←پیامدهای جهل
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
#'''[[گمراهی]] در [[عقیده]]:''' [[بنیاسرائیل]] با اینکه با [[فضل خداوند]] از [[سیطره]] [[فرعون]] [[نجات]] یافتند، [[فضل الهی]] را فراموش کرده، از موسی{{ع}} خواستند تا برای آنها بتی قرار دهد تا آن را [[عبادت]] کنند. این عقیده [[انحرافی]] برخاسته از [[جهل]] آنان بود: {{متن قرآن|وَجَاوَزْنَا بِبَنِي إِسْرَائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتَوْا عَلَى قَوْمٍ يَعْكُفُونَ عَلَى أَصْنَامٍ لَهُمْ قَالُوا يَا مُوسَى اجْعَلْ لَنَا إِلَهًا كَمَا لَهُمْ آلِهَةٌ قَالَ إِنَّكُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ}}<ref>«و بنی اسرائیل را از دریا گذراندیم آنگاه آنان به قومی رسیدند که به پرستش بتهایی که داشتند رو آورده بودند ، گفتند: ای موسی! برای ما خدایی بگمار چنان که آنان خدایانی دارند، (موسی) گفت: به راستی که شما قومی نادانید» سوره اعراف، آیه ۱۳۸.</ref>.<ref>القرآن و العقل، ج ۲، ص ۷۸ ـ ۷۹. </ref> | #'''[[گمراهی]] در [[عقیده]]:''' [[بنیاسرائیل]] با اینکه با [[فضل خداوند]] از [[سیطره]] [[فرعون]] [[نجات]] یافتند، [[فضل الهی]] را فراموش کرده، از موسی{{ع}} خواستند تا برای آنها بتی قرار دهد تا آن را [[عبادت]] کنند. این عقیده [[انحرافی]] برخاسته از [[جهل]] آنان بود: {{متن قرآن|وَجَاوَزْنَا بِبَنِي إِسْرَائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتَوْا عَلَى قَوْمٍ يَعْكُفُونَ عَلَى أَصْنَامٍ لَهُمْ قَالُوا يَا مُوسَى اجْعَلْ لَنَا إِلَهًا كَمَا لَهُمْ آلِهَةٌ قَالَ إِنَّكُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ}}<ref>«و بنی اسرائیل را از دریا گذراندیم آنگاه آنان به قومی رسیدند که به پرستش بتهایی که داشتند رو آورده بودند ، گفتند: ای موسی! برای ما خدایی بگمار چنان که آنان خدایانی دارند، (موسی) گفت: به راستی که شما قومی نادانید» سوره اعراف، آیه ۱۳۸.</ref>.<ref>القرآن و العقل، ج ۲، ص ۷۸ ـ ۷۹. </ref> | ||
#'''[[ایمان]] نیاوردن با [[مشاهده]] [[معجزات الهی]]:''' [[خداوند]] میفرماید: و اگر ما [[فرشتگان]] را به سوی آنان ([[مشرکان]]) فرو میفرستادیم و [[مردگان]] با آنان سخن میگفتند و هر چیزی را روبهروی آنها گرد میآوردیم [تا برای آنان [[گواهی]] دهند] باز هم [[ایمان]] نمیآوردند، جز اینکه [[خدا]] بخواهد؛ ولی بیشترشان [[نادانی]] میکنند: {{متن قرآن|وَلَوْ أَنَّنَا نَزَّلْنَا إِلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةَ وَكَلَّمَهُمُ الْمَوْتَى وَحَشَرْنَا عَلَيْهِمْ كُلَّ شَيْءٍ قُبُلًا مَا كَانُوا لِيُؤْمِنُوا إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ يَجْهَلُونَ}}<ref>«و اگر ما فرشتگان را به سوی آنان فرو میفرستادیم و مردگان با ایشان سخن میگفتند و همه چیز را پیش روی آنان گرد میآوردیم سر آن نداشتند که ایمان آورند مگر آنکه خداوند بخواهد اما بیشتر آنان نادانی میکنند» سوره انعام، آیه ۱۱۱.</ref> برخی [[مفسران]] ذیل [[آیه]]{{متن قرآن|أَوْ كَظُلُمَاتٍ فِي بَحْرٍ لُجِّيٍّ يَغْشَاهُ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ سَحَابٌ ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِذَا أَخْرَجَ يَدَهُ لَمْ يَكَدْ يَرَاهَا وَمَنْ لَمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُورًا فَمَا لَهُ مِنْ نُورٍ}}<ref>«یا چون تاریکیهایی است در دریایی ژرف که موجی فرا موجی، فراز آن ابری آن را فرو میپوشد، تاریکیهایی است پشت بر پشت که اگر کسی دست خویش را بر آورد دشوار آن را ببیند، و آنکه خداوند برای او فروغی ننهاده است فروغی نخواهد داشت» سوره نور، آیه ۴۰.