مرابطه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۱ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۸:۵۴

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

مرابطه در قرآن - مرابطه در حدیث - مرابطه در اخلاق اسلامی - مرابطه در عرفان اسلامی - مرابطه در معارف مهدویت - مرابطه در فقه سیاسی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل مرابطه (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

معناشناسی

معنای فقهی و سیاسی

مرابطه، نگهبانی و حراست از حدود و ثغور و مرزهای جغرافیایی سرزمین اسلامی است^[۱]. فقها، ثغور را به سه صورت زیر تقسیم کرده‌اند:

حد مشترک بین دارالشرک و دارالاسلام؛
مواضعی از اطراف سرزمین‌های اسلامی که در معرض خطر هجوم بیگانگان واقع شده باشد؛
هر منطقه‌ای که از طرف قوای بیگانه تهدید شود.

با تقسیم فوق روشن می‌گردد که عنوان مرابطه، هیچ‌گونه ارتباطی با مسأله جنگ ندارد، بلکه هدف اصلی آن حراست و مراقبت از اوضاع مرزی سرزمین‌های اسلامی، جهت پیشگیری از بروز خطرهای احتمالی است^[۲]. اسلام از مرزبانی به عنوان یک عبادت مهم و پر ارزش یاد می‌کند^[۳]. هر چند آیین اسلام، از نظر فکری و عقیدتی با مرزهای مادی و جغرافیایی قابل تحدید نیست، ولی از نقطه نظر سیاسی، سرزمین‌های تحت قلمرو آن، باید از اراضی بیگانگان با علایمی، متمایز گردد. این علایم ممکن است به صورت طبیعی (کوه‌ها، رودخانه هاو...) و یا مصنوعی و با نشانه‌های خاصی مشخص می‌گردد. ضمناً مرابطین، نام یک سلسله از دولت‌هایی بود که در شمال آفریقا، براساس اسلام، رژیمی انقلابی بنیانگذاری کرده بودند^[۴]^[۵].

معنای اخلاقی و تهذیب نفس

پرسش مستقیم

وظایف عام منتظران غیبت چیست؟ (پرسش)

منابع

مجتبی تونه‌ای، موعودنامه

پانویس

↑ شرایع الاسلام، ج۱، ص۳۰۹؛ جامع عباسی ص۳۹۱؛ ریاض المسائل، ج۷، ص۴۵۱؛ مسالک الافهام، ج۳، ص۱۸.
↑ جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۹؛ مسالک، ج۳، ص۱۸؛ صبح الاعشی، ج۶، ص۲۷؛ تفسیر قرطبی، ج۴، ص۳۲۴؛ مجمع البحرین، ج۴، ص۲۴۸.
↑ صحیفه سجادیه، دعای ۲۷؛ شرح لمعه، ج۱، ص۲۵۶.
↑ دائرة المعارف القرن العشرین، ج۴، ص۱۷۷؛ روض القرطاس، ج۲، ص۹؛ الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۲۳۱؛ تاریخ الاسلام، ج۴، ص۲۸۳-۲۸۲؛ العبر، ج۶، ص۱۸۳.
↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۱۶۴.

[1] شرایع الاسلام، ج۱، ص۳۰۹؛ جامع عباسی ص۳۹۱؛ ریاض المسائل، ج۷، ص۴۵۱؛ مسالک الافهام، ج۳، ص۱۸.

[2] جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۹؛ مسالک، ج۳، ص۱۸؛ صبح الاعشی، ج۶، ص۲۷؛ تفسیر قرطبی، ج۴، ص۳۲۴؛ مجمع البحرین، ج۴، ص۲۴۸.

[3] صحیفه سجادیه، دعای ۲۷؛ شرح لمعه، ج۱، ص۲۵۶.

[4] دائرة المعارف القرن العشرین، ج۴، ص۱۷۷؛ روض القرطاس، ج۲، ص۹؛ الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۲۳۱؛ تاریخ الاسلام، ج۴، ص۲۸۳-۲۸۲؛ العبر، ج۶، ص۱۸۳.

