←مقدمه
(←مقدمه) |
|||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
پاسخ به این [[پرسش]] نیز با توجه به آنچه گفتیم، آسان است؛ بدینسان که اگر فرد دیگری غیر از امام ناطق فارغ از آن موهبتهایی که خدا به او داده، [[شایستگی]] بیشتری نسبت به امام ناطق پیدا کند، [[خداوند]] باید همین موهبتها را به آن بندهای که اینک شایستهتر از امام کنونی شده، [[عطا]] کند. | پاسخ به این [[پرسش]] نیز با توجه به آنچه گفتیم، آسان است؛ بدینسان که اگر فرد دیگری غیر از امام ناطق فارغ از آن موهبتهایی که خدا به او داده، [[شایستگی]] بیشتری نسبت به امام ناطق پیدا کند، [[خداوند]] باید همین موهبتها را به آن بندهای که اینک شایستهتر از امام کنونی شده، [[عطا]] کند. | ||
بنابراین در پایان این مسیر، باز به این نتیجه میرسیم که امام ناطق حتی فارغ از آن موهبتها نیز تا پایان امامتش برتر از دیگران بوده است<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[افضلیت امام از منظر عقل و نقل (کتاب)|افضلیت امام از منظر عقل و نقل]]، ص ۲۶۳.</ref> | بنابراین در پایان این مسیر، باز به این نتیجه میرسیم که امام ناطق حتی فارغ از آن موهبتها نیز تا پایان امامتش برتر از دیگران بوده است<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[افضلیت امام از منظر عقل و نقل (کتاب)|افضلیت امام از منظر عقل و نقل]]، ص ۲۶۳.</ref> | ||
==افضلیت امام ناطق نسبت به امام صامت== | |||
[[امام]] امام میشود، چون [[شایستهترین]] گزینه برای این [[منصب الهی]] بوده است. معنایش آن است که او گوی [[سبقت]] را از هماوردانش ربوده است. دیگران نیز ممکن است [[شایسته]] باشند، اما از ادامه [[رقابت]] با او بازماندهاند. این را به خاطر بسپارید. | |||
اگر خواسته باشیم این مسئله را در [[مذهب شیعه]] واکاوی کنیم، شاید اندکی دشوار باشد. بگذارید سادهتر بگویم. یکی از مسائلی که پاسخ به آن در [[شیعه]] دشوار است، مسئله [[برتری]] [[امامان]]{{عم}} بر یکدیگر است. اینکه آنها از دیگران برترند مرادم نیست، بلکه برتری آنها بر یکدیگر است که اکنون ذهنم را به خود مشغول کرده است. | |||
شاید شما نیز طرفدار این نظریه باشید که چون امامان{{عم}} از [[نور]] واحدی هستند، پس همگی برابرند. البته متوجه هستم که این مسئله خود میتواند چند حالت داشته باشد. مثلاً گاهی میپرسیم که آیا امامان{{عم}} در پایان [[امامت]] خود و به هنگام [[شهادت]]، نسبت به دیگر امامان{{عم}} همان اندازه به مقصود از [[آفرینش]] رسیدهاند، یا کمتر بوده یا بیشتر؟ | |||
اکنون به این مسئله نمیپردازیم و به [[آینده]] حوالت میدهیم. فرضی که در این قسمت در پی [[تبیین]] آن هستیم، این است که مثلاً وقتی [[امام حسن]]{{ع}} در سال ۴۱ قمری به امامت میرسد، [[امام حسین]] و [[امام سجاد]]{{عم}} نیز حضور دارند. این وضعیت برای اغلب [[امامان شیعه]] وجود داشته است. بر این باورم که یکی از پیامدهای [[نظریه]] [[لزوم افضلیت امام]] آن است که در سال ۴۱ قمری، امام حسن{{ع}} از امام حسین و امام سجاد{{عم}} [[برتر]] بوده است. حتماً از من [[دلیل]] میخواهید. دلیلم همان قاعده [[عقلی]] [[قبح]] [[تقدیم مفضول بر افضل]] است. | |||
اگر فرض شود که امام حسین{{ع}} برتر از امام حسن{{ع}} میباشد، ولی [[امام مجتبی]]{{ع}} مجتبای [[خدا]] شود و ردای امامت بر قامتش پوشیده شود، این خلاف قاعده عقلی قبح تقدیم [[فاضل]] بر [[افضل]] است. | |||
البته حالتی دیگر را نیز میتوانیم [[تصور]] کنیم و آن اینکه هر دو مساوی باشند؛ هرچند فرضی نادر است. در اینجا هم [[انتخاب]] یکی از این دو، [[ترجیح بلامرجح]] است؛ مگر آنکه گفته شود مرجح بیرونی مانند سن بیشتر موجب ترجیح او شده است. | |||
البته چنان که گفتم، اینکه هر دو در آن سال در همه چیز برابر باشند، فرض بسیار نادر بلکه بدون دلیلی است. عبادتهای دو [[امام]] را در نظر بگیرید. وقتی هم از [[عبادت]] [[سخن]] میگوییم، قلمرو وسیعی را دربر میگیرد: نمازهای [[واجب]] و مستحبی (هم در کمیت و هم در کیفیت)، روزههای مستحبی، کمک به [[بندگان خدا]]، و خلاصه هرچه که نامش را بتوان عبادت گذاشت. | |||
منکر نیستم که احتمال [[عقلی]] وجود دارد که هر دو مساوی باشند، اما دلیلی بر این احتمال وجود ندارد که [[اثبات]] کند آن دو امام در [[روز]] ۲۱ [[ماه رمضان]] [[سال]] ۴۱، هر دو دقیقاً به لحاظ کمی و کیفی به یک اندازه [[فضایل اخلاقی]] به دست آوردهاند، و هر دو هم در [[امور دینی]] و نیز [[تدبیر]] [[جامعه]] کاملاً مساوی هستند. | |||
بر فرض که چنین احتمالی نیز در نظر گرفته شود، دستکم میتوان این پیامد را برشمرد که امام [[صامت]]، به هنگام رسیدن امام [[ناطق]] به [[امامت]]، از او [[برتر]] نیست. | |||
خلاصه کنم. یکی از پیامدهای [[نظریه]] [[لزوم افضلیت امام]] بر دیگران آن است که نمیتوان پذیرفت هنگام رسیدن امام ناطق به امامت، احدی از او برتر باشد. بر اساس این قاعده، [[امام حسین]] و [[امام سجاد]]{{عم}} در سال ۴۱ قمری از [[امام حسن]]{{ع}} برتر نبودهاند<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[افضلیت امام از منظر عقل و نقل (کتاب)|افضلیت امام از منظر عقل و نقل]]، ص ۲۶۱.</ref> | |||
{{افضلیت}} | {{افضلیت}} |