</ref> گفتهاند: خداوند [[ظلمات]] را [[مَثَل]] برای [[اعمال]] [[کافر]] و دریای ژرف را مَثَل برای [[قلب]] او قرار داده است؛ توضیح آنکه کافر عمل خود را با [[نیت]] [[قلبی]] خود انجام میدهد و قلب وی را جهل به خدا فراگرفته و بر آن مهر زده شده و روی آن را [[گمراهی]] و [[حیرت]] پوشانده است، از این رو از خداوند [[پروا]] نمیکند و به سبب مهری که بر گوش وی زده شده و پردهای که بر چشم او آویخته شده است نه [[پندها]] را میشنود و نه به [[حجتهای الهی]] [[بینا]] میگردد و این {{متن قرآن|ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ}} است. <ref>جامع البیان، ج ۱۸، ص ۲۰۰. </ref> | #'''[[ایمان]] نیاوردن با [[مشاهده]] [[معجزات الهی]]:''' [[خداوند]] میفرماید: و اگر ما [[فرشتگان]] را به سوی آنان ([[مشرکان]]) فرو میفرستادیم و [[مردگان]] با آنان سخن میگفتند و هر چیزی را روبهروی آنها گرد میآوردیم [تا برای آنان [[گواهی]] دهند] باز هم [[ایمان]] نمیآوردند، جز اینکه [[خدا]] بخواهد؛ ولی بیشترشان [[نادانی]] میکنند: {{متن قرآن|وَلَوْ أَنَّنَا نَزَّلْنَا إِلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةَ وَكَلَّمَهُمُ الْمَوْتَى وَحَشَرْنَا عَلَيْهِمْ كُلَّ شَيْءٍ قُبُلًا مَا كَانُوا لِيُؤْمِنُوا إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ يَجْهَلُونَ}}<ref>«و اگر ما فرشتگان را به سوی آنان فرو میفرستادیم و مردگان با ایشان سخن میگفتند و همه چیز را پیش روی آنان گرد میآوردیم سر آن نداشتند که ایمان آورند مگر آنکه خداوند بخواهد اما بیشتر آنان نادانی میکنند» سوره انعام، آیه ۱۱۱.</ref> برخی [[مفسران]] ذیل [[آیه]]{{متن قرآن|أَوْ كَظُلُمَاتٍ فِي بَحْرٍ لُجِّيٍّ يَغْشَاهُ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ سَحَابٌ ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِذَا أَخْرَجَ يَدَهُ لَمْ يَكَدْ يَرَاهَا وَمَنْ لَمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُورًا فَمَا لَهُ مِنْ نُورٍ}}<ref>«یا چون تاریکیهایی است در دریایی ژرف که موجی فرا موجی، فراز آن ابری آن را فرو میپوشد، تاریکیهایی است پشت بر پشت که اگر کسی دست خویش را بر آورد دشوار آن را ببیند، و آنکه خداوند برای او فروغی ننهاده است فروغی نخواهد داشت» سوره نور، آیه ۴۰.</ref> گفتهاند: خداوند [[ظلمات]] را [[مَثَل]] برای [[اعمال]] [[کافر]] و دریای ژرف را مَثَل برای [[قلب]] او قرار داده است؛ توضیح آنکه کافر عمل خود را با [[نیت]] [[قلبی]] خود انجام میدهد و قلب وی را جهل به خدا فراگرفته و بر آن مهر زده شده و روی آن را [[گمراهی]] و [[حیرت]] پوشانده است، از این رو از خداوند [[پروا]] نمیکند و به سبب مهری که بر گوش وی زده شده و پردهای که بر چشم او آویخته شده است نه [[پندها]] را میشنود و نه به [[حجتهای الهی]] [[بینا]] میگردد و این {{متن قرآن|ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ}} است. <ref>جامع البیان، ج ۱۸، ص ۲۰۰. </ref> | ||
#'''گمانه زنی:''' خداوند کسانی را که به گمانهزنی میپردازند [[نفرین]] کرده، آنان را در ورطه نادانی بیخبر دانسته است: {{متن قرآن|قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ}}<ref>«مرگ بر آنان که نادرست برآورد میکنند!» سوره ذاریات، آیه ۱۰.</ref>، {{متن قرآن|الَّذِينَ هُمْ فِي غَمْرَةٍ سَاهُونَ}}<ref>«آنان که در گردابی (از گمراهی) غافلند» سوره ذاریات، آیه ۱۱.</ref> برخی غمره را [[مبالغه]] در [[جهل]] دانستهاند | #'''گمانه زنی:''' خداوند کسانی را که به گمانهزنی میپردازند [[نفرین]] کرده، آنان را در ورطه نادانی بیخبر دانسته است: {{متن قرآن|قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ}}<ref>«مرگ بر آنان که نادرست برآورد میکنند!» سوره ذاریات، آیه ۱۰.</ref>، {{متن قرآن|الَّذِينَ هُمْ فِي غَمْرَةٍ سَاهُونَ}}<ref>«آنان که در گردابی (از گمراهی) غافلند» سوره ذاریات، آیه ۱۱.</ref> برخی غمره را [[مبالغه]] در [[جهل]] دانستهاند<ref>مجمع البیان، ج ۹، ص ۲۳۱. </ref>.<ref>[[مجید زهدی|زهدی، مجید]]، [[جهل (مقاله)|مقاله «جهل»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۰.</ref> | ||
==[[راه]] برطرف کردن جهل== | ==[[راه]] برطرف کردن جهل== |