت یاد کرده‌اند.
 برای ثابت بن قیس ۴ فرزند نام برده‌اند: [[محمد]]، [[یحیی]]، [[عبدالله]] و [[زینب]].<ref>الاصابه، ج ۸، ص ۱۵۳؛ الاستیعاب، ج ۱، ص ۲۷۶.</ref> [[مادر]] [[محمّد]] جمیله است؛ اما در منابع از اینکه دیگر [[فرزندان]] [[ثابت]] از کدام همسرانش بوده‌اند، سخنی به میان نیامده است. هر سه پسر [[ثابت]] در رخداد [[حرّه]] در [[سال ۶۳ هجری]] به دست [[سپاهیان]] [[یزید]] کشته شدند.<ref>جمهرة انساب العرب، ص ۳۶۴؛ الاستیعاب، ج ۱، ص ۲۷۶؛ سیر اعلام النبلاء، ج ۱، ص ۳۱۳.</ref> [[ثابت بن قیس]] [[کشاورزی]] می‌‌کرد و در [[مدینه]] نخلستانی با بیش از ۵۰ <ref>مجمع البیان، ج ۴، ص ۵۷۸.</ref> یا ۵۰۰ <ref>تفسیر قرطبی، ج ۷، ص ۷۲؛ تفسیر ثعلبی، ج ۴، ص ۱۹۸؛ التفسیرالکبیر، ج ۱۳، ص ۲۱۴.</ref> [[نخل]] داشت. در گزارشی آمده است که یکی از باغ‌هایش را مهریه زنش قرار داده بود.<ref>الاستیعاب، ج ۴، ص ۳۶۵؛ سنن النسائی، ج ۶، ص ۱۶۹؛ سیر اعلام النبلاء، ج ۱، ص ۳۱۲.</ref> وی که ظاهرا از [[ثروتمندان]] [[خاندان]] خود به شمار می‌‌آمد، لباس‌های فاخر می‌‌پوشید و به [[زیبایی]] و [[آراستگی]] خود اهمیت می‌‌داد.<ref>بحارالانوار، ج ۷۰، ص ۲۰۷.</ref> گفته‌اند که در [[جنگ]] [[یمامه]] زرهی قیمتی و نفیس بر تن داشت که پس از کشته شدنش دزدیده شد.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج ۱، ص ۳۱۱، ۳۱۳؛ الاصابه، ج ۱، ص ۵۱۱.</ref> گزارشی نیز از [[بخشندگی]] او خبر داده است.<ref>جامع البیان، ج ۸، ص ۸۱؛ مجمع البیان، ج ۴، ص ۵۷۸؛ الدرالمنثور، ج ۳، ص ۳۶۹.</ref> گزارشی از پیش از [[اسلام]] ثابت بن قیس جز حضور او در جنگ بُعاث (آخرین [[نبرد]] [[اوس و خزرج]] در پیش از اسلام) به دست نیامد. در این جنگ، [[زُبیر بن إیاس بن باطا]] از [[یهود]] بنوقریظه، ثابت را [[نجات]] داد و با پرداخت فدیه به اوسی‌ها، او را [[آزاد]] کرد.<ref> الکامل، ج ۱، ص ۶۸۰ - ۶۸۱.</ref> سال‌ها بعد که بنوقریظه از [[مسلمانان]] [[شکست]] خوردند ([[سال ۵ هجری]]) و زُبیر بن ایاس به [[اسارت]] درآمد، ثابت بن قیس نیز به جبران [[محبت]] زُبیر، از [[پیامبر]] خواست تا او را ببخشد و [[مال]] و فرزندانش را به او بازگرداند. [[رسول خدا]]{{صل}} هم پذیرفت<ref> المغازی، ج ۲، ص ۵۱۸ - ۵۱۹؛ السیرة النبویه، ج ۳، ص ۲۴۲، ۲۴۵.</ref>.<ref>[[علی محمدی یدک|محمدی یدک، علی]]، [[ثابت بن قیس بن شماس (مقاله)|مقاله «ثابت بن قیس بن شماس»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۹.</ref>