[5] فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۱۶۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱۱: / خط ۱۱: @@
 ==معناشناسی==
 ===معنای فقهی و سیاسی===
-*مرابطه این است که شخص [[مؤمن]] برای جلوگیری از [[هجوم]] و نفوذ [[مشرکان]] و [[کافران]]، در مرزهای [[کشور اسلامی]] و یا هرموضعی که از آن احتمال بروز حمله‌ای علیه [[مسلمانان]] می‌رود، به حال آماده‌باش و در کمین به سر برد<ref>جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، محمد حسن نجفی، ج ۲۱، ص ۳۹.</ref> به تعبیری، مرزداری است. این عمل در زمان [[غیبت]] [[امام]] [[معصوم]] {{ع}} [[مستحب]] بوده و فضیلت‌های بسیاری برای آن شمرده شده است. [[راوی]] می‌گوید: [[امام باقر]] {{ع}} به من فرمودند: منتهای زمان مرابطه نزد شما چند روز است‌؟ عرضه داشتم: [[چهل]] روز. [[حضرت]] فرمودند: ولی مرابطه ما مرابطه‌ای است که همیشه هست<ref>کافی، ج ۸، ص ۳۸۱.</ref>. [[علامه مجلسی]] در شرح این فرمایش امام می‌فرماید: بر [[شیعیان]] [[واجب]] است که خود را بر [[اطاعت]] امام برحق و [[انتظار فرج]] او، ملتزم سازند و برای [[یاری]] نمودنش مهیّا باشند<ref>مراة العقول، ج ۲۶، ص ۵۸۲.</ref>. [[شیخ]] [[محمد حسن نجفی]] در کتاب "جواهر الکلام" در شرح این [[روایت]] می‌نویسد: مرابطه در این روایت به‌معنای انتظار فرج در تمام ساعات شبانه‌روز است؛ هم‌چنان‌که در بعضی از [[روایات]] نیز به این معنا اشاره شده است، نه مرابطه مصطلح در [[فقه]]<ref>جواهر الکلام، ج ۲۱، ص ۴۳.</ref>.
+[[مرابطه]]، [[نگهبانی]] و حراست از حدود و [[ثغور]] و مرزهای جغرافیایی [[سرزمین اسلامی]] است<ref>شرایع الاسلام، ج۱، ص۳۰۹؛ جامع عباسی ص۳۹۱؛ ریاض المسائل، ج۷، ص۴۵۱؛ مسالک الافهام، ج۳، ص۱۸.</ref>. [[فقها]]، ثغور را به سه صورت زیر تقسیم کرده‌اند:
-*مرابطه سه قسم دارد:
+#حد مشترک بین [[دارالشرک]] و [[دارالاسلام]]؛
-#نگهداشتن [[سلاح]] و اسب و مانند این‌ها، در [[انتظار]] [[ظهور امام زمان]] {{ع}} و به [[امید]] یاری دادن ایشان در [[زمان ظهور]] است. این عمل از [[مستحبات]] [[دینی]] است.
+#مواضعی از اطراف [[سرزمین‌های اسلامی]] که در معرض خطر [[هجوم]] [[بیگانگان]] واقع شده باشد؛
-#همان مرابطه مصطلح در کتاب [[جهاد]] است که تعریف آن در آغاز بحث آمده است. کمترین زمان این مرابطه سه روز و بیشترین آن چهل روز است. این مرابطه نیز چه در زمان ظهور و چه غیبت، مستحب است.
+#هر منطقه‌ای که از طرف قوای [[بیگانه]] [[تهدید]] شود.
-#این است که مؤمن با [[امام زمان]] خود مرابطه داشته باشد، یعنی خود را به رشته [[ولایت]] او ببندد و مرتبط‍‌ سازد. [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: بر معصیت‌ها [[صبر]] کنید و در [[شکیبایی]] و [[استقامت]] در انجام [[واجبات]] بر یکدیگر پیشی بگیرید و با [[امامان]] خود مرابطه داشته باشید<ref>بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۲۲۰.</ref>. رمز این‌که [[شیعه]] باید هر لحظه آماده [[یاری]] [[امام]] خود باشد، شاید این است که زمان [[ظهور]] برای ما مشخص نیست و هر زمان که [[اراده خداوند]] تعلق بگیرد، ممکن است ظهور واقع شود<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۶۳۲.</ref>.
+با تقسیم فوق روشن می‌گردد که عنوان مرابطه، هیچ‌گونه ارتباطی با مسأله [[جنگ]] ندارد، بلکه [[هدف]] اصلی آن حراست و [[مراقبت]] از اوضاع مرزی [[سرزمین‌های اسلامی]]، جهت [[پیشگیری]] از بروز خطرهای احتمالی است<ref>جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۹؛ مسالک، ج۳، ص۱۸؛ صبح الاعشی، ج۶، ص۲۷؛ تفسیر قرطبی، ج۴، ص۳۲۴؛ مجمع البحرین، ج۴، ص۲۴۸.</ref>. [[اسلام]] از [[مرزبانی]] به عنوان یک [[عبادت]] مهم و پر [[ارزش]] یاد می‌کند<ref>صحیفه سجادیه، دعای ۲۷؛ شرح لمعه، ج۱، ص۲۵۶.</ref>. هر چند [[آیین اسلام]]، از نظر [[فکری]] و [[عقیدتی]] با مرزهای مادی و جغرافیایی قابل تحدید نیست، ولی از نقطه نظر [[سیاسی]]، سرزمین‌های تحت قلمرو آن، باید از [[اراضی بیگانگان]] با علایمی، متمایز گردد. این علایم ممکن است به صورت طبیعی (کوه‌ها، رودخانه هاو...) و یا مصنوعی و با نشانه‌های خاصی مشخص می‌گردد. ضمناً مرابطین، نام یک [[سلسله]] از دولت‌هایی بود که در شمال [[آفریقا]]، براساس اسلام، رژیمی انقلابی بنیانگذاری کرده بودند<ref>دائرة المعارف القرن العشرین، ج۴، ص۱۷۷؛ روض القرطاس، ج۲، ص۹؛ الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۲۳۱؛ تاریخ الاسلام، ج۴، ص۲۸۳-۲۸۲؛ العبر، ج۶، ص۱۸۳.</ref><ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۶۴.</ref>.
 ===معنای اخلاقی و تهذیب نفس===