جز
جایگزینی متن - 'اخلاق الاهی، ج۱' به 'اخلاق الاهی، ج۱'
(صفحهای تازه حاوی «==تأثیر عمل در سرنوشت انسان== *از نظر اسلام هیچ عملی بیاثر نیست، کاری که [...» ایجاد کرد) |
جز (جایگزینی متن - 'اخلاق الاهی، ج۱' به 'اخلاق الاهی، ج۱') |
||
خط ۷: | خط ۷: | ||
#در [[نظام هستی]] هیچ عملی هر چند [[خرد]] و کوچک گم نمیشود. {{متن قرآن|فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ * وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ}}<ref>«پس هر کس همسنگ ذرهای نیکی ورزد، آن را خواهد دید * و هر کس همسنگ ذرهای بدی کند، آن را خواهد دید» سوره زلزال، آیه ۷-۸.</ref>. | #در [[نظام هستی]] هیچ عملی هر چند [[خرد]] و کوچک گم نمیشود. {{متن قرآن|فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ * وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ}}<ref>«پس هر کس همسنگ ذرهای نیکی ورزد، آن را خواهد دید * و هر کس همسنگ ذرهای بدی کند، آن را خواهد دید» سوره زلزال، آیه ۷-۸.</ref>. | ||
*پردههای زمان، پیچ و خمهای مکان، کوچکی واقعه، ظرافت اسلوب، سرعت عمل و پیچیدگی ابزار، هیچکدام نمیتواند آنچه را از [[انسان]] صادر میشود مخفی نگه دارد. {{متن قرآن|إِنْ تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ}}<ref>«پسرکم! بیگمان اگر (کرداری) همسنگ دانه خردلی باشد در دل تخته سنگی یا در آسمانها یا در زمین، خداوند آن را میآورد که خداوند نازکبین داناییست» سوره لقمان، آیه ۱۶.</ref>. | *پردههای زمان، پیچ و خمهای مکان، کوچکی واقعه، ظرافت اسلوب، سرعت عمل و پیچیدگی ابزار، هیچکدام نمیتواند آنچه را از [[انسان]] صادر میشود مخفی نگه دارد. {{متن قرآن|إِنْ تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ}}<ref>«پسرکم! بیگمان اگر (کرداری) همسنگ دانه خردلی باشد در دل تخته سنگی یا در آسمانها یا در زمین، خداوند آن را میآورد که خداوند نازکبین داناییست» سوره لقمان، آیه ۱۶.</ref>. | ||
*اگر به اندازه یک دانه خردل عمل در [[دل]] سنگی یا در [[آسمانها]] یا در [[زمین]] باشد، [[خدا]] آن را میآورد <ref>ر.ک: سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۶، ص۲۱۷.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق | *اگر به اندازه یک دانه خردل عمل در [[دل]] سنگی یا در [[آسمانها]] یا در [[زمین]] باشد، [[خدا]] آن را میآورد <ref>ر.ک: سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۶، ص۲۱۷.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۹۷-۹۹ .</ref>. | ||
==چگونگی تأثیر عمل در [[سرنوشت]]== | ==چگونگی تأثیر عمل در [[سرنوشت]]== | ||
*[[نظام]] [[ترقی]] و [[تکامل انسان]] بر مبنای [[حقیقت]] پایه گذاری شده و از هرگونه اعتبار و [[قرارداد]] منزه است. هیچ کس بدون [[استحقاق]] در مرتبهای نمینشیند و تا مقامی را احراز نکند از [[نعمتها]] و مزایای آن بهره نمیبرد، بنابراین، [[سعادت]] و [[شقاوت انسان]] به مرتبه وجودی او ۔ یعنی به [[میزان]] راهی که در [[مسیر کمال]] پیموده - بستگی دارد. مرتبه وجودی و [[حقیقت]] [[شخصیت]] [[آدمی]] است که بهرهمندی یا [[محرومیت]] از [[سعادت]] را [[تعیین]] میکند. به همین [[دلیل]] هر چیزی پیش از آنکه در [[آینده انسان]] اثرگذار باشد، باید در [[شخصیت]] او تأثیر کند، به عبارت دیگر راه تأثیر در [[سرنوشت انسان]] تأثیر در [[شخصیت]] اوست؛ پس هنگامی که میگوییم عمل [[آدمی]] در [[سرنوشت]] او مؤثر است، به این معنی است که [[شخصیت معنوی]] [[انسان]] با [[اعمال]] او ساخته میشود و چون [[انسان]] نیز خود عملساز است، بین [[انسان]] و عمل یک رابطه تعاملی برقرار است<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق | *[[نظام]] [[ترقی]] و [[تکامل انسان]] بر مبنای [[حقیقت]] پایه گذاری شده و از هرگونه اعتبار و [[قرارداد]] منزه است. هیچ کس بدون [[استحقاق]] در مرتبهای نمینشیند و تا مقامی را احراز نکند از [[نعمتها]] و مزایای آن بهره نمیبرد، بنابراین، [[سعادت]] و [[شقاوت انسان]] به مرتبه وجودی او ۔ یعنی به [[میزان]] راهی که در [[مسیر کمال]] پیموده - بستگی دارد. مرتبه وجودی و [[حقیقت]] [[شخصیت]] [[آدمی]] است که بهرهمندی یا [[محرومیت]] از [[سعادت]] را [[تعیین]] میکند. به همین [[دلیل]] هر چیزی پیش از آنکه در [[آینده انسان]] اثرگذار باشد، باید در [[شخصیت]] او تأثیر کند، به عبارت دیگر راه تأثیر در [[سرنوشت انسان]] تأثیر در [[شخصیت]] اوست؛ پس هنگامی که میگوییم عمل [[آدمی]] در [[سرنوشت]] او مؤثر است، به این معنی است که [[شخصیت معنوی]] [[انسان]] با [[اعمال]] او ساخته میشود و چون [[انسان]] نیز خود عملساز است، بین [[انسان]] و عمل یک رابطه تعاملی برقرار است<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۹۹ .</ref>. | ||
==تعامل [[انسان]] و عمل== | ==تعامل [[انسان]] و عمل== | ||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
*در [[حدیث]] دیگری از آن [[حضرت]] آمده است: "[[مالدوستی]] و [[جاهطلبی]] در [[قلب]] [[انسان]] [[نفاق]] میرویاند؛ همانطور که آب سبزه را"<ref>{{متن حدیث|حُبُّ اَلْجَاهِ وَ اَلْمَالِ يُنْبِتَانِ اَلنِّفَاقَ فِي اَلْقَلْبِ}}؛ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج۷۲، ص۲۰۵.</ref> | *در [[حدیث]] دیگری از آن [[حضرت]] آمده است: "[[مالدوستی]] و [[جاهطلبی]] در [[قلب]] [[انسان]] [[نفاق]] میرویاند؛ همانطور که آب سبزه را"<ref>{{متن حدیث|حُبُّ اَلْجَاهِ وَ اَلْمَالِ يُنْبِتَانِ اَلنِّفَاقَ فِي اَلْقَلْبِ}}؛ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج۷۲، ص۲۰۵.</ref> | ||
*از مجموعه [[احادیث]] فراوانی که در این زمینه وارد شده استفاده میشود، [[شخصیت معنوی]] [[انسان]] به [[وسیله]] اقعال، گفتهها ملکات و گرایشهای او ساخته میشود، به این معنی که چون [[انسان]] هیچ شکل و شخصیت فعلیت یافته و محققی ندارد و همه سرمایهاش به صورت [[قوه]] و استعداد است. [[شخصیت]] او از فعالیت قوا شکل میگیرد، هر یک از [[قوای انسان]] بشتر فعالیت کند، شکل خود را به [[روح]] میدهد، به این معنی که ملکاتی در [[روح آدمی]] میسازد که با خودش تناسب دارد. [[انسان]] استعداد دارد [[فرشته]]، درنده، چهارپا یا [[شیطان]] شود. هر کدام از این استعدادها را پرورش دهد، فعلیت پیدا میکند و [[انسان]] همان میشود. اگر برنامه اصلی [[انسان]] فعالیت شهوی باشد. [[روح انسان]] شکل چهارپا به خود میگیرد، اگر [[قوه]] [[غضب]] [[حاکم]] بر وجود شود، [[روح]] به [[حقیقت]] یک درنده تبدیل میشود اگر [[قوه]] واهمه بر قوای دیگر [[حکم]] براند، [[انسان]] تبدیل به [[شیطان]] میشود و اگر همه این قوا تحت [[فرمان]] عاقله عمل کنند، [[انسان]] یک [[فرشته]] منزه میشود؛ اگر چه در هر صورت قالب و [[جسم]] او به صورت [[انسان]] است. | *از مجموعه [[احادیث]] فراوانی که در این زمینه وارد شده استفاده میشود، [[شخصیت معنوی]] [[انسان]] به [[وسیله]] اقعال، گفتهها ملکات و گرایشهای او ساخته میشود، به این معنی که چون [[انسان]] هیچ شکل و شخصیت فعلیت یافته و محققی ندارد و همه سرمایهاش به صورت [[قوه]] و استعداد است. [[شخصیت]] او از فعالیت قوا شکل میگیرد، هر یک از [[قوای انسان]] بشتر فعالیت کند، شکل خود را به [[روح]] میدهد، به این معنی که ملکاتی در [[روح آدمی]] میسازد که با خودش تناسب دارد. [[انسان]] استعداد دارد [[فرشته]]، درنده، چهارپا یا [[شیطان]] شود. هر کدام از این استعدادها را پرورش دهد، فعلیت پیدا میکند و [[انسان]] همان میشود. اگر برنامه اصلی [[انسان]] فعالیت شهوی باشد. [[روح انسان]] شکل چهارپا به خود میگیرد، اگر [[قوه]] [[غضب]] [[حاکم]] بر وجود شود، [[روح]] به [[حقیقت]] یک درنده تبدیل میشود اگر [[قوه]] واهمه بر قوای دیگر [[حکم]] براند، [[انسان]] تبدیل به [[شیطان]] میشود و اگر همه این قوا تحت [[فرمان]] عاقله عمل کنند، [[انسان]] یک [[فرشته]] منزه میشود؛ اگر چه در هر صورت قالب و [[جسم]] او به صورت [[انسان]] است. | ||
*بنابراین بین [[انسان]] و عمل تعامل هست، [[انسان]] عمل را میسازد و عمل، [[انسان]] را<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق | *بنابراین بین [[انسان]] و عمل تعامل هست، [[انسان]] عمل را میسازد و عمل، [[انسان]] را<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۹۹-۱۰۰ .</ref>. | ||
==رابطه بین [[پاداش]] و عمل== | ==رابطه بین [[پاداش]] و عمل== | ||
*عملی که [[انسان]] انجام میدهد، دارای دو گونه آثار است: نخست آثار قرار دادی و اعتباری از قبیل [[کیفر]] و پاداشی که به [[وسیله]] [[قانون]] برای هر عملی معین میشود. همه پیامدهای قانونی [[اعمال]]، قراردادی است. [[قانونگذار]] [[انسان]] باشد یا [[خدا]] در این جهت تفاوتی ندارد. تنها تفاوت [[قانون]] الاهی با [[قانون]] بشری در این باب این است که اعتبار کننده در یکی، [[خدا]] و در دیگری [[انسان]] است. دوم، آثار [[تکوینی]] که پیرو [[قانون علیت]] است. تمامی آثار طبیعی [[اعمال]] از این قبیل است. در این باب [[اعمال]] ما علت آثار خود بوده و از هر کس و به صورت صادر شوند، این آثار را در پی خواهند داشت. تفاوت فاعل هیچ تاثیری در پیدایش آثار [[افعال]] ندارد، مثلا کسی که سم میخورد، [[مسموم]] میشود، [[زن]] باشد یا مرد، گوچک یا بزرگ، [[مسلمان]] یا [[کافر]] و [[عرب]] یا [[عجم]]<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق | *عملی که [[انسان]] انجام میدهد، دارای دو گونه آثار است: نخست آثار قرار دادی و اعتباری از قبیل [[کیفر]] و پاداشی که به [[وسیله]] [[قانون]] برای هر عملی معین میشود. همه پیامدهای قانونی [[اعمال]]، قراردادی است. [[قانونگذار]] [[انسان]] باشد یا [[خدا]] در این جهت تفاوتی ندارد. تنها تفاوت [[قانون]] الاهی با [[قانون]] بشری در این باب این است که اعتبار کننده در یکی، [[خدا]] و در دیگری [[انسان]] است. دوم، آثار [[تکوینی]] که پیرو [[قانون علیت]] است. تمامی آثار طبیعی [[اعمال]] از این قبیل است. در این باب [[اعمال]] ما علت آثار خود بوده و از هر کس و به صورت صادر شوند، این آثار را در پی خواهند داشت. تفاوت فاعل هیچ تاثیری در پیدایش آثار [[افعال]] ندارد، مثلا کسی که سم میخورد، [[مسموم]] میشود، [[زن]] باشد یا مرد، گوچک یا بزرگ، [[مسلمان]] یا [[کافر]] و [[عرب]] یا [[عجم]]<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۱۰۰ .</ref>. | ||
==رابطه [[اعمال]] با [[کیفر]] و [[پاداش اخروی]]== | ==رابطه [[اعمال]] با [[کیفر]] و [[پاداش اخروی]]== | ||
خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
*[[سید نعمت الله جزایری]]، [[حدیث]] {{متن حدیث|اَلدُّنْيَا مَزْرَعَةُ اَلْآخِرَةِ}} را به همین معنی [[تأویل]] کرده، مینویسد:[[اخلاقی]] که در [[دنیا]] کسب میکنیم، ماده [[بهشت و جهنم]] است که در [[قیامت]] به صورت [[بهشت و جهنم]] و [[نعمت]] و [[عذاب اخروی]] ظاهر میشود<ref>سید نعمت الله جزایری، نورالبراهین، ج۱، ص۳۱۳.</ref>. | *[[سید نعمت الله جزایری]]، [[حدیث]] {{متن حدیث|اَلدُّنْيَا مَزْرَعَةُ اَلْآخِرَةِ}} را به همین معنی [[تأویل]] کرده، مینویسد:[[اخلاقی]] که در [[دنیا]] کسب میکنیم، ماده [[بهشت و جهنم]] است که در [[قیامت]] به صورت [[بهشت و جهنم]] و [[نعمت]] و [[عذاب اخروی]] ظاهر میشود<ref>سید نعمت الله جزایری، نورالبراهین، ج۱، ص۳۱۳.</ref>. | ||
*[[سید علی خان]] در شرح [[صحیفه]] [[مبارکه]] سجادیه در ذیل این حدیث نوشته است: طبق نظر [[اهل عرفان]]، [[نفس انسان]] مزرعه، [[معارف]] الاهی، بذر و [[طاعات]] و [[عبادات]]، [[حفظ]] و [[اصلاح]] مزرعه به شمار میرود<ref>سید علیخان حسینی مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ص۳۳.</ref>. | *[[سید علی خان]] در شرح [[صحیفه]] [[مبارکه]] سجادیه در ذیل این حدیث نوشته است: طبق نظر [[اهل عرفان]]، [[نفس انسان]] مزرعه، [[معارف]] الاهی، بذر و [[طاعات]] و [[عبادات]]، [[حفظ]] و [[اصلاح]] مزرعه به شمار میرود<ref>سید علیخان حسینی مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ص۳۳.</ref>. | ||
*این [[آیات]] و [[روایات]] دلالت دارند که موجودات [[اخروی]] همان تصورهای [[باطنی]] و نیات [[قلبی]] است که در اینجا فقط وجود ادراکی دارند؛ ولی هنگامی که [[انسان]] از این [[دنیا]] [[سفر]] کند و به سرای باقی برود و پرده از [[بینایی]] او بردارند و نگاهی به خود بیندازد، ادراکش به فعل و عملش به وجود خارجی تبدیل میشود و سر ضمیرش آشکار؛ آنگاه آثار [[افکار]]، [[اعمال]] و نتیجههای [[عقاید]] و [[افعال]] خود را [[مشاهده]] میکند و [[پاداش]] [[حسنات]] و سیئات خود را میگیرد<ref>محمدمهدی نراقی، جامع السعادات، ج۱، ص۱۴۲.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق | *این [[آیات]] و [[روایات]] دلالت دارند که موجودات [[اخروی]] همان تصورهای [[باطنی]] و نیات [[قلبی]] است که در اینجا فقط وجود ادراکی دارند؛ ولی هنگامی که [[انسان]] از این [[دنیا]] [[سفر]] کند و به سرای باقی برود و پرده از [[بینایی]] او بردارند و نگاهی به خود بیندازد، ادراکش به فعل و عملش به وجود خارجی تبدیل میشود و سر ضمیرش آشکار؛ آنگاه آثار [[افکار]]، [[اعمال]] و نتیجههای [[عقاید]] و [[افعال]] خود را [[مشاهده]] میکند و [[پاداش]] [[حسنات]] و سیئات خود را میگیرد<ref>محمدمهدی نراقی، جامع السعادات، ج۱، ص۱۴۲.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]،ص۱۰۱-۱۰۵ .</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{یادآوری پانویس}} | {{یادآوری پانویس}} | ||
{{پانویس2}} | {{پانویس2}